17 qantarda Europarlament alghashqy sessiyasy kezinde Ortalyq Aziya boyynsha qarar jobasyna dauys beredi. Qújattyng mәtini Europarlament saytynda jariyalandy. 

Qarar jobasy EO-nyng Ortalyq Aziya elderimen ózara qarym-qatynasynyng týrli qyrlaryn qamtidy. Arasynda adam qúqyghy da bar.

Qarar ózge jayttarmen qatar Ortalyq Aziya elderin, onyng ishinde Qazaqstandy da halyqaralyq qauymdastyq aldynda adam qúqyghy salasyndaghy alghan mindettemelerin oryndaugha jәne sayasy tútqyndardy bosatugha, jurnalister, blogerler men belsendilerdi bosatugha ýndeydi. Qarar jóninde alghashqy mәlimetti Polishada shoghyrlanghan "Ashyq dialog" halyqaralyq qory habarlady.

Aqparatqa qaraghanda, qarar jobasyn Europarlamentting syrtqy ister jónindegi komiytetining bayandamashysy Karsten Lukke dayyndaghan. Komiytetting ózi byltyr 28 qarashada qarardy qoldap dauys bergen: 51 adam qoldasa, 3 deputat qarsy bolghan, bir adam qalys qalghan.

Qarar avtorlary Ortalyq Aziya elderin adam qúqyghy salasynda alghan mindettemelerin oryndaugha ýndeydi jәne EO-nyng Ortalyq Aziyamen adam qúqyghy boyynsha túraqty týrde dialog jýrgizuining manyzdylyghyn atap ótedi. Búghan qosa, Euroodaqtyng Ortalyq Aziya elderindegi ókildikterin adam qúqyghy jaghdayyn baqylau, qúqyq qorghaushylarmen júmys isteu, adam qúqyghyn búzu faktilerine kóz júma qaramay, reaksiya bildirip otyrugha, sayasy qudalau, sayasy sottardy baqylau, sayasy tútqyndardyng hәlin bilip túrugha ýndeydi.

Búghan qosa, Europarlament Ortalyq Aziyadaghy adam qúqyghyn óreskel búzu jayttary onyng ishinde Qazaqstandaghy Qandy qantar, Tәjikstandaghy Tauly Badahshan jәne Ózbekstandaghy Qaraqalpaqstan oqighasyndaghy kezindegi narazylyqtardy basyp-janshu, azaptaular faktilerining ashyq tergelmeuine alandaushylyq bildirgen. Qarar avtorlary osy elderding biyligin azaptau siyaqty óreskel adam qúqyghyn búzu faktilerin jan-jaqty zertteu ýshin tiyimdi shara qoldanugha shaqyrady.

Odan bólek, qarar avtorlary Qazaqstanda jurnalister, qúqyq qorghaushylar, blogerler men belsendilerding "ekstremizm", "kórineu jalghan aqparat taratu" jәne ózge aiyptar boyynsha qudalanyp jatqanyna ókinish bildiredi. Qarar avtorlary barlyq sayasy tútqyndardy, onyng ishinde Áygerim Tileujan, Marat Jylanbaev, Bekejan Mendighaziyev, Timur Dәnebaev, Qayrat Qylyshevti bosatugha ýndegen.

Qazaqstan adam qúqyghyna qatysty jii synalady. AQSh memlekettik departamentining byltyr jariyalanghan adam qúqyghy jónindegi esebinde Qazaqstanda biylikti synaghandar men olardyng tuysqandaryna qysym kórsetiletini, biylik sóz bostandyghy men jurnalisterding júmysyna kedergi keltiretini, elde beybit jinalu, pikir aitu qúqyghy shekteletini aitylghan. Eldegi belsendiler men qúqyq qorghaushylar EO elderin Qazaqstan biyligine adam qúqyghyn qúrmetteu boyynsha yqpal etuge ýndep keledi.

derekkóz: centralasian

Abai.kz