Dýnie jýzilik pandemiya men ózin-ózi oqshaulau kezinde elding ekonomikasy men qoghamdyq ómirinde nebir jaghymsyz qúbylystardyng oryn alyp, jappay taraghany sonsha, soghan etimiz de ýirenip ketipti.

Biyliktegi darynsyzdyq, jemqorlyq pen rushyldyq bylay túrsyn, óziniz «postoyannyy kliyent» bolyp kýndelikti baryp jýrgen bazarda ýnemi et t.b. alyp jýrgen apashkalardyng ózi «aynalayyn, menen artyq tappaysyn» dep otyryp, paketinizge asugha jaramsyz et-may qaldyqtaryn qalay ytqytyp jibergenin bayqamay da qalasyz. Áriyne «sauda saqal sipaghansha» deydi. Ár satushy qogham aldynda jәne Qúday aldynda istegen isi men peyil-niyetine qaray óz jauapkershiligin ózi kóteredi. «Tarazydan jegen O dýniyede tasbaqa bolady» degen qaghidany da biletin bolar. Alayda tarazydan jeu basqa da, kópe-kórneu bir maldyng ornyna basqa týlikting etin aldap satudyng jauapkershiligi auyrlau bolatyny aqiqat.

Al, búnymen ne aitpaqshymyz. Qazir Almatynyng et bazarlarynda qoydyng eti kýrt azayyp ketti. Kóp jaghdayda mirinos aq qoy dep satyp túrghan tushalar eshkining eti bop jatyr. Qazaqy qoydy qúiryghyna qarap tanysanyz, qala túrghyndarynyng ishinde mirinos aq qoy men eshkining etin ajyrata alatyndar kem de kem. Jaqynda ózimiz de sonday bir jaghdaygha tap boldyq. Aq qoy, jas maldyng eti dep alghan qoyymyzdyng tushasy eshkining eti bolyp shyqty.

Eshki eti – dәri deytinder de bar. Biraq qoy men eshki etining aiyrmasy eshki eti ýsh saghat qaynasa da qattylau bolyp, mayy tez qatady. Bazarda sol etti satqan satushygha narazylyq aityp barghanymyzda lәm-mim demey alghan etimizding aqshasyn qaytaryp berdi. Osynday jaghdaydy bodyrmaudy qadaghalaytyn bazarkomdar ne qarap jýrgeni begisiz.

Sonymen, әngime tórkini eshki etin aldap satqan imansyz, teksiz saudagerler turaly emes.

Qoydyng eti qayda joghalyp ketti?!

Bayaghy KSRO zamanynda da Qazaqstan egin men mal sharuashylyq ónimderin shygharugha mamandansa da óz halqyn etpen de, basqa da azyq-týlik týrlerimen de jaryta almapy. Óitkeni ol ózi shygharghan ónimning bәrin «bauyrlas» qalghan 14 respublika halqy men Mәskeu, Leningrad siyaqty KSRO-nyng iri qalalaryn azyq-týlikpen qamtamassyz etip otyrdy.

1970-80 jyldary Mәskeuge is-saparmen baryp qaytqan azamattar Mәskeuden kәmpiyt, banannan basqa ýilerine qalay et kóterip kelgenderin úmytpaghan bolar...

Sonday qyzyq jaghday býgin – tәuesizdik alghannan keyin shiyrek ghasyr ótse de taghy da qaytalana bastaghan siyaqty.

Bәrimiz biletindey, auyl sharuashylyq ministrligi Qazaqstannyng auyl sharuashylyq ónimderin eksportqa shygharudy qolgha aldy. Dúrys-aq. Budjetti toltyratyn múnay salasy daghdarysqa úshyraghan zamanda, strategiyalyq manyzy bar shiyki zattardy satudy atamaghanda, respublika budjetin toltyrudyng negizgi eki joly ghana qaldy. Biri, aiyp púldardyng kólemin arttyru bolsa, ekinshisi, azyq-týlikti eksportqa shygharu. QR Auyl sharuashylyq ministirligining aituynsha 2020 jyldyng ózinde Qazaqstan et shygharudy 200 myng tonnagha deyin jetkizudi josparlaghan kórinedi.

Áriyne tabys kerek. Oghan eshkimning de qarsylyghy joq. Biraq «jaqsylyq jasasang aldymen ózine jasa demekshi», aldymen qoy etimen óz naryghymyzdy tolyq qamtyy almay jatyp, jappay eksportqa shygharghanymyz qanshalyqty dúrys?

Qúday «joq» degennen saqtasyn!

Arman Júmadil

Abai.kz