مەن حاتتى كاريدورداعى كەلiسiلگەن جەرگە اپارىپ تىقتىم دا، بولمەگە كەلiپ، ءوزiم جازعان حاتتىڭ اسەرiمەن ويلانىپ ۇزاق جاتتىم.
مەنiڭ مازامدى العان ەڭ العاشقى حاتتا كەلتiرiلگەن قىتاي فيلوسوفياسىنداعى “يان” مەن “ين”-نiڭ اراقاتىناسى. بiر زاتتىڭ مەزگiل-مەزگiل كەرەعار ەكi كۇشكە اينالىپ تۇراتىنىن مويىندايىن. بiراق   وسى كەرەعار  ەكi كۇش قالايشا وزدەرiنiڭ ءمان-ماعىنالارىنان ايرىلۋعا تيiستi? نەگە اق پەن قارا، ادال مەن ارام، iزگiلiك پەن قيانات  iشتەي بىلىعىپ، بiر بiرiمەن ميداي ارالاسۋى كەرەك؟  تولىپ جاتقان شىرعالاڭ ويلارمەن كوز بايلاماي، انىق اقىلمەن، سەزiممەن پايىمداساق، تاماق پiسiرiپ جاتقان قازان تۇبiندەگi وت پەن ادامداردىڭ جيعان-تەرگەنiن كۇلگە اينالدىرىپ جاتقان سۇراپىل ءورتتi ءتۇبi بiر دەپ بiر قۇبىلىسقا اينالدىرۋعا بولا ما؟ جوق. ەكەۋi بiر تاباققا سىيمايتىن قۇبىلىس. الايدا ەكەۋiنiڭ بiر تاباقتا جاتقانى كiمگە كەرەك بولۋى مۇمكiن؟
وسىنى” ءبارi, مەنiڭشە، ادالعا دا، ارامعا دا، iزگiلiككە دە، قياناتقا دا جاتاتىن رۋحاني قوسمەكەندiلەردiڭ كوبەيۋiنەن. رۋحاني گەرموفروديتتەردiڭ كوبەيۋiنەن. كەمباعالدار قاشان دا ومiرگە وشپەندiلiكپەن قارايلى.

مەن حاتتى كاريدورداعى كەلiسiلگەن جەرگە اپارىپ تىقتىم دا، بولمەگە كەلiپ، ءوزiم جازعان حاتتىڭ اسەرiمەن ويلانىپ ۇزاق جاتتىم.
مەنiڭ مازامدى العان ەڭ العاشقى حاتتا كەلتiرiلگەن قىتاي فيلوسوفياسىنداعى “يان” مەن “ين”-نiڭ اراقاتىناسى. بiر زاتتىڭ مەزگiل-مەزگiل كەرەعار ەكi كۇشكە اينالىپ تۇراتىنىن مويىندايىن. بiراق   وسى كەرەعار  ەكi كۇش قالايشا وزدەرiنiڭ ءمان-ماعىنالارىنان ايرىلۋعا تيiستi? نەگە اق پەن قارا، ادال مەن ارام، iزگiلiك پەن قيانات  iشتەي بىلىعىپ، بiر بiرiمەن ميداي ارالاسۋى كەرەك؟  تولىپ جاتقان شىرعالاڭ ويلارمەن كوز بايلاماي، انىق اقىلمەن، سەزiممەن پايىمداساق، تاماق پiسiرiپ جاتقان قازان تۇبiندەگi وت پەن ادامداردىڭ جيعان-تەرگەنiن كۇلگە اينالدىرىپ جاتقان سۇراپىل ءورتتi ءتۇبi بiر دەپ بiر قۇبىلىسقا اينالدىرۋعا بولا ما؟ جوق. ەكەۋi بiر تاباققا سىيمايتىن قۇبىلىس. الايدا ەكەۋiنiڭ بiر تاباقتا جاتقانى كiمگە كەرەك بولۋى مۇمكiن؟
وسىنى” ءبارi, مەنiڭشە، ادالعا دا، ارامعا دا، iزگiلiككە دە، قياناتقا دا جاتاتىن رۋحاني قوسمەكەندiلەردiڭ كوبەيۋiنەن. رۋحاني گەرموفروديتتەردiڭ كوبەيۋiنەن. كەمباعالدار قاشان دا ومiرگە وشپەندiلiكپەن قارايلى.
مەن بەيتانىس قۇربىمنىڭ بويىنان تەرروريستiك بiر قاسيەت بايقايمىن. ول ادام بالاسىنىڭ عاسىرلار بويى اقىل-پاراساتى مەن جiگەرiن جۇمساپ تۇرعىزعان رۋحاني عيماراتىن       تاس-تالقان ەتiپ جارعىسى كەلەدi دە تۇرادى. ەگەر  ول پيعىل  ورىندالسا، ادامزاتتىڭ سان مىڭ جىلدىق ەڭبەگiنiڭ زايا كەتكەنi. بۇدان كەيiن قالاساڭ دا، قالاماساڭ دا - حايۋاناتتار الەمiنە قايتىپ بارۋعا تۋرا كەلەدi.
رۋحاني تەرروريزمگە قارسى كۇرەس كەرەك.

11

8 كوكەك

جالعىزدىق جايىندا كوپ ويلاندىم. قيىندىققا دا، قياناتقا دا، زورلىق-زومبىلىققا دا، جالا مەن بالەگە دە توزۋگە بولاتىن سەكiلدi. توزۋگە قيىن جالعىز نارسە - جالعىزدىق.
ادام ءومiرi قۇنسىزدانعان كەدەي ەلدەردەن گورi ءتورت قۇبىلاسى تۇگەل داۋلەتتi ەلدەردە ادامداردىڭ وزiنە ءوزi قول سالۋ ارەكەتتەرi كوپ دەيدi. سەبەپتەرi ءارتۇرلi: ايىقپاس دەرت، الدانعا ماحاببات، اداسقان ارمان، تۇزەلمەس تۇرمىس ت.س.س. بۇلاردىڭ ءبارiن دە بiر عانا جالعىزدىق  دەگەن ۇعىمعا سىيدىرۋعا بولادى. داۋاسىز دەرتكە شالدىققانداردىڭ ءبارi وزدەرiن وزدەرi ولتiرە بەرمەيتiندەرi بەلگiلi. توڭiرەگiڭدە  قاسiرەتiڭدi بولiسەتiن،   تiرشiلiكتەگi ءار ساتiڭە قۋاناتىن قالىڭ قاۋىم قاۋمالاپ تۇرعاندا  ەشقاشاندا وزiڭە ءوزiڭ قول جۇمىساي الماس ەدiڭ.  تاعدىردىڭ تولىپ جاتقان باسقا دا سوققىلارى،   بولiسەتiن جان بولسا، سەنi ەسەڭگiرەتە المايدى. ادامنىڭ جۇلىن-جۇيكەسiنiڭ قايعى قاسiرەتكە توتەپ بەرە الماۋى  جان ازابىن بولiسەتiن جاقىن جاننىڭ جوقتىعىنان. ونداي كەزدە جالعىز ءامiرشiڭ - جالعىزدىق. عاشىعىڭداي جابىسقان، تۇندە تۇسiڭدە، كۇندiز iسiڭدە سەرiك بولعان، جاتىرلاس سىڭارىڭ جالعىزدىق  - ەندi سەنiڭ تاعدىرىڭ. ەتەگiنەن ۇستا دا، و دۇنيەنiڭ ىزعارلى دا تۇماندى كەڭiستiگiنە سۇڭگي بەر.
عالىمداردىڭ ايتۋىنشا عالام كەڭiستiگiندەگi وي جەتپەس الىس گالاكتيكالاردا “قارا تەسiكتەر” (“چەرنىە  دىرى”) بولادى ەكەن. وسىناۋ  كوسموستىق  قۇردىمعا  جۇتىلمايتىن ەشتەڭە جوق، بۇكiل ماسسا اتاۋلى، تiپتi وعان تاپ بولعان ساۋلە دە ودان قايتىپ شىعا المايدى.
جالعىزدىق تا وسىنداي كوسموستىق قارا تەسiك سەكiلدi. بويىڭداعى ساۋلەڭدi, كۇش-قۋاتىڭدى، جiگەرiڭدi, ءۇمiتiڭدi, سەنiمiڭدi  قايتىپ شىقپاستاي ەتiپ  سورىپ الادى. جالعىزدىققا كەتكەن قايراتىڭنىڭ جۇزدەن بiرiنە قىرۋار ەرلiك جاساۋعا بولار ەدi. جالعىزدىقتان قۇر سۇلدەرi قالىپ قاجىعان قانشا ادام ەرلiك جاساماق تۇگiلi قاراقان باسىن ارەڭ الىپ ءجۇر.
جالعىزدىقتىڭ وزiمە تىم جاقىن كەلiپ قالعانىن دەنەممەن، سىزداعان جۇرەگiممەن سەزiپ تۇرمىن.
الاسۇرىپ سەرiك iزدەيمiن. كوريدورمەن ءوتiپ جاتقان اركiمدەرگە، بولمە تازالاۋشى مەن مەدبيكەلەرگە دە جابىسىپ جاعدايلارىن سۇراپ، ولاردىڭ وزiممەن اڭگiمەلەسكەنiن تiلەيمiن. ولار ماعان تاڭىرقاي قاراپ، الدە مازاق، الدە ساندىراق دەپ ۇعىپ، جاۋاپ بەرمەي وتە بەرەدi.
اۋتوترەنينگكە باردىم. دارiگەر قىزدىڭ ۇنەمi بiردەڭە ايتقىسى كەلiپ تۇرعانداي ءسال-ءپال ءتۇرiلiپ تۇراتىن ءسابي ەرiندەرiن كورگەندە كوڭiلiم ازداپ تا بولسا  جايلانعانداي بولدى. بiراق iشكi بەيمازا سەزiم ءالi تولاستاماعان ەدi. سەانستىڭ ءون بويىندا وتiرiك ۇيىقتاعان بولىپ، تiپتi جۇرت تاراپ كەتكەننەن كەيiن دە قيمىلداماي جاتا بەردiم. اقىرى كوزiمدi اشىپ قالعان كەزدە تۋرا قارسى الدىمدا ايرىقشا بiر جىلى شىرايمەن ءوزiمدi ءۇنiز بارلاپ تۇرعان دارiگەر قىزدى كوردiم. ونىڭ جانارىنان  تاراعان جىلى اعىنعا جانىم دا، ءتانiم دە بالقي تۇسكەن سەكiلدi. اپىرماي، ادامنان جۇمباق  نە بار ەكەن جەر بەتiندە! جالت ەتكەن جالعىز جانار جانىڭا وسىنشا قۋات بەرەدi دەپ كiم ويلاعان؟
الايدا ونىڭ:
- سiز ۇيىقتامادىڭىز عوي،- دەگەن ءسوزi ءازiل ۇنمەن ايتىلسا دا، مەنi ءسال-ءپال ابدىراتىپ تاستاعانداي بولدى.
مەن ءوزiمنiڭ ء“تاتتi” ۇيقىممەن جۇرتتى الاڭسىز سەندiردiم دەپ ويلاعام... بiراق قىزدىڭ جۇمساق ءجۇزi ءبارiن جۋىپ-شايعانداي بولدى. “ادامعا كوپ ەشتەڭەنiڭ كەرەگi جوق، ءيا، تiپتi ەشتەڭەنiڭ دە، تەك ءدال وسىلاي جىلى شىرايمەن بiر قاراسا جەتiپ جاتىر” دەپ ويلادىم iشiمنەن.
- سiز ءوزiڭiزدi قيناعان مازاسىز ويلاردى ماعان بەرە الاسىز با؟- دەدi كەنەت ول مەنiڭ قولىمنان ۇستاپ.
ابدىراۋ سەزiمi ماعان قايتا ورالدى. “قايتiپ؟ قالاي؟” الاقانىم تەرلەگەندەي بولدى. قولىمدى بوساتىپ الدىم. ول ماعان “مۇنىڭىز نە، كوڭiلگە كەلەتiن ەشتەڭە دەگەن جوق   ەدiم عوي” دەگەندەي، رەنiشسiز نازدانا قارادى. تۇڭعيىق جانارى تۇتاس بiر الەم سەكiلدi. ونداعى مەيiرiم، ينابات، ادەمiلiك جانىڭدى باۋراپ، جاۋراعان جۇرەگiڭدi بەيماعۇلىم راحاتقا بولەيدi. الگi جانار مەنi ءۇنسiز جۇباتقانداي بولادى:
“كوڭiلiڭiزگە اۋىر تيەتiندەي وسپادار قىلىق جاساسام، عافۋ وتiنەمiن! جانىڭىز سونشا نازiك پە ەدi?! سiزدiڭ iشكi وي ازابىڭىزعا داۋا بولسام دەپ ەدiم. جانعا جاننان باسقا شيپا جوق. قاراڭىز مەنiڭ جانارىما. جانار ەشقاشاندا وتiرiك ايتپايدى.”
“سiزدiڭ جاقتان جانعا جايلى بiر جىلى اعىننىڭ ەسiپ تۇرعانىن بiرiنشi كورگەندە سەزiپ ەدiم،- دەيمiن مەن دە ءۇنسiز.- بiراق ونىڭ كiمگە باعىتتالعانىن ايىرا الماعانمىن. مازاسىز ويلار مەندە تىم كوپ قوي. ونىڭ ءبارiن بەرسەم، سiزگە وبال جاسايمىن با دەپ قورقامىن.”
“سiزدi وي ازابىنان قۇتقارا السام،  ول - ماعان دا باقىت.”
مەن سەلك ەتە قالدىم. ۇيتكەنi الگi ءسوز iشكi اڭگiمەگە ۇقساڭقىرامايدى. قۇلاعىما انىق ەستiلگەندەي.
- نە؟- دەدiم داۋسىمدى شىعارىپ، ەستiگەن-ەستiمەگەنiمدi انىقتاۋ ءۇشiن.
- سiزدi وي ازابىنان قۇتقارا السام، ول - ماعان دا باقىت، - دەدi ول ايتقان ءسوزiن قايتالاپ. 
Iشكi ديالوگ سىرتقى ديالوگقا اۋىستى. ماعان جانارمەن سويلەسكەن الدەقايدا شىنايى دا تۇسiنiكتi كورiنiپ ەدi. ءسوز - كوپ جاعدايدا بۋالدىر، ەكiۇشتى... مەن ۇندەگەم جوق. ۇيتكەنi اڭگiمەنi ءۇنسiز جالعاستىرعىم كەلدi. “سiزگە ازاپتى ويلارىمدى بەرگەنiم - بۇكiل تاعدىرىمدى بەرگەنiم”،- دەيمiن iشتەي عانا. ارينە، ومiردە بiر-اق رەت ايتىلاتىن مۇنداي شەشۋشi ويلاردى ەستiرتiپ ايتۋ مەن ءۇشiن قيىن بولار ەدi.
“قابىل الدىم ءبارiن دە”،- دەيدi ونىڭ جانارى الدە بiر نارتاۋەكەلگە بەل بايلاعانداي تۇرمەن. مەنiڭ جۇرەگiم لۇپiلدەپ قويا بەردi.
- راس پا؟- دەدiم قالاي سويلەپ قويا بەرگەنiمدi ءوزiم بايقاماي.
- راس،- دەدi ول سابىرلى ۇنمەن.
توعاندى بۇزعان داريا سۋىنداي الدەبiر قۋاتتى سەزiم تاسقىنى مەنiڭ جان دۇنيەمە لاپ بەردi. قۇلازىعان كوڭiلiمنiڭ ءشول دالاسى لەزدە قۇلپىرعان كوك-جاسىل ولكەگە اينالدى. ادام جانىنا قۋات بەرەتiن   قۇدiرەتتi كۇش بۇل ومiردە بار ەكەن. تەك كەزiگۋگە قۇداي جازسا...
مەن الاقانىمنىڭ قۇپ-قۇرعاق ەكەنiن سەزiپ، ونىڭ قولىنان ۇستادىم. ول وزگەنiڭ پارمەنiنە مويىنسۇنعان ادامداي مۇڭايعان شاراسىز كۇيدە جانارىن تومەن ءتۇسiردi. قولىن بوساتپاق بولىپ، بولماشى قيمىل جاساپ ەدi, مەن جiبەرمەدiم. ۇيتكەنi مەنiڭ بويىمدى بيلەگەن قۋات پەن سەنiم تىم زور ەدi. مەن ءوز بويىمنان الدە بiر جەڭiس سالتاناتىن سەزگەندەي بودىم. مۇنىم، ارينە، پەندەلiك. ۇيتكەنi وسىنىڭ الدىندا عانا جالعىزدىق قاھارىنان قالتىراعان بەيشارا جانعا بۇل قۋاتتى ونىڭ ءوزi بەردi. ەندi سول قۋاتتى ارقالانىپ بۇل ءوزiنiڭ جارلىقاۋشىسىنا ءوزi كۇش كورسەتiپ تۇرعان سەكiلدi.
مەن ونى قولىنان تارتىپ وزiمە جاقىنداتتىم. جانعا ءجايلi قوڭىرجاي جۇپار يiستi سەزدiم. ونىڭ   دىمقىل تارتقان قولىنان بولماشى دiرiل بايقالادى. و، توبا، ونىڭ بويىنداعى دiرiل كۇشەيگەن سايىن، مەندەگi الدەبiر استامشىل، تەنتەك سەزiم قان يiسiن سەزگەن اكۋلاداي ويقاستاپ، ايباتتانا تۇسكەندەي بولادى. مەن وزiمە ءوزiم تۇسiنبەي، بەيتانىس بiرەۋدi كورگەندەي اڭىرىپ قالدىم. اقىرى الگi بەيتانىس بiرەۋدi تانىعانداي بولدىم. ول - مەنiڭ بiر ساتتiك پەندەلiگiمدi پايدالانىپ، كوڭiل تۇبiندەگi زىنداننان باس كوتەرگەن حايۋاني سەزiمدەر ەكەن.
- جوق! - دەدiم ىشقىنا سىبىرلاپ. - جوق! ەشقاشاندا! - مەن حايۋاني سەزiمدەردi زىندان iشiنە قايتا قۋىپ، ارەڭ دەگەندە اۋزىن بەكiتiپ، ۋھ دەپ دەمiمدi الىپ، باسىمدى كوتەردiم. ول الدەنەدەن قىسىلعان سابيدەي بەتiنiڭ ۇشى قىزىرىپ، ماعان ۇركە قاراپ، ابدىراپ تۇر ەكەن.
- سiزگە ەمەس. سiزگە ايتىپ وتىرعام جوق. وزiمە، وزiمە،- دەيمiن ءوزiمدi قولىممەن كورسەتiپ.    
ول ءسال-ءپال جىميعانداي بولدى. ادام جۇزiندەگi القىزىل اراي تازالىق پەن نازiكتiكتiڭ بەلگiسi iسپەتتi. قىزارا بiلەتiن جانى جۇقا جانداردىڭ  ءون بويىنان تەڭدەسi جوق سۇلۋلىقتىڭ، يمانگەرشiلiك پەن شىنشىلدىقتىڭ لەبi ەسەدi.
ول قاتارداعى ورىندىققا وتىرىپ، بiردەڭە ايتۋعا وقتالا بەرگەن ەدi, مەن اقىرىن عانا قولىممەن ونىڭ اۋزىن جابا قويدىم. ونىڭ جۇپ-جۇمىساق ەرiندەرi الاقانىمدى قىتىقتاعانداي بولدى.
- كەرەگi جوق،- دەدiم سىبىرلاپ.- مىنانداي عاجايىپ ءۇنسiز اڭگiمەدەن كەيiن، قالعاننىڭ ءبارi ارتىق. ەشتەڭە ايتپاڭىز.
ول سىڭعىرلاپ كۇلiپ جiبەردi دە، ءۇنسiز اڭگiمەنiڭ سوڭعى نۇكتەسiن قويعىسى كەلگەندەي، ماعان كۇن شۇعىلاسىنداي شۋاقتى جانارىمەن مەيرiمiن توگە قاراپ، توڭiرەگiمدi اپپاق نۇرعا بولەدi. مەن تاعى دا ەرتەگi الەمiنە سۇڭگiدiم دە كەتتiم.
ناعىز ەرتەگi - انىق ءومiر.   

12

9 كوكەك
مەن ۇزاق ۋاقىت كۇڭگiرت تە قاپىرىق عيماراتتىڭ iشiندە بولىپ، ەندi سىرتقا شىعىپ، تابيعاتتى، قوعامدى، ادامداردى كورiپ، وزiنەن ءوزi ءماز بولىپ جۇرگەن بiرەۋدەي كۇي كەشiپ ءجۇرمiن.
ءوزiمدi مازاق قىلىپ جۇرگەن زىميان قۇربىمدى اۋرۋحاناداعى اۋرۋلاردىڭ اراسىنان تابام دەگەن ويدان بiرتە-بiرتە قايتا باستاعان سەكiلدi ەدiم. الدە بiر شاشى كوزiنە تۇسكەن ارىق جiگiتتiڭ مەنi كورگەندە ساسقالاقتاپ بولمەسiنە كiرiپ كەتە بەرەتiنi بولماسا، قالعاندارىنىڭ ءجۇرiس-تۇرىسىنان كۇدiكتi ەشتەڭە بiلiنە قويماعان. ارىق جiگiت ، تەك مەن ەمەس، بەتiنە تۋرا قاراعان ادامدى كورسە بولدى، بولمەسiنە تىعىلاتىن ۇرەي دەرتiنە شالدىققان بiرەۋ ەكەن.
بiراق ويىم تاعى وزگەردi. بويىما قۋات جينالعان كەزدە بەيتانىس قۇربىمەن تەكەتiرەس iشiمدە قايتا باستالادى. ونى قولعا ءتۇسiرۋدiڭ جاڭا ايلا-تاسiلدەرiن ويلاستىرا باستايمىن.
كiم بiلەدi, بالكiم، كەزدەسiپ قالار دەگەن ويمەن سىرتقا شىققانمىن. اۋلاداعى ادامدار وزگەرiپتi. توبەلەسكiش ءداۋ جiگiت تە، تاياق جەگەن جالبىر شاش تا، اۋزى سوزدەن بوسامايتىن اقسارى كiسi دە جوق. ءوزiن “ايسا پايعامبارمىن” دەپ تانىستىراتىن قاراتورى جiگiت اۋلا تۇكپiرiندەگi ەڭ شەتكi ورىندىقتا وزiمەن ءوزi سويلەسiپ وتىر. جاڭا كەلگەندەردiڭ كوبiسi كiسi كيiكتەنiپ ەشكiمگە جولامايدى. سوندىقتان مەنiڭ جۇرتتى سوزگە تارتپاق بولعان ارەكەتiمنەن ەشتەڭە شىقپادى. اركiمنiڭ جۇزiنە كۇدiكپەن سۇقتانا قاراعان    وسى ءجۇرiسiمنiڭ ەرسi ەكەنiن ءوزiم دە تۇسiنە باستاعان سەكiلدiمiن.
اقىرى كۇدەرiمدi ءۇزiپ، ابدەن قالجىراپ شارشاعان كۇيiمدە ءتۇننiڭ بiر ۋاعىندا توسەگiمە قيسايدىم.

13

13 كوكەك
كوڭiلiم بەي-جاي. بiرنەشە كۇننەن بەرi باسىم اۋرىپ، كۇندەلiك جازۋعا قۇلقىم بولمادى.
بەيتانىس قۇربىمنىڭ قاراسى باتقان سەكiلدi. حابار جوق. بiراق ونىڭ كەساپات ويلارى مەنiڭ كوكiرەگiمدە سايراپ تۇر. ونىڭ ءوزiنiڭ بار، جوعى ەندi ماعان ءبارi بiر سەكiلدi, مەن الگi كەساپات ويلارمەن iشتەي ارپالىسۋدامىن.
تابيعات اياسىندا كوگالدى جەرلەردi بiرتە-بiرتە قۇم باسىپ،شولەيتكە اينالدىرىپ جاتقانى سەكiلدi, مۇرات تازالىعى مەن يمانگەرشiلiك دەپ اتالاتىن رۋحاني كوگالدى سايقال الەمنiڭ بiرتە-بiرتە تارىلتىپ كەلە جاتقانىن اڭعارماۋ، ارينە، مۇمكiن ەمەس.
كوركەم ادەبيەت، مۋزىكا، تەاتر، كينو نەعۇرلىم دورەكi سەزiمدەرگە  تولى بولعان سايىن، نەعۇرلىم شەكتەن تىس ۇياتسىز بولعان سايىن، سوعۇرلىم ءوتiمدi. بەتحوۆەندi تىڭدامايتىندار ەڭ تومەنگi ساناعا ارنالعان تۇرپايى مۋزىكاعا قۇمىرسقاشا قاپتايدى. شىنايى دا ماعىنالى كوركەم فيلم جاساعان رەجيسسەر باعاسىن الا الماي، باعى جانباي، قايىرشىلىقتا ءجۇرۋi مۇمكiن، ال تازا پارنوگرافيادان دوبالداپ فيلم جاساعان شالاعاي بiرەۋ اقشانىڭ استىندا قالىپ جاتادى. ياعني ارسىزدىق الەمiنە سۇرانىس مول.
وركەنيەتتi ەلدەردە اتى شۋلى اكتريسا ءيا ءانشi تىر جالاڭاش كۇيiندە جۋرنالعا جاريالانىپ، جۋرناليستەرگە ءوز بويىندا كۇنiنە نەشە رەت ورگازم بولاتىنى تۋرالى سۇقبات بەرiپ، ەڭ جوعارعى زاڭ جۇيەسi پارلامەنتتەر ايەلدiڭ ايەلگە، ەركەكتiڭ ەركەككە ۇيلەنۋiنە رۇحسات بەرەتiن زاڭ شىعارىپ جاتسا، جانە بiز ونى بۇگiنگi دەموكراتيانىڭ جەڭiسi دەپ قابىلداپ جاتساق - ونى iزگiلiكتiڭ جەڭiلiسi دەمەگەندە نە دەيمiز؟ 
بiراق بۇل قۇلدىراۋ ءداۋiرiنiڭ  بولمىس زاڭدارىمەن ۇندەسكەن دايەكتi انىقتاماسى جوق. كەز كەلگەن رۋحاني قۇبىلىس ءومiر سۇرۋگە حاقىلى بولۋ ءۇشiن، ماتەماتيكالىق تەڭدiككە باعىناتىن تابيعات جاراتىلىسى سەكiلدi, بەلگiلi بiر جۇيەلi قيسىنعا باعىنۋعا تيiستi. ال جاپپاي رۋحاني كۇيرەۋدە   ۋنيۆەرسالدى قيسىن جوق. تۇيىققا تiرەلۋ عانا بار. اراقتان جەڭiلگەن ماسكۇنەم، نەمەسە ەسiرتكiگە ۋلانعان ناشاقور ءوزiنiڭ تۇزەلۋدەن كەتكەنiن سەزگەن كەزدە وزiنە ءوزi قول جۇمىسايتىنى سەكiلدi, ادامزات تا بۇدان ءوزiن ءوزi مەرت قىلۋ ارقىلى عانا قۇتىلا الادى. پاراسات مايدانىندا iزگiلiك جەڭiلiسكە ۇشىراسا، ونىڭ اقىرى نەمەن تىناتىنى جونiندە باسقاشا بولجام ايتۋ مۇمكiن ەمەس.
ءيا، ءيا، عىلىم مەن تەحنيكانىڭ ەڭ جوعارعى جەتiستiكتەرiمەن قارۋلانعان بۇگiنگi ادامدى الدەبiر سىرتقى الاپات كۇش قۇرتىپ جiبەرە المايدى. يادرولىق قاتەر نەمەسە كوسموس اپاتى اشەيiن اڭىز عانا. ادام قۇرىسا شەگiنە جەتكەن رۋحاني ازعىندىقتان عانا قۇريدى.
ال سوندا رۋحاني كۇيرەۋدiڭ باستى سەبەبi نە؟ مەنiڭشە، اۋەلدە جان يەسiنiڭ تiرشiلiگiنە تۇتقا بولىپ باستالعان، ودان شەگiنە شىعا شارىقتاپ، ەندi پاراساتتى ءومiر تۇسىندا اياققا تۇساۋ بولىپ وتىرعان وزiمشiلدiك اۋرۋى. ونىڭ ۇرانى - “مەن”. بiراق انىق ومiردە وسى “مەندi” قۇتىرتپاي، اۋىزدىقتاپ وتىراتىن كۇش ادام بويىندا بار ما؟ تiپتi ونى بىلاي قويعاندا، ادام ءوز “مەنiن” اۋىزدىقتاۋ قاجەت دەپ ەسەپتەي مە؟
بيولوگتار ۇزاق ۋاقىت قابىلانداردىڭ ءوز كۇشiكتەرiنiڭ اۋزىنان تاماقتى تارتىپ الىپ جەيتiن ادەتتەرiن حايۋاني تاعىلىق دەپ باعالاپ كەلگەن. بiراق كەيiن مۇلدە باسقا نارسە انىقتالعان. قابىلانداردىڭ بالالارى قوماعاي بولعاندىقتان، سىرتتان بiرەۋ توقتاتپاسا، تويعاندارىن بiلمەي، كۇپتi بولىپ ءولiپ قالادى ەكەن. قابىلاننىڭ ءوزi بولسا، گەنەتيكالىق جاد ارقىلى مۇنى جاقسى بiلەدi. سول سەبەپتi ارتىعىن جەگiزبەيدi.
ءومiردiڭ بارلىق سالاسىندا - iشەتiن تاماقتان باستاپ، باسقا قونعان باق-داۋلەتتە دە، باسەكە-تارتىستا دا، ناپسiدە دە قوماعايلىق پەن ىنساپسىزدىققا بوي الدىرىپ، قابىلاننىڭ كۇشiگiندەي قاتەردە تۇرمىز. قابىلاننىڭ كۇشiگiن قۇتقاراتىن كۇشتi تابيعات كۇنi بۇرىن ويلاستىرعان. ال ادامدى قۇتقاراتىن وزiنەن باسقا كۇش جوق.
تiرشiلiككە قاجەتتi سوقىر سەزiمدەر قانشالىقتى قۇدiرەتتi بولعانىمەن، جوعارى ساپالى   پاراسات الەمiندە  بيلەۋشi كۇش بولا المايدى، ەڭ باستىسى، بولۋعا تيiستi ەمەس. بiراق ادام بالاسى ءالi دە ءوز “مەنiن” ءوزi قىزىقتاپ، سول سوقىر سەزiم پاتشالىعىنان شىعا الماي جۇرگەن سياقتى. ەگەر بۇكiل “مەندەر” قوسىلىپ پاراساتتى “بiزگە” اينالسا، ادامگەرشiلiك قاعيدالارىن iسكە اسىرۋ، ارينە، الەقايدا جەڭiلدەر ەدi.
ادامنىڭ رۋحاني تۇلەپ، جاڭارۋىنا، جاڭا بيiككە كوتەرiلۋiنە كەدەرگi بولىپ وتىرعان قاتىگەزدiك، كۇنشiلدiك، قىزعانشاقتىق، مەنمەندiك، استامشىلدىق، ساراڭدىق،   اقشاقۇمارلىق، اراققۇمارلىق، ايەلقۇمارلىق، اتاققۇمارلىق سەكiلدi كەساپات قاسيەتتەردiڭ قاي-قايسىسىنىڭ دا ءتۇپ-تامىرىندا ء“وزiم، ءوزiم عانا“ دەپ ەمiنگەن “مەننiڭ”  جاتقانى ەشكiمگە دە قۇپيا ەمەس.
تاريحتا iرگەلi مەملەكەتتەردiڭ قۇلاۋىنا نەگiزiنەن باسقارۋشىلار اراسىنداعى الاۋىزدىق سەبەپ بولعان. ال الاۋىزدىقتى  باس باسىنا بي بولعان، بiرiگۋگە جاندارى قاس “مەندەردiڭ” وزiمشiلدiگi تۋدىرادى.
وت باسىنان باق تايىپ، ەرلi-زايىپتىلار اجىراسىپ جاتسا، وعان دا بiرەۋiنiڭ ءيا ەكەۋiنiڭ بويىنداعى وزiنەن باسقانى ويلامايتىن وزiمشiلدiك  كiنالi.
اعايىندى ەكi ادام نەمەسە قاندى كويلەك دوستار ارازداسىپ جاتسا، ول  دا وڭمەندەگەن وزiمشiلدiكتiڭ كەسiرi ەكەنi داۋسىز.  “مەننiڭ” ولەرمەندiگi تۇرعان جەردە جاراسىمدى ماحاببات تا، رياسىز دوستىق تا، بەرەكە-بiرلiك تە بولۋى مۇمكiن ەمەس.   “مەن” قاشان دا تويىمسىز - بارiنەن ارتىق، بارiنەن بيiك، بارiنەن ىقپالدى بولعىسى كەلەدi دە تۇرادى. ونىڭ باس سۇقپايتىن، بۇلدiرمەيتiن جەرi جوق.
راس، ارسىزداۋ “مەننiڭ” ارقاسىندا ءوزiنiڭ عانا ەمەس، وزگەنiڭ دە نەسiبەسiنە يە بولىپ جۇرگەن ولجابايلار جەتەرلiك. الايدا “مەن” جۇيەسi  قاۋىم تالابىن ورىنداۋعا جارامسىز. 
ء“ومiر دەگەنiڭ قاشان دا - كەمەنiڭ اپاتى”،- دەيدi ح.ورتەگە- ي-گاسسەت.
1912 جىلى 14 ءساۋiردiڭ تۇنiندە  ۇلىبريتانيادا جاسالعان “تيتانيك” كەمەسiنiڭ نيۋ-يوركقا بەت العان ساپاردا اتلانت مۇحيتىندا اپاتقا ۇشىراعانى ءمالiم. ءوز زامانىنداعى ەڭ الىپ، ەڭ كورنەكتi بۇل كەمەدە نەگiزiنەن زيالى قاۋىم وكiلدەرi, اسا داۋلەتتi ادامدار ورنالاسقان ەدi. ايسبەرگكە سوعىلىپ، قيراعان  كەمە  مۇحيتقا باتىپ بارادى. اجال قۇرساۋىندا قالىپ، ۇرەيلەرi ۇشقان  ەكi مىڭنان استام ادام ەسسiز جانتالاس ۇستiندە. اركiمنiڭ ساناسىندا - جالعىز “مەن”. “قايتىپ امان قالامىن؟ قالاي قۇتىلامىن؟” باسقاشا ويلاۋعا ۋاقىت تا، مۇمكiندiك تە جوق. بۇل تابيعي قۇبىلىس. بiراق پاراساتتى ادام قاشان دا رۋحاني الەمنiڭ بيiك قاعيدالارىمەن ءومiر سۇرگiسi كەلەدi. ول قاعيدا بويىنشا سەن ەڭ الدىمەن ءوزiڭدi ەمەس وزگەلەردi ويلاۋىڭ كەرەك ( بۇل ءوز بويىڭداعى “مەنگە” قارسى سوعىس اشۋ دەگەن ءسوز). 
كەمە كاپيتانى توتەنشە جاعداي نەگiزiندە قۇتقارۋشى قايىقتارعا ەڭ الدىمەن بالالار مەن   ايەلدەردi  وتىرعىزا باستادى. قۇتقارۋشى قايىقتاردىڭ سانى وتە از ەدi. قايىققا وتىرۋعا ۇمتىلعان ەسسiز توپتىڭ تاسقىنىنا، قيساپسىز اقشا بەرiپ، قايىققا وتىرعىز دەپ جالبارىنعان ميلليونەرلەردiڭ  ارىزىنا توتەپ بەرۋ، بالكiم، وڭاي دا بولماعان شىعار. بiراق شارتتىڭ ءبارi ورىندالدى. قۇتقارۋعا مۇمكiن ادامنىڭ ءبارiن قۇتقارىپ، باقىتسىز 1500 اداممەن بiرگە ەكيپاج باتىپ بارا جاتقان كەمەدە قالدى. كوزi كورگەندەردiڭ ايتۋىنا قاراعاندا، تەڭiز سۋى كەمەدەگi مۋزىكانتتاردىڭ تiزەلەرiنەن اسقان كەزدە دە وركەستر توقتاۋسىز ويناپ تۇرعان. وركەستر وسىلايشا رۋح ماڭگiلiگiنiڭ گيمنiن ويناعان كۇيiندە اجال قۇشاعىنا ەنگەن. كەمەنiڭ كاپيتانى مەن ونىڭ ەكيپاجى ءوز مiندەتتەرiن ورىنداپ بولعاننان كەيiن، كەمەدەگi قالعان جولاۋشىمەن بiرگە قازا بولادى.
وسىلايشا “مەن” ەمەس، “بiز” دەپ اتالاتىن جۇيەنiڭ ارقاسىندا كەمە باسشىلىعى اجال الدىندا ادامگەرشiلiكتiڭ بيiك قاعيدالارىن           (مەيلi, تولىق كۇيiندە بولماسا دا) iسكە اسىرۋ ارقىلى ادام بالاسىنىڭ پاراسات مۇمكiنشiلiگiنiڭ مول ەكەنiن كورسەتتi. ەگەر سول ساتتە ادامداردىڭ ءبارi تەك قارا باستارىن عانا ويلاپ، “مەننiڭ”  جەتەگiندە كەتسە، كەمەدەگiلەردiڭ ءبارi و دۇنيەگە حايۋان كۇيiندە اتتانعان بولار ەدi.

(جالعاسى بار)
«اباي-اقپارات»