ينتەرنەت-كونفەرەنتسيا: «جىگىتتەر» كۆارتەتى
قازاق ەستراداسىنا وزىندىك قولتاڭبا، وزگەشە ۇنىمەن كەلىپ، تىڭدارماندار اراسىندا ايرىقشا تانىمال بولىپ ۇلگەرگەن ونەر ۇجىمدارىنىڭ ءبىرى - «جىگىتتەر» كۆارتەتى. ۇلكەن ساحناعا العاش رەت 2004 جىلى شىققان توپ سودان بەرگى سەگىز جىل ىشىندە ۇلتتىق ەسترادامىزدىڭ ءان قورىنا تالاي تاماشا تۋىندى قوستى، ەسكى دە ەستى اندەردى جاڭاشا جاڭعىرتتى. جۇمىسىن ليريكالىق باعىتتا باستاعان كۆارتەتتىڭ قازىر رەپەرتۋارىن باسقا دا جانرلارعا ءتان اندەرمەن بايىتۋعا تالپىنىستارى بايقالادى.
«جىگىتتەر» قازىر قانداي شىعارماشىلىق ىزدەنىستە ءجۇر؟ العا قويعان نەندەي ماقسات-مۇراتتارى، ويعا العان جوبا-جوسپارلارى بار؟ وسى جانە وزگە دە سۇراقتارعا كونفەرەنتسيامىزدىڭ كەزەكتى قوناعى «جىگىتتەر» كۆارتەتىنءىڭ انشىلەرى - ەردوس قاناەۆ، ايدار بايجانوۆ، باعلان ءابدىرايىموۆ جانە مىرزاحان ماحانوۆ جاۋاپ بەرەدى.
قازاق ەستراداسىنا وزىندىك قولتاڭبا، وزگەشە ۇنىمەن كەلىپ، تىڭدارماندار اراسىندا ايرىقشا تانىمال بولىپ ۇلگەرگەن ونەر ۇجىمدارىنىڭ ءبىرى - «جىگىتتەر» كۆارتەتى. ۇلكەن ساحناعا العاش رەت 2004 جىلى شىققان توپ سودان بەرگى سەگىز جىل ىشىندە ۇلتتىق ەسترادامىزدىڭ ءان قورىنا تالاي تاماشا تۋىندى قوستى، ەسكى دە ەستى اندەردى جاڭاشا جاڭعىرتتى. جۇمىسىن ليريكالىق باعىتتا باستاعان كۆارتەتتىڭ قازىر رەپەرتۋارىن باسقا دا جانرلارعا ءتان اندەرمەن بايىتۋعا تالپىنىستارى بايقالادى.
«جىگىتتەر» قازىر قانداي شىعارماشىلىق ىزدەنىستە ءجۇر؟ العا قويعان نەندەي ماقسات-مۇراتتارى، ويعا العان جوبا-جوسپارلارى بار؟ وسى جانە وزگە دە سۇراقتارعا كونفەرەنتسيامىزدىڭ كەزەكتى قوناعى «جىگىتتەر» كۆارتەتىنءىڭ انشىلەرى - ەردوس قاناەۆ، ايدار بايجانوۆ، باعلان ءابدىرايىموۆ جانە مىرزاحان ماحانوۆ جاۋاپ بەرەدى.
مىنە، قازاقتىڭ جىگىتتەرى دەيتىندەي سۇيكىمدىسىڭدەر، ونەرلىسىڭدەر. وزدەرىڭدى دە، اندەرىڭدى دە جاقسى كورەمىن.تەك، اينالايىندار، قازاق اندەرىنىڭ تاريحىنا قۇلاق تۇرە، زەرتتەي جۇرىڭدەر. ويتكەنى قازىر سەندەر جاي عانا سۇيكىمدى انشىلەر ەمەسسىڭدەر، ازاماتتىق پاراساتتى بيىكتىككە قاراي ءوسىپ باراسىڭدار."بالقاديشا" ءانى قازىرگى ايتىپ جۇرگەن قالىپتارىڭدا اۆتورى اقان سەرىگە دە،ولەڭدەگى كەيىپكەرلەرگە دە، اينالىپ كەلگەندە، قازاق دەگەن بولمىسىمىزعا جاسالعان قيانات.جيىرما ءبىرىنشى عاسىردا جاڭا بويجەتكەن قىزىمىزدى سەكسەن بەستەگى شالعا جەتەكتەتىپ، ءتىپتى كليپكە ءتۇسىرىپ سىڭسىتقانىمىز ورەسكەل ۇيات. سەكسەن بەس دەگەننىڭ قانداي بولاتىنىن بىلەسىڭدەر مە؟ قىز جاۋكەمدەمەك تۇگىل،اياعىن نىق باسىپ جۇرە الار ما ەكەن. سەندەردىڭ كىنالارىڭ جوق.قاستارىڭدا ءجون بىلەتىن ۇستاز اعالارىڭنىڭ بولماعاندىعىنان عوي.نەمەسە وسىلاي ەتسەك، كورەرمەن تارتامىز، يميدج كوتەرىلەدى دەپ بەزبۇيرەك توپاس بىرەۋدىڭ اقىلى بولار.الداعى ۋاقىتتا اندەرىڭنىڭ تاعدىرىنا ۇلتتىق مۇددە، ازاماتتىق پاراسات بيىگىنەن دە قاراۋلارىڭدى سۇرايمىن. ونەردە قاناتتارىڭ تالماسىن، ورگە جۇزە بەرىڭدەر.
جاناشىر وتەن احمەت اتالارىڭ.
رەداكتسيادان: وتەن اقساقالدىڭ بۇل جاناشىر جاقسى پىكىرىنە «جىگىتتەر» راحمەت ايتتى.
سالەم، جىگىتتەر! اسكەري-پاتريوتتىق اندەر ايتقىلارىڭىز كەلمەي مە؟
اسكەري پاتريوتتىق اندەردى، ارينە، ايتقىمىز كەلەدى! «جىگىتتەر» پروديۋسەر ورتالىعى ارنايى اسكەرگە بارىپ، بەينەبايان دا تۇسىرگەن بولاتىن. ازىرگە، ارمان دۇيسەنوۆتىڭ «ايبىندى ساربازدار» اتتى تۋىندىسى بار ءان قورجىنىمىزدا. بولاشاقتا پاتريوتتىق اندەردى كوبەيتپەك نيەتتەمىز
كەلەشەكتە دومبىرا ۇستاپ، قازاقتىڭ جىر-تەرمەلەرiن ايتۋ ويلارىڭدا بار ما؟
بۇل سۇراقتى قويعان وقىرمانىمىزعا جاۋابىمىز دايىن. مۇمكىن، ول كىسى بايقاماي قالعان شىعار. ەلىمىزدىڭ ءار وبلىسىنا جاساعان گاسترولدىك ساپارلارىمىزدا ءتۇرلى مۋزىكالىق اسپاپتارمەن ساحناعا شىعىپ كوردىك. ماسەلەن، ەردوس ەكەۋمىز (باعىلان ايتادى.-رەد) قازاقتىڭ قارا دومبىراسىمەن ءان ايتساق، ايدار گيتارادا، مىرزاحان كۇيساندىقتا وينادى. ال، قازاقتىڭ جىر تەرمەلەرى ءبىزدىڭ جۇرەگىمىزگە جاقىن. مۇمكىن، بولاشاقتا تەرمەلەردى دە ورىنداپ قالارمىز.
قازىر قوعامدا ۇلكەن-كىشى كوبىنە ءانشى-ارتىستەرگە ەلىكتەيدى، ۇقساعىسى كەلەدى، ولاردىڭ ومىرلەرى قىزىقتىرادى.سوندىقتان ولار كوپكە ۇلگى بولا ءبىلۋى كەرەك دەپ ويلايمىن.ەڭ ءبىرىنشى وتباسىن قالاي امان ساقتاپ قالۋعا بولادى، بالانى قالاي دۇرىس تاربيەلەۋگە بولادى، اتا-انامەن قالاي ءتىل تابىسۋعا بولادى، مىنە ءومىردىڭ وسى سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرە الاتىن بولۋ كەرەك جانە ۇلگىنى ءىس جۇزىندە كورسەتە ءبىلۋ كەرەك. مەن ونداي ونەر ادامى جوق دەي المايمىن، ازداپ بار، بىراق كوبى گۇرلەتىپ توي جاسايدى دا اجىراسىپ جاتادى. وسىعان نە ايتار ەدىڭىزدەر؟قايسىسىڭىز وسى جاعىنان ۇلگى بولا الاسىزدار؟
كۇلپاش اپالارىڭ
بۇل جەردە ءبىز ءدىننىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە ەكەنىن ايتقىمىز كەلەدى. قازاق بولعاننان سوڭ، ونىڭ ۇستىنە يسلام ءدىنىن ۇستانعاننان كەيىن، ءبىز تاربيەنى ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە شاريعاتتان ىزدەيمىز. يسلام دىنىندە وتباسىنىڭ ماڭىزى جوعارى ەكەنىن بىلەسىزدەر. ۇلگى بولۋ كەرەك دەيسىز بە؟ ءبىزدىڭ ارامىزدا ەردوس پەن ايدار ناماز وقيدى. اۋزىنان اللاسى تۇسپەگەن، يماندى جاندارعا ەلىكتەسە، جامان بولمايتىن شىعار. بىراق، پەندە بولعان سوڭ، كەز كەلگەن ادامنان كەمشىلىك تابىلادى. سوندىقتان، بۇگىن بىرەۋدى ماقتاپ، ەرتەڭ ول ادامدى تىڭدارمان باسقاشا قىرىنان كورىپ قالسا، ۇيات بولارى ءسوزسىز...كىمگە ەلىكتەۋ كەرەكتىگىن تىڭدارماننىڭ ءوز ەركىنە قالدىردىق.
جىگىتتەر - ناعىز ءبىزدىڭ جىگىتتەر. ءبىر ساۋال. نەگە ەركىن نۇرجان ورتالارىڭنان الىستاپ كەتتى؟
ەستاي
«جىگىتتەر» كۆارتەتىنەن ەركىن نۇرجاننىڭ ءبولىنىپ كەتكەنى تۋرالى ايتپاعان اۋىز، جازباعان جۋرناليست جوق شىعار. ءبىر انىعى، ەركىن بىزدەن بولەك كەتكەنىمەن، ونىمەن دوستىعىمىز ۇزىلگەن جوق. ارينە، ول ءبىزدىڭ توپقا قايتادان قوسىلمايدى. بىراق، بولاشاقتا ەركىن مەن «جىگىتتەر» كۆارتەتى بىرىگىپ ءان سالاتىنىن ايتقىمىز كەلەدى. بۇيىرسا، سول كۇندەردىڭ دە كۋاگەرى بولاسىزدار. ەركىنمەن بىرلەسىپ ءان ايتۋ جوسپارىمىزدا بار. ەركىننىڭ اتى دا ايتىپ تۇر عوي... ەركىندىكتە جۇرگىسى كەلەتىن جىگىت! سوندىقتان، دوسىمىزدىڭ ەركىن جۇرگەنى دە دۇرىس شىعار!
ساحنادا وزدەرىندى دۇرىس ۇستاي المايسىڭدار.كوڭىلدى ءان ايتقاندا تەك قانا ايدار بيلەگەن بولادى. ءبىر بىرلەرىڭە قاراپ، اقىرىن قيمىلدايسىڭدار.سەندەر جاسسىڭدار، جاس ادامدا شيراقتىق، ءابجىل قيمىل دەگەن بولۋ كەرەك قوي. رەسەيدىڭ انشىلەرى ءان ايتقاندا بار كۇشتەرىن سالىپ،وزدەرىن جۇلىپ جەيدى،بىزدىكىلەر ءبىر ورنىندا قوزعالماي تۇرىپ ايتادى دا، كورەرمەندى وياتقاننىڭ ورنىنا، ۇيىقتاتىپ كەتەدى.مۋزىكاعا قاراي قيمىلداۋ كەرەك،بيلەۋ كەرەك، سەكىرۋ كەرەك، كورەرمەندى قىزدىرۋ كەرەك. ءبىزدىڭ قازاق انشىلەرى بيلەگەنگە ۇيالادى، ويتكەنى ءبىزدىڭ مەنتاليتەت سونداي، ەگەر سەكىرىپ كەتسە، نە بولدى سونشا قۇتىرىپ دەيمىز، اقىرىن قيمىلداسا، نەگە كىشكەنە قوزعالمايدى دەيمىز. قىسقاسى ەشتەنە جاقپايدى. ال داۋىستارىڭ كەرەمەت، ءتورت داۋىسپەن ايتقاندا سول اندەگى ءار ءانشىنىڭ ءوز ورنى بار ەكەنى بايقالىپ تۇرادى.
اركىمنىڭ ءوز تىڭدارمانى بار. ءبىز بيلەپ تە كوردىك. 2006 جىلعى «ەركە قىز» اتتى جەكە كونتسەرتىمىزدە ءبىراز ءبيدىڭ باسىن قايىرعانبىز ء(بارى دۋىلداي كۇلدى). ەرجان سەرىكباەۆتىڭ سوزىنە جازىلعان «ارمان-اي» اتتى ءانىمىزدىڭ بەينەبايانىن كورگەن تىڭدارمان ءبىزدىڭ بيلەگەنىمىزدى ۇمىتپاعان بولۋى كەرەك. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، «رينگو»، «وردا» توپتارىنا بيلەگەن جاقسى جاراساتىن سياقتى. ال، ۇيىقتاپ قالدىق دەگەنگە كەلەتىن بولساق... مۇمكىن، بۇل سۇراقتى قويعان تىڭدارمانىمىز باسقا بىرەۋدىڭ كونتسەرتىنە بارىپ ۇيىقتاپ قالعان شىعار. سەبەبى، قانشا جىلدان بەرى كيەلى ساحنادا ءان سالىپ ءجۇرمىز. ەشكىم بىزگە «كونتسەرتتەرىڭدە ۇيىقتاپ قالدىق!» دەپ شاعىم ايتقان جوق. ءبىز كوبىنە حالىق اندەرىن، قازاقتىڭ جۇرەگىنە جاقىن تۋىندىلاردى ورىنداعاننان كەيىن، سەلكىلدەپ بيلەپ تۇرعاندى ورىنسىز سانايمىز.
جىگىتتەر، جارايسىڭدار.سەندەردىڭ ونەرلەرىڭ قازاق حالقىنىڭ جۇرەگىن جاۋلاپ الدى.سەندەر ماعان قاتتى ۇنايسىڭدار، اسىرەسە، باعلان سەنىڭ سالماقتىلىعىن ماعان قاتتى ۇنايدى. سەندەر ءاندى جۇرەكپەن ايتاسىڭدار.تىڭداۋشىنىڭ جۇرەگىن ەلجىرەتىپ جىبەرەسىڭدەر. سەندەرگە ايتار ءبىر عانا سىنىم بار، مۇڭدى اندەردى ايتقاندا ءبارىڭ رولگە ەنىپ ايتاسىڭدار، ال، ايدار كۇلىپ، بيلەگىسى كەپ تۇراتىنىن بايقايمىن، وسىنىسى ماعان ۇنامايدى.قالعانىنىڭ ءبارى تاماشا، ءسوز جوق.ونەرلەرىڭ ورگە ءجۇزسىن.بىلگىم كەلەتىنى سىزدەردىڭ ساكەن مايعازيەۆ، مەيرامبەك بەسباەۆ سەكىلدى ءوز توپتارىڭىزدى قۇرىپ، شاكىرت تاربيەلەيىتىن ويلارىڭىز جوق پا؟
ءدال قازىرگى ساتتە ءبىز ءانشىمىز. ازىرگە، شاكىرت تاربيەلەۋ بىزگە ءالى ەرتە. ءبىز باعىندىراتىن بيىك الدا. ءان الەمىندە بىلمەيتىنىمىز دە كوپ. ءوزىمىزدى ۇستازدىق دەڭگەيگە جەتتىك دەپ ويلامايمىز. الدا تىندىراتىن ىستەر جەتىپ ارتىلادى...
وتانسۇيگىشتىك، ۇلتتىق كينولارعا تۇسۇگە لايىقتى ازاماتسىڭدار، ارماندارىڭا جەتىڭدەر.
كوعامدا بولىپ جاتكان جايلار سىزدەردى ويلاندىرا ما، ءوزارا وتىرعاندا ارالارىڭىزدا پىكىر بولىسەسىزدەر مە، الدە «ءبىز-ءانشىمىز، اننەن باسقا ەشتەڭە ويلاماۋىمىز كەرەك! دەگەن ويدا جۇرەسىزدەر مە؟ جالپى ازاماتتىق ويلارىڭىز بەن ۇستانىمدارىڭىز قانداي؟
ءبىز حالىق الدىندا ءان سالىپ، ەل قوشەمەتىن كورىپ جۇرگەن جىگىتتەرمىز. باسقالاردان ايىرماشىلىعىمىز سول عانا شىعار. بىراق، ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە ءبىز قازاقستاننىڭ ازاماتتارىمىز! سوندىقتان دا، ەلدەگى ءاربىر وقيعاعا قۇلاعىمىز ءتۇرۋلى جۇرەدى. قايعىلى جاعدايلاردى ەستىگەندە، ءاربىر قازاقستان ازاماتى سياقتى ءبىزدىڭ دە جۇرەگىمىز اۋىرادى. ءبىز دە وسى ماسەلەلەر توڭىرەگىندە ءوزارا پىكىر الماسىپ، «بۇل قالاي بولدى؟ قايتكەندە ەلىمىز وركەندەپ-وسەدى؟» دەپ ويلاناتىنىمىز، وسى توڭىرەكتە پىكىرلەسەتىن كەزەدىرىمىز بولىپ تۇرادى. كوبىنە بۇل پىكىرتالاستىڭ سوڭى ءان جازۋمەن اياقتالادى. ارينە، ولاردىڭ ءبارى جارىققا شىققان جوق. ماسەلەن، ءبىزدى قوعامداعى جەتىمدەر ماسەلەسى قاتتى تولعاندىردى. ويلانا كەلە، جەتىمدەر تۋرالى ءاندى دە جازدىردىق. وكىنىشكە قاراي، ول ءان كوپ تانىلعان جوق. باۋىرجان ەسەباەۆتىڭ تۋىندىسى ەدى. مۇمكىن، تىڭدارماندارىمىز عالامتور ارقىلى تىڭداپ تا كورگەن شىعار. ناعىز ىشكى كۇيزەلىستەن شىققان ءان ەدى ول...
«جىگىتتەر» كۆارتەتىنىڭ وزگە ەلدىڭ قۇشاعىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان 5 ميلليون قازاقتىڭ ءبىر ءانىن ايتقانىن كورگەن ەمەسپىن. سوندا شەتەلدە تۇراتىن قازاقتاردان وسى جىگىتتەر ايتاتىن ءبىر ءان تابىلمادى ما؟ مۇلدەم اقىلعا سيمايدى. وكىنىشتى! ونەرلەرىڭ وسە بەرسىن! امان بولىڭدار!
قازىر شەتتەگى قانداستارىمىز ايتىپ جۇرگەن قازاق اندەرى وتە كوپ. نۇرجان قالجان سياقتى باۋىرلارىمىز قىتاي قازاقتارىنىڭ، موڭعول قازاقتارىنىڭ تاماشا تۋىندىلارىن ورىنداپ ءجۇر. «ەل ءىشى ونەر كەنىشى» دەگەن عوي... ەل ىشىنەن تالاي جاۋھاردى تاۋىپ الۋعا بولادى.
قازاقتىڭ وسىنداي دارىندى جiگiتتەرi حالقىنا قىزمەت iستەي بەرسiن. جاڭاوزەندەگi قازاق باۋىرلارىڭنىڭ جاعدايى قالاي اسەر ەتتi سەندەرگە؟
ورالدىق اپكەلەرىڭ.
جاڭاوزەندەگى كوتەرىلىس تە ەستەن كەتپەس وقيعالاردىڭ ءبىرى عوي. 86 جىلعى كوتەرىلىستى كورمەسەك تە، جاقسى بىلەتىنبىز. بىراق، مۇنداي وقيعالاردىڭ قازاقستاندا قايتالانباۋىن تىلەپ ءجۇرۋشى ەك. ءبىزدىڭ ارمانىمىز بىرەۋ عانا. ەلىمىزدە مۇنداي قاقتىعىس ەندى ورىن الماسا ەكەن. بالاسىنان اناسى، اناسىنان بالاسى ايىرىلماسىن! باستىسى، قان توگىلمەسىن! اللا بەرگەن تىنىشتىعىمىزدىڭ شىرقى بۇزىلماسا دەگەن تىلەك قانا بىزدە...
مەنىڭ سۇراعىم مىنانداي: دايىن سوزگە ءان جازدىرا الاسىڭدار ما؟ ەگەر جازدىرا الساڭدار سەندەرمەن قالاي حابارلاسۋعا بولادى. ولەڭدەرىمدى تەگىن بەرەمىن، ەشقانداي اقى سۇرامايمىن. تەك ءان قىلىپ جارىققا شىعارساڭدار، العىسىم شەكسىز بولار ەدى. اللانىڭ نۇرى جاۋسىن!
ەگەر دايىن ءسوز بولسا، ول ءتىپتى تاماشا ولەڭ ءماتىنى بولسا، نەگە وعان ءان جازباسقا؟! بۇل وقىرمانىمىز بىزبەن بايلانىسىن جوعالتپاي، «Abai.kz» سايتىنا ءان ءماتىنىن جولداسىن. ءبىز مىندەتتى تۇردە ولەڭدى قاراپ شىعىپ، ءسوزى جۇرەككە جەتسە، ءان جازۋعا تىرىسامىز...
جىگىتتەر, سالەم!!! قازاقستانداعى ەڭ مىقتى ارانجيروۆشيك كءىم سءىزدەردءىڭ ويلارىڭىزدان شىعاتىن? سءىزدەردءىڭ كءوپ ءاندەرءىىڭىزدى كءىم ءارلەپ ءوندەيدءى?
ءبىز ەڭ العاش رەت رينات اۋباكىروۆ دەگەن ءان وڭدەۋشى جىگىتپەن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەگەنبىز. سول ارىپتەستىگىمىز بۇگىنگە دەيىن سوزىلۋدا. قوسىمشا، ارمان دۇيسەنوۆ، اسەت ماساباەۆ، باقىتجان قاجىمۇقانوۆ، پاشا ليلەرمەن دە بىرلەسىپ، ءان جازدىرىپ كوردىك. وسى جىگىتتەردى قازاقستانداعى ەڭ مىقتى ءان وڭدەۋشىلەردىڭ قاتارىنا جاتقىزۋعا بولادى.
جىگىتتەر سالەم!!! سوڭعى كەزدەرى نەگە شىعارماشىلىقپەن ءجوندى تۇردە اينالىسپاي كەتتىڭدەر؟
شىعارماشىلىعىمزدا سونشالىقتى ءبىر توقىراۋ ورىن الىپ جاتىر دەپ ايتا الماس ەدىك. راس، سوڭعى كەزدە ءتورت جىگىتتىڭ ۇشەۋى ۇيلەندى. ءۇي بولىپ، وتباسىن قۇرۋعا دا ءبىراز ۋاقىت كەرەك ەكەن. مۇمكىن، شىعارماشىلىعىمىزدىڭ ءسال دامىلداپ قالۋىنا سول سەبەپ بولعان شىعار. ويتكەنى، ۇيلەنۋ دە ادامعا جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەيدى ەمەس پە؟! مۇمكىن، وقىرمانىمىز 2006 جىلدان بەرى جەكە كونتسەرتىمىز وتپەگەنىن نۇسقاپ وتىرعان شىعار. «جىگىتتەردىڭ» جەكە كونتسەرتىن بەرۋ ءبىزدىڭ كوكەيىمىزدە جۇرگەن ەڭ ۇلكەن جوسپارلاردىڭ ءبىرى. تەك، كىشكەنە ۋاقىت پەن دايىندىق كەرەك. كونتسەرت قويۋ تۋرالى ويىمىز ءالى ءپىسىپ، جەتىلۋدە...
«جىگىتتەر» كۆارتەتىن ونشا ۇناتپايمىن. نە كيىم كيىستەرىڭدە، نە اندەرىڭدە وزىندىك ستيلدەرىڭ جوق. سەندەر جاس ەمەسسىڭدەر مە؟ اكىم نەمەسە شەنەۋنىك سياقتى قاتىپ قالعانسىڭدار، ازەر قوزعالاسىڭدار. ايدار عانا ءاندى كۇلىپ، كوڭىلدى ايتادى. قالعاندارىڭا قاراسام ۇيقىم كەلىپ كەتەدى نەمەسە باسقا كانالعا اۋىستىرا قويام. سەكىرىپ بيلەمەسەڭدەر دە انگە، ءاننىڭ مازمۇنىنا قاراي نەمەسە وزدەرىڭنىڭ ءتۇر-تۇلعالارىڭا قاراي تارتىمدى ءبىر ساحنالىق ستيلنىي قيمىل-قوزعالىس تابۋلارىڭ كەرەك. ول ءۇشىن يميدجمەيكەر نەمەسە ساحنالىق قوزعالىستى جونگە سالاتىن مامانمەن جۇمىس جاساۋ كەرەك. داۋىستارىڭ جاقسى، ءاندى دە تالعاي بىلىسىڭدەر. تەك جاراسىمدى قيمىل-قوزعالىس پەن پريچەسكا، كيىمدەرىڭدى كىشكەنە قازىرگى زامانعا لايىقتاساڭدار ەكەن. ايتەۋىر، شوۋ-بيزنەستە جۇرسىڭدەر عوي، سوندىقتان شوۋ-بيزنەستىڭ جانە زامان تالابىنا ساي بولعاندارىڭ دۇرىس.
«جىگىتتەردى ونشا ۇناتپايمىن...» بۇل كىسىنىڭ ايتقان ويلارىنىڭ كەي تۇستارىمەن كەلىسۋگە بولادى. كەمشىلىكسىز ادام بولمايتىنىن جوعارىدا ايتتىق. ورىندى پىكىر بىلدىرگەن ەكەن. ءبىز ءوز قاتەلەرىمىزبەن جۇمىس ىستەۋدەن تانبايمىز. ماسەلەن، يمدج تۋرالى ۇسىنىسىمەن تولىقتاي كەلىسەمىز...
ەل بولىپ وركەندەۋ ءۇشىن: عىلىم، تەحنيكا، ەكونوميكا، ساياساتتى ءبىلۋ، ال ۇلتتىق بولمىس ءۇشىن ءتىل، ءدىن، تاريح دارىپتەلۋى كەرەك پە دەپ ويلايمىن. ال تەلەديداردىڭ بەتىن اشساڭ بولدى باعدارلامالاردىڭ جۇرگىزۋشىلەرى نەگىزىنەن ءانشى مەن ءارتىس بولىپ كەتكەن. ءبىرى جۇرگىزسە ءبىرى قوناق، ءبىرى كورەرمەن. ال نەگە ەكونوميستەردى، عالىمداردى، قوعامداعى بەلگىلى زيالىلاردى، ساياساتكەرلەردى، ساراپشىلار مەن يمامداردى، ەلگە يگى ءىس ىستەپ جۇرگەن تۇلعالار مەن تالاپتى جاستاردى كوپتەپ كورسەتىپ دارىپتەمەسكە؟!الدە ۇلتتى دامىتاتىن تەك ءارتيست پەن ءانشى مە؟ وسىنى تۇسىنبەدىم، وسىنىڭ جاۋابىن ايتساڭىزدارشى؟
نەگىزى، كوپ جاعدايدا ءبىز مۇنداي ۇسىنىستاردان قاشىپ جۇرەمىز. بىراق، ۇنەمى باس تارتا بەرگەن دە ۇيات. «قازاقستان» مەن «حابار» ارنالارى، باسقا دا كوممەرتسيالىق تەلەارنالار رەيتينگ كوتەرۋ ءۇشىن ەسترادا انشىلەرىنەن تەلەجۇلدىز جاساپ شىعارۋدا. سوندىقتان، بۇل سۇراقتى تەلەرنا باسشىلارىنا قويعان دۇرىس دەپ ەسەپتەيمىز.
جىگىتتەردى كوپتىڭ ءبىرى دەپ ەسەپتەيمىن.
دۇرىس! ءبىز كوپتىڭ ءبىرىمىز، كوپپەن بىرگەمىز.
سوڭعى كەزدە استانادا كونتسەرت بەرمەي كەتتىڭدە عوي. نەلىكتەن؟ استاناعا اۋىسۋ ويلارىڭدا جوق پا؟
ءامينا
استانا قالاسىنىڭ تۋعان كۇنىنەن وراي جابىق كەشتەردە ونەر كورسەتتىك. بىلتىر «مۋزارتتىڭ» جەكە كونتسەرتى ءوتتى دۇرىلدەپ استانادا. ءبىز دە باسشىلىققا سونداي كونتسەرت وتكىزۋ تۋرالى ۇسىنىس جاسادىق. قازىر ءبىزدىڭ باسقا جوسپارلارىمىز بار. رەتى كەلگەندە، كونتسەرت وتكىزەمىز!
جىگىتتەر، ءان ايتىپ "گۋليايتتاپ، قىزىقپەن ءجۇرىپ جازدى الىپ" جۇرە بەرىڭدەر. قىل ۇستىندە تۇرعان ۇلت تاعدىرىن ويلاپ نە كەرەك، وزدەرىڭ امان بولىڭدار. تويدا شىرقاپ، اقشا تاۋىپ، بيزنەستەرىڭ دۇرىلدەي بەرسىن. جورنالشىلار ۇلت، قوعام، قازىرگى قازاق جايىنان سۇراي قالسا، جاۋاپ بەرمەي جالتارىپ كەتىڭدەر. كىتاپ، گازەت-جورنال وقىپ قاجەتى جوق. بىرەۋدەن بىرەۋ ەستىپ، شالاعاي، شاتتى-بۇتتى بىلىمدەرىڭمەن وركەندەرىڭ وسە بەرسىن!
«جىگىتتەر ءان ايتىپ، گۋلياتتاپ»، «ەل بولىپ وركەندەۋ ءۇشىن». وقىرمانىمىز كىمدى مەڭزەگەنىن بىلمەي تۇرمىن. «ءبىر قۇمالاق ءبىر قارىن مايدى شىرىتەدى»دەگەن ءسوز بار ەمەس پە؟! مۇمكىن، بۇل وقىرمانىمىز انشىلەر اراسىنان وسىنداي جانداردى بايقاپ قالعان شىعار. بىراق، كوپكە توپىراق شاشۋعا بولمايدى. بىزدەر ءسوز قادىرىن تۇسىنەتىن ادامدارمىز.
سالەم! مەنءىڭ سۇراعىما بءىر عانا سءوزبەن جاۋاپ بەرسەءڭىزدەر دەيمءىن. ءانشىنىڭ جۇلدىز نەمەسە ءاندى حيت قىلاتىن ءان بە، اۋەن بە، ءانشىنىڭ ورىنداۋشىلىق قابىلەتى مە؟ الدە ارانجيروۆشيكتىڭ ەڭبەگى مە ءاننىڭ وزىن دە، ءانشىنىڭ داۋىسىن دا وندەپ "كونفەت" قىلىپ بەرەتىن؟
سىزگە مىنانى ايتقىمىز كەلەدى. ون ءان جازدىرسا دا، تىڭدارمان جۇرەگىنە جول تابا الماعان انشىلەر بار. ال، بار بولعانى ءبىر انىمەن حيت شەرۋدىڭ الدىن بەرمەي، حالىققا تانىلعان ازاماتتار دا جەتەرلىك. بۇل جەردە «تاۋداي تالاپ بەرگەنشە، بارماقتاي باق بەرسىن» دەگەن قاناتتى ءسوزدى ۇمىتپاعانىمىز دۇرىس. ءبارى دە باعىڭنىڭ جانعانىنا بايلانىستى. ارينە، ەڭبەكتى دە جوققا شىعارمايمىز.
باعلان، ءسىز سپورتتىڭ قاي تۇرىمەن اينالىساسىز؟ ومىردە كۇش قولدانعان كەزدەرىڭ بولدى ما؟
جانبولات، سەمەيدەن
سپورتقا مەن بەيىممىن! بوكس دەسە ىشكەن اسىمدى جەرگە قويامىن. كىشكەنتايىمدا تاي بوكسپەن شۇعىلدانعانمىن. جاقىندا «چەمپيون» جوباسىنا قاتىسقان سوڭ، بوكستى ودان ءارى جاقسى كورىپ كەتتىم. ءالى كۇنگە دەيىن جاتتىعۋ زالىنا بارىپ، دايىندالىپ تۇرامىن. شىنى كەرەك، «چەمپيون» جوباسىندا كاسىبي سپورتتىڭ قيىندىعىنا دا كوزىم جەتتى.
ايدار مەن ەردوستىڭ يماندىلىق جولىنا جاقىن ەكەنىن بىلەمىز. ونەرپازدىڭ ءومىر داعدىسى قاربالاس قاۋىرت ساپارلاردان، تىنىمسىز كونتسەرت، كەش، بايقاۋلاردان تۇرماي ما؟ ءدىني امالداردى تۇراقتى ۇستانۋ مۇمكىن بولىپ ءجۇر مە ەكەن؟ مىرزاحانمەن جانە باعلانمەن بۇل تاراپتا ەشقانداي تۇسىنبەستىك، قيىندىقتار تۋىنداماي ما؟.. الدىن الا راحمەت.
ءمادينا
بارلىق مۇسىلماندارعا يمان پارىز ەتىلگەن. ءبىزدىڭ قاتارىمىزداعى ايدار مەن ەردوس بەس ۋاقىت نامازدارىن قازا قىلعان ەمەس. ءدىن ماسەلەسىنە وراي ارامىزدا ەشقانداي تۇسىنىسپەۋشىلىك جوق. يمانى مىقتى ادامنىڭ جان دۇنيەسى تازا بولىپ، ارتىق بەيادەپ قىلىقتاردان ادا بولاتىنى قۋانتادى.
مىرزاحانعا ساۋال قويعىم كەلەدى. "قايدا بارسام دا جاقسى قىز ىزدەپ جۇرەمىن" دەپ ەدىڭىز ءبىر سۇحباتىڭىزدا. سول قىزدى تاپتىڭىز با؟
مىرزاحان ءالى تاپقان جوق جاقسى قىزىن! ىزدەپ ءجۇر!
سەندەرىدىڭ توپتارىڭدى "جىگىتتەر" دە كىم اتاعان؟ باسقا اتاۋ تاپپادىڭدار ما؟ "جىگىتتەر" دەگەن بىلاي نەلەۋ سياقتى... دۇرىسىن ايتسام ءان سالاتىن شىعارماشىلىق توپتىڭ اتىنا كەلمەيتىن سياقتى. بولاشاقتا توپتىڭ اتىن وزگەرتۋ ويلارىڭدا جوق پا؟
توپتىڭ اتى ەشقاشان دا وزگەرمەيدى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، «جىگىتتەر» ناعىز قازاقى اتاۋ! توپتىڭ اتىنا لايىق! جىگىتتىڭ اتى جىگىت ەمەس پە؟!
جىگىتتەرگە ورتاق سۇراق: وسىنشا جىل بىرگە جۇرگەندە ارادا وكپە-رەنىشتەر، كەلىسپەۋشىلىكتەر بولدى ما؟ ونداي پروبلەمانى قالاي شەشتىڭدەر؟
ءسابيت، الماتى
راسى كەرەك، ارامىزدا ازعانتاي تۇسىنىسپەۋشىلىكتەر بولىپ تۇرادى. بىراق، ءبارىمىز دە سانالى، اقىل توقتاتقان ازامات ەمەسپىز بە؟! سابىر ءبارىن جەڭەدى. ءبىر بىرىمىزبەن بەت جىرتىسقان كەزىمىز بولعان ەمەس، ارتىق كەتسەك دەرەۋ كەشىرىم سۇراۋعا دايىن تۇرامىز. دوستىعىمىز بەن ادامگەرشىلىگىمىز ءبىزدى ۇنەمى ءبىر ارناعا توعىستىرادى.
توپتىڭ پروديۋسەرى ءبىر سۇحباتىندا "ەندى "جىگىتتەر" كۇيدىم-ءسۇيدىم دەگەن اندەردى ازايتادى" دەپ ەدى. "ازايتتىق" دەپ ويلايسىزدار ما؟ جالپى توپتىڭ ەندىگى باعىتى قانداي بولماق؟
ارمانگۇل
نەگىزى، پروديۋسەرىمىز بىزگە ءاندى تاڭداۋ تاراپىنان شەكتەۋ قويا المايدى. ويتكەنى، ءاندى ايتاتىن ول ەمەس، بىزدەر عوي. جۇرەگىمىزگە قانداي ءان جاقىن، سونى ورىندايمىز! ال، ماحاببات تۋرالى اندەردى ورىنداماۋ دەگەن ويىمىز مۇلدە بولعان ەمەس. ارمانگۇل، ماحاببات تۋرالى ءاندى قالاي ورىندامايمىز؟ «ماحابباتسىز دۇنيە بوس» دەگەن..
قازءىر سءىزدەردءى نە تولعانتادى، نە ويلاندىرادى؟ ەن باستى باس قاتىرار مءاسەلە نە دەپ ويلايسىزدار؟
ەڭ باستىسى ەلدىڭ تىنىشتىعى! تىنىشتىمىعىز، بەيبىت كۇنىمىز بۇزىلماسا ەكەن!
سىزدەردىڭ بارلىقتارىڭىز ءبىر ۇيدە تۇرادى دەيدى، سول راس پا؟ تاعى ءبىر سۇراعىم: شەتەلگە گاسترولگە شىعۋ ويلارىڭىزدا جوق پا؟ بۇلاي دەۋىمنىڭ سەبەبى: سىزدەردى تاماشا كۆارتەت دەپ سانايمىن، قازاق ونەرىن شەتەلگە پاش ەتۋ سىزدەردىڭ قولدارىڭىزدان كەلەدى. اندەرىڭىز دە، ساندەرىڭىز دە تاماشا. سىزدەرگە شىعارماشىلىق تابىس تىلەيمىن، ونەرلەرىڭىز ورگە ءجۇزسىن.
شىنار
بويداق كەزىمىزدە ءبارىمىز ءبىر ۇيدە تۇردىق. ال، وتاۋ كوتەرگەن سوڭ، ارقايسىمىزدىڭ بولەك كەتكەنىمىز راس. بىراق، ءالى كۇنگە شەيىن ءبىر ءۇيدىڭ بالالارىندايمىز. ارامىزداعى جالعىز بويداق مىرزاحان. مىرزاحان كىمنىڭ ۇيىنە قونام دەسە ءوز ەركى. وعان ءبارى دە جاراسادى ء(بارى جامىراي كۇلدى),
قاتەلەسپەسەم، مىرزاحاننان باسقالارىڭىز ۇيلەنگەنسىزدەر. ۇيلەنگەن سوڭ وزگەردىڭىزدەر مە؟ قاي باعىتقا وزگەردىڭىزدەر؟ ونى قالاي بايقايسىزدار؟
جامالحان
ۇيلەنگەننەن كەيىن وزگەرىپ كەتكەن ەشتەڭەمىز جوق. تەك، جاۋاپكەرشىلىك جۇگى اۋىرلاعانداي. ايتپەسە، سول ءان، سول ساحنا، سول ءومىر عوي.
ايدار، ءسىزدىڭ وتباسىڭىز تۋرالى اڭگىمە كوپ. قانشالىقتى شىندىق بار ەل ايتىپ جۇرگەن اڭگىمەلەردە؟
ايداردىڭ وتباسىندا كەيبىر قيىندىقتاردىڭ بارى راس. بىراق، ونى اعىنان جارىلىپ، ۋاقىتى كەلگەندە ءوزى ايتا جاتار. قازىر بۇل تۋرالى ەشتەڭە ايتا المايمىز.
قازىر نەگە حيت اندەرىڭىز جوق؟
حيت ءان دەيسىز بە؟ ءدال قازىر «كەشىر مەنى، جانىم» ءانى حالىق جۇرەگىنە جەتكەن سياقتى.
بالالارىڭىزدى قالاي ەركەلەتەسىزدەر؟ الدە ولار اتا-اجەلەرىنىڭ بالالارى بار ما؟
بۇل سۇراققا باعىلان جاۋاپ بەردى:
بالالارىمىزعا اۋزىمىزعا قانداي ادەمى اتتار تۇسەدى، سولاي دەپ ەركەلەتىمىز. جەكە ءوزىم قىزىمدى كەيدە «كۇشىگىم»دەپ ەركەلەتىپ الامىن.
كىمدەرمەن بىرگە ءان شىرقاعىلارىڭىز كەلەدى؟
راسىندا، «وسى انشىمەن دۋەت ايتساق» دەپ ارمانداماپپىز
اقان سەرىنىڭ ءسوزىن بۇزىپ ايتاسىڭدار. سول جەرىن تۇزەتۋ كەرەك. اقىن كاكىمبەك سالىقوۆتىڭ اقان سەرى شىعارماشىلىعى بويىنشا قۇراستىرعان جيناعىن قاراڭدار. سوندا دۇرىس جازىلعان. ءاندى، ءاننىڭ ءماتىنىن زەرتتەي دە بىلىڭدەر.
قۇرمەتپەن، اسقار دەگەن اعالارىڭ.
اسقاردىڭ ويى دۇرىس. ءبىزدىڭ ورىنداۋىمىزداعى «بالقاديشا» ءانىن تىڭدارمان جىلى قابىلدادى. حالىق اراسىنان قانشاما جىلى لەبىزدەر جەتتى. بالالارىمىز جاتتاپ الدى، ۇنەمى ايتىپ جۇرەتىن بولدىم دەپ حابارلاسقان تىڭدارماندا ەسەپ جوق. الايدا، «بالقاديشانىڭ» ءماتىنىن سىنعا العانداردىڭ قاتارى دا قالىڭ. ءبىزدىڭ بىلۋىمىزشە، اقان سەرى بالقاديشاعا عاشىق بولعان جانە ءبىر عانا شۋماعىن جازعان دەسەدى. قالعان شۋماقتارى ۋاقىت وتە كەلە حالىق اۋزىنان قوسىلا بەرسە كەرەك. امىرە قاشاۋباەۆ، قايرات بايبوسىنوۆ ايتقان كەڭەس داۋىرىندەگى نۇسقالارىن دا تىڭداپ كوردىك. قالاي ەستىدىك، سولاي ايتتىق. شىن مانىندە، «بالقاديشا» ءانىنىڭ تاريحى بۇرىن ەشكىمدى قىزىقتىرماعان سياقتى. ءبىز ورىنداپ شىققان سوڭ، ءتۇرلى پىكىرلەر بوي كوتەرە باستادى. ياعني، ءبىر جاعىنان قاتە كەتسە، ەكىنشى جاعىنان تۇزەتىلىپ جاتىر.
قازاق انشىلەرىنەن قوعام تۋرالى سۇراي قالساق، باستارىن الا قاشادى. ءتىپتى بۇل تاقىرىپ ولاردى قىزىقتىرمايتىن سياقتى. تاريحي داتالارعا، بۇگىنگى كۇنگى وقيعالارعا بايلانىستى بىلىمدەرىڭىز قانشالىقتى؟ تاريح، ادەبيەت، مادەنيەتكە قاتىستى ساۋالدارعا ساۋاتتارىڭىز جەتە مە؟ الدە مۇنداي "ۇساق-تۇيەك" نارسەلەرگە باس اۋىرتپايسىزدار ما؟
ماقپال.
ماقپال قاي ءوڭىردىڭ قىزى ەكەن؟ ەگەر سول جاققا ءبىز بارىپ جاتساق، بىزگە جولىعۋىنا بولادى.
شپيونگۇل
الەۋمەتتىك جەلىلەردە بارمىز. بىراق، ساعاتتاپ وتىرا المايمىز. تەك، حات حابار الىسۋ ءۇشىن پوشتانى پايدالانامىز
ر.S. «جىگىتتەر» كۆارتەتى جۇرتشىلىقپەن تىكەلەي بايلانىسقا شىعارعان www.abai,kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ ۇجىمى مەن ساۋال جولداپ، پىكىر بىلدىرگەن وقىرمان قاۋىمعا راحمەت ايتادى!
«اباي-اقپارات»
