جۇما, 18 قازان 2024
جاڭالىقتار 2282 0 پىكىر 7 ماۋسىم, 2012 ساعات 07:57

ياسين توكەنوۆ. «ميستەر ح-دوكەي» كىم ەمەس، ول – «ادىلدىك»!

ءبىلال تاعاەۆتىڭ «قازاقستان-ZAMAN» گازەتىندەگى سوزىنە سەنسەك، سوڭعى ون جىلدا كەگەن، سارىجاز، تاساشى اۋىلدارىندا 800 مال باسى قولدى بولىپتى. بىلتىردىڭ وزىندە 83 جىلقى ۇرلانعان. سول ون جىل بويى ەشكىمنىڭ شاماسى كەلمەگەن ۇرلىقتى وتكەن جىلى رايىمبەك ءاىىب ءتورت قىزمەتكەرىنىڭ اشقانى تۋرالى بۇكىل ەل شۋلادى. بىراق، ونىڭ قانداي جولمەن اشىلعانى كوپشىلىكتى اسا ويلاندىرا قويماعان سىندى. ولاي دەيتىنىمىز، پوليتسەيلەردىڭ ا.تاستەەۆ پەن ونىڭ سىبايلاستارىنا بالاعان ە.ەدىگەەۆ، ن.شالاباەۆ، ب.ازاتوۆ، ك.وقاسوۆتاردى قالايدا ۇرى ەتىپ شىعارۋ ماقساتىندا قولدانعان ايلا-شارعى، ازاپتاۋ ناتيجەسىندە الماسبەك تاستەەۆ 3 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى. ونىسىمەن قويماي، ۇرلانعان-ۇرلانباعانى بەلگىسىز 11جىلقىنىڭ قۇنىن تولەپ بەردى. الايدا، ءتارتىپ ساقشىلارى وعان قاناعاتتانباي، بۇلاردىڭ موينىنا 72 باس مالدى  تاعى ءىلىپ وتىر.  ايىپتاۋ قورىتىندىسىندا دا، سوتتا دا كەلتىرىلگەن زاتتاي ايعاق جالعىز تۇسامىس بولدى. باسقا ايعاق جوق.

ءبىلال تاعاەۆتىڭ «قازاقستان-ZAMAN» گازەتىندەگى سوزىنە سەنسەك، سوڭعى ون جىلدا كەگەن، سارىجاز، تاساشى اۋىلدارىندا 800 مال باسى قولدى بولىپتى. بىلتىردىڭ وزىندە 83 جىلقى ۇرلانعان. سول ون جىل بويى ەشكىمنىڭ شاماسى كەلمەگەن ۇرلىقتى وتكەن جىلى رايىمبەك ءاىىب ءتورت قىزمەتكەرىنىڭ اشقانى تۋرالى بۇكىل ەل شۋلادى. بىراق، ونىڭ قانداي جولمەن اشىلعانى كوپشىلىكتى اسا ويلاندىرا قويماعان سىندى. ولاي دەيتىنىمىز، پوليتسەيلەردىڭ ا.تاستەەۆ پەن ونىڭ سىبايلاستارىنا بالاعان ە.ەدىگەەۆ، ن.شالاباەۆ، ب.ازاتوۆ، ك.وقاسوۆتاردى قالايدا ۇرى ەتىپ شىعارۋ ماقساتىندا قولدانعان ايلا-شارعى، ازاپتاۋ ناتيجەسىندە الماسبەك تاستەەۆ 3 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى. ونىسىمەن قويماي، ۇرلانعان-ۇرلانباعانى بەلگىسىز 11جىلقىنىڭ قۇنىن تولەپ بەردى. الايدا، ءتارتىپ ساقشىلارى وعان قاناعاتتانباي، بۇلاردىڭ موينىنا 72 باس مالدى  تاعى ءىلىپ وتىر.  ايىپتاۋ قورىتىندىسىندا دا، سوتتا دا كەلتىرىلگەن زاتتاي ايعاق جالعىز تۇسامىس بولدى. باسقا ايعاق جوق.

بۇل ءىس تۋرالى بۇكىل باق كورسەتىپ، جازدى. ءبىراز ەل قۇلاعدار. مۇنى ايتىپ وتىرعانىم، «ەگەمەن قازاقستان»، «جاس الاش»، «قازاقستان-ZAMAN» گازەتتەرىندە شىققان ءتارتىپ ساقشىلارى مەن اتا-انالارىنىڭ سوزدەرى كوپشىلىكتى «پروكۋرورلار ۇرىلاردى جاقتاپ وتىر ما؟» دەگەن دە ويعا قالدىرۋدا. ۇلكەن كىسىلەر كوپ نارسەنى تۇسىنبەۋى مۇمكىن. ال، كوزى اشىق، مەملەكەتتىك قىزمەت سەنىپ تاپسىرىلعان جىگىتتەردىڭ بار ماسەلەنىڭ تەك «دوكەيمەن» شەشىلەتىنىن اشىق تۇسپالداۋى، جالپى، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ اتىنا كىر كەلتىرىپ وتىرعانداي. مىسالى، پوليتسيا قىزمەتكەرى سايات ساتىلعانوۆ باسىلىم بەتىندە: «ولاردىڭ وبلىستىق پروكۋراتۋرادا سۇيەنەر بىرەۋلەرى بار سياقتى» دەسە، پوليتسيا كاپيتانى مەدەت سالىمباەۆ: «قىسقاسى، پروكۋراتۋرا  قىزمەتكەرلەرى بىزگە جالا جاۋىپ وتىر. ءبىزدىڭ ۇستىمىزدەن  قوزعاعان ىستەرىن  زاڭسىز»،-دەپ كەسىپ ايتادى. جەدەل ىزدەستىرۋ توبىنىڭ ۋاكىلى سانات دەمەۋوۆ تە: «ايىپتى دەپ تانىلىپ، قىلمىسى تولىق اشكەرەلەنگەن ۇرىلاردى قورعاۋ ءۇشىن بالنۇر مىرزا قولىنان كەلگەنىنىڭ ءبارىن ىستەپ جاتىر. ەگەر ول ءبىزدىڭ دالەلدەردى تىركەسە قىلمىستىق ءىس بىردەن قىسقارتىلار ەدى» دەيدى. الماتى وبلىسىنىڭ ارنايى پروكۋرورى بالنۇر ەسەنگەلدينوۆ: «پوليتسەيلەر ىسكە تىركەلمەدى دەگەن دالەل بولاتىن ايعاقتاردىڭ ءبارى تىگىلگەنىن» سول گازەتتەردە دە جوققا شىعارمايدى. سوندا ولار مۇنداي بولجامداردى نەگە سۇيەنىپ ايتىپ، جۇرتقا كەرەعار كوزقاراس تۋدىرىپ ءجۇر.

تاساشى اۋىلىنىڭ تۇرعىنى بايقوناق نۇپتاعاەۆتىڭ «وبلىستىق پروكۋراتۋرا ءىستىڭ ءادىل شەشىلۋىنە كەدەرگى كەلتىرىپ، تولەنگەن 11 باسپەن عانا ءىستى بىتىرگىسى كەلەتىندەي» دەگەن ءسوزى پوليتسەيلەردىڭ ءاۋ باستا-اق، وسى تورتەۋىنە اۋداندا جوعالعان بۇكىل مالدى جابۋدى ماقسات ەتكەندەرىن كورسەتپەي مە؟ رايىمبەك ءاىىب باستىعىنىڭ ورىنباسارى ەرمەك بايمولدا: «وقاسوۆ اۋداندىق تەرگەۋ ءبولىمىنىڭ اباقتىسىندا قامالعان دا جوق، تاياق تا جەگەن جوق. ونى تاياقتاعان قاماۋدا جاتقان الماسبەك تاستەەۆتىڭ ناعاشىسى ساكەن»،- دەۋىنىڭ ءوزى ءاىىب باسشىلىعىنىڭ دا ءىستىڭ انىق-قانىعىنا بارماي سويلەي بەرەتىنىن بايقاتىپ وتىر. بىرىنشىدەن، ساكەن الماسبەكتىڭ ناعاشىسى ەمەس، تۋعان اعاسى. ەكىنشىدەن، ك.وقاسوۆتىڭ تەرگەۋ اباقتىسىندا قامالعانىنا ناقتى دالەلدەر بار. ەندى مىنا قىزىققا قاراڭىزدار. قايرات ساتاەۆ «قازاقستان-ZAMAN» گازەتىندە «ۇرىلار كورسەتكەن تاساشى اۋىلىنداعى كومگەن جەردى ءبىر كۇن كەشكە دەيىن قازىپ، باس-سيراق، ىشەك-قارىن، تەرىلەردى شىعاردىق. ساسىپ-جيدىگەن يىسكە شىداۋ مۇمكىن ەمەس. ول جەردەن مەنىڭ جىلقىلارىمنىڭ مۇشەلەرى شىقپادى. تەك، كەيىننەن ازاتوۆ، ەدىگەەۆ، شالاباەۆتار مەنىڭ جىلقىلارىمنىڭ ءتۇر-ءتۇسىن، قايدان ايداپ اكەتكەنىن، ەكى قۇلىندى جىبەرە سالعانىن، ءبارىن ۇرماي-سوقپاي-اق ايتىپ بەردى. قالعان ءومىرىمدى وسى ۇرىلارعا بەرسەم دە قىرىپ كەتەمىن اكەڭنىڭ... »،-دەپتى.

تەرگەۋشىلەردىڭ دالەلدەۋىنشە، ءبىر تۇندە توپتاپ ۇرلاعان جىلقىلاردىڭ ەنىن، ءتۇر-ءتۇسىن، ءتىپتى، جاسىن، تاڭباسىن ۇرى اتانعان ءتورت جىگىت وزدەرى دالمە-ءدال ايتىپ بەرىپتى. ايىپتاۋ قورىتىندىسىندا وسىلاي جازىلعان. سوت تا وسى ۋاجگە سۇيەنگەن. جىلقى تاڭباسىنىڭ قاي جەرىنە باسىلعانىن، جاسىن بىلسە تەك يەسى بىلەدى. پايدا تابۋدان باسقا ماقساتتارى جوق ۇرىلاردىڭ، ونىڭ ۇستىنە ءتۇن مەزگىلىندە ولاردىڭ بارىنە كوڭىل ءبولىپ، جاتتاۋى، ءتىپتى، قيسىنسىز. الماتى وبلىستىق پروكۋراتۋراسى تەكسەرۋ بارىسىندا ە.ەدىگەەۆ جازعانداي، دەنە جاراقاتىنىڭ سالىنعانى انىقتالعانىن راستاپ وتىر. بۇل ماسەلە جوعارىدا ايتقان باسىلىمداردا دا جازىلعان. قىسقاسى، الدىن الا تەرگەۋ بارىسىندا دا، سوتتا دا ا.تاستەۆكە تاعىلعان ايىپ دالەلىن تاپپادى. مەنىڭ بۇلاي دەۋىمە تولىق نەگىز بار. بۇل ىستە قولدان جاسالعان دالەلدەر سانسىز. اتا زاڭىمىزدىڭ 77-بابىنىڭ 9-تارماڭىنا  سۇيەنەر بولساق «زاڭسىز تاسىلدەرمەن، جولدارمەن الىنعان دالەلدەردىڭ زاڭدىق كۇشى جوق». ەشكىم دە ءوزىنىڭ كىناسىن مويىنداعانى ءۇشىن جانە مويىنداۋ نەگىزىندە سوتتالۋى ءتيىس ەمەس. سول ۇرلىقتى جاساعانى تۋرالى بۇلتارتپاس دالەلدەر مەن زاتتاي ايعاقتار بولسا وندا كەز كەلگەن ۇرى جازاسىن السىن. ال، رايىمبەك ءاىىب قىزمەتكەرلەرىنىڭ بۇكىل ءۇش اۋىلدىڭ مالىن ءتورت جىگىتتىڭ موينىنا ماجبۇرلەپ سالۋى - ەش زاڭعا سىيمايدى. جەدەل ۋاكىل الماس تاعاەۆتىڭ اكەسى ب.تاعاەۆ «وبلىستىق پروكۋراتۋراداعىلار ۇرىلاردىڭ ءسوزىن سويلەپ كەلەدى. كىمدە بولسا جوعارىدا قىلمىستى جاسىرۋعا مۇددەلى ءبىر «دوكەي» بار سياقتى. ازىرگە «كىمسىڭ سەن، «ميستەر ح-دوكەي؟»،-دەپ، سول دوكەيدىڭ كىم ەكەنىن بىلە الماي جاتىرمىز»- دەپ «قازاقستان-ZAMAN» گازەتى ارقىلى جار سالىپتى. ءبىزدىڭ ايتارىمىز،  سىزدەر سابىلىپ ىزدەپ جاتقان  «ميستەر ح-دوكەي»  ەشكىم دە ەمەس، ول - «ادىلدىك» ءارى ونىڭ جەڭەرىنە سەنەمىز دەگىمىز كەلەدى.

ياسين توكەنوۆ، قورعاۋشى

«Masa.kz» ينتەرنەت گازەتى

0 پىكىر