كرەملدىڭ قوجايىنى ۆلاديمير پۋتين بۇرىنعى سوۆەت وداعىن قايتا قۇرعىسى كەلەتىنىن بۇل جولى اشىقتان اشىق ايتتى. «روسسيا 1» ارناسىنا. «موسكۆا. كرەمل. پۋتين» دەيتىن باعدارلامادا. «بىرىگۋ - بۇرىنعى سوۆەت وداعى ەلدەرىنىڭ بارلىعىنا پايدا اكەلمەسە، زيانى جوق», - دەپ سويلەدى.

پۋتين 2019 جىلدىڭ 1 قازانىندا ەراۆاندا جۇرگەن ساپارىندا، وزىنە تىكەلەي باعىنىشتى، پرو-كرەملدىك پروپوگاندانىڭ ايتاقتاعى ايتارشىسىنا اينالعان «روسسيا 1» ارناسىنىڭ تىلشىلەرىنە سۇحبات بەرگەن. قىپ-قىسقا اڭگىمە. ال ونى الگى ارنا مىنە، شىعارىپ وتىر ەكەن.

سونىمەن پۋتين بۇل جولى نە دەدى؟ رەت-رەتىمەن جازايىق...

«وتكەن شاقتىڭ، اسىرەسە سوۆەت وداعىنىڭ، سوۆەت يمپەرياسىنىڭ قايتا قۇرىلۋىنا قاتىستى قانداي دا ءبىر ۇرەي-قورقىنىشتان ارىلعان سوڭ، كۇش بىرىكتىرۋدىڭ بارلىعى ءۇشىن پايدالى ەكەنى تۋرالى تۇسىنىك تۋادى. بۇل مۇمكىندىكتى، بۇل باسىمدىقتى پروتسەسستىڭ بارلىق قاتىسۋشىلارى كورىپ، ءبىلىپ وتىر. ءبىز ءارى قاراي جىلجىپ، جاڭا قادام جاساپ، العا باسىپ كەلەمىز»، - دەپتى ۆلاديمير پۋتين.

پۋتين: ورتاق ءتىلىمىز - ورىس ءتىلى

رەسەي پرەزيدەنتى ءوز سوزىندە: «بىرىككەن كەزدە عانا باسەكەگە قابىلەتتىلىك دەگەن بولادى. بۇرىنعى كسرو ەلدەرى ءۇشىن دە سولاي»، - دەپ سويلەپتى.

«ءبىزدىڭ ورتاق ءتىلىمىز بار. ۇلتارالىق، مەملەكەتارالىق قارىم-قاتىناس ءتىلى - ورىس ءتىلى. بارلىق ەلدە ورىسشا ەركىن سويلەيدى. بۇل ۇلكەن باسىمدىق. بىزدە بۇرىنعى ورتاق مەملەكەتىمىزدەن قالعان ورتاق ترانسپورت، ورتاق ەنەرگەتيكا،  ورتاق بايلانىس ينفراقۇرىلىمدارى بار. بۇل تاعى ءبىر باسىمدىق»، - دەيدى ۆلاديمير پۋتين.

ءاسىلى، ورىس اقپاراتىنىڭ، اقپاراتشىلارىنىڭ ەكى اۋىز سوزىندە ءبىر سوقتىعىپ، سۇيكەنىپ سويلەيتىنى - اقش پەن باتىس، ودان قالسا ۋكراين عوي. بۇل جولى دا باتىستاعىلاردى، ەۋروپانى ءبىر ءسۇزىپ ءوتىپتى. ورىستىڭ، كرەملدىڭ اينالاسىنا توپتاسۋعا كارى قۇرلىقتاعىلار قارسى بولاتىنىن ايتىپ، «الاڭ» بوپتى. ال ءبارىن بىلگىش باكەڭ (ۆلاديمير) ونى دا ءبىر جايعاپ قويىپتى. «ءبىزدى كورە المايدى»، - دەپ كوڭىل جۇباتىپتى.

«ولار وزدەرىنىڭ باستى باسەكەلەستەرىنىڭ دامىعانىن، وسكەنىن قالامايدى. ال ءبىز قالايمىز. سوندىقتان، بۇل ءبىزدىڭ ازاماتتارىمىزدىڭ تۇرمىس-كۇيىن جاقسارتۋعا جاسالاپى وتىرعان قادام. بۇل تۇرعىدان، تاڭ قالاتىن ەشتەڭە جوق. ءبىز بۇدان دا قارقىندى جۇمىس جاسايتىن ەدىك»، - دەپتى پۋتين.

بىلتىر... 

بىلتىر عانا، 2019 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا ۆلاديمير پۋتين قاسىنا قىرۋار ءتىلشىنى توپتاپ الىپ، سۇحبات وتكىزگەن. سوندا ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستاعى جەڭىستىڭ 75 جىلدىعىن تويلاۋ تاقىرىبى دا ءسوز بولدى.

«ءبىز سوعىس جايلى فاكتىلەردى بۇرمالاپ, كەڭەس اسكەرىنىڭ تاريحي جەڭىسىن قارالاپ، وتىرىكتى قوسىپ، ءبىزدى ناتسيزممەن تەڭ قويعىسى كەلەتىندەردىڭ اۋزىن جاۋىپ، ءۇنىن ماڭگىگە وشىرەمىز. بىز ولارعا بۇلتارتپاس ايعاقتار مەن تاريحي قۇجاتتار، فيلمدەردى ۇسىناتىن بولامىز»،- دەپ سويلەگەن پۋتين.

ءپۋتيننىڭ پارادىنا قاتىسۋ مىندەت

ودان ءسال بۇرىنىراقتا رەسەي پرەزيدەنتى 75 جىلدىقتىڭ قۇرمەتىنە قولىنداعىسى مەن قوراسىنداعى بار قارۋىنىڭ تەگى جاقسىلارىن تەرىپ، اسكەري الەۋەتىن الەمگە ايگىلەيتىن الەمەت ءبىر پاراد وتكىزەتىنىن ايتقان ەكەن.

ماقۇل عوي، وتتى قارۋدىڭ ءتۇر-ءتۇرىن قىزىل الاڭدا ساپپەن ءتىزىپ، اسكەري پاراد وتكىزۋ – كرەمل يدەولوگياسىنىڭ بۇلجىماس داستۇرىنە اينالعالى قاشان. سوندىقتان، ەرەن ساناماي، «جىلداعىسىنشا وتەر» دەپ قويا سالار ما ەك. جوق. بۇل جولى ۆلاديمير پۋتين «بۇرىنعى بودان ەلدەردىڭ باسشىلارىنىڭ بارلىعى ماسكەۋگە كەلىپ، پارادتى بىرگە كورۋى كەرەك»، - دەپ سويلەگەن.

پۋتين: مەن سوۆەت وداعىنىڭ جوقتىعىنا وكىنەمىن

«مەن سوۆەت وداعىنىڭ جوقتىعىنا وكىنەمىن. بۇل ولاردىڭ قۇقىعى. بىراق ەگەر ءبىزدىڭ مەملەكەتارالىق قاتىناستارىمىزدىڭ بۇگىنگى ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى كەيبىر مەملەكەت باسشىلارى كەلمەسە, ولار ءۇشىن بۇل ۇلكەن قاتەلىك بولادى دەپ ويلايمىن. سەبەبى بۇل ولاردىڭ ءوز وتاندارىنىڭ تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن سوعىسىپ، ومىرلەرىن قيعان ادامدارعا لايىقتى قۇرمەت كورسەتپەيتىندىگىن بىلدىرەدى»، - دەپتى پۋتين.

سونىمەن، ءپۋتيننىڭ پىكىرىنشە ەگەر سوۆەت ارمياسى جاعىندا سوعىسقان نەمەسە بۇرىن وداقتاس بولعان، كرەملدىڭ شاقىرتۋىن العان ەلدەردىڭ باسشىلارى ماسكەۋگە اسكەري پاراد كورۋگە كەلمەيتىن بولسا – وندا بۇل ۇلكەن قاتەلىك ەكەن. ءتىپتى، سوعىستا شەيىت كەتكەندەرگە دەگەن قۇرمەتسىزدىك بولادى-مىس.

ءپۋتيننىڭ جۇماعى

ەستەرىڭىزدە بولسا، 2018 جىلى ورىس پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين كۇللى الەمگە كۇلكى بولدى. ءيا، كرەملدىڭ 2000-جىلدان بەرگى قوجايىنى، كگب-نىڭ تۇلەگى، ەلى سەنبەسە دە، ەلتسينى سەنگەن پۋتين كۇللى الەمنىڭ كۇلكىسىنە قالدى. قالاي دەيسىز عوي، ايتايىق.

رەسەيدە «ۆالداي» فورۋمى دەگەن ءبىر جيىن ءوتتى. سول جەردە سوزتالقىعا قاتىسىپ، وي بولىسكەن ورىس پرەزيدەنتى حالقىنىڭ جارىم بولىگى قايىرشىلىققا سالىنىپ، ەكونوميكاسى قۇلدىراپ، ءوندىرىسى ءولىمشى بولعان قازىرگى رەسەيدىڭ وكتەمدىگىن، الدە جەكە امبيتسياسىن تانىتقىسى كەلدى مە، ايتەۋىر، بەيساياسي سوزدەر ايتتى.

رەزيدەنتسياسى ءمايىتحانا مەن مولاعا اينالعان پۋتين: «ەندەشە اگرەسسور ءبىلسىن. ءبارىبىر كەك، ەسەنىڭ قايتارىلاتىنىن ءبىلسىن. ول جەر بەتىنەن جوق بولادى. ال ءبىز شە؟ ءبىز سول اگرەسسوردىڭ قۇربانىمىز. ءبىز ازاپتالۋشى رەتىندە جۇماققا كىرەمىز. ال ولار، ولار – ولەدى. ويتكەنى، ولار كەشىرىم سۇراپ تا ۇلگەرمەيدى»، - دەدى.

«ويباي-شىنىمەن، سولاي دەپ پە؟»، دەيتىندەر بولسا، مىنە ورىسشاسى: «نۋ دا، نو توگدا اگرەسسور، ون ۆسە راۆنو دولجەن زنات، چتو ۆوزمەزديە نەيزبەجنو، چتو ون بۋدەت ۋنيچتوجەن، ا مى جەرتۆى اگرەسسي، ي مى كاك مۋچەنيكي پوپادەم ۆ راي، ا وني پروستو سدوحنۋت، پوتومۋ چتو وني داجە راسكاياتسيا نە ۋسپەيۋت».

ايتپاقشى، پۋتين وسى سوزدەردى ايتقان فورۋمنىڭ تاقىرىبى – «ءبىز ءومىر سۇرەتىن الەم: XXI عاسىرداعى تۇراقتىلىق پەن دامۋ»، دەپ اتالادى.

ءسويتىپ، الدا-جالدا  يادرولىق سوعىس بولا قالسا، ءپۋتيننىڭ جاۋلارى توزاققا، ال ءوزى جۇماققا بارادى ەكەن. پۋتين جاڭاعى سوزدەردى ايتقاندا زالدان قارقىلداعان كۇلكى ەستىلدى. ويتكەنى، كرەملدىڭ تۇرعىنى قانشا كىجىنىپ سويلەسە دە، بۇل كۇلكىلى ەدى.

ءتۇيىن. جاتسا، تۇرسا ەسىلدەرتى ەسكى وداق بولعان كرەملدىڭ قوجايىنى كسرو-نى قايتا قۇرۋ تۋرالى بۇگىن عانا ايتىپ وتىرعان جوق، راسىندا. بۇعان دەيىن دە بىرنەشە جەردە شۇبارلاپ سويلەپ، شەت جاعاسىن ايتىپ ءجۇردى. ودان قالسا، سالعىلاسقاندا ءوز تۇكىرىكتەرىنە وزدەرى شالالا سويلەيتىن الگى سارجاعال ساياساتكەر سىماقتاردىڭ اۋزىنا ساپ بەرەتىن.

ورىستا سوۆەت وداعىن قايتا قۇرۋ تۋرالى كىمدەر ايتپادى دەڭىز... جيرينوۆسكي، زيۋگانوۆ، ليمونوۆ، بوگداساروۆ، كالاشنيكوۆ، سولوۆەۆ، سكابەەۆا، كيسەلەۆ... بۇل ءتىزىمنىڭ تۇبىنە بۇگىن جەتپەيسىز. پۋتيننەن باستاپ، دۋمانىڭ دەپۋتاتتارى، مەدۆەدەۆ پەن ءميشۋستيننىڭ مينيسترلەرى مەن ولارعا تاۋەلدى جالدامالى جازارماندار... ايتا بەرسەڭ، ءتىپتى كوپ.

بولاشاقتى سوعىسپەن باعالايتىن ادامنىڭ اۋەلگى امبيتسياسى - ەكونوميكالىق وداقتى سىلتاۋراتىپ، ەسكى وداقتى ءتىرىلتۋ! دۇرىسى جوعارىدا: «ءبىز جۇماققا بارامىز»، - دەپ سويلەگەن ءپۋتيننىڭ اڭساعان «جۇماعى» - كسرو بولسا كەرەك. قوش، مۇنى قازاقتاعى ازاماتتىق قوعام مەن ونداعى ەستى ءجۇرت ەكى باستان ءبىلىپ وتىر عوي. تەك، ەسكى شەكپەننەن شىققان ءبىزدىڭ بيلىكتەگى ءبىراز ءداۋ بىلسە دەيمىز... «ەستيتىن مەملەكەت»، - دەدى عوي. ەستىپ قالار...

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz