ҚР Премьер-Министрінің атына

ТАЛДАМАЛЫ ҰСЫНЫС ХАТ

Тақырыбы: Қазақстанда жеміс-жидек және бау-бақша шаруашылығын дамыту стратегиясын жетілдіру...

Құрметті Премьер-Министр!

Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев 2023 жылы өткен Ауыл шаруашылығы еңбеккерлерінің бірінші форумында Үкіметке бау-бақша шаруашылығын дамыту, инфрақұрылымын жаңғырту және мемлекеттік қолдауды күшейту жөнінде нақты тапсырмалар берген болатын.

Сондай-ақ Сенат депутаты Сұлтан Дүйсембиновтің 2024 жылғы Парламент отырысында айтқан баяндамасы еліміздің бұл салада жоспарланған межелерге жетпей отырғанын көрсетеді.

Атап айтқанда:

Жеміс-жидек дақылдарының егіс көлемі 2024 жылы небәрі 35,3 мың гектар болды, ал 2030 жылға қарай 1 362 мың гектар межеленген.

Өндірілген өнім көлемі — 317,1 мың тонна, бұл ДДҰ ұсынған тұтыну мөлшерінің (2,4 млн тонна) небәрі 13%-ын ғана қамтиды.

Жүзім шаруашылығы — 9,6 мың гектар ғана, бұл Өзбекстандағы 133 мың гектармен салыстырғанда 14 есе аз.

Негізгі проблемалар:

1. Мемлекеттік бағдарламалардың нақты тетіктері мен нәтижелі мониторингі жоқ.
2. Су инфрақұрылымының ескіргені және заманауи технологиялардың аз қамтылуы.
3. Шағын шаруа қожалықтарына тиімсіз бюрократиялық талаптар мен кооперацияға мәжбүрлеу.
4. Сақтау қоймалары мен логистикалық жүйелердің жеткіліксіздігі.
5. Сала мамандары мен фермерлер арасында білім мен тәжірибенің тапшылығы.

ҰСЫНЫСТАР:

1. “Аула бақшасы” бағдарламасын енгізу:
Өзбекстан тәжірибесі негізінде ауыл тұрғындарына жеке ауласында бау-бақша егуді ынталандырып, өткізілген әр келі өнім үшін субсидия беру.
2. Тамшылатып суару мен көлеңкелеу жүйелеріне қолжетімді несиелер:
Бәсекеге қабілетті болу үшін су пайдалануды азайтатын технологияларды қолдануға мемлекеттен гранттар бөлу.
3. Жеміс-жидек сақтайтын қоймалар мен өңдеу цехтарын дамыту:
Жергілікті кооперативтерге мемлекеттік-жекеменшік әріптестік негізінде тоңазытқыш қоймалар салуға қолдау көрсету.
4. Білім беру және сервистік қолдау:
Фермерлерге арналған агротехникалық тренингтер, онлайн платформалар және агрокеңес беру орталықтары ұйымдастыру.
5. Сала дамуына жауапты арнайы оператор құру:
«KazAgroFruit» секілді салалық үйлестіру орталығы құрылып, экспорт, стандарттау, техникалық сүйемелдеу міндеттері жүктелуі тиіс.

ҚОРЫТЫНДЫ:

Президент тапсырмасына сәйкес, жеміс-жидек шаруашылығы стратегиялық сала ретінде қаралуы тиіс. Бұл — азық-түлік қауіпсіздігі, ауыл халқының табысын арттыру, экспорттық әлеует пен жұмыс орындарын құру сынды маңызды бағыттарды қамтиды.

Осы ұсыныстар Үкімет жанындағы тиісті жұмыс тобы аясында қаралып, ұлттық деңгейдегі жаңа салалық бағдарлама әзірленсе, 2030 жылға дейінгі мақсаттар нақты орындалар еді.

Құрметпен, Өркен Тоқтарұлы

Abai.kz