Jerseriktik «BAK» telebeketi antiyreseylik emestigin aitady

Tbilisiy. Gýrjistan astanasynyng iri kóshelerining bir býiirin ala ornalasqan shaghyn kóshede aulasyn jas jariyashylardyng dabyry kernegen bes qabatty ghimarat túr.

Ghimarat ishinde qondyrghy men jabdyqtardyng ýsh qana jimasy bar shaghyn telestudiya - janalyqtargha, sport pen tok-shou týsiruge arnalypty, - ýsh týrli janr bir oryn jaygha tyghylysa jayghasqan. Búghan qosa, eki qabat -  janalyqshy jurnalister men әkimshilikke bólingen. BAK («Birinshi aqparattyq kavkazdyq» degennen) - iri ambisiyaly shaghyn ghana jerseriktik telekompaniya, dәliregi, Mәskeuding orystildi janalyqtar segmentine qyr kórsetudi múrat etushi úiym.

«Biz antiyreseylik arna emespiz. Bizde Resey halqyna, reseylik mәdeniyet pen tariyhqa taghy basqagha degen jaghymsyz sezim joq. Biz bar bolghany Resey turaly aqparatqa ashyqqan jandargha shynayy habar bergimiz keledi», - deydi , - deydi Rob Parsons (Rob Parsons), britandyq telearna basshysy.

Jerseriktik «BAK» telebeketi antiyreseylik emestigin aitady

Tbilisiy. Gýrjistan astanasynyng iri kóshelerining bir býiirin ala ornalasqan shaghyn kóshede aulasyn jas jariyashylardyng dabyry kernegen bes qabatty ghimarat túr.

Ghimarat ishinde qondyrghy men jabdyqtardyng ýsh qana jimasy bar shaghyn telestudiya - janalyqtargha, sport pen tok-shou týsiruge arnalypty, - ýsh týrli janr bir oryn jaygha tyghylysa jayghasqan. Búghan qosa, eki qabat -  janalyqshy jurnalister men әkimshilikke bólingen. BAK («Birinshi aqparattyq kavkazdyq» degennen) - iri ambisiyaly shaghyn ghana jerseriktik telekompaniya, dәliregi, Mәskeuding orystildi janalyqtar segmentine qyr kórsetudi múrat etushi úiym.

«Biz antiyreseylik arna emespiz. Bizde Resey halqyna, reseylik mәdeniyet pen tariyhqa taghy basqagha degen jaghymsyz sezim joq. Biz bar bolghany Resey turaly aqparatqa ashyqqan jandargha shynayy habar bergimiz keledi», - deydi , - deydi Rob Parsons (Rob Parsons), britandyq telearna basshysy.

2003 jyly Gýrjistanda Reseyge dostyq qatynastaghy kenestik ókimetten qalghan úlyqtar biylikten alastalyp, Batysqa iyek artqan Saakashvily bastaghan jastar eldi qolgha alghan «Raushan» tónikerisinen beri Resey men Gýrji eli araqatynasy shiyelenise týsti. Gýrji respublikasynan bólektengen Ontýstik Osetiyany baqylaugha talastan shyqqan 2008 jylghy shayqas eki el arasyndaghy diplomatiyalyq qatynasqa syzat týsirdi. Janjal týrli dengeyde sipat aldy. Gýrjistan syrtqy ister ministrligi, tipti, óz elin ózge elder orystyq «Gruziya» deuding ornyna  aghylshyn tilinde «Djordjiya»  dep ataudy úsynuda.

Saakashvily BAQ kýshin biletin basshy. Kezinde onyng «Rustaviy-2» telearnasyn basyp aluy oghan biylik basyna keluge jol ashqan edi, al batystyq jariyashylargha Osetiyadaghy soghysqa aralasugha barynsha mýmkindik jasauy da soghan paydasyn tiygizgen jayt.

«BAK» biylghy qantarda iske kiristi, qazir 275 qyzmetkeri bar. Arna basshysy  Parsons, alghash ret 1980 jyly gýrjilik últshyldyq turasynda dissertasiyagha әzirlik barysynda Gýrjistangha kelse, Mәskeude Biy-biy-siyding ókili bolyp on jylday qyzmet etti, sosyn «Azattyq» radiosynyng gýrjilik qyzmetine qosyldy, keyin fransuzdyq «France24» telearnasynyng halyqaralyq bólimin basqarghan. Telearnanyng basqa qalalardan ózge Mәskeude, Kiyevte, Bakude, Erevanda, Stambúl men Uashingtonda tilshilik qosyndary bar. Qazir Tegeranda qosyn ashu qaraluda. Arna tolyqtay gýrjilik memlekettik teletaratushy atynan qarjylandyrylyp otyr.

«Biz әlemge әigili basqa halyqaralyq telearnalar - «BBC», «France24», «Deutsche Welle» sekildi barynsha shynayy, taza, beytarap aqparat taratamyz, jәne búl arna óz elining diplomatiyalyq qolbalasy ispetti», - deydi Parsons.

«BAK» reseylik Soltýstik Kavkaz sekildi qaynaghan ónirge jerserikpen  habar taratady. Gýrjistan kavkazdyq ondaghan respublikalardyng ishinde ekeuimen -  Daghystan jәne Sheshenstan elderimen shekaralas.

«Gýrjistandy Soltýstik Kavkazda jalpy, alghanda shanshuday qabyldaydy, Óitkeni, búl ónir reseylik sýzgi BAQtar arqyly ghana aqparatqa qol jetkizedi», - deydi Parsons.

Búl jekeley alghanda, ónirlik mәseleni de janaydy. Telearna sonymen birge, Iran men Týrkiyagha da óz nazaryn audaruda. Sebebi, Parsonstyng aituynsha, «Gýrzistan men Kavkaz әuelden Týrkiya men Irandy qosatyn birtútas әlemning bir bóligi. Ol tek songhy ghasyrlarda ghana reseylik yqpalgha týsip otyr».

Telearnanyng strategiyasy odan da arghy uaqytty qamtityn sekildi. Soltýstik  Kavkazgha degen nazar - Gýrzistannyng dәmeli kózqarasy men Mәskeudegi liyberal elementterdin, kýnderding bir kýninde Soltýstik Kavkazdaghy keskilesken shayqastardan sharshap nemese ónirdi ústaudyng orasan qymbattyghyn eskerip,  Mәskeuding odan aiyrylaryna degen senimning nәtiyjesi.

«Gýrjistannyng Soltýstik Kavkazben naqty aqparatqa sýiengen ondy qatynas ornatuy manyzdy», - deydi Parsons. Búghan ol mynany qosyp qoyady: «Eger bolashaqta Resey ydyrap jatsa, kavkazdyq soltýstiktegi halyqtarmen nashar qatynas ornatu Gýrjistangha tiyimdi emes».

Búl gýrjilik basshylyqtyng da kózdep otyrghan strategiyasy. Saakashvily bastaghan basshylyq Kavkazdyng sol túsy men ong túsyn (Gruziya, Armeniya, Azerbaydjan)  baylanystyrugha úmtyluda. Juyrda Gýrjistan Soltýstik Kavkaz  túrghyndary ýshin vizasyz rejim jariyalady.

Telearnanyng qazirgi qamtu ayasy onsha emes. Jerserikke sýiengen kórermenderding sany bolmashy, biraq ótken aptada qosylghan aghylshyntildi arnanyng saytyna kýnige on bes myng adam kirude, onyng jartysy - Reseyden.

«Reseylik ýgitpen kýres bizding basty maqsatymyzgha jatpaydy. Biz bar bolghany búl eldegi kartinany әdil týrde úsynbaqpyz»,  - deydi Parsons.

Reseyde búl jaghdaygha ózining nazaryn audaruda. Aldynghy arnadan qalghan liysenziyamen habar tarata bastaghan jerseriktik teletaratym birneshe kýn ishinde iske qosylghan «Gazprom-Mediya» sekildi alyppen bәsekelesuge tura kelip otyr. Telearnanyng mәskeulik tilshisi ótken aida Reseyde aluy barghan sayyn qiynday týsken akkreditasiyasyz tyrp ete alatyn emes.

Gýrjilik jerseriktik telearna kýnige 24 saghat taratym úsynuda. Úsynys -janalyqtan bastap, derekti filimge deyingi aluan ónimdi qamtuda. Sapasy jaghynan kenestengen konservativtik teleónimdermen salystyrghanda jenil stilistika men jarqyn kórsetim barghan sayyn  kórermender sanyn ósirip keledi.

Saakashviliyding BAQ ýstinen baghuy onyng Gýrjistan biyligine kelgeli oidaghyday demokrat emestigin kórsetken daghdysy edi.  Biraq Parsons redaksiyalyq sayasatty óz qolyna alugha barynsha tyrysyp baghuda. «24-nshi qantardan beri efirge shyqqaly maghan bir de bir ret isimizge qatysty qonyrau, iymeyl, hat nemese shaghym týsken emes»,- deydi arna basshysy.

«Búl shynynda da osy ónirdegi ashyq ta shynayy telearna», - deydi Parsons. Ónirding qanday ekenin eskersek, búl sóz әzir eshtenege selt etkize qoymas. Degenmen, bastamasy qyzyq.

Audarghan - Sergek Ersayyn

«Abay-aqparat»

Týpnúsqa: Georgia challenges Russia's TV dominance