پرەزيدەنت ق.توقاەۆقا،
قر پارلامەنتى مەن ۇكىمەتىنە!

پاندەميا مەن الەم ەكونوميكاسىنىڭ داعدارىسى ەلدەگى نەگىزگى ماسەلەر مەن باسىمدى سالالارعا قايتا قاراۋدى تالاپ ەتەدى:

1. كارانتين كەزىندە تۇرعىنداردىڭ 65-70% كوپقاباتتى ۇيلەردە قامالىپ وتىر. سەبەبى، 2003 جىلى جەر كودەكسىندەگى ءار ازاماتقا بەرىلەتىن ون سوتىق پەن ساياجاي ماسەلەسى ءالى تولىعىمەن شەشىلگەن جوق.

2016 جىلى «قازاقستان اليانسى» رەسپۋبليكالىق قاۋىمداستىعىنىڭ (قا) تالابىمەن 1760 ادام ون سوتكا العانىمەن بۇل ماسەلە جانە قا 2018 جىلى ەكى ملن ادامعا جەر بەرۋ جانە جاستاردى باسپانامەن قامتيتىن ءۇي سالۋ تولىق شەشىلگەن جوق.

ەڭبەك ەتەتىن ەلدى قاڭتارىپ ۇستاپ وتىرعان بيلىكتىڭ كەرەعار ساياساتى. ەلدى ءوز ازىق-تۇلىگىمىزبەن تولىق قامتاماسىز ەتكەندە تەڭگەنىڭ ينفلياتسياسى 60-65% تومەندەيدى، ياعني تۇراقتايدى. مەملەكەتتىك ساتقىندار ونىڭ ورنىنا قىتايعا 1,7 ملن. گا، ەندى ەاەو ەلدەرىنە جەر بەرەمىز دەگەندى شىعاردى. ۇرى-قارى بيلەگەن ەلدە بەرەكە بولمايتىنى وسىدان. حالىق ماسىلدىقتان ارىلىپ، ءوز جەرى مەن بيلىگىنە يە بولماي، بۇل كەلەڭسىز ىستەر جالعاسا بەرەدى;

2. قازاقستاندى شيكىزاتقا تاۋەلدى داعدارىستان قۇتقاراتىن ءبىر جول - ول عىلىم مەن يننوۆاتسيانى دامىتۋ.

دامىعان جانە دامۋشى ەلدەردىڭ ايىرماشىلىعى ولاردىڭ ەكونوميكاسىنداعى يننوۆاتسيانىڭ ۇلەسىندە. مىسالى، اقش ەكونوميكاسىنداعى يننوۆاتسيانىڭ ۇلەسى 51%، شۆەيتساريادا 62%، قر 0,96%.
يننوۆاتسيا جىلىنا 31-33% ءوسىم بەرەتىن ەكونوميكانىڭ بىردەن-ءبىر سالاسى.

29 جىلدا عىلىمعا ءجىو-ءنىڭ 0,14% قارجى ياعني داميتىن جانە دامىعان ەلدەردەن 22-25 ەسە از ءبولىنىپ عىلىم مەن يننوۆاتسيا قۇرىدى. عىلىم مەن يننوۆاتسياعا قارجى بولمەگەن ەل باسقا ەلدىڭ اسكەرىن اسىرايدى (ولار جاۋلاپ العاننان كەيىن);

3. قر قورعانىس دەڭگەيى 80-85 ورىنداردا جانە اسكەرىنىڭ سانى شەشەنستاننىڭ ساربازدارىنان دا كەم، ەلدەگى پوليتسيادان 1,5 ەسە از، تۇرمەدەگىلەردىڭ سانى بويىنشا الەمدە 18 ورىنداعى جاندارمەريالىق رەجيم بولىپ قالۋدا. قورعانىسقا بولەتىن قارجىنى 2021 ج. باستاپ 4,5-5,0 ەسە، 2025 ج. ون ەسە ءوسىرۋ قاجەت;

4. ەلدى قورعاپ، قوعام مەن مەملەكەتتى بىرىكتىرەتىن قازاق حالقى مەن مەملەكەتتىك ءتىل. مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتپايتىن بارلىق دەيگەيدەگى ماڭگۇرت شەنەۋنىكتەردى كەتىرىپ، پارلامەنتتى تاراتپاي مەملەكەت مۇددەسى ساقتالمايدى ياعني ول دامىمايدى. ەل، «قازاقستان حالقى» دەگەن قالايماقان تەڭەۋ، جەكە باسقا تابىنعان اتاۋلار ت.ب. جاساندىلىقتان قۇتىلماي بۇل ەلدە تۇراقتىلىق بولمايدى. قوعامداعى مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ ياعني مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ (پرەزيدەنت جولداۋلارى...) اسەرى 20-25% عانا، ال ۇكىمەت ستاتيستيكا نەمەسە الەۋمەتتىك مەكەمەنىڭ قىزمەتىن عانا اتقارۋدا. مەملەكەتتىك ءتىل مەن ينستيتۋتتاردى دامىتۋعا قارجىنى 5-7 ەسە ءوسىرۋ قاجەت;

5. قوعامدى دامىتاتىن نەگىزگى كۇش – ورتا تاپتىڭ (دارىگەر، مۇعالىم، ينجەنەر، عالىم...) تابىسىن پارلامەنت دەپۋتاتتارىمەن تەڭەستىرگەندە قوعامدا دامۋ باستالادى. بۇل اكسيوما.

جوعارىداعى ماسەلەلەردى شەشۋگە ەلدەگى بيۋروكراتيا مەن كوررۋپتسيادان كەلەتىن $$0 ملرد. شىعىندى ەلگە قاجەتتى باعىتقا بۇرسا جەتەدى.

جانۇزاق اكىم

Abai.kz