AQSh preziydenti Djo Bayden Qytaymen qyrghiy-qabaq soghysqa úmtylmaytynyn aitty. Ol búl turaly beysenbide Baltimorda ótken qoghamdyq jinalysta mәlimdegen. 

«Men әlemning ózge basshylarymen salystyrghanda Siymen kóp kelissózder jýrgizgen edim. Sizder adamdardyng Bayden Qytaymen jana qyrghiy-qabaq soghys bastaghasy keledi degen sózderin estip jýrsizder. Men Qytaymen qyrghiy-qabaqtyqqa barghym kelmeydi. Men Qytaydyng bir dýniyeni naqty týsingenin qalaymyn: Biz sheginbeymiz jәne óz kózqarasymyzdan eshqashan bas tartpaymyz», - dedi Bayden.

Bayden tilshilerding «Qytay Tayvanigha basyp kirse, ony AQSh qorghay ma» degen súraqqa da jauap berdi. «Álbette, bizding óz mindettemelerimiz bar», - dedi ol.

Bayden jiyn barysynda Resey men Qytay әskerinen qorqudyng qajet emestigin de aita ketken.

«Qytay, Resey jәne býkil әlem bizde asa quatty әskerding baryn jaqsy biledi. Basqa derjavalar bizdi basyp ozady dep qoryqpanyzdar. Uayymdaytyn bir-aq nәrse bar. Olar eleuli qatelikterge iytermeleytin sharalar qabyldauy mýmkin», - dedi preziydent.

Qytay biyligi bolsa, AQSh-ty jaghdaydy ushyqtyruda dep aiyptap otyr. Qytaydyng BÚÚ-daghy túraqty ókili Chjan Djun Amerika Qúrama Shtattaryn Qytaydyng ishki isterine aralaspaudy, Tayvani turaly shu shygharudy jәne Qytaydyng egemendigi men territoriyalyq tútastyghyna núqsan keltiruge tyrysudy toqtatugha shaqyrdy. Ol múnday әreketting asa qauipti boluy mýmkin ekendigin de atap ótti.

«Álemning key elderi Tayvanigha qatysty shu shygharyp, Qytay suvereniyteti men aumaqtyq tútastyghyna núqsan keltiruge tyrysyp, ishki isimizge aralasyp otyr. Tayvanidaghy demokratiyalyq partiyalar da Tayvani tәuelsizdigi degendi kóterip otyr. Alayda búnyng barlyghy qate jәne dúrys emes. Olar eshqashan oghan qol jetkizbeydi. AQSh keyde jaghdaydy ushyqtyratyn әreketterge baruda. Vashington onday әreketterden aulaq boluy tiyis», – dedi Chjan. Onyng aituynsha, AQSh qaqtyghys bolsa odan eshqanday ózine tiyimdi paydana kórmeydi, al Qytay әskeri syrtqy qauipterge dayyn deydi.

Tayvannyng últtyq qauipsizdik burosynyng basshysy Cheni Mitun aldaghy bir jyl ishinde Qytaydyng soghys ashuy ekitalay degen pikirde. Ol Beyjing oghan dayyn emes degen oida. Búghan deyin Tayvani qorghanys ministri 2025 jylgha qaray Qytay Tayvanigha basyp kiretinine senimdi ekenin mәlimdegen bolatyn.

Qytay biyligi songhy eki ay ishinde Tayvani manynda qauipti manevrlar jasaugha kóshti. Eki ay ishinde Tayvani әue kenistigin Qytaydyng barlaushy jәne shabuyldaushy 150 úshaghy búzyp kirse, 54 kemesi Tayvani su ailaghyna kirip ketken. Jaghday songhy 40 jyl ishindegi eng qauipti shiyelenis shegine jetti.

Abai.kz