تاۋەلسiزدiكتiڭ 20 جىلدىعىنا وراي استانادا وتكەن الامان ايتىستى كوپشiلiك كوپكە دەيiن ايتا-ايتا جۇرەتiن بولار. ۇلتتىق ايتىس ونەرiنiڭ شەجiرەسi ءۇشiن دە، كو­مەيiنەن جىر ساۋلاعان توكپە اقىندار ءۇشiن وسىناۋ شابىتتى كۇن­دەر­دiڭ ورنى بولەك بولدى.

ەلورداداعى كونگرەس-حولدا وتكەن رەسپۋبليكالىق ايتىسقا ءوزiمiزدiڭ ارقالى اقىندارمەن بiرگە ار جاعى قىتايدان، بەر جاعى موڭعوليا، كورشi قىرعىز ەلi مەن وزبەكستاندى قوسقاندا 41 اقىن قاتىستى. بۇل ايتىستا قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنان كەلگەن قانداسىمىز، بەلگiلi ايتىس اقىنى جاميعا داۋلەتقىزى باس جۇلدەنi قانجىعاسىنا بايلاپ، 3 ميلليون تەڭگە كولەمiن­دەگi ارنايى سىي­اقىعا يە بولدى.

تاۋەلسiزدiكتiڭ 20 جىلدىعىنا وراي استانادا وتكەن الامان ايتىستى كوپشiلiك كوپكە دەيiن ايتا-ايتا جۇرەتiن بولار. ۇلتتىق ايتىس ونەرiنiڭ شەجiرەسi ءۇشiن دە، كو­مەيiنەن جىر ساۋلاعان توكپە اقىندار ءۇشiن وسىناۋ شابىتتى كۇن­دەر­دiڭ ورنى بولەك بولدى.

ەلورداداعى كونگرەس-حولدا وتكەن رەسپۋبليكالىق ايتىسقا ءوزiمiزدiڭ ارقالى اقىندارمەن بiرگە ار جاعى قىتايدان، بەر جاعى موڭعوليا، كورشi قىرعىز ەلi مەن وزبەكستاندى قوسقاندا 41 اقىن قاتىستى. بۇل ايتىستا قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنان كەلگەن قانداسىمىز، بەلگiلi ايتىس اقىنى جاميعا داۋلەتقىزى باس جۇلدەنi قانجىعاسىنا بايلاپ، 3 ميلليون تەڭگە كولەمiن­دەگi ارنايى سىي­اقىعا يە بولدى.

ءۇش كۇن بويى ەلوردانى دۋمانعا بولەگەن ايتىسقا "سامۇرىق-قازىنا" ۇلتتىق ءال-اۋقات قورى دەمەۋشiلiك جاساپ، قوماقتى جۇلدە قورىن تاعايىندادى. وسى ۋاقىتقا دەيiن "سامۇرىق-قازىنا" قورى ەل ەكونوميكاسىنا قارايلاسىپ كەلسە، ەندiگi جەردە قوردىڭ الەۋ­مەتتiك-جاۋاپكەرشi­لiكتi ۇيىم رەتiندە قوعامدا ەرەكشە ماڭىزى بار مادەني شارانى ۇيىمداستىرۋعا قولداۋ كور­سەتتi. وسىنىڭ جارقىن ايعا­عى - ەل تاۋەلسiزدiگiنiڭ 20 جىلدىعىنا ارنالعان الامان ايتىس. ايتىستىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا ايتىستىڭ جۇرگi­زۋ­­شiسi, اقىن ءجۇرسiن ەرمان: - قا­زاق جۇرتى­نىڭ تاريحى ازات­تىق جولىن­داعى كۇ­رەس­تەرگە تولى بولدى. بابا­لارى­مىز­دىڭ ار­ما­نى ورىن­­دالىپ، قا­زاقستان كوك بايراعىن جەل­بiرەتiپ، الەمدەگi ەڭ اي­تۋلى مەملەكەت­تەردiڭ قا­تا­رىنا قوسىلعالى دا، مiنە، 20 جىل تولىپ وتىر. اقىندار اي­تىسى­نىڭ وسى مەرەكە قار­ساڭىندا ۇيىم­داس­­تى­رىلۋى تەگiن ەمەس. ويتكەنi سوناۋ اقتا­بان شۇ­بى­رىندى، ونىڭ ارعى-بەرگi جاعىنداعى وتكەن ۋاقىت­تاردىڭ بارiندە ازات­تىقتى، ءتا­ۋەلسiز­دiكتi اقىن­­دارداي جىر­لاعان، اقىن­دار­داي اڭ­سا­عان ەش­كiم بول­عان ەمەس، - دەدi. قاسيەتتi تاۋەلسiزدiكتi, ازاتتىقتى، ەگەمەندiكتi ەڭ الدىمەن اڭساعان دا، كوكسەگەن دە، ونى سۇلۋ سوزبەن سۋرەتتەپ، كەستەلi ويمەن بە­زەن­دiرگەن دە - ەڭ الدىمەن اقىندار دەسە، ءجۇرسiن ەرمان اقيقاتتان الىستاعانى ەمەس. راسىندا دا وسى ونەر دوداسىنا، ولەڭ دوداسىنا ەلi­مiزدiڭ ءار وڭiرiنەن "سەن تۇر، مەن اتايىن" اقىندار جيىلىپ، ءۇش كۇن بويى استانانىڭ تورiندە تاۋەلسiز­دiگiمiزدi ۇلىقتادى. اقىندار ايتپاي قالدى دەيتiن جايت قالمادى. وزگە دە كوكەيكەستi ءما­سە­لەلەر جىر بولىپ توگiلدi. باس تاقىرىپ - تاۋەلسiز­دiگiمiزدiڭ تورقالى تويىنان باستاپ، قازاقتىڭ كوبەيۋiنە دەيiن قامتىلعان ايتىستا اعا مەن iنiنiڭ، قىز بەن جiگiت­تiڭ، جەزدە مەن بالدىزدىڭ ادەمi قازاقى قالجىڭدارى مەن قاعىتپالارى دا كورiنiس بەردi. اتا-بابامىزدىڭ ءجون-جورالعىسىن دا وسى ايتىس­تان كوردiك. قىتايدىڭ رەس­مي ورگاندارى ءتورت اقىنعا باس قىلىپ، شىڭجان اۆتونومياسى مادە­نيەت مينيسترiنiڭ ورىنباسارى ما ين شىڭ جانە قحر مادەنيەت مي­نيستر­لiگiنiڭ ونەر باسقارماسىنىڭ باستىعى زو ين شاڭ دەگەن ازاماتتارىن جiبەر­گەن ەكەن. ولار دا ءۇش كۇن بويى تاپجىلماي ايتىستى تىڭدادى. سويتكەن قىتايلىق دەلەگاتسيا باسشىلارىنا دا، قىرعىزستاننان كەلگەن ارنايى وكiلگە دە مىرزاتاي جولداسبەكوۆ ريزاشىلىعىن بiلدiرiپ، شاپان جاۋىپ قايتاردى.

مۇنىڭ سىرتىندا قىتايدا ومىراۋداعى ءنا­رەس­تەسiن تاستاپ، وسىناۋ ۇلى تويدىڭ ايتىسىنا كەلگەن گۇلسiناي اقىن مەن كiشكەنە بالاسىن استاناعا ەرتiپ كەلگەن الماتىلىق سارا توقتامىسوۆانى دا قۇر قول قايتارماي، بالالارىنا "تاي" مiنگiزدi. جوعارىدا اتاپ وتكەندەي، بۇل ايتىستىڭ بiر ەرەكشەلiگi - كورشi ەلدەردەن دە قانداس باۋىرلاستار قاتىسىپ، اي­تىستىڭ ەلارالىق سيپات العانى مەن باسىمدىقتىڭ جاس­تار­عا بەرiلگەنi بولدى. ايتىستاعى بالعىنبەك يماشەۆ، اينۇر تۇرسىن­باەۆا، داۋلەتكەرەي كاپ­ۇلى، امانجول التاەۆ، سەرiكزات دۇيسەنعازين سەكiلدi ەلگە تانىمال تارلانبوزداردىڭ ءجونi بiر ءبو­لەك بولسا، بۇل جولى الiبەك سەر­عالي، مۇح­تار نيازوۆ، ەركەبۇلان قاينازاروۆ سياقتى جالىنداعان جاس پەرiلەر بايگە كورi­گiن قىز­دىرىپ، ەل-جۇرتتى ريزا ەتتi. مۇنى ەلi­مiز­دەگi تۋعان تiلiن تورگە وزدىرعان تاۋەل­سiز­دiك­تiڭ بiردەن-بiر كورiنiسi, كۇن وتكەن ساي­­­ىن ءوز مۇراتىنا جەتiپ كەلە جاتقان انا تiلi­مiزدiڭ ماۋەلi جەمiسi دەۋگە بولادى.

ال اقىندارىمىزدىڭ ولەڭi مەن ورەسiن ساراپقا سالعان قازىلار القاسىنىڭ قۇرامىندا مىرزاتاي جولداسبەكوۆ، سەيiت قاس­قاباسوۆ، ءاسانالi ءاشiموۆ، ءومiر­زاق ايتباەۆ، فاريزا وڭعارسىنوۆا، بەكبولات تiلەۋحان، نەسiپبەك ايتۇلى سياقتى ونەر قايراتكەر­لەرi جانە ايتىس جاناشىرلارى بولدى. قازىلار القاسىنىڭ شە­شi­مi­مەن باس بايگەنi (3 ميلليون تەڭگە) قىتاي حالىق رەس­پۋبليكاسىنان كەلگەن قانداسىمىز ءجامي­عا داۋلەتقىزى جەڭiپ الدى. بiرiنشi ورىندى (1,5 ميلليون تەڭگە) اق­مولا وبلىسىنان سايىسقا ءتۇس­كەن جاس قىران ءالi­بەك سەر­عالي يە­لەن­دi. ال ەكi II ورىندى (1 ميل­ليون تەڭگەدەن) قىزىل­وردالىق مۇح­تار نيازوۆ پەن استانالىق ەركەبۇلان قاي­نا­­­زا­روۆ قانجىعاسىنا بايلاسا، ءۇش III ورىن (500 000 تەڭگەدەن) قىرعىز رەس­پۋب­ليكا­سى­نان قاتىسقان االى تۋتكۋچەۆ پەن الماتى جانە استانا ايتىس­كەرلەرi سارا توق­تا­مى­سوۆا مەن اينۇر تۇرسىنباەۆاعا بۇ­­ي­­ىردى.

قازىلار القاسىنىڭ شە­شi­مi­­مەن حالىق تا كەلiس­كەن سىڭايلى. ارينە، وزگە دە ايتىسكەر اقىندار كادەسiز قالعان جوق. ايت­قانداي، بۇل ايتىستىڭ جۇلدە قورى ءۇشiنشi كۇنi اياقاستىنان ۇلعايدى. ايتىستىڭ بۇرىننان تانىمال جاناشىرى نۇرتاي سابيليانوۆ 1 ميلليون تەڭگە، ال "التىن قىران" كومپانيالار توبىنىڭ باس ديرەكتورى يسلامبەك سالجانوۆ "ايتىسقا شاشۋىم" دەپ 3 ميلليون تەڭگە قوس­قان. سارىارقادا سالتانات قۇ­رىپ، ەل تاۋەلسiزدiگiنiڭ 20 جىل­دىعىنا تاعزىم ەتكەن ەرەكشە ايتىستىڭ تەك جۇلدە قورى 10 ميلليون تەڭگەدەن اسىپ جىعىلعانىن ەسكەرسەك، ايتۋلى مادەني شاراداعى "سامۇرىق-قازىنا" ۇلتتىق ءال-اۋقات قورىنىڭ دا سالماعى كورiنەدi. دەگەنمەن، "سامۇرىق-قازىنا" ەل ەكونوميكاسىنا عانا ەمەس، ادەت-عۇرپىمىزعا ساي مادەني شارانى قازiرگi زاماندا ودان ءارi دامىتۋعا جانە ەل اراسىنداعى بiرلi­گiمiزدi نىعايتۋعا ايتارلىقتاي قولداۋ كورسە­تiپ كەلە جاتقانىن ايتۋ ءلازiم.

ايناش ەسالي.

http://zhasalash.kz/ruhaniyat/6096.html