ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ЖОЛ – РЕСЕЙГЕ ҮЛГІ
Еліміздің ХХІ ғасыр ортасына дейінгі басты даму бағдарламасының қабылданғанына бір жарым жылға жуықтады.
Осы орайда отандық және шетелдік саясаттанушылар, «Қазақстан – 2050» стратегиясын іске асырудың алғашқы қорытындылары мен өзекті проблемаларын талдай келе, «жалпыұлттық жаңғырудың бастапқы кезеңінің табыстылығын және қоғамның үдемелі дамуы үшін жасалып жатқан қадамдардың тиімділігін» атап көрсетеді. «Назарбаев университетінде» өткен, «Қазақстан – 2050»: алғашқы қорытындылары және өзекті проблемалары» тақырыбын арқау еткен Қазақстан саясаттанушыларының конгресіне қатысушылар осындай қарар қабылдады.
Конгресте Президент әкімшілігі басшысының орынбасары Бағлан Майлыбаев арнайы сөз сөйледі:
– Мемлекет басшысы атап көрсеткеніндей, «Қазақстан – 2050» стратегиясы адамдардың күнделікті өмірдегі мәселелерін шешуге мүмкіндік береді, – деді Бағлан Асаубайұлы. – Бұл – «Назарбаев моделін» іске асырудың жаңа кезеңі. Бұл – таяудағы 36 жылға арналған басты саяси міндет, оның айналасына бүкіл халық топтасып отыр. Жаңа саяси бағыт болашағымыздың дамуы қалай жүреді, басқаша айтқанда, ғаламдық үрдістерді есепке алғанда, Қазақстан және қазақстандықтар қалай дамиды деген сұраққа жауап береді.
Оның байламынша, бұл стратегия – «Қазақстан мен оның халқының ХХІ ғасырдың тереңіне жаңа, ортақ көзқарасы». «Бұл – біздің ортақ болашағымыздың форсайт-жобасы. Ол экономиканы кең ауқымды жаңғыртудың барлық міндеттерін және қазақстандықтардың әлеуметтік өмірінің барлық қырларын қисынды түрде біріктіреді. «2050 стратегиясы» Қазақстанның ықпалдастық үдерістеріне, ең алдымен, еуразиялық ықпалдастыққа қатысуының маңыздылығын да нықтайды. Еуразиялық экономикалық одаққа қатысу – Қазақстан үшін жаңа мүмкіндік» деді Б.Майлыбаев.
«Назарбаев университетінің» президенті Шигео Катсудың айтуынша, «Қазақстан – 2050» стратегиясы «ғаламат жоба», «бірақ онда қойылған мақсаттарға қол жеткізуге болады».
– Біздің «Назарбаев университетiн», Ұлттық сараптамалық орталығымен және халықаралық тәуелсіз сарапшылармен тізе қоса отырып, бір топ зерттеулер жүргізу жүктелді, – дейді Шигео Катсу. – Ондағы мақсат – «Қазақстан – 2050» стратегиясын орындауға қолдау көрсету. Алдағы аптада, Астанада Азия даму банкінің жыл сайынғы отырысы аясында осы зерттеулердің нәтижелеріне арналған кітаптың тұсауы кесіледі. Қазақстанның өткен тарихтағы және алдағы келешектегі табысты дамуының бірнеше факторы бар. Соның басты бірі – мемлекеттің сауатты басқарылуы, қуатты көшбасшылық. Қазақстан өте маңызды салаларда модернизациялау реформаларын жүзеге асырудың жақсы мүмкіндігіне ие.
Сенаттың Әлеуметтік-мәдени даму және ғылым комитетінің төрағасы, саяси ғылымдар докторы Ақан Бижановтың байламынша, стратегия – 2050 жылға дейінгі «Қазақстандық жол» болып табылады.
– Осы бағдарламалық құжаттағы қазақстандық социумның құндылықтық бағдарларына айналған даму мақсаттары мен қағидаттары еліміздің ХХІ ғасыр жағдайында, экономикалық және әлеуметтік өрлеу жолында табысты ілгерілеуінің берік негізін қалады. Елдің ұзақ жылдардағы дамуын жоспарлауға мүмкіндік беретін мұндай стратегиялық бағдарламаларды жасау – тек күшті, өз болашағына сенімді, қалыптасқан мемлекеттердің ғана еншісі болып табылады. Олардың қатарына біздің республика да жатады. Стратегияны жүзеге асыру басталғаннан бері бір жарым жылға жуықтады. Оның алғашқы қорытындыларына жүргізілген талдау еліміздің Елбасы қойған міндеттерді орындауда жақсы қарқын алғандығын көрсетеді, – деді А.Бижанов.
– Бір сөзбен айтқанда, стратегияның басты мақсаттарына – әлемнің ең дамыған 30 елі қатарына кіруге және халқымыздың әл-ауқаты мен әлеуметтік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қол жеткізу үшін нысаналы жұмыс жүргізілуде. Бұған депутаттық корпус өз үлесін қосуда, – дейді Ақан Бижанов.
– Өзінің биылғы Жолдауында Елбасы «Қазақстан – 2050» стратегиясын жүзеге асырудың нақты жоспарлары мен бағыт-бағдарын айқындады, – дейді Мәжіліс депутаты Қамал Бұрханов. – Мәселен, 2050 жылға дейінгі мерзім 7 «бесжылдыққа» бөлінді. Оның әрқайсысының нақты-нақты орындалатын шаралары, белгіленетін мақсат-межелері болады. Оларды жүзеге асыруға Парламент, барлық Үкімет мүшелері, әкімдер, партия мен қоғам өкілдері жұмылдырылуда. Қазақстан Көшбасшысы өз Жолдауында жалпыұлттық идеяны – Мәңгілік ел болуды ұсынды. Бұл ретте Мәңгілік елдің теориялық, тарихи, философиялық, саяси негіздері түзілуде. Бұл біздің мемлекеттік идеологияның тұғыры болады.
Ресей Федерациясы Ұлттық стратегия институтының халықаралық жобалар жөніндегі директоры Юрий Солозобов «Қазақстан – 2050» стратегиясын әлемдегі теңдессіз, бірегей құжат деп санайды екен және оның негізінде жаңа Еуразиялық одақтың даму бағдарламасын түзуді қолдайды:
– Онда Нұрсұлтан Назарбаев елдің алдағы онжылдықтардағы ұзақмерзімді бағдарын белгіледі. Шынын айтқанда, бұл – ғасыр ортасына дейінгі іс-қимыл бағдарламасын ел мен әлемге жария түрде ұсынудың жалғыз үлгісі болып табылады. Оны қазақстандықтардың, саясаткерлердің екі-үш ұрпағы жүзеге асырады. Бұл құжат сонымен бірге халықтың сенімін сақтап қалу үшін де керек. Посткеңестік кеңістік тарихында тұңғыш рет ел Президенті мемлекеттің осынша ұзақ мерзімдегі даму контурларын жұртшылық алдында талқыға салды. «Қазақстан – 2050» перспективасы бізді, ресейлік саясаттанушыларды да таңғалдырады. Мен экономистеріміздің беделді форумында болдым, сонда осы құжат негізінде алдағы Еуразиялық одақтың ХХІ ғасыр ортасына дейінгі даму жоспарын әзірлеуге тілек білдірілді.
Оның айтуынша, қазақстандық жол Ресейде де үлгі ретінде қарастырылады: «Нұрсұлтан Назарбаев – Еуразия құрлығындағы көшбасшылардың бірі. Қазақстан Президентінің сөздері жиі цитатаға алынады, ал қазақстандық бастама-жобалар, саяси және экономикалық модельдері үлгі ретінде қаралады» деген Ю.Солозобов мұның жалаң сөз еместігін нықтайды.
– Мысалы, кезінде Назарбаев бекіткен ел Сенатын қалыптастыру моделі негізінде қазір Ресей Жоғарғы палатаны – Федералдық жиынды қалыптастыру бойынша жаңа заң жобасын әзірлеуде. Қазақстанда сенаторлардың жартысы сайланады, тағы бір жартысын Мемлекет басшысы тағайындайды. Жаңа заң жобасы бойынша біздің сенаторлардың бір бөлігі сайланбалы болады, тағы 18 сенатор президенттік квотамен тағайындалады. Әбден пысықталған, уақыт сынынан өткен модельді Ресейдің Қазақстаннан көшіруінің мұндай мысалдары жетеді, – дейді ол.
Мәселен, «РФ Федералдық миграциялық қызметі қазақстандық көші-қон моделін тиімді үлгі ретінде қарастыруда»: «Ол өзін-өзі ақтамаған қолданыстағы жүйені алмастырады. Нұрсұлтан Назарбаевтың, қазақстандық ғалымдардың көптеген идеялары ресейлік және басқа мемлекеттердің даму жоспарларына кіріктірілуде. Өйткені Қазақстаннан үйрену ұят емес. Себебі қазақтар Тәуелсіздігінің алғашқы күндерінен бастап, стратегиялық жоспарлаумен өте көп шұғылданды. Және жоспарларды әзірлеп қана қоймай, оны табысты жүзеге асыруда» дейді РФ Ұлттық стратегия институтының басшысы Юрий Солозобов.
Айхан Шәріп
"Айқын" газеті