ەكىباستۇزدىڭ ءبىلىم سالاسى ءبىراز بىلىققا باتىپ جاتقان سىڭايلى. وقتىن-وقتىن الەۋمەتتىك پاراقشالاردان ءوڭىردىڭ ءبىلىم مەكەمەلەرىندە ورىن الىپ جاتقان جايسىز وقيعالار جايلى حابارلار قىلاڭ بەرىپ قالادى. جانە ءار وقيعادان باسشىلىقتىڭ ونى جاۋىپ-جاسىرۋعا تىرىسۋشىلىعى اڭعارىلماي قالمايدى.

ءبىر مىسال. 2019 جىلدىڭ قازان ايىندا ەكىباستۇز قالاسىندا ەرەسەكتەۋ بالالار 3-سىنىپ وقۋشىسىن ۇرىپ-سوعىپ، بەينەتۇسىرىلىم جۇرگىزگەن. سوققىعا جىعىلعان بالانىڭ اناسى شولپان ابەتوۆا بۇل جاعدايدى ايتۋ ءۇشىن مەكتەپكە بارعانىندا، مەكتەپ ديرەكتورى ونىڭ ءسوزىن قۇلاعىنا ىلمەگەن. ءبىلىم ءبولىمى باسشىلىعى دا نەمقۇرايدىلىق تانىتىپ، تەك ماسەلەگە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى قىزىعۋشىلىق تانىتقان سوڭ عانا امالسىزدان مويىن بۇرعان.

بىلتىر جىل سوڭىندا پاۆلودار وبلىسى بويىنشا تەكسەرۋ كوميسسياسى ەكىباستۇز قالاسىنىڭ ورتا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنا بولىنگەن بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ جانە مەملەكەتتىك اكتيۆتەردىڭ پايدالانىلۋىنا جۇرگىزىلگەن مەملەكەتتىك اۋديت قورىتىندىلارىن جاريا ەتتى. اۋديت جاساۋشىلار كوپتەگەن مەكتەپتەردىڭ بۋحگالتەريا جۇمىسى زاڭعا قايشى جۇرگىزىلگەنىن انىقتاپ بەردى. بارىنەن سوراقىسى – جەلتوقسان ايى تۋعانىنا قاراماستان، ەكىباستۇزدىڭ ءبىلىم مەكەمەلەرىندە تاريف جۇرگىزۋ كەستەسى بەكىتىلمەگەنى بەلگىلى بولعان.

بەتى اشىلعان قارجىلىق كەمشىلىكتىڭ ءبارى كەيىن جەرگىلىكتى دەپۋتاتتاردىڭ وتىرىسىندا تالقىعا ءتۇسىپ، ءبىلىم سالاسىنداعى وسىنشاما بىلىق حالىق قالاۋلىلارىنىڭ ىزاسىن تۋدىردى. دەپۋتاتتاردىڭ ءبىرى ەكىباستۇز قالالىق ءبىلىم ءبولىمىنىڭ باسشىسى جازيرا حامزاباەۆانى ءوز لاۋازىمدىق قىزمەتىنە ساي ەمەس دەپ تانىپ، كوپشىلىكتەن ونىڭ بىلىكتىلىگىنە سەنىمسىزدىك ءبىلدىرۋدى سۇرادى. دەپۋتاتتىڭ ويى جۇزەگە اسسا، ماسەلەنىڭ سالقىنى، البەتتە، قالا اكىمىنىڭ الەۋمەتتىك ماسەلەلەر جونىندەگى ورىنباسارى ناتاليا نەفەدوۆانى اينالىپ وتپەس ەدى. ويتكەنى ءبىلىم سالاسىنداعى شارۋانىڭ ۋىستان شىعىپ كەتۋىن قاداعالاي الماعانى ءۇشىن ول دا جاۋاپكەرشىلىك ارقالايدى ەمەس پە. دەگەنمەن ناتاليا ۆلاديميروۆنا شيراقتىق تانىتىپ، سول جەردە وتىرعان دەپۋتات قۇربىلارىنا ۋوتساپ جەلىسى ارقىلى «كومەكتەسىڭىزدەر، مارحابات!» - دەپ جازىپ ۇلگەرسە كەرەك. ال دەپۋتات تاتيانا ءشميدتىڭ قۇربىسىنىڭ ءسوزىن جەرگە تاستاۋى مۇمكىن ەمەس: ول سول كەزدە عانا نەفەدوۆا حانىمنىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن ۆەدومستۆولىق جوعارى ناگرادا العان.

ال ەندى اۋەلگى ويىمىزعا ورالايىق. شميدت سياقتى دوستاردىڭ ارقاسىندا حامزاباەۆا «سەنىمسىزدىك قامىتىنان» امان شىعىپ، دەپۋتاتتاردىڭ ونىڭ ايىبىن جەڭىل-جەلپى تۇردە حاتتامالاۋدان وزگە امالى قالمادى.

اۋديت كەزىندە انىقتالعان كەمشىلىك كوپ، ونى ءبىر ماقالادا ءتىزىپ شىعۋ مۇمكىن ەمەس. ءبىر-ەكەۋىن اتاپ وتسەك. باسى اشىق جايت - بيۋدجەتتەن بولىنگەن قارجىنىڭ ورىنسىز جۇمسالۋ فاكتىلەرى. مىسالى، 2015 جىلعى 31 جەلتوقساندا قر ۇكىمەتىنىڭ №1193 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن قازىناشىلىق كاسىپورىندار قىزمەتكەرلەرىنە، مەملەكەتتىك بيۋدجەت قارجىسى ەسەبىنەن قىزمەت ەتەتىن ۇيىمدار قىزمەتكەرلەرى مەن ازاماتتىق قىزمەتكەرلەرگە ەڭبەكاقى تولەۋ جۇيەسىنىڭ 3-پۋنكتى 2-تارماعى بۇزىلىپ، اۋديت جۇرگىزىلگەن كەزەڭدە «ەكىباستۇز قالاسى اكىمدىگىنىڭ ءبىلىم ءبولىمى» مەملەكەتتىك مەكەمەسى ورتالىقتاندىرىلعان بۋحگالتەرياسىنىڭ ەسەپشىسى ا.ايگازينوۆاعا ەسەپشىلىك لاۋازىمىنىڭ ساتىسى مەن توبىن ايقىنداۋدا جالاقى بىلىكتىلىك ساناتى جوعارى مامانعا ساي مولشەردە تولەنگەن. ا.ايگازينوۆادا جوعارى ءبىلىمىن راستايتىن قۇجات جوقتىعىنا قاراماستان، وعان 140, 3 مىڭ تەڭگە، ياعني، ارتىق ەڭبەكاقى تولەنگەن. قر سالىق كودەكسىنىڭ 346-بابى 1-تارماعى تالابىن بۇزا وتىرىپ، «ەكىباستۇز قالاسى اكىمدىگىنىڭ ءبىلىم ءبولىمى» مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ قوسىمشا جۇمىس ىستەيتىن 4 ەسەپشىسىنە جەكە باج سالىعىن قاتە ەسەپتەۋ سالدارىنان 69 مىڭ تەڭگە كولەمىندە ارتىق جالاقى ەسەپتەلگەن.

قر بيۋدجەتتىك كودەكسىنىڭ 4-بابى 14-تارماعى، 67-بابى 12-تارماعى، قر قارجى ءمينيسترىنىڭ 2014 جىلعى 24 قاراشاداعى №511 بۇيرىعىمەن بەكىتىلگەن بيۋدجەتتىك ءوتىنىمدى قۇرۋ جانە ۇسىنۋ ەرەجەلەرىنىڭ 4-پۋنكتى تالاپتارى بۇزىلىپ، رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بولىنەتىن ماقساتتى ترانسفەرتتەرگە بيۋدجەتتىك وتىنىمدە كورسەتىلەتىن اقپارات پەن ەسەپ دايەكتى قامتاماسىز ەتىلمەگەن. ناتيجەسىندە 2019 جىلعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بولىنەتىن ترانسفەرت ارتىق جوسپارلانعان جانە بولىنگەن. سونىمەن قاتار، 2019 جىلدىڭ 9 ايى ىشىندە مۇعالىمدەردىڭ قوسىمشا جالاقىسىنا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بولىنگەن قارجى ءوز ماقساتىنا جۇمسالماعان. ايتا بەرسەڭ، اۋديت قورىتىندىسىندا مۇنداي ورسەكەلدىك تولىپ جاتىر...

ءجا. ازىرگە اۋديت جايلى اڭگىمەنى دوعارا تۇرالىق. وسى اپتادا ەكىباستۇز قالالىق ءبىلىم بولىمىنە قاراستى اباي اتىنداعى №28 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەن شي شىقتى. بۇل – الگى، سولنەچنىي قالاشىعىنداعى جامبىل جاباەۆتىڭ پورترەتىن كۇيشىلەر ستەندىنە ءىلىپ قويۋمەن اتى شىققان مەكتەپ. سول مەكتەپتە «اتىشۋلى» كەزدەسۋ بولدى. ءبىلىم ءبولىمىنىڭ باسشىسى جازيرا حامزاباەۆا مەن ءبىلىم ءبولىمى كاسىپوداق كوميتەتىنىڭ ءتورايىمى ءاليما راحىمجانوۆانىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن شاعىن جيىندا ءبىر توپ مۇعالىم وزدەرىنىڭ مەكتەپ ديرەكتورى ايمان كەنجەباەۆاعا دەگەن تالاي جىلدان قوردالانعان قىجىلدارىن جارىسا ايتتى. ايتۋلارىنشا، «ديرەكتور ءوزىنىڭ ماەس-2-دە ەڭبەك ەتەتىن جۇبايىنا مەكتەپتەن ءبىر جارىم مولشەرلەمەمەن قىزمەت بەرىپ قويعان». ءوزىنىڭ قىزىن دا زەرتحاناشىلىق قىزمەتپەن مولىنان جارىلقاعان. ديرەكتور وزىنە ساعاتتى الۋىن الىپ الادى ەكەن دە، ماندىتىپ جۇمىستا بولمايدى-مىس... زەرتحاناشى قىزى ءبىلىمىنىڭ بار-جوعىنا قاراماستان ونىڭ ورنىنا ساباق بەرە بەرەتىن كورىنەدى. جالپى، قازىرگى ۋاقىتتا كەنتتە ايمان كەنجەباەۆانىڭ توڭىرەگىندە الىپقاشپا ءسوز قارشا بوراپ تۇر. «مۇعالىمدەردىڭ اۋىرعان ۋاقىتىنا اقشا تولەمەيدى»، «سۇرانعان كۇندەرىمىزدىڭ اقشاسىن وزىنە جازىپ الادى»، «اۋىرعان پەداگوگتار ورنىنا تەك قانا سونىڭ قىزى كەز كەلگەن پاننەن بەيبەرەكەت ساباق جۇرگىزەدى» دەگەن ۇزىنقۇلاق ارقىلى جەلدەي ەسكەن اڭگىمە قۇزىرلى ورىنداردىڭ كىرىسىپ، انىقتاۋىن قاجەت ەتەدى.

مۇعالىمدەردىڭ بۇرىش-بۇرىشتا سىمسىز تەلەفونمەن ءسوز ەتىپ جۇرگەن تاعى ءبىر تاقىرىبى – «بىلتىر مەكتەپ اشىلاتىن كەزدە مۇعالىمدەر قاۋىمىنان قوناق كۇتۋگە دەپ 15 مىڭ تەڭگەدەن اقشا جينالدى» دەگەن ءسوز. مۇنىڭ سوڭىنان «جيىلعان اقشانىڭ قايدا جۇمسالعانىن ەشكىم بىلمەيدى. ارتىنان كەنجەباەۆا، حامزاباەۆا جانە تاعى بىرەۋلەر مەيرامحانادا اس ءىشىپتى» دەگەن قاڭقۋ ىلەستى. مەيرامحانادا كىمنىڭ كىممەن بىرگە وتىرىپ اس ىشكەنى – اركىمنىڭ جەكە شارۋاسى. ال 15 مىڭ تەڭگە شىنىمەن جينالدى ما، جينالعان كۇننىڭ وزىندە قاراجاتتىڭ قايدا جۇمسالعانى جونىندە ەسەپ بەرىلدى مە، جوق پا -  ونى دا قۇزىرلى ورىندار تىم بولماسا مۇعالىمدەردەن ءانونيمدى ساۋالناما الۋ ارقىلى انىقتاپ، كۇماندى كۇبىردى ساپ تىيۋى ادىلەتتى شەشىم بولماق. سول سياقتى، جاستارعا تيەسىلى ساعاتتاردى ارقالاپ شارشاپ-شالدىعىپ جۇرگەن مەكتەپتەگى ءۇش زەينەتكەردىڭ دە جايىن قاراستىراتىن ۋاقىت جەتكەن سىقىلدى. حيميا ساباعىن ورىسشا جۇرگىزەتىندەر دە بار دەگەندى دە وسى مەكتەپتەن ەستىپ، تاڭعالماسقا لاج جوق.

ۇزىن ءسوزدىڭ قىسقاسى، مەكتەپتە وتكەن كەزدەسۋدەن كەيىن ايمان كەنجەباەۆا ديرەكتورلىقتان ءبىر-اق كۇندە كەتىپ، ديرەكتوردىڭ مىندەتىن اتقارۋشى بولىپ باسقا ادام جۇمىسقا كىرىستى. بىراق كوپ سۇراق جۇمباق كۇيدە قالىپ وتىر، بۇل، شاماسى، ءبىلىم ءبولىمى باسشىلىعىنىڭ مەكتەپ ىشىندەگى داۋ-دامايدى كوپشىلىككە جاريا ەتكىسى كەلمەگەندىگىنەن بولار. ەكىباستۇزدىڭ بىلىققا باتقان ءبىلىم سالاسىن پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمى ابىلقايىر سقاقوۆ ءوز باقىلاۋىنا الىپ، ءبىز اتاعان سۇراقتاردىڭ جاۋابىن ۇستازدار قاۋىمىنا اشىپ ايتادى دەگەن سەنىمدەمىز.

اسلان شايقىۇلى،

پاۆلودار وبلىسى

قوسىمشا: Abai.kz اقپاراتتىق پورتالى ەركىن اقپارات الاڭى. مۇندا وي جارىستىرىپ، پىكىر الماستىرۋعا اركىم قۇقىلى. جوعارىداعى سپيكەردىڭ پىكىرى رەداكتسيا ۇستانىمىن بىلدىرمەيدى. الداعى ۋاقىتتا ماقالادا ەسىم-سويلارى اتالعان جەكەلەگەن ازاماتتار رەداكتسيامىزعا جاۋاپ بەرۋگە نيەتتى بولسا، ولاردىڭ دا پىكىرىن بەرۋگە ءازىرمىز. 

Abai.kz