ЖИ: 2030 жылға дейін Қазақстанды не күтіп тұр?

Экономикалық стратегия: Әртараптандыру және инновация.
Мақсат: Шикізат секторына тәуелділікті азайту және жоғары технологиялық экономикаға көшу.
Негізгі қадамдар: IT секторының дамуы: IT хабтарын құру, стартаптар үшін салықтық жеңілдіктер, халықаралық инвестиция тарту.
Өнеркәсіптік жаңғырту: Машина жасау, биотехнология, фармацевтика және нанотехнологияны дамыту.
Ауыл шаруашылығын дамыту: Агротехнологияларды, робототехниканы енгізу, экспортты кеңейту.
Жасыл энергияға көшу: ЖІӨ-дегі мұнай мен газ үлесінің төмендеуі, жел және күн электр станцияларын дамыту, сутегі отынын өндіру.
Шағын және орта бизнесті дамыту: Салық жүйесін оңайлату, жеңілдікті несиелеу.
Саяси модернизация: тұрақтылық пен реформалардың тепе-теңдігі.
Мақсат: Ашық және тиімді басқару жүйесін құру.
Негізгі қадамдар: Мемлекеттік басқару реформасы: билікті орталықсыздандыру, жергілікті өзін-өзі басқаруды нығайту.
Демократияның дамуы: Парламенттің рөлін арттыру, бюджетке қоғамдық бақылау. Мемлекеттік қызметтерді цифрландыру: ЖИ енгізу, үкіметтегі блокчейн және автоматтандыру.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат: Мемлекеттік сатып алулардағы ашықтық, лауазымды тұлғалардың жауапкершілігін арттыру.
Әлеуметтік даму және өмір сүру сапасы
Мақсат: Өмір сүру деңгейін көтеру, білім беру және денсаулық сақтау.
Негізгі қадамдар: Білім беру реформасы: білім берудегі цифрлық технологияларға көшу, әлемдік деңгейдегі университеттерді дамыту, STEM пәндеріне баса назар аудару.
Болашақ медицинасы: Диагностикада ЖИ енгізу, фармацевтиканы дамыту, телемедицинаны қолдау.
Ақылды қалалар: Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын цифрландыру, қоғамдық көлікті дамыту, қолжетімді тұрғын үй салу.
Әлеуметтік теңдік: Ең төменгі жалақыны арттыру, еңбек жағдайын жақсарту, кедейлікті азайту.
Қазақстан жаһандық саясатта
Мақсат: Аймақтық көшбасшы және халықаралық аренада маңызды ойыншы болу.
Негізгі қадамдар: Сыртқы саясаттағы теңгерім – ЕО, АҚШ, Қытай, Түркия және Орталық Азия елдерімен ынтымақтастық.
Көлік инфрақұрылымын дамыту: Темір жолдар мен автомобиль жолдарын жаңғырту, Ақтау портын дамыту.
Халықаралық технологиялық альянстарға қатысу: Инвестиция тарту, ЖИ және финтех саласындағы бірлескен зерттеулер.
Нәтиже: Қазақстан 2030
* Күшті, жоғары технологиялы экономика.
* Жоғары өмір сүру деңгейі және сапалы медицина.
* Мөлдір және тиімді мемлекеттік басқару.
* Қазақстан – Орталық Азиядағы инновациялар мен технологияның орталығы.
Бұл сценарий өршіл реформаларды, инвестициялық және саяси ерік-жігерді қажет етеді. Бірақ ол жүзеге асса, Қазақстан аймақтағы ең табысты елдердің біріне айнала алады.
Керімсал Жұбатқанов,
тарих ғылымдарының кандидаты, С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университетінің доценті
Abai.kz