Путин Астанаға келді. Сарапшылар не дейді?
Бүгін Астанаға Ресей Президенті Владимир Путин ресми сапармен келді. Ресей Президентін әуежайдан Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев күтіп алып, Ақордада екіжақты кездесулер өтті.
Онан соң, Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев пен Ресей Президенті Владимир Путин Қазақстан мен Ресейдің XIX Өңіраралық ынтымақтастық форумының пленарлық отырысына бейнебайланыс режимінде қатысты.
Қасым-Жомарт Тоқаев:
«Бүгінде екіжақты тауар айналымы 27 миллиард долларға жетті. Бұл – рекордтық көрсеткіш. Ресейден тікелей тартылған инвестиция көлемі 20 миллиард доллардан асты. Қазақстанда жұмыс істейтін шетелдік үлесі бар 42 мыңнан астам кәсіпорынның жартысына жуығы, яғни 19 мыңы ресейлік компаниялар. Біз экономиканың өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, көлік, инфрақұрылым сияқты салаларында тығыз қарым-қатынас жасаймыз. Энергетика бағытындағы ынтымақтастық деңгейі артып келеді. Жақында Ресей газын Қазақстан аумағы арқылы Өзбекстанға тасымалдау жобасының іске қосылуы айтулы оқиға болды. Бұл жоба Орталық Азияның өңірлік тұрақтылығы мен энергетикалық қауіпсіздігін нығайтуда шешуші рөл атқарады. «Татнефть» компаниясымен бірге қуаты жылына 340 мың тоннаға дейін бутадиен өндіретін Қазақстан-Ресей зауытының құрылысы басталды. Полиэтилен шығаратын кәсіпорын салуға қатысты келіссөздер аяқталды. 2019 жылдан бастап Өндірістік кооперация саласындағы бірлескен іс-қимыл бағдарламасы табысты жұмыс істеп жатыр», – деді.
Біз Ресей Президентінің Қазақстанға сапарлап кетуіне қатысты сарапшылардың пікірін сұраған едік. Мархабат...
Ресей Президентінің ресми сапарында шешілуді күтетін мәселелер қандай?
Ақылбек Күрішбаев, ҚР Президенті жанындағы Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының вице-президенті, Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетінің ректоры:
– Мен бүгінгі Ресей Президенті Владимир Путиннің келуіне байланысты мына бір мәселені айтқым келіп тұр. БҰҰ жанындағы Дүниежүзілік азық-түлік ұйымының FAO мәліметі бойынша, 2050 жылы әлем халқының азық-түлікке деген қажеттілігі 50%-ға артады. Ауыл шаруашылығын дамытуға және азық-түлік өнімдерін өндіруге әлеуеті бар елдердің тізімі бар. Ал бұл тізімнің ең басында Ресей Федерациясы мен Қазақстан тұр. Яғни, бұл ауыл шаруашылығын дамытуға әлеуеті зор елдер.
Шетелдік сарапшылардың пікірінше, біздің елдерде, Ресей Федерациясында және Қазақстанда ауыл шаруашылығы өнімі мен мал өнімділігін екі есеге арттыруға болады. Бізде топырақ пен климат бірдей. Мен бір шағын мысал келтіргім келеді. Кезінде Кеңес өкіметі тұсында Шортандыда академик Бараевтың басшылығымен Бүкілодақтық астық шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты топырақты дамытып, айтарлықтай егіншілік жүйесін дамытты.
Ал бұл технология Ресей мен Қазақстанда енгізілді. 60 миллион гектар жерді алып жатыр. Екі елдің ғалымдары қазіргідей бөлек емес, бірігіп жұмыс істесе, ғылыми зерттеулерді дамытудан қандай мультипликативті нәтиже алар едік, ойлап көріңізші?! Мен бүгін ауылшаруашылық білім беру мәселелері жөніндегі сессияның пленарлық отырысында сөз сөйлей отырып, Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетінің базасында жетекші аграрлық университеттің филиалын, мысалы, Алматыдағы Тимирязев атындағы ауыл шаруашылығы академиясын құру қажеттігі туралы өз ұсынысымды айттым.
Сол сияқты біз Ресей Федерациясында жетекші аграрлық университеттеріміздің филиалын құра аламыз. Өкінішке орай, бізде әлі күнге дейін Ресей Федерациясының Ресей аграрлық университетінің Қазақстанда және керісінше бірде-бір филиалы жоқ. Бұл біздің кемшілігіміз, оны біз бүгін шешуге тиіспіз және шеше аламыз. Екіншіден, бізде топырақ-климат жағдайлары бірдей болғандықтан, сорттарды бірге жасай аламыз, ауылшаруашылық жануарлары мен ауылшаруашылық дақылдарын селекциялаумен айналыса аламыз, осыған байланысты бізде бар өсімдік ресурстарының генетикалық банкін біріктіре отырып, біз бірге әзірлеп, жүзеге асыра аламыз. Ауыл шаруашылығы дақылдарының жаңа сорттары мен будандарын жасаудың халықаралық селекциялық бағдарламасы.
Мұнда да бірлесіп жұмыс істеу арқылы мультипликативті нәтижеге қол жеткізе аламыз. Одан әрі бізді су ресурстары мен су ресурстарын сақтау мәселелері біріктіреді. Сондықтан су ресурстарын үнемдеу, ұтымды пайдалану бойынша бірлескен ғылыми жобаны, халықаралық үлкен жобаны жүзеге асыратын кез келді деп ойлаймын. Бүгін пленарлық отырыста айтылған ұсыныстар осындай.
Ауыл шаруашылығы шын мәнінде қуатты, қарқынды экономиканың негізі, ал экономиканың, ауыл шаруашылығының, қуатты ауыл шаруашылығының негізін кадрлар мен дамыған ғылым құрайды. Міне, Ресей Президентінің ресми сапарында шешілуді күтетін мәселелер осы.
Астана нағыз дипломатиялық орталыққа айналып отыр!
Геннадий Шиповских, Сенат депутаты:
– Расында да қазір барлық адам байқаған болар, біздің Астана нағыз дипломатиялық орталыққа айналып отыр. Өйткені қаншама күннен бері шетел мемлекет басшылары елімізге келіп жатқанына бәріміз куәгерміз. Жақында ғана елімізге Түркия басшысы Ердоған мен Франция президенті Макрон келіп кетсе, бүгін Владимир Путин келіп жатыр.
Алдағы уақытта тағы да өзге мемлекет басшылары келуі мүмкін деген ойдамыз. Бірінші кезекте басты нәрсе – ол біздің мемлекетіміздің xалықаралық қатынастарының нығаюы, үлкен жаңа деңгейге шығуы. Екіншіден оған бізді ешкімнің мәжбүрлемеуі. Біз xалықаралық қатынасты өз еркімізбен дамытып жатқан елміз.
Әрине бүгінгі Ресей Федерациясының президенті Владимир Путинмен кездесуде екі жақты маңызды мәселелер талқыланатыны сөзсіз. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың басты ұстанымы – бұл біздің ұлттық мүддемізді, қазақстандықтардың мүддесін шетелдің алаңдарында жүргізу болмақ. Екінші кезекте еліміздің экономикасына нақты өз әсерін тигізу.
Яғни әлеуметтік жағынан болсын, экономикалық жағынан болсын еліміз үшін мемлекет басшыларының келуі тиімді болмақ. Олардың біздің елге аттаған қадамдарын жақсылыққа жоруымыз керек.
Abai.kz