1992 jyldyng 4 mausymynda elimizde memlekettik rәmizder bekitilip, búl últtyq tarihymyzdaghy jana dәuirding bastalghanyn әlemge pash etti.

Áriyne, Qazaqstan 1991 jyly tәuelsizdikke qol jetkizgenimen, memlekettilik rәmizderin birden ómirge әkele qoyghan joq. Joqtan bar jasau ýshin ghalamat shygharmashylyq prosess bastaldy. Onyng barysynda keyde kýtpegen iydeyalar payda bolyp, úmyt bolghan alash sivoldyq baghzylyghy sony qyrynan kórinis tapty. Jana qazaq memlekettiligining әlemge tanyluynyng basty da, manyzdy kórinisi Qazaqstan Respublikasynyng memlekettik rәmizi ómirge keldi. Olarda memlekettilik, shoghyrlanu jәne últtyq jәne jalpyadamzattyq qúndylyqtargha úmtylu iydeyasyn bildiretin aishyqtar qazaq halqynyng kónilinen shyghyp, mәngilik ómirge jol tartty. Qazaqstandyq memlekettik rәmizderding maqsaty, bir jaghynan, memlekettilik iydeyasynyng negizgi basymdyqtaryn, atap aitsaq: tútastyq, tәuelsizdik, el azamattarynyng sanasyndaghy birlikti bekitu bolsa, ekinshi jaghynan, beybitshil tatu kórshilikti jaqtaushy retinde halyqaralyq dengeyde Qazaqstannyng imidjin qalyptastyru bolyp tabyldy. Memlekettik rәmizderde qazaq filosofiyasynyng negizgi belgileri - úrpaqtardyng tarihy sabaqtastyghyn saqtaugha kómektesken irgeli últtyq jәne jalpyadamzattyq qúndylyqtar kórkem beynelendi. Memlekettik rәmizder últtyq memlekettilik iydeologiyasynyng syrtqy formalary bolyp tabylatyny jasyryn emes. Qazaqstandyq memlekettik rәmizder bir-birimen tyghyz baylanysta bolyp keledi. Bir-birin tolyqtyra otyryp, olar Qazaqstan Respublikasy azamattarynyng jәne halyqaralyq júrtshylyqtyng respublika myzghymastyghynyng negizi retinde qabyldauyna baghdarshalyq temir qazyq bolyp tabylady.

Tarih qoynauyna ýniler bolsaq, 1992 jylghy 4 mausymda Preziydent N.Á. Nazarbaev «Qazaqstan Respublikasynyng Memlekettik tuy turaly», «Qazaqstan Respublikasynyng Memlekettik eltanbasy turaly» jәne «Qazaqstan Respublikasynyng Memlekettik gimnining muzykalyq redaksiyasy turaly» zandargha qol qoydy. 1992 jylghy 6 mausymda Abay atyndaghy Almaty opera jәne balet teatrynyng ghimaratynda respublikanyng memlekettik rәmizderine arnalghan saltanatty rәsim bolyp ótip, tap sol kýni Preziydentting reziydensiyasy men Qazaqstan Respublikasy Jogharghy Kenesining ghimaratynyng ýstine Memlekettik tu kóterilip, eltanba qoyyldy. 1992 jylghy 11 jeltoqsanda Memlekettik әnúrannyng mәtini bekitilip, memlekettik rәsimder men bayraqty bәskelerede shyrqalatyn boldy.   Keyinnen memlekettik rәmizder turaly erejeler Qazaqstan Respublikasy Preziydentining 1996 jylghy 24 qantardaghy «Qazaqstan Respublikasynyng Memlekettik rәmizderi turaly» konstitusiyalyq zang kýshi bar arnayy Jarlyghynda bir jýiege keltirildi. Memlekettik rәmizder qazaq halqynyng ruhany qúndylyqtaryn, jerining baylyghy men tarihynyng myzghymastyghyn kórsetetin qúndy qazyna.

Tәuelsizdik alghannan keyingi shiyrek ghasyrdan astam uaqyt ishinde Qazaqstan egemen memleket retinde qalyptasudyng ýlken әri kýrdeli jolyn bastan ótkere aldy. Býginde Qazaqstan - әlemdik qoghamdastyqtyng bedeldi mýshesi, әleumettik-ekonomikalyq damudyn, qoghamdyq kelisimdi saqtau men nyghaytudyng ózindik ýlgilerin qalyptastyrghan el, sonday-aq ornyqty sayasy jýieni ornyqtyra bilgen memleket.

Álemning barlyq memleketteri siyaqty Qazaqstan da әlemde tanymal bolghan jeke memlekettik rәmizderge ie jәne búl rәmizder bizding elimizding imidjining ajyramas bóligine ainalyp otyrghan jayy bar ekendigi aitpsa da týsinikti. Bizding barlyq memlekettik rәmizderimiz tәuelsizdik kezeninde әzirlenip hәm bekitildi. Rәmizderimiz geralidika tilinde qazaq halqynyng ruhany qúndylyqtaryn aiqara pash etedi.

Qazaqstannyng memlekettik rәmizderi alghash ret 1992 jylghy 4 mausymda ýsh jeke zanmen bekitilip, sodan keyin búl qújattardyng erejeleri Memleket basshysynyng 1996 jylghy 24 qantardaghy «Qazaqstan Respublikasynyng memlekettik rәmizderi turaly» Konstitusiyalyq zang kýshi bar arnayy Jarlyghynda jinaqtaldy. 2006 jyly «Qazaqstan Respublikasynyng Memlekettik rәmizderi turaly» jana Zang shyghyp, onda, atap aitqanda, 11-baptyng 1-bóligi «Gimndi oryndau kezinde ong qoldyng alaqanyn keudening sol jaghyna qong» degen sózdermen tolyqtyryldy.

Memlekettik rәmizderding ejelgi tarihy bar ekendigin eshkimde joqqa shyghara almaydy. Sózsiz, búl rәmizder әrqashan belgili bir iydeologiyalyq mindetti óz moyyna jýktep alyp keldi - memlekettik rәmizderding belgileri men beynelerinde ejelgi totemder, diny rәmizder, biyleushi әuletterding aiyrym belgileri jәne basqa maghynalar toghystyrlyp berlip otyr.

Áriyne, osydan 30 jyldan astam uaqyt búryn әzirlengen jәne qabyldanghan Qazaqstannyng memlekettik rәmizderine, birinshi kezekte, halyqtyng tәuelsizdikke úmtylysyn, onyng óz eli ýshin maqtanyshyn, onyng enbeksýigishtigi men beybit niyetin kórsetetin elementter engizildi. Tәuelsiz Qazaqstannyng memlekettik rәmizderi alghash ret 1992 jylghy 6 shildede Almatyda júrtshylyqqa úsynyldy. Ol kezde Memlekettik әnúrannyng mәtini de bolmaghandyqtan, búghan deyingi Qazaq KSR әnúranynyng muzykasy paydalanylghan bolatyn, al onyng jana sózderi 1992 jyldyng 11 jeltoqsanynda ghana bekitilip, el nazaryna úsynyldy.

Árbir memleketting óz últtyq ereksheligi bar - ony bir kóz jýgirte qaraghannan-aq angharyp biluge bolady. Qazaqstan ýshin búl tu, eltanba jәne әnúran bolyp tabylady. Olar ghimarattardy sәndep qana qoymay, sporttyq jarystarda da shyrqalyp qana qoymaydy. Búl - elimizding tarihynyn, ruhy men armanynyng yqshamdalghan tújyrymdamasy.

Tu, eltanba jәne әnúran - jay ghana atributika emes. Búl bәrimizdi bir tútastyqqa kindiktesrie, tuystandyra baylanystyratyn ghalamat. Osy simvoldar arqyly biz ózimizding mәdeniyetimizdi, minezimizdi jәne qúndylyqtarymyzdy ózimizge de, býkil әlemge de jetkize bilemiz. Sondyqtan da Qazaqstanda osy rәmizderge arnalghan erekshe kýn jadymyzda jattalghan. Búl kýni, yaghni, 4 mausymda - 1992 jyly tәuelsiz respublikanyng tuy, eltanbasy men әnúrany resmy týrde bekitilgenin eske alu qúrmetine keninen jalpyúlttyq mereke retinde atap ótiledi.

Sodan beri jyl sayyn búl kýn: bizding óz jolymyz, óz betimiz jәne óz dauysymyz barlyghyn ghalamgha pash etip, últtyq simvoldar - ótkenge degen qúrmet pen bolashaqqa degen senim turaly boyymyzgha maqtanysh úyalatady. Búl bizding kim ekenimizdi biluimiz turaly ýnemi esimizge salady.

Jyl sayyngha 4 mausym Qazaqstanda - búl kýntizbedegi jay ghana kýn emes. Búl kýni býkil el tu, eltanba jәne әnúrannyng manyzdylyghyn eske alady. Jәne jay ghana eske almaydy - býkil halyq bolyp merekeleydi..

Býkil el boyynsha patriottyq is-sharalar ótip, Elordada ýlken forumdar úiymdastyrylady. Búl oraydaghy eng tanymal forumdardyng biri «Kók tudyng jelbiregeni» bolyp tabylady. Oghan barlyq ónirlerden belsendi azamattyq ústanymy, patriotizmi, qogham damuyna qosqan ýlesi bar adamdardan túratyn delegattar shaqyrylady.

Qalalar men auyldarda chellendjder, fleshmobtar, shygharmalar men suretter bayqaulary, konsertter ótkizilip, onda әnúran oryndalady, tu kóteriledi jәne osy simvoldardyng maghynasy aitylady. Osynyng bәri merekeni «atap ótu» ghana emes, onyng naghyz maghynasymen tәuelsiz elde ómir sýruding shynayy baqytyn shyn jýrekpen sezine biluge kómektesedi.

Abai.kz