بۇگىن ۇكىمەت وتىرىسىندا 2020 جىلعى قاڭتار-قىركۇيەكتەگى قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ قورىتىندىسى جانە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋى قارالدى.

ەكونوميكانىڭ جاي-كۇيى تۋرالى ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى رۋسلان دالەنوۆ باياندادى.

مينيستر حابارلاعانداي قىركۇيەك ايىندا ەكونوميكالىق ۇردىستەردىڭ ءپوزيتيۆتى جاققا وزگەرۋى بايقالدى. كورسەتىلەتىن قىزمەتتەر سالاسىندا جۇمىس قايتا بەلسەندى بولا باستادى. ناقتى سەكتوردا ءوسۋ ساقتالۋدا.

«قىركۇيەكتە ءوسۋ كورسەتكەن سالالار سانى ارتىپ، ەكونوميكا جاندانا باستادى. ناتيجەسىندە جەدەل دەرەكتەر بويىنشا جالپى ىشكى ءونىمنىڭ ءوسۋ قارقىنى 8 ايداعى مينۋس 3%-تەن قاڭتار-قىركۇيەك ايلارىندا مينۋس 2,8%-عا دەيىن جاقساردى. جىلدىق ينفلياتسيا 7% دەڭگەيىندە ساقتالدى»، – دەدى ر. دالەنوۆ.

ناقتى سەكتوردا ءوسۋ 2,2%-عا دەيىن جەدەلدەدى. ناقتى سەكتور سالالارىنىڭ كوبىندە جانە جەكەلەگەن قىزمەت تۇرلەرىندە ءوسۋ بايقالۋدا. ولار: قۇرىلىس، اقپارات جانە بايلانىس، اۋىل شارۋاشىلىعى، وڭدەۋ ونەركاسىبى. كولىك، ساۋدا، اكىمشىلىك قىزمەت كورسەتۋ، جىلجىمايتىن مۇلىكپەن وپەراتسيالار، تۇرۋ مەن تاماقتانۋ سالالارىندا تومەندەۋ بايقالدى. بۇل – 9 ايدىڭ كورسەتكىشتەرى.

«ەگەر قىركۇيەك ايىن جەكە قاراستىرساق، وندا قىزمەت كورسەتۋ سالالارىنىڭ كوبىندە ءوسۋدىڭ قالپىنا كەلە باستاعانىن كورسەتىپ وتىر. ءوسۋ فاكتورلارى: ەكسپورت، ءوندىرىس، ءوندىرۋشى ەمەس سەكتورلارعا تارتىلعان ينۆەستيتسيالار»، – دەدى ر. دالەنوۆ. بۇل رەتتە ەكسپورت 8 ايدا  $31,9 ملرد قۇراپ، تولەم تەڭگەرىمىنىڭ وڭ سالدوسىن $8,1 ملرد دەڭگەيىندە قامتاماسىز ەتتى. دايىن جانە وڭدەلگەن ونىمدەردىڭ ەكسپورتى ۇلعايدى.

اعىمداعى جىلعى قاڭتار-تامىزدا اۆتوموبيل ەكسپورتى 5,7 ەسە، فەرروسيليتسي – 5,4 ەسە، كۇنباعىس مايى – 86%، تەمىردەن جاسالعان سوزبا سىم – 33, تيتان قۇيمالارى – 9,5% ءوستى.  9 ايدا وڭدەۋ ونەركاسىبىندە ءوسۋ جالعاستى. اتاپ ايتقاندا، اۆتوموبيل جاساۋ – 51,6%، فارماتسەۆتيكا – 39,8%، دايىن مەتالل بۇيىمدارى – 18,9%، قاعاز ونىمدەرى – 15,1% جانە جەڭىل ونەركاسىپ – 14,1% ءوستى. كەن ءوندىرۋ ونەركاسىبىن ەسەپكە الماعاندا، جالپى ەكونوميكا بويىنشا ينۆەستيتسيالار وسۋدە. ينۆەستيتسيالار دەنساۋلىق ساقتاۋدا 85,7%، بايلانىستا – 62,4%، سۋمەن جابدىقتاۋدا – 27,4%، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىندا – 25,2%، اگروونەركاسىپ كەشەنىندە – 15,1%، وڭدەۋدە – 7,3% جانە كولىكتە – 5,7% ۇلعايدى.

«قىركۇيەكتە سالالاردىڭ كوبى ءوسىم كورسەتتى. ولار اۋىل شارۋاشىلىعى، قۇرىلىس، ءبىلىم بەرۋ، تەحنيكالىق قىزمەت، قارجىلىق قىزمەت، ساۋدا، كولىك جانە باسقالار. وسىلايشا قىركۇيەكتىڭ كورسەتكىشتەرى ىسكەرلىك بەلسەندىلىكتىڭ جاندانۋىن كورسەتتى. قىزمەت كورسەتۋ سالاسى قالپىنا كەلە باستادى»، – دەدى مينيستر.

ونەركاسىپ بويىنشا جالپى العاندا ءوندىرىس كولەمدەرى ساقتالدى. بۇل رەتتە تاۋ كەن ءوندىرىسى ونەركاسىبى 2,2%-عا تومەندەدى، ال وڭدەۋ ونەركاسىبى 3,3%-عا ءوستى. وڭىرلەردىڭ كوبىندە ونەركاسىپتىڭ وسكەنى بايقالادى. ەڭ جوعارى ءوسۋدى قوستاناي، اقمولا، سولتۇستىك قازاقستان وبلىستارى كورسەتتى. 5 وڭىردە تومەندەۋ تىركەلدى. ولار قىزىلوردا، ماڭعىستاۋ، اتىراۋ، شىعىس قازاقستان وبلىستارى، سونداي-اق شىمكەنت قالاسى. وڭدەۋ ونەركاسىبىندە ءونىم شىعارۋ 3,3%-عا ءوستى. ءوسۋدىڭ جوعارى قارقىنىن فارماتسەۆتيكا، دايىن مەتالل بۇيىمدارى، ماشينا جاساۋ، ونىڭ ىشىندە اۆتوموبيل جاساۋ جانە جەڭىل ونەركاسىپ كورسەتىپ وتىر. وڭىرلەر بويىنشا جوعارى ءوسۋ قوستاناي، تۇركىستان، اقمولا  وبلىستارىندا بايقالادى. 4 وڭىردە تومەندەۋ تىركەلدى. ولار: اقتوبە، باتىس قازاقستان جانە شىعىس قازاقستان وبلىستارى جانە شىمكەنت قالاسى.

«نەگىزگى كاپيتالعا 8,3 ترلن تەڭگە سوماسىندا ينۆەستيتسيا تارتىلدى. 13 وڭىردە ينۆەستيتسيا ءوسىمى بايقالدى. ونىڭ ىشىندە ەڭ جوعارى كورسەتكىشتەر تۇركىستان وبلىسى جانە شىمكەنت قالاسى كورسەتىپ وتىر. 4 وڭىردە تومەندەۋ تىركەلدى. ولار: قىزىلوردا، اتىراۋ، باتىس قازاقستان جانە قاراعاندى وبلىستارى»، – دەدى مينيستر. قۇرىلىس سەكتورى تۇراقتى قارقىنمەن دامىپ كەلەدى.

ورىندالعان جۇمىستاردىڭ كولەمى 10,5%-عا ءوستى. جوعارى ءوسۋ تۇركىستان وبلىسىندا جانە شىمكەنت قالاسىندا بايقالادى.  9,6 ملن ش.م. تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلدى. بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 9%-عا كوپ. وڭىرلەردە 7 ەكونوميكالىق كورسەتكىش بويىنشا جالپى جاعداي كەلەسىدەي. 5 كورسەتكىش بويىنشا 7 وڭىردە ءوسۋ بايقالادى. ولار: اقمولا، الماتى، جامبىل، قوستاناي، پاۆلودار، سولتۇستىك قازاقستان وبلىستارى جانە شىمكەنت قالاسى. سونداي-اق 7 وڭىردە 4 كورسەتكىش بويىنشا ءوسۋ تىركەلدى. بۇل – ورتاشا دەڭگەي.

3 وڭىردە 3 كورسەتكىش بويىنشا عانا ءوسۋ بايقالادى. ولار: اتىراۋ، باتىس قازاقستان جانە قىزىلوردا وبلىستارى.

ىسكەرلىك بەلسەندىلىكتى قالپىنا كەلتىرۋ بويىنشا قابىلدانىپ جاتقان شارالاردى ەسكەرە وتىرىپ، ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار كەلەسى اسپەكتىلەرگە نازار اۋدارۋى قاجەت.

ينۆەستيتسيالار. ينۆەستيتسيالىق جوبالار بويىنشا نىسانالى كورسەتكىشكە قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتۋ.

مەملەكەتتىك باعدارلامالار. «نۇرلى جەر»، «نۇرلى جول»، «يندۋستريالاندىرۋ» جانە «جۇمىسپەن قامتۋ جول كارتاسى» مەملەكەتتىك باعدارلامالارى شەڭبەرىندە جوبالاردى بەلسەندى ىسكە اسىرۋ.

نەسيەلەندىرۋ. بيزنەستى قولداۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلامالارى اياسىندا نەسيەلەندىرۋ ءۇشىن شاعىن جانە ورتا بيزنەس جوبالارىن جەدەل ىرىكتەۋ جانە قاراستىرۋ.

قىزمەت. سانيتارلىق نورمالار مەن ماسكا رەجيمىن ساقتاي وتىرىپ، بيزنەس قىزمەتىن قامتاماسىز ەتۋ.

باعالار. الەۋمەتتىك ماڭىزى بار تاۋارلاردىڭ بارلىق تۇرلەرىنە باعا مونيتورينگىن جۇرگىزۋ جانە باعانىڭ ءوسۋىن بولدىرماۋ بويىنشا ءتيىستى شارالار قابىلداۋ.

تيىمدىلىك. ەكونوميكانى قولداۋعا باعىتتالعان بيۋدجەت قاراجاتىن ءتيىمدى يگەرۋ.

Abai.kz