رەسەي مەملەكەتتىك دۋماسىنىڭ دەپۋتاتى ۆ. جيرينوۆسكي بۇرىنعى كسرو-نىڭ بارلىق تەرريتوريالارىن رەسەيگە قايتارۋعا شاقىردى. رەسەيلىك ساياساتكەر تمد اۋماعىنداعى سوڭعى بولشەۆيك بەلارۋس باسشىسى الەكساندر لۋكاشەنكونىڭ بيلىك قولىننان كەتىپ بارا جاتقانىن ايتتى.

ونىڭ پىكىرىنشە، قازىر بۇل رەسپۋبليكادا بولىپ جاتقاننىڭ ءبارى - كەڭەستىك جۇيەنىڭ مۇراسى.

«بەلارۋستە بولىپ جاتقاننىڭ ءبارى كەڭەس ساياساتىنىڭ مۇراسى. بىرىنشىدەن، كسرو رەسپۋبليكالارعا ءبولىندى، قاتاڭ ساياسي رەجيمنىڭ كومەگىمەن 70 جىل بويى بىرگە بولدى. سوڭعى 30 جىل بويى ءبىز ەسەپتەدىك - ولار ءبىزدىڭ وربيتادا قالۋى كەرەك ەدى، ال بۇل ولاي بولمادى»، - دەدى جيرينوۆسكي.

رەسەي ليبەرالدى-دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ توراعاسى سويلەسۋدىڭ ۋاقىتى ءوتىپ كەتكەنىنە سەنىمدى.

«ەندى قاتال ارەكەت ەتۋ كەرەك - كسرو-نى ساياسي رەجيم رەتىندە ەمەس، بارلىق اۋماقتاردى قايتارۋ كەرەك. ەشقانداي رەسپۋبليكالارعا جول جوق. بارلىعى رەسەيدىڭ قۇرامىندا بولۋ كەرەك»، - دەيدى.

2020 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا رەسەي تەلەۆيزياسىنا بەرگەن سۇحباتىندا رەسەي باسشىسى ۆلاديمير پۋتين بۇرىنعى كسرو ەلدەرى بۇل بىرلەستىكتەن شىققاننان كەيىن رەسەي حالقىنان جەردى سىيلىققا الدى دەپ مالىمدەگەن بولاتىن.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، 12 ماۋسىمدا ۋكراينا الدىڭعى قاتارلى مۇمكىندىكتەرى بار ناتو سەرىكتەسى بولدى. سولتۇستىك اتلانتيكا اليانستىڭ سەرىكتەسى رەتىندە ۋكراينا ناتو-نىڭ بارلىق قولداۋىن الادى، باعدارلامالار مەن جاتتىعۋلارعا قول جەتىمدىلىكتى كەڭەيتەدى جانە ناتيجەسىندە وسى ەلدىڭ ناتو-عا تولىق مۇشە بولۋىنا جول اشادى. ۋكراينا بۇعان ۇزاق جول جاسادى.

ەڭ قىزىقتىسى، ۋكراينا پۋتينگە ەۋروپالىق وداق پەن ناتو-عا بارار جول ءۇشىن ريزاشىلىق ءبىلدىرۋى كەرەك. سەبەبى ۋكراينانىڭ ەو مەن ناتو-عا بەت بۇرۋىنا ماسكەۋدىڭ بۇگىنگى ساياساتى سەبەپ بولدى. كۋچما كەزىندە رەسمي تاۋەلسىز ۋكراينا نەگىزىنەن بۇرىنعى كەڭەس وداقتاس رەسپۋبليكاسى بولىپ قالا بەردى. رەسەيمەن دوس بولعىسى كەلگەن ۋكراينانىڭ ساياساتكەرلەرى رەسەيدىڭ دە، باتىستىڭ دا مۇددەلەرىمەن ەسەپتەسۋ كەرەك دەپ سانايتىن، «كوپۆەكتورلى» دەپ اتالاتىن ۇستانىم بار ەدى.

ەگەر رەسەي بەيبىت جانە تۇراقتى دامىپ كەلە جاتقان مەملەكەت بولسا، كورشىلەرىن قۇرمەتتەسە، وندا، قازىر ۋكراينا ناتو-عا مۇشە بولۋدان باس تارتاتىن ەدى. بىراق پۋتيندىك رەسەيىندە، وكىنىشكە وراي، كەڭەس يمپەرياسىنىڭ يدەولوگياسى، اگرەسسيۆتى كەك پەن شوۆينيزم باسىم بولدى. ۋكراينا مۇنداي كورشىسىنەن وقشاۋلانۋعا بارلىق مۇمكىندىگىمەن تىرىسۋدا جانە ناتو مەن ەو-عا قاراي ۇمتىلۋدا.

«كرىمناش» پەن ءپۋتيننىڭ دونەتسك جانە لۋگانسك وبلىستارىنىڭ ءبىر بولىگىن باسىپ الۋى - ۋكراينانى تولىققاندى تاڭداۋ جاساۋعا جەتەلەدى. ۋكرايندەر ءوزىنىڭ مىقتى ارمياسى بولۋ كەرەك ەكەنىن انىق ءتۇسىندى. ەشبىر «بۋداپەشت مەموراندۋمدارى» ۋكراينانىڭ قاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىك بەرە المايدى.

ۋكراينا ءوزىنىڭ ارمياسىن تولىعىمەن رەفورمالاۋعا كىرىستى جانە پۋتيندىك اگرەسسياسىنا قاتتى قارسى تۇرا باستادى. دەرەۋ ەۋروپا وداعىمەن بىرلەستىككە قول قويىلدى. ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن ۋكراينا ۆيزاسىز رەجيمگە يە بولدى، قازىر ناتو-نىڭ سەرىكتەس مارتەبەسىن الدى. وسىلايشا، ولار ءپۋتيننىڭ بارلىق يمپەريالىق جوبالارىمەن «قوشتاستى». 

سونىمەن، جيرينوۆسكي سوڭعى 30 جىل ىشىندە بۇرىنعى كسرو وداقتاس رەسپۋبليكالارىنىڭ تاۋەلسىزدىگىنە قارسى اشىق يمپەرياليستىك-شوۆينيستىك ۇگىت جۇرگىزىپ وتىر. الايدا، قازىرگى الەمدىك-تاريحي پروتسەسس جانە تاريحي ادىلەتتىلىك يمپەريالار قۇرعان ۋاقىتتىڭ قۇردىمعا كەتكەنىن كورسەتەدى!

كەرىمسال جۇباتقانوۆ،

قازاق-ورىس حالىقارالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى

Abai.kz