2017 جىلعى 12 ساۋىردە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى، ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسى جاريالاندى. ەلباسىنىڭ اتالعان باعدارلامالىق ماقالاسى حالىقتىڭ قۇندىلىقتارىمىزدى جاڭعىرىپ، سانامىزدى سىلكىنتۋگە، ۇلتتىق تامىرىمىزعا قان جۇگىرتۋگە قوزعاۋشى كۇش بولدى.

جاھاندانۋ دەگەن جاڭا ءۇردىس ەسىك قاعىپ، دۇنيەجۇزىلىك وركەنيەت كەڭىستىگى جالپى ادامزات بالاسىن الىپ قۇشاعىنا تارتىپ بارا جاتقان بۇگىنگى تاڭدا رۋحاني جاڭعىرۋ وتە كەرەك. وسىنى دەر كەزىندە اڭعارعان تۇڭعىش پرەزيدەنت «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ەڭبەگىن جاريالاپ، ۇلتتىق سانامىزعا سونى سەرپىن تۋعىزدى.

اتالعان باعدارلامالىق ماقالا جاريالانعالى تۋرا ءۇش جىل ۋاقىت بولدى. وسى ءۇش جىلدا رەسپۋبليكا كولەمىندە كوپتەگەن يگى ىستەر، ناقتى جوبالار جۇزەگە استى. ەل ەلسىندە قالارلىق ەلەۋلى وقيعالار ورىن الدى. الەۋمەتتىك ماڭىزدى جوبالار قولعا الىندى. بۇلاردىڭ ىشىندە ەڭ ماڭىزدىلارىنىڭ ءبىرى رەتىندە ۇلتتىق جازۋىمىزدى بىرتىندەپ لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋ جۇمىستارىن ايتساق بولادى.

ودان بولەك ءار ازاماتتىڭ كىندىك قانىڭ تامعان تۋعان جەرىنە دەگەن ماڭگىلىك سۇيىسپەنشىلىگىن وياتىپ، وتانشىلدىق رۋحىن تاسقىنداتۋعا سەبەپ بولعان «تۋعان جەر» باعدارلاماسىن ايتپاي كەتۋگە بولمايدى. جانە ەلدىڭ ەرتەڭى، ۇلتتىڭ بولاشاعى بولعان جاستارعا ۇلگى بولارلىق، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ بۇگىنگى تاڭداعى جارقىن تاريزىن ءوز قولدارىمەن جازىپ جاتقان ەرەن ازاماتتاردى تانىتۋدى ماقسات تۇتقان «قازاقستانداعى 100 جاڭا ەسىم» جوباسى دا ءوز جەمىسىن بەرىپ جاتىر. سونداي-اق، جاستاردىڭ الەمدىك دەڭگەيدەگى وقۋلىق كىتاپتارىمەن ءبىلىم الۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قوعامدىق جانە گۋمانيتارلىق عىلىمدار بويىنشا 100 وقۋلىق جوباسى جۇزەگە اسىرىلدى.

ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسىندا تۇڭعىش پرەزيدەنت: «تاياۋداعى ون جىلدا ءبىزدىڭ ءومىر سالتىمىز: جۇمىس، تۇرمىس، دەمالىس، باسپانا، ادامي قاتىناس تاسىلدەرى، قىسقاسى، بارلىعى تۇبەگەيلى وزگەرەدى. ءبىز دە بۇعان دايىن بولۋىمىز كەرەك»، دەپ وتانداستارىمىزدى بايتاق بولاشاققا جەتۋگە ۇندەيدى.

تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز، ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ باستاماسىمەن قولعا الىنعان «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ ءۇش جىل بارىسىندا قانداي دەڭگەيدە جۇزەگە اسقانىن سارالاپ كورۋگە نيەت ەتىپ وتىرمىز. ەندەشە بۇل ءۇش جىل قازاقستان حالقى ءۇشىن مىڭ جىلدىق مادەنيەتىن ءتىرىلتىپ، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى وياتىپ، حالىقتىڭ رۋحتىڭ تىرىلگەن جىلدارى بولدى دەۋگە تولىق نەگىز بار.

ءبىر حالىتىڭ تاريزى ءۇشىن ءۇش جىل كوپ ۋاقىت ەمەس. بىراق «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى قولعا الىنعاننان بەرگى ءۇش جىل ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ تاريحىندا وتىز جىل، ءتىپتى ءۇش ءجۇز جىلعا تاتيتىن ەلەۋگى وزگەرىستەرىمەن ەستە قالارى ءسوزسىز.

ناقتىراق ايتقاندا ءبىر ۇلتتىڭ، حالىقتىڭ رۋحاني جاڭعىرۋى ماڭگىلىك جالعاساتىن ۇزاق ءۇردىس. ەندەشە وتكەن ءۇش جىلدا ءۇز ءجۇز جىلعا تاتيتىن وزگەرىستەر ورىن الدى دەۋىمىز تەگىن ەمەس. ءۇش جىلداعى جاڭالىق پەن جاڭعىرۋ ءۇش ءجۇز جىلدىق وزگەرىستىڭ باسى، تامىرى بولارى ءسوزسىز. «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا التى ارنايى باعىت بويىنشا، ون ءۇشىن جوبا جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. ونىڭ ءبىر پاراسى حالىقتىق قۇندىلىقتارىمىزدى جاڭعىرتىپ، سالت-داستۇرلەرىمىز بەن رۋحانياتىمىزدى بيلىك بەلەسكە كوتەرۋگە باعىتتالعان.

ءبارىمىز بىلەتىندەي ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدار-لامالىق ماقالاسىنان كەيىن، ءدال وسى ەڭبەكتىڭ جالعاسى سانالاتىن «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» اتتى ماقالاسىن جاريالادى. «رۋحاني جاڭعىرۋدان» رۋح العان ۇلتتىق قۇندىلىقتار مەن حالىقتىق يدەيالار «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» جازىلعاننان كەيىن ءتىپتى شىرقاۋ بيىككە شىقتى.

تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان ماقالاسىنداعى باسىم باعىتتاردىڭ ءبىرى تاريحي سانانى قايتا جاڭعىرتۋ بولاتىن. جوعاردا ايتقانىمىزداي جاھاندانۋ ءۇردىسى ەشكىمدى اياماي، الىپ دوڭعالاقتارىمەن جولىندا كەزدەسكەننىڭ ءبارىن جايپاپ بارادى. مۇنى ارينە بەينەلى تۇردە ايتىپ وتىرمىز. ايتپەسە جاھاندانۋ ءۇردىسى وركەنيەتتى تۇردە جۇزەگە اسۋدا. جاھاندانۋعا جەم بولماۋدىڭ جالعىز جولى تاريحي سانانى جاڭعىرتىپ، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ۇلىقتاۋ. سوندا عانا جاھاندانعان الەمدە بىرەگەي ۇلتتىق مەملەكەت بولىپ تۇرا الامىز.

حالىقتىڭ رۋحاني جاڭعىرۋىنىڭ باستى كىلتى تاريحي بىلىمگە يە بولىپ، تاريحي سانادا زور سىلكىنىس تۋىنداۋىندا. تاريحىن تانىعان، حالىقتىق قۇندىلىقتارىن ۇلىقتاعان، ۇمىتپاعان ۇلت قانا جاڭا زاماننىڭ كوشىنەن قالماي العا باسادى. سوناۋ 2003 جىلى جاريالانعان «مادەني مۇرا» باعدارلاماسى دا وسى ماقساتتى كوزدەگەن بولاتىن. وسى جوبانىڭ ءىز باسارى ىسپەتتى «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» جانە «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» سىندى ەڭبەكتەر جازىلىپ، حالىقتىڭ قاجەتىنە جارادى.

ءسوز سوڭىندا ايتارىمىز، «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ قابىلدانعانىنا ءۇش جىل تولىپ وتىر. بۇل ءۇش جىل قازاقستان حالقى ءۇشىن رۋحاني ءوسىپ-ونگەن، جەتىلگەن جىلدار بولدى. «رۋحاني جاڭعىرۋ» جوباسى اياسىندا اۋقىمدى جۇمىستار اتقارىلدى. ەلدىڭ ەرتەڭى، ۇلتتىڭ بولاشاعى بولعان جاستار ءۇشىن بىرەگەي شارالار جۇزەگە استى. ءۇش جىلدىق اۋقىمدى جۇمىستى ءبىر ماقالانىڭ اۋقىمىنا سىيدىرۋ مۇمكىن ەمەس. ءبىز مەملەكەتتىك ماڭىزى بار ءىرى باعدارلامانىڭ ءۇش جىلدىق جولىنا شاعىن شولۋ جاسادىق.

ماقالامىزدىڭ سوڭىن ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ ءوز ءسوزىمىن اياقتاعاندى ءجون كوردىك. «كۇن ساناپ وزگەرىپ جاتقان ءدۇبىرلى دۇنيەدە سانا-سەزىمىمىز بەن دۇنيەتانىمىمىزعا ابدەن ءسىڭىپ قالعان تاپتاۋرىن قاعيدالاردان ارىلماساق، كوش باسىنداعى ەلدەرمەن تەرەزەمىزدى تەڭەپ، يىق ءتۇيىستىرۋ مۇمكىن ەمەس»، دەيدى ەلباسى. تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ وسى ءسوزى حالىقتىق قۇندىلىقتارىمىزدىڭ بۇرىنعىدان دا بيلىك دەڭگەيدە ۇلىقتالىپ، الەمدىك دەڭگەيدەگى دامىعان ەل بولۋىمىزعا جول سىلتەپ تۇرعانى انىق.

Abai.kz