Joghary auditorlyq palata Soltýstik Qazaqstan oblysyna bólingen budjet qarajaty men memlekettik aktivterding paydalanylu tiyimdiligine jýrgizilgen auditting qorytyndyyn jariyalady.

Jýrgizilgen tekseru songhy bes jylda ónir negizgi әleumettik-ekonomikalyq kórsetkishterdi oryndaghanyn kórsetti. Jalpy ónirlik ónim 2020 jyldan beri 69%-gha artqan, júmyssyzdyq dengeyi 0,4%-gha tómendegen. Túrghyn ýy qory da 600 myng sharshy metrge ósken.

Sonymen birge, audit ónirding ómir sapasyna әser etetin jәne ekonomikalyq damudy tejeytin birqatar mәselelerdi anyqtady.

- Oblysta halyqtyng tabighy ósimi tómendep, teris kóshi-qon salidosy saqtalyp otyr.

Bilim beru salasynda ýsh auysymdy jәne apatty jaghdaydaghy mektepter mәselesi sheshilmegen. 17 mektepte sport zaly joq, 24 mektep pәndik kabiynettermen qamtamasyz etilmegen.

Medisina salasynda ghimarattardyng shamamen 74%-y tozghan, - dep jazylghan palata aqparatynda.

Kәsipkerlik subektileri sany artqanymen, olardyng JÓÓ-degi ýlesi tómendegen.

Joghary auditorlyq palatanyng tóraghasy Álihan Smayylov kóterme jәne bólshek sauda kәsiporyndarynyng kirisi aitarlyqtay kemigenin atap ótti. Memlekettik kirister komiytetining deregine sәikes, búl kórsetkish 100 mlrd tengege azayghan.

«Demek, ónirding sauda salasyndaghy salyqtyq әleueti tómendegen. Yaghny salyq az tólengen, búl óz kezeginde jergilikti budjetting әleumettik infraqúrylymdy damytu mýmkindigin shektedi. Kólenkeli sektor artqan boluy yqtimal, búl baghytta júmys jýrgizu qajet», — dedi Álihan Smayylov.

Ekonomika jәne qarjy basqarmalary arasyndaghy ókilettikterding kelisilmeui budjet josparlauynda alshaqtyq tughyzghan. Budjet zannamasy saqtalmay, jalpy qúny 56 mlrd tengeni qúraytyn 11 joba josparlanghany anyqtaldy.

Strategiyalyq nysan – «Qyzyljar» AEA nazardan tys qalghan. Injenerlik infraqúrylymnyng bolmauy birqatar obektilerding uaqytynda iske qosylmauyna sebep bolghan.

Sonymen qatar, basymdyghy tómen jobalargha qarajat bólingen:

– әkimshilik ghimarattardy rekonstruksiyalaugha – 7,3 mlrd tenge,

– teatr qúrylysyna – 7 mlrd tenge.

Oblystaghy 38 tirek auyl ortalyqtandyrylghan sapaly auyz sumen qamtamasyz etilmegen. Salynghan 79 nysannyng 22-si (10 mlrd tenge) paydalanushy úiymdargha berilmegen.

Kólik infraqúrylymyn damytu jetkiliksiz dengeyde: jolaushylar kóligin damytudyng keshendi shemasy joq, jol qauipsizdigine monitoring tolyq jýrgizilmeydi.

«Soltýstik» әleumettik-kәsipkerlik korporasiyasynyng qyzmeti tiyimsiz dep tanyldy.

– Birlesken kәsiporyndar qúru 1 mlrd tengege juyq shyghyngha әkelgen.

– Beyindi emes aktivterdi ústau – 610 mln tenge,

– Ónirlik túraqtandyru qorlarynyng qarajatyn paydalanu 298 mln tenge shyghyn tughyzghan.

– Buhgalterlik esepte 24 mlrd tengeden astam búzushylyq tirkelgen.

- 5,5 mlrd tenge somasyna bir kózden satyp alu arqyly sharttar jasasu jәne qosalqy merdigerlikke qoyylghan shekteulerdi saqtamau derekteri anyqtalghan, - der kórsetti tekseris nәtiyjesi.

Audit qorytyndysy mynaday:

– 28,3 mlrd tengege qarjylyq búzushylyq;

– 112,4 mlrd tenge budjet qarajatynyng tiyimsiz josparlanuy jәne paydalanyluy;

– 111 material әkimshilik is qozghaugha jiberilgen;

– Birqatar material qúqyq qorghau organdaryna tapsyrylmaq.

Joghary auditorlyq palata anyqtalghan búzushylyqtardy joi, lauazymdy túlghalardy jauaptylyqqa tartu jәne zannamagha qajetti ózgerister engizu mәseleleri vedomstvonyng baqylauynda bolatynyn habarlady.

Ayta keteyik, SQO-da mekeme buhgalteri 17 mln tenge budjet qarajatyn iyemdegeni ýshin sottaldy.

Abai.kz