18 тамызда АҚШ президенті Дональд Трамппен кездесуінде Украина президенті Владимир Зеленский Еуропаның қаржылық қолдауымен АҚШ-тан 100 миллиард долларға қару сатып алу келісімін ұсынды. Бұл туралы Financial Times хабарлайды.

Газеттің хабарлауынша, Зеленский жазбаша ұсынысты Трампқа Ақ үйде өзі тапсырған. Өз кезегінде Украина Ресеймен бейбіт келісімге келгеннен кейін АҚШ-тан қауіпсіздік кепілдігін алады деп үміттенеді. FT қараған құжатқа сәйкес, Киев пен Вашингтон ұшқышсыз ұшақтарды бірлесіп шығару үшін тағы 50 миллиард долларға келісім жасасады.

Ұсыныста украин тарапының қандай қару-жарақ сатып алғысы келетіні көрсетілмеген. Бірақ Украина қалалар мен маңызды инфрақұрылымды қорғау үшін кем дегенде 10 американдық Patriot әуе шабуылына қарсы қорғаныс жүйесін, сондай-ақ оларға арналған зымырандар мен басқа да жабдықтарды алу қажеттігін бірнеше рет нақты айтты, деп жазады FT.

Сондай-ақ құжатта ұшқышсыз ұшатын мәміленің қандай бөлігін сатып алу және қай бөлігін инвестициялау болатыны көрсетілмеген, делінген мақалада. Шілде айының басында Трамп Америка Құрама Штаттары Украинаға тегін әскери көмек көрсетуді тоқтататынын және келесі схемаға ауысатынын мәлімдеді: НАТО елдері жеткізілім үшін 100 % төлейді, содан кейін сатып алынған қаруды Украинаға береді. 4 тамызда НАТО сәйкес механизмді – Украинаға басымдық берілген талаптар тізімін (PURL) іске қосты.

Соғыс аяқталғаннан кейін Украинаның кәсіби дайындығы бар сарбаздары мен заманауи әскери техникасы бар армиясы болатыны қазірдің өзінде белгілі. Ресеймен соғыс аяқталғаннан кейін Украина қарулы күштері күрт қысқармайды. Бұл туралы Украина қорғаныс министрі Денис Шмыгаль мәлімдеді.

Оның айтуынша, Украина қауіпсіздігінің ең жақсы кепілі оның мықты армиясы, жақсы дайындалған және заманауи әскери техникамен жабдықталған, сондықтан Ресеймен соғыс аяқталғаннан кейін де Украина армиясын күрт қысқарту жоспарланбайды.

Ол үдеріс ұзаққа созылатынын баса айтты. Украинадағы әскери қызметкерлердің саны әлі белгісіз.

Қазір Украина бұл мәселені халықаралық серіктестерімен талқылауда. Шмыгаль соғыстан кейін Украина армиясы кәсіби болады деп атап өтті. Украина Қарулы Күштері халықаралық серіктестермен бірлесіп қаржыландырылады. Өйткені, Украина армиясы Еуропаның Ресейге қарсы қорғанысының шығыс қанаты болып саналады.

Соғыстан кейінгі Украинаның қауіпсіздігіне кепілдік беру мәселесі көптен бері талқыланып келеді. Бірнеше нұсқалар ұсынылады. Оларды кеше, 2025 жылдың 18 тамызында Америка президенті Дональд Трамп, Украина президенті Владимир Зеленский және кейбір еуропалық көшбасшылар талқылады.

АҚШ Мемлекеттік хатшысы Марко Рубио Украина соғыстан кейін АҚШ пен Еуропамен ғана емес, әртүрлі елдермен қауіпсіздік туралы келісімдер жасай алады деп санайды. Бірақ ол Киев үшін қауіпсіздіктің ең жақсы кепілі күшті Украина армиясы екеніне сенімді. Халықаралық серіктестер Украинаға НАТО-ның 5-бабы кепілдік бергендей, бірақ осы Одақта ресми мүшеліксіз-ақ қорғай алады. Егер Украинаға шабуыл жасалса, оған осындай қауіпсіздік кепілдігін берген елдер әскери, экономикалық және саяси көмек көрсетеді.

Керімсал Жұбатқанов, тарих ғылымдарының кандидаты, С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университетінің доценті

Abai.kz