1992 جىلدىڭ 4 ماۋسىمىندا ەلىمىزدە مەملەكەتتىك رامىزدەر بەكىتىلىپ، بۇل ۇلتتىق تاريحىمىزداعى جاڭا ءداۋىردىڭ باستالعانىن الەمگە پاش ەتتى.

ارينە، قازاقستان 1991 جىلى تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگەنىمەن، مەملەكەتتىلىك رامىزدەرىن بىردەن ومىرگە اكەلە قويعان جوق. جوقتان بار جاساۋ ءۇشىن عالامات شىعارماشىلىق پروتسەسس باستالدى. ونىڭ بارىسىندا كەيدە كۇتپەگەن يدەيالار پايدا بولىپ، ۇمىت بولعان الاش سيۆولدىق باعزىلىعى سونى قىرىنان كورىنىس تاپتى. جاڭا قازاق مەملەكەتتىلىگىنىڭ الەمگە تانىلۋىنىڭ باستى دا، ماڭىزدى كورىنىسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءرامىزى ومىرگە كەلدى. ولاردا مەملەكەتتىلىك، شوعىرلانۋ جانە ۇلتتىق جانە جالپىادامزاتتىق قۇندىلىقتارعا ۇمتىلۋ يدەياسىن بىلدىرەتىن ايشىقتار قازاق حالقىنىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ، ماڭگىلىك ومىرگە جول تارتتى. قازاقستاندىق مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ ماقساتى، ءبىر جاعىنان، مەملەكەتتىلىك يدەياسىنىڭ نەگىزگى باسىمدىقتارىن، اتاپ ايتساق: تۇتاستىق، تاۋەلسىزدىك، ەل ازاماتتارىنىڭ ساناسىنداعى بىرلىكتى بەكىتۋ بولسا، ەكىنشى جاعىنان، بەيبىتشىل تاتۋ كورشىلىكتى جاقتاۋشى رەتىندە حالىقارالىق دەڭگەيدە قازاقستاننىڭ ءيميدجىن قالىپتاستىرۋ بولىپ تابىلدى. مەملەكەتتىك رامىزدەردە قازاق فيلوسوفياسىنىڭ نەگىزگى بەلگىلەرى - ۇرپاقتاردىڭ تاريحي ساباقتاستىعىن ساقتاۋعا كومەكتەسكەن ىرگەلى ۇلتتىق جانە جالپىادامزاتتىق قۇندىلىقتار كوركەم بەينەلەندى. مەملەكەتتىك رامىزدەر ۇلتتىق مەملەكەتتىلىك يدەولوگياسىنىڭ سىرتقى فورمالارى بولىپ تابىلاتىنى جاسىرىن ەمەس. قازاقستاندىق مەملەكەتتىك رامىزدەر ءبىر-بىرىمەن تىعىز بايلانىستا بولىپ كەلەدى. ءبىر-ءبىرىن تولىقتىرا وتىرىپ، ولار قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتارىنىڭ جانە حالىقارالىق جۇرتشىلىقتىڭ رەسپۋبليكا مىزعىماستىعىنىڭ نەگىزى رەتىندە قابىلداۋىنا باعدارشالىق تەمىر قازىق بولىپ تابىلادى.

تاريح قويناۋىنا ۇڭىلەر بولساق، 1992 جىلعى 4 ماۋسىمدا پرەزيدەنت ن.ءا. نازارباەۆ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تۋى تۋرالى»، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ەلتاڭباسى تۋرالى» جانە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك گيمنىنىڭ مۋزىكالىق رەداكتسياسى تۋرالى» زاڭدارعا قول قويدى. 1992 جىلعى 6 ماۋسىمدا اباي اتىنداعى الماتى وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ عيماراتىندا رەسپۋبليكانىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرىنە ارنالعان سالتاناتتى ءراسىم بولىپ ءوتىپ، تاپ سول كۇنى پرەزيدەنتتىڭ رەزيدەنتسياسى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى كەڭەسىنىڭ عيماراتىنىڭ ۇستىنە مەملەكەتتىك تۋ كوتەرىلىپ، ەلتاڭبا قويىلدى. 1992 جىلعى 11 جەلتوقساندا مەملەكەتتىك ءانۇراننىڭ ءماتىنى بەكىتىلىپ، مەملەكەتتىك راسىمدەر مەن بايراقتى باسكەلەرەدە شىرقالاتىن بولدى.   كەيىننەن مەملەكەتتىك رامىزدەر تۋرالى ەرەجەلەر قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ 1996 جىلعى 24 قاڭتارداعى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭ كۇشى بار ارنايى جارلىعىندا ءبىر جۇيەگە كەلتىرىلدى. مەملەكەتتىك رامىزدەر قازاق حالقىنىڭ رۋحاني قۇندىلىقتارىن، جەرىنىڭ بايلىعى مەن تاريحىنىڭ مىزعىماستىعىن كورسەتەتىن قۇندى قازىنا.

تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىنگى شيرەك عاسىردان استام ۋاقىت ىشىندە قازاقستان ەگەمەن مەملەكەت رەتىندە قالىپتاسۋدىڭ ۇلكەن ءارى كۇردەلى جولىن باستان وتكەرە الدى. بۇگىندە قازاقستان - الەمدىك قوعامداستىقتىڭ بەدەلدى مۇشەسى، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋدىڭ، قوعامدىق كەلىسىمدى ساقتاۋ مەن نىعايتۋدىڭ وزىندىك ۇلگىلەرىن قالىپتاستىرعان ەل، سونداي-اق ورنىقتى ساياسي جۇيەنى ورنىقتىرا بىلگەن مەملەكەت.

الەمنىڭ بارلىق مەملەكەتتەرى سياقتى قازاقستان دا الەمدە تانىمال بولعان جەكە مەملەكەتتىك رامىزدەرگە يە جانە بۇل رامىزدەر ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ءيميدجىنىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالىپ وتىرعان جايى بار ەكەندىگى ايتپسا دا تۇسىنىكتى. ءبىزدىڭ بارلىق مەملەكەتتىك رامىزدەرىمىز تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە ازىرلەنىپ ءھام بەكىتىلدى. رامىزدەرىمىز گەرالديكا تىلىندە قازاق حالقىنىڭ رۋحاني قۇندىلىقتارىن ايقارا پاش ەتەدى.

قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى العاش رەت 1992 جىلعى 4 ماۋسىمدا ءۇش جەكە زاڭمەن بەكىتىلىپ، سودان كەيىن بۇل قۇجاتتاردىڭ ەرەجەلەرى مەملەكەت باسشىسىنىڭ 1996 جىلعى 24 قاڭتارداعى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭ كۇشى بار ارنايى جارلىعىندا جيناقتالدى. 2006 جىلى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋرالى» جاڭا زاڭ شىعىپ، وندا، اتاپ ايتقاندا، 11-باپتىڭ 1-بولىگى «گيمندى ورىنداۋ كەزىندە وڭ قولدىڭ الاقانىن كەۋدەنىڭ سول جاعىنا قويۋ» دەگەن سوزدەرمەن تولىقتىرىلدى.

مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ ەجەلگى تاريحى بار ەكەندىگىن ەشكىمدە جوققا شىعارا المايدى. ءسوزسىز، بۇل رامىزدەر ارقاشان بەلگىلى ءبىر يدەولوگيالىق مىندەتتى ءوز مويىنا جۇكتەپ الىپ كەلدى - مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ بەلگىلەرى مەن بەينەلەرىندە ەجەلگى توتەمدەر، ءدىني رامىزدەر، بيلەۋشى اۋلەتتەردىڭ ايىرىم بەلگىلەرى جانە باسقا ماعىنالار توعىستىرلىپ بەرلىپ وتىر.

ارينە، وسىدان 30 جىلدان استام ۋاقىت بۇرىن ازىرلەنگەن جانە قابىلدانعان قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرىنە، ءبىرىنشى كەزەكتە، حالىقتىڭ تاۋەلسىزدىككە ۇمتىلىسىن، ونىڭ ءوز ەلى ءۇشىن ماقتانىشىن، ونىڭ ەڭبەكسۇيگىشتىگى مەن بەيبىت نيەتىن كورسەتەتىن ەلەمەنتتەر ەنگىزىلدى. تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى العاش رەت 1992 جىلعى 6 شىلدەدە الماتىدا جۇرتشىلىققا ۇسىنىلدى. ول كەزدە مەملەكەتتىك ءانۇراننىڭ ءماتىنى دە بولماعاندىقتان، بۇعان دەيىنگى قازاق كسر ءانۇرانىنىڭ مۋزىكاسى پايدالانىلعان بولاتىن، ال ونىڭ جاڭا سوزدەرى 1992 جىلدىڭ 11 جەلتوقسانىندا عانا بەكىتىلىپ، ەل نازارىنا ۇسىنىلدى.

ءاربىر مەملەكەتتىڭ ءوز ۇلتتىق ەرەكشەلىگى بار - ونى ءبىر كوز جۇگىرتە قاراعاننان-اق اڭعارىپ بىلۋگە بولادى. قازاقستان ءۇشىن بۇل تۋ، ەلتاڭبا جانە ءانۇران بولىپ تابىلادى. ولار عيماراتتاردى ساندەپ قانا قويماي، سپورتتىق جارىستاردا دا شىرقالىپ قانا قويمايدى. بۇل - ەلىمىزدىڭ تاريحىنىڭ، رۋحى مەن ارمانىنىڭ ىقشامدالعان تۇجىرىمداماسى.

تۋ، ەلتاڭبا جانە ءانۇران - جاي عانا اتريبۋتيكا ەمەس. بۇل ءبارىمىزدى ءبىر تۇتاستىققا كىندىكتەسرىە، تۋىستاندىرا بايلانىستىراتىن عالامات. وسى سيمۆولدار ارقىلى ءبىز ءوزىمىزدىڭ مادەنيەتىمىزدى، مىنەزىمىزدى جانە قۇندىلىقتارىمىزدى وزىمىزگە دە، بۇكىل الەمگە دە جەتكىزە بىلەمىز. سوندىقتان دا قازاقستاندا وسى رامىزدەرگە ارنالعان ەرەكشە كۇن جادىمىزدا جاتتالعان. بۇل كۇنى، ياعني، 4 ماۋسىمدا - 1992 جىلى تاۋەلسىز رەسپۋبليكانىڭ تۋى، ەلتاڭباسى مەن ءانۇرانى رەسمي تۇردە بەكىتىلگەنىن ەسكە الۋ قۇرمەتىنە كەڭىنەن جالپىۇلتتىق مەرەكە رەتىندە اتاپ وتىلەدى.

سودان بەرى جىل سايىن بۇل كۇن: ءبىزدىڭ ءوز جولىمىز، ءوز بەتىمىز جانە ءوز داۋىسىمىز بارلىعىن عالامعا پاش ەتىپ، ۇلتتىق سيمۆولدار - وتكەنگە دەگەن قۇرمەت پەن بولاشاققا دەگەن سەنىم تۋرالى بويىمىزعا ماقتانىش ۇيالاتادى. بۇل ءبىزدىڭ كىم ەكەنىمىزدى ءبىلۋىمىز تۋرالى ۇنەمى ەسىمىزگە سالادى.

جىل سايىنعا 4 ماۋسىم قازاقستاندا - بۇل كۇنتىزبەدەگى جاي عانا كۇن ەمەس. بۇل كۇنى بۇكىل ەل تۋ، ەلتاڭبا جانە ءانۇراننىڭ ماڭىزدىلىعىن ەسكە الادى. جانە جاي عانا ەسكە المايدى - بۇكىل حالىق بولىپ مەرەكەلەيدى..

بۇكىل ەل بويىنشا پاتريوتتىق ءىس-شارالار ءوتىپ، ەلوردادا ۇلكەن فورۋمدار ۇيىمداستىرىلادى. بۇل ورايداعى ەڭ تانىمال فورۋمداردىڭ ءبىرى «كوك تۋدىڭ جەلبىرەگەنى» بولىپ تابىلادى. وعان بارلىق وڭىرلەردەن بەلسەندى ازاماتتىق ۇستانىمى، ءپاتريوتيزمى، قوعام دامۋىنا قوسقان ۇلەسى بار ادامداردان تۇراتىن دەلەگاتتار شاقىرىلادى.

قالالار مەن اۋىلداردا چەللەندجدەر، فلەشموبتار، شىعارمالار مەن سۋرەتتەر بايقاۋلارى، كونتسەرتتەر وتكىزىلىپ، وندا ءانۇران ورىندالادى، تۋ كوتەرىلەدى جانە وسى سيمۆولداردىڭ ماعىناسى ايتىلادى. وسىنىڭ ءبارى مەرەكەنى «اتاپ ءوتۋ» عانا ەمەس، ونىڭ ناعىز ماعىناسىمەن تاۋەلسىز ەلدە ءومىر ءسۇرۋدىڭ شىنايى باقىتىن شىن جۇرەكپەن سەزىنە بىلۋگە كومەكتەسەدى.

Abai.kz