مۇنايدار بالمولدا. ءبورىنىڭ ءولىمى
( ءا ڭ گ ءى م ە )
تاناۋىنان بۋى بۇرقىراپ، ومبى قارعا باۋىرىن سىزعان جيرەن قاسقانى قامشىلاعاننان تۇك ونبەسىن تۇسىنگەن قۋات: «ءوي، اكەڭنىڭ...» دەپ ءبىر بوقتاپ، العا ەنتەلەي جاياۋ تارتتى. تاپاۋعا شىققانشا بەيادەپ ءسوزدىڭ بىرىنەن سوڭ ءبىرىن بوساتتى. ەستى جانۋارعا قامشىدان گورى وسىنىسى قاتتى باتاتىنداي يەسى زەكىگەن سايىن پىسقىرىپ، باسىن جۇلقيدى.
ات تىزگىنىن بىلەگىنە ىلە سالعان اڭشى كەلەر ساتتە: «ءا، مىنە، مىنە... مەنەن قۇتىلماسسىڭ!..» دەپ قار بەتىندەگى الدەبىر اڭنىڭ قانعا بوككەن ىزىنە شۇقشيىپ، جەردەن جەتى قويان تاپقانداي قۋاندى. «اۋسەلەڭ بەلگىلى بولدى. شويناعىم، ۇزاي قويماسسىڭ!..»
بۇل قاقپانعا تۇسكەن ارتقى سيراعىن قىرقىپ تاستاپ، قانجوسا كۇيى ۇزاي بەرگەن ارلاننىڭ ءىزى بولاتىن. قاسقىر سوعىپ اتى شىققان قۋاتقا دا كەرەگى وسى ءىز. ەندىگى شارۋا وڭاي. جاماناۋىزدى قارۋ جۇمساماي-اق ءبىر جاعىنا شىعارادى.
اڭشى جىگىت وسىعان شەيىن دە قاندىاۋىزدىڭ بىرنەشەۋىن تىرىلەي ۇستاپ، يت توبەلەستىرگىشتەرگە ساتىپ، دانىكتى. بىراق مىنا ءبىر ءۇش اياقتى ارلاننان نە قايىر، يت تالاسقا شىداماي، بىردەن قۇربان بولارى كادىك. ءجا، نە بولسا دا الدىمەن ءوزىن كورىپ الايىن دەگەن پيعىلداعى اڭشى قيمىلىن شيراتتى. ىزدەن جاڭىلماي ىندەتە قۋىپ، ارلاندى اقىرى تىعىرىققا تىرەدى. اينالاسىنا قامىس قاۋلاعان، شاعىن الاڭقايلى تۇيىقتىق الداعى ارپالىستىڭ مەجەلى ورنىنداي سىبدىرسىز تىنا قالىپتى.
( ءا ڭ گ ءى م ە )
تاناۋىنان بۋى بۇرقىراپ، ومبى قارعا باۋىرىن سىزعان جيرەن قاسقانى قامشىلاعاننان تۇك ونبەسىن تۇسىنگەن قۋات: «ءوي، اكەڭنىڭ...» دەپ ءبىر بوقتاپ، العا ەنتەلەي جاياۋ تارتتى. تاپاۋعا شىققانشا بەيادەپ ءسوزدىڭ بىرىنەن سوڭ ءبىرىن بوساتتى. ەستى جانۋارعا قامشىدان گورى وسىنىسى قاتتى باتاتىنداي يەسى زەكىگەن سايىن پىسقىرىپ، باسىن جۇلقيدى.
ات تىزگىنىن بىلەگىنە ىلە سالعان اڭشى كەلەر ساتتە: «ءا، مىنە، مىنە... مەنەن قۇتىلماسسىڭ!..» دەپ قار بەتىندەگى الدەبىر اڭنىڭ قانعا بوككەن ىزىنە شۇقشيىپ، جەردەن جەتى قويان تاپقانداي قۋاندى. «اۋسەلەڭ بەلگىلى بولدى. شويناعىم، ۇزاي قويماسسىڭ!..»
بۇل قاقپانعا تۇسكەن ارتقى سيراعىن قىرقىپ تاستاپ، قانجوسا كۇيى ۇزاي بەرگەن ارلاننىڭ ءىزى بولاتىن. قاسقىر سوعىپ اتى شىققان قۋاتقا دا كەرەگى وسى ءىز. ەندىگى شارۋا وڭاي. جاماناۋىزدى قارۋ جۇمساماي-اق ءبىر جاعىنا شىعارادى.
اڭشى جىگىت وسىعان شەيىن دە قاندىاۋىزدىڭ بىرنەشەۋىن تىرىلەي ۇستاپ، يت توبەلەستىرگىشتەرگە ساتىپ، دانىكتى. بىراق مىنا ءبىر ءۇش اياقتى ارلاننان نە قايىر، يت تالاسقا شىداماي، بىردەن قۇربان بولارى كادىك. ءجا، نە بولسا دا الدىمەن ءوزىن كورىپ الايىن دەگەن پيعىلداعى اڭشى قيمىلىن شيراتتى. ىزدەن جاڭىلماي ىندەتە قۋىپ، ارلاندى اقىرى تىعىرىققا تىرەدى. اينالاسىنا قامىس قاۋلاعان، شاعىن الاڭقايلى تۇيىقتىق الداعى ارپالىستىڭ مەجەلى ورنىنداي سىبدىرسىز تىنا قالىپتى.
قۋات اتىن قاڭتارىپ، اۋدەمدە باۋىرىن جەرگە توسەپ، «كەلسەڭ-كەل» دەپ جاتقان كوكجالدان كوزىن ايىرماي شەگىنشەكتەي بەردى. وعان ەندى ۇزاق قۋعىننان سىلەسى قاتىپ، موينى قارىسقان قاسقىردى ارت جاعىنان كەلىپ باس سالۋ عانا قالدى. ونى مۇنداي باتىلدىققا يتەرمەلەگەن ءبىر جاعىنان ەرلىك تىلەگەن جاستىعى بولسا، ەكىنشى جاعىنان ءتىرى قاسقىر ساتىپ الۋشىلاردىڭ عالامتوردى دا جاۋلاعان ءجون-جوسىقسىز جارناماسى. زامانى تۇلكى بولسا قايتەدى، تازى بوپ شالۋعا بۇل دايىن. ءتىرى قاسقىر ساتىپ تا تىم ءتاۋىر قاراجات جيناۋعا بولاتىنىنا سوڭعى ەكى-ءۇش جىلدا قۋاتتىڭ كوزى ابدەن جەتتى. قازىر اتىراۋ، اقتاۋ، اقتوبە جاعىنان مۇنى ادەيى ىزدەپ كەلىپ، ءتىرى قاسقىرعا سۇرانىس بەرىپ كەتەتىندەر بارشىلىق. كەيبىرى الدىن الا اقشاسىن دا تولەپ، پىسىقتىق تانىتادى.
قۋات - تابيعاتىنان قارۋلى جىگىت. اۋىل نامىسىن قورعاپ بوز كىلەمنىڭ شاڭىن قاعىپ، تالاي جۇلدەنىڭ باسىن قايىرعان جيىرما بەستەگى ناعىز جاس پەرىنىڭ ءوزى. ونىڭ اڭشىلىققا كەلۋى اۋەسقويلىقتان ەمەس، وزىندىك تاريحى بار شەرلى حيكايا...
وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن اۋىلعا قاسقىر شاپتى. ءتۇز تاعىلارى تاڭعى الاگەۋىمدە شاعىن اۋىلدىڭ قانتالاپايىن شىعارىپ، يتىنەن باستاپ، قوراداعى مالىن تاماقتاپ، تىسقا شىققان بىرنەشە ادامدى جارالاپ كەتتى. سولاردىڭ ىشىندە سيىر ساۋعا شىققان ايبارشا دا بار. ايبارشا كورشى ءۇيدىڭ قىزى. قۋات ەكەۋىنىڭ ءسوزى جاراسىپ، ءبىر-بىرىنە باۋىر باسىپ قالعان بولاتىن. قىزدىڭ اكەسى مىرزانىڭ قالادان كەلگەن اڭشىلارعا جول كورسەتىپ، ارا كىدىك دالا كەزىپ، جوعالىپ كەتەتىنىن تۇگەل اۋىل بىلەتىن. وعان ۇلكەندەر جاعى: «بۇل كاسىبىڭدى قويساڭ قايتەدى، مۇنىڭ ءتۇبى جاقسىلىققا اپارمايدى» دەپ الدەنەشە ەسكەرتكەن. بىراق قالالىق دوستارى اقشامەن الداپ، ءناپسىسىن بيلەپ العان مىرزاعا ونداي سوزدەر شىبىن شاققان قۇرلى اسەر ەتپەيتىن. ءوزى بىلگەنىن ىستەدى. جۇمىس جوقتىعىن سىلتاۋراتىپ، ۇيرەنگەن قاسكەرلىك كاسىبىن تاستامادى. اقىرى اۋىل ۇلكەندەرىنىڭ ساۋەگەيلىگى اينىماي كەلدى.
كۇزدىڭ ءبىر سارىسىندە اۋىلدىڭ ىزى-قيقىسى شىقتى. بولتىرىگىن جوقتاعان تاعىلار ايبارشانى دا تالاپ تاستادى. قورعانسىز قىزدى تاماقتاي سالۋ قاسقىرعا بۇيىم با، بىراق تيىسكەندەردىڭ بارلىعىنىڭ دا بەت-ءجۇزىن تىرنالاپ، سويقاندى ءىز قالدىرىپ كەتە بارعان. ولاردىڭ بۇل ارەكەتىنە ءمان بەرىپ جاتقان ەشكىم بولمادى. اسىلى مۇندا: «ەي، ادامدار! سەندەر ءبىزدىڭ بولتىرىگىمىزدى ۇرلادىڭدار. سەندەردە ۇيات جوق. بەتسىزدەر...» دەگەندەي يشارا بارداي...
بايعۇس قىز ءوز-وزىنەن ۇركەك، ۇرەيلەنگىش بولدى. اتا-اناسى ونى ەمدەتەمىز دەپ قالاعا اكەتتى، سول كەتكەننەن مول كەتتى، عاشىق جىگىتتىڭ ارمانى الىستاپ، ءۇمىتى ءۇزىلدى. مۇنىڭ بارىنە - قاسقىر كىنالى. ول وسىلاي دەپ ءتۇيدى. «ەندىگى ءىسىم سەندەرمەن بولسىن» دەگەن شەمەن كەگى بارعان سايىن ءورشىپ، بىتىسپەس وشپەندىلىككە اينالدى.
اۋەلگى كەزدە ءبىرلى جارىم جىرتقىشتى سويىلمەن سوعىپ، ايىزى قانعانشا باسىن مىلجالاپ، تەرىسىن سىپىرىپ، تۇزگە تاستاپ كەتىپ ءجۇردى. ءبىر قىزىعى جىلدىڭ قاي مەزگىلى بولماسىن يتقۇستىڭ ولىمتىگىنە ەشبىر اڭ دا قۇس تا جۋىمايدى ەكەن، ەڭ قۇرىعاندا شىبىن مەن قۇرت-قۇمىرسقاعا جەم بولىپ جاتار دەگەن، ونىسى دا بەكەرگە شىقتى. تەرىسىنىڭ تۇگى ءتۇتىلىپ، قالعانى قاتىپ-سەمىپ، قارا جەرگە ءسىڭىپ جوعالاتىنداي. مۇنى كورگەن قۋات قاتتى قايران قالدى، قاسقىردىڭ ءوزى ويلاعانداي جاي عانا جىرتقىش ەمەس، بولمىسى بولەك، جۇمباق جاراتىلىس ەكەنىن ىشتەي مويىندادى. مويىنداي تۇرىپ، ىزا-كەگى ولشەۋسىز ارتتى.
ۋاقىت وتە كەلە بۇل ىستەپ جۇرگەنىن دە ازسىنىپ، باسقاشا امال ويلادى، اقىرى ونى دا تاپتى. وعان يتقۇستى قارۋمەن الۋ كەز-كەلگەن اڭشىنىڭ قولىنان كەلەتىن ەڭ وڭاي جول كورىندى، سودان ەلدەن ەرەك ءادىستى الدەنەشە قايتارا تاجىريبەدەن وتكىزىپ، «وزىنىكى قىلىپ» الدى. ونىڭ بۇلاي اڭ اۋلاۋ ءتاسىلىن استىنداعى اتىنان باسقا بىلمەيدى. بالكىم بۇل بۇعان شەيىندە تابىلعان ءادىس-ايلا شىعار، ونىمەن حابارى جوق، بىلەتىنى وزىنىكى وزىنە جاڭالىق.
ءيا، قاسقىردى تىرىدەي ۇستاپ، سازايىن بەرۋ، يتكە تالاتىپ، ابدەن قورلاۋ، ءوشىن الۋ - ءبارى ايبارشاسى ءۇشىن. قۋات ءوزىن كىمنىڭ الدىندا دا وسىلاي اقتاپ الامىن دەگەن ويدىڭ قۇرساۋىندا ۇستادى جانە وسى ءىس-ارەكەتىنىڭ دۇرىستىعىنا تاستاي سەندى.
كوكجال قانسىراپ، ابدەن تيتىقتاعان. سوڭىنا تۇسكەن قۋعىنشىنىڭ قايراتتى، اككى ەكەنىن سەزەتىندەي. ازۋ ءتىسى اقسيىپ، قارسى بەتتە قارايعان اتتان كوزىن ايىرماي اڭدىس كەيىپكە ەنگەن. بار كۇشىن جيىپ، جاۋىنا اتىلعالى جاتىر.
قۋات قاسقىردىڭ تۋ سىرتىنان كەلدى. قالىڭ قامىستىڭ قورىسىن شىعارا، جان-جاعىنا جايپاي ءىز سالعان ەسكى قابان سۇرلەۋمەن مىسىقتابانداي جىلجىپ، كوزدەگەن تۇسىنان ءدال شىقتى. ون قادامداي قاشىقتا ارلان جاتىر. قوس ءبۇيىرى بۇلك-بۇلك ەتىپ، اۋىر تىنىستايدى. قاقپان قاپقان سيراعىنىڭ جارىمى جوق، قالعانى قۇر سالاقتاپ قاپتى. ءۇستىنىڭ تۇگى كوكسۇر، تۇرقى دىراۋ ناعىز كوكجالدىڭ ءوزى ەكەن. ازىرگە ەشتەڭە سەزبەيتىنگە ۇقسايدى. قۋات تەز بويىن جيىپ، اقىرعى، شەشۋشى قيمىلعا كوشۋگە ىڭعايلاندى. ول ءوزىنىڭ ءادىسى مەن قارا كۇشىنە سەنەدى. بىراق قاشانعىداي جۇرەگى دۇرسىلدەپ، كەۋدەسىنە سىيماي بارادى. بولدى. ەندى كەشىكسە ءوزىن-ءوزى ۇستاپ بەرەدى. ءسال اعات قيمىل - ورنى تولماس وكىنىش. قۋات قونىشىنا تىققان كەزدىگى مەن ءجىپتى ءبىر تەكسەرىپ الىپ، ەڭكەيگەن كۇيى العا بىرەر قادام جاسادى. سوسىن قابىلانداي اتىلىپ بارىپ، ارلاننىڭ ۇستىنە ءتوندى. موينىن بۇرۋعا شاماسىن كەلتىرمەي القىمىنان الىپ، سىعىمداپ، سالماعىن سالىپ، باسا ءتۇستى. «ىرر-گۇر» ەتكەن سونداي ۇرەيلى دىبىس شىعارعان كوكجال جەر تىرنالاپ قالدى. جىگىتتىڭ الۋەتتى قولى ۇستاعان جەرىن مىتىپ بارادى. استىندا جىرتقىش ەمەس، قۇددى كۇرەسكە تۇسكەن قارسى پالۋان جاتقانداي ءار قيمىلىن ەسەپپەن ىستەپ، اسىقپادى. قونىشىنان قىلدان ەسكەن ءجىپ سۋىرا بەرگەنى سول ەدى ارلان اۋناقشىپ كەتىپ، الدىڭعى اياعىمەن مۇنىڭ بەتىنەن وسىپ جىبەردى. بەتىن جۋعان قانعا قاراماستان، جانتالاسا قيمىلداپ، ارلاننىڭ تۇمسىعىن، سيراعىن مىقتاپ بايلاپ، تابانداپ تاستادى. سوسىن عانا بارىپ جەردەن قار الىپ، بەتىنە باسىپ ۇزاق وتىردى. قۇلاقشىنىن قيسايتا كيىپ، جاراقاتىن باستىرعان بولدى. بويىن اشۋ كەرنەدى. دەرەۋ ارلاننىڭ بايلاۋسىز قالعان جارتى سيراعىنا كەزدىگىن باتىرا شۇقىپ كورگەن، كوكجال بۇلقىنىپ قالدى، سۋىققا توڭازىپ، دەگدي باستاعان جاراقاتتان شىپ-شىپ قان اقتى. ءبىراز اققان سوڭ قۋات مويىنشارىن شەشىپ، جارانى تاڭىپ، دەمىن الدى.
«ھە، ەندى تەڭ بولدىق. ايتپەسە، مۇندايىڭدى كۇتپەپ ەدىم. سەن دە مەنى بۇلاي اسپاننان تۇسەدى دەمەدىڭ-اۋ، ءا؟» دەپ كەڭكىلدەي كۇلىپ، ءوز ءىسىنىڭ بارىنشا ويلاعانداي بىتكەنىنە ماسايراعان قۋاتتىڭ كوزى ارلان كوزىنە ءتۇستى. وت جاسىل شارادا بولعان ىسكە سەنەر-سەنبەسىن بىلمەگەن، قارا باسىپ، قاپى قالعان اڭعال باتىردىڭ بىتىمىندەي وكىنىش تۇنىپتى. نە دەگەن وتكىر؟ بۇل شىداماي كوزىن تايدىرىپ اكەتتى. بايلاۋلى كوكجال ىرىلداپ جاتىر...
«تۇتقىندى» اكەتۋ كوپ كۇشكە ءتۇستى، اياعىن بوس قويىپ، جەتەككە الۋعا باتپادى، ال بايلاۋلى كۇيى اتقا ارتايىن دەسە، اتى ۇركىپ، ماڭىنا جولاتپاي قويدى. بۇعان شەيىنگىلەردى قالاي اكەتىپ جۇرگەن، بارلىعىن وسى جيرەن قاسقانىڭ ارقاسىنا سالىپ، سالاقتاتىپ اپاراتىن، بۇل جولعىسىنىڭ باسقادان قانداي ايىرماسى بار، بۇل دا قاسقىر. ءيا، زاۋ، ازۋى التى قارىستىڭ ءوزى. قۋات تاقىمىندا قىستىرۋلى جۇرەتىن جولقاپشىعىن الىپ، ءبورىنىڭ باسىنا كيگىزدى، ءسويتىپ ءجۇرىپ ات ارقاسىنا اسىپ، اۋىلعا بەت تۇزەدى. اۋىل شەتى قارايعاندا الدىنان ءىنىسى شىقتى.
- اعا، قانجىعاڭىز مايلانىپتى عوي! ءوزى دە اناۋ-مىناۋ ەمەس ءىرى ەكەن، ءا؟ ارلان شىعار،-دەپ ابات سۇراقتارىن بوراتىپ، سونداي ءبىر ماقتانىشپەن لەپىرە سويلەدى،- مىرزا اعا دا مانا كەلگەن، ونىڭ قۇرعان ءبىر قاقپانىنا قاسقىر تۇسكەن ەكەن، الايدا سىتىلىپ كەتىپتى. مىناۋ سول بولماسىن؟..
- ونى ءيتىم ءبىلىپ پە؟ بۇل ماڭدا مىرزادان باسقاسى قاقپان قۇرمايدى ما ەكەن، و نەسى-اي، مىرزا، مىرزا دەپ... ابات، ءما، بوس ءسوزدى قوي، وناندا اتقا يە بول،- دەپ ارلاندى ءتۇسىرىپ، بايلاۋىن شەشىپ، تەك مويىن ءجىبىن مىقتاپ، سۇيرەي جونەلدى. باسى تۇمشالاۋلى، جارالى قاسقىر نەدە بولسا كورىپ الدىم دەگەندەي بۇل قورلىققا دا كوندى.
اۋىلعا بۇرىن جەتكەن اباتتان قۇلاقتانىپ، جارىسا جەتكەن تەنتەكتەر الدىن كەس-كەستەپ: «قۋات اعا قاسقىر ۇستاپتى، ناعىز كوكجال» دەسىپ جاتىر. بىرەۋلەرى توبەتتەرىن ىلەستىرە شىعىپتى. يتقۇستىڭ ءيىسىن سەزگەن اتالاستار ءۇرۋدى ۇمىتقانداي، قىڭسىلاي ۇلىپ، يەسىنىڭ ارتىنا تىعىلىپ، ابىگەرگە تۇسكەن. «ءوي، تارزان، سەن نە، شويناق قاسقىردان قورقىپ...» دەپ يتتوبەلەستىرگىشتىڭ ءبىرى قۇمار دەيتىن جىگىت قارالاي ۇيالىپ جاتىر. ونىڭ توڭىرەگىندەگىلەردىڭ دە كەيپى سول، ەتەگىنە ورالعان يتتەرى قۋات جەتەگىندەگى ارلان قاستارىنان ۇزاعاندا بارىپ، شاۋىلدەپ، انشەيىندە قايقى تۇراتىن قۇيرىقتارىن بۇتتارىنا قىسىپ، جىم بولعان. «ءاي، مىنالارعا نە بولعان؟ ازىرەيىلدى كورگەندەي عوي، وزدەرى، ءا؟»، «قۋات، انا پالەڭنىڭ باسىنداعىسىن سىپىرىپ تاستاشى، ءتۇرىن كورەيىك...»، «ءسويتشى، نە ءوزى، شىن يتقۇس پا، الدە باسقا ءبىر پالە مە اكەلگەنىڭ؟»،- دەستى داۋرىققان كوپ.
- قويىڭدار-ەي، ەگەر باسىنداعى قاپتى سىپىرسام، وندا سەندەردىڭ دە جاقتارىڭ قارىسار، وسىلاي كورگەنىڭە شۇكىر ەتىڭدەر!
- نەدەيىت؟.. كورسەت، الباستى بولسا دا!..
- ەي، اڭشى، بەتىڭە نە بولعان؟ قان قاتىپ، كادىمگىدەي تىرتىق بوپ قاپتى عو!..
- زامير، مەنىڭ بەتىمدى نەعىلاسىڭ، ونان دا الابايىڭدى باپتا، مىنانىڭ ءتۇرىن كورسە، ماقتاۋلى سىرتتانىڭ بۇتىن كوتەرمەستەن ءسيىپ جىبەرەر. ءوزىڭ دە مىقتى بول. حا-حا!..
- قۋات، ولاي زىقىما تيمە، بوسقا لەپىرگەنشە سۇلدەسىن سۇيرەتكەن يتقۇسىڭدى الاڭعا دايىندا، مەنىڭ «چەمپيونىم» تالاپ تاستاماسا قۇلاعىمدى كەسىپ بەريىن!..
- سەنىڭ قالقاڭ قۇلاعىڭنىڭ كەرەگى شامالى، ال الاڭ ماسەلەسىن كورە جاتارمىز، از كۇن مۇرسات بەر، كۇيىمىزگە كەلىپ الايىق،-دەپ قۋات ارلاندى جەتەكتەگەن كۇيى ۇزاي بەردى.
جىگىتتىڭ بۇل جولعى ەرلىگىنە سۇيسىنگەندەر تۇگەل كوشەگە شىققانعا ۇقسايدى، اراسىندا كەمپىر-شال دا ءجۇر. اۋزى ىشىمدىكتەن قۇرعامايتىن قۋاتتىڭ قۇرداسى رومان ءبىر تۇستا جەتىپ كەلىپ، ارلانعا كيگىزگەن قاپتى جۇلىپ الدى دا تىراعايلاپ قاشا جونەلدى. ارلان «ىرر» ەتكەندە ءسۇرىنىپ كەتىپ، ەتپەتىنەن ءتۇستى. جۇرت قىران-توپان كۇلكىگە باتتى. باسىن تومەن سالىپ، اۋىر قوزعالعان كوكجالعا بالالار تاس لاقتىرىپ، ۇلكەندەر ۇرەيلەنە، تاڭىرقاي قاراسقان. باياعىدا اۋىلعا قاسقىر شاپقان وقيعا ەستەرىنە تۇسكەندەرى تاياقپەن نۇقىپ، بوقتاپ، ايتەۋىر ءبىر وشتەرىن وسىدان الىپ قالعىسى كەلگەندەي قىزىنعان. ولارعا قۋات تا بوگەت بولا المادى، بىراق اۋىلعا ءتىرى قاسقىردى يتكە ۇقساتىپ جەتكەتەپ كىرگەن مۇنى باتىرعا تەڭەپ، قايران قالعاندار قاتارى كوشە سايىن ارتتى. ءوز ءۇيىنىڭ اۋلاسىنا ەنىپ، كوزدەن تاسا بولعانشا قۋات ءوزىن بارىنە ورتاق جاۋدى قولعا تۇسىرگەن قاس باتىرداي سەزىندى، جان جاقتان اعىلعان ماقتاۋ سوزدەن ارقاسى قوزىپ، بالپاڭداي باسىپ، تۇپكى قوراعا تايادى.
- ابات، شىنجىردى تارقات، قۇلىپتى اكەل!- دەپ بۇيىرا سويلەدى. ءىنىسى ءبارىن ازىرلەپ قويعان ەكەن، ەكەۋلەپ ءجۇرىپ كوكجالدى تەمىر تورلى شولانعا كىرگىزىپ، جۋان قازىققا كوگەندەدى. سىرت ەسىگىنە قۇلىپ سالدى. بار شارۋانى تىندىرىپ، قورادان شىققاندا ىنىسىنە جولىعىپ جاتقان قاسىمدى كوردى. قاسىم - اۋىلدىڭ ۇستاسى. ءۇيى دە شەبەرحاناسى دا كوپتەن شەتكەرى ورنالاسقان. اباتتىڭ اعاش، سۇيەك، تەمىردەن ىستەگەن بۇيىمدارىن كورىپ، قولىنىڭ ەپسەكتىلىگىن ايتىپ، ماقتاپ جۇرەتىن، داۋدە بولسا بۇل جولى دا سونداي شارۋامەن جۇرگەنگە ۇقسايدى. قولىندا الدەبىر زاتى بار. ونىمەن ارالاستىعى جوق بولسا دا قۋات بۇل جولى قول بەرىپ امانداسىپ جاتىپ:
- قاسىم، سەن دە كاسىبىڭدى وزگەرتكەنبىسىڭ؟ قولىڭداعى نە، قاقپان با؟ - دەپ مىسقىلداي سۇرادى.
- جوعا. بۇل قاقپان ەمەس. اشەكەي سالاتىن قوراپ. ىنشەگىڭنىڭ جۇمىسى. ءالى بىتكەن جوق. سونى اباتجانمەن اقىلداسا كەلگەم. ايتپاقشى، ەستىپ جاتىرمىن، جۇرت سەنى ارلان ۇستادى دەيدى مە؟ قاقپاننىڭ كوكەسى سەندە بولدى عوي،- دەگەندى ەستىگەندە قۋات مانادان بەرى بويىن تىرىستىرعان تاكاپپار كۇيىن جوعالتتى، تالاعى تارس ايىرىلدى:
- قايداعى قاقپان ايتىپ تۇرعانىڭ! مىنا جالاڭ قولىممەن ۇستادىم!- دەپ ساۋساقتارىن بارجيتىپ، قاسىمنىڭ القىمىنان الارداي قالشىلداي ءتونىپ كەپ، ءوزىن ارەڭ ۇستاپ، ارمەن استى.
- اباتجان، اعاڭ ءتۇز تاعىلارىمەن ايقاسامىن دەپ ءوزى دە تاعىعا اينالىپ كەتپەسە جارادى. ءتۇرى جامان. سەن...
- قاسىم اعا، قايتەسىز. ونىڭ قايتا وسىلاي اڭشى بولعانى جاقسى. ايتپەسە، ەسىڭىزدە مە، ءبىر جىلدارى ىشكىلىككە سالىنىپ كەتە جازداعانىن. ءوز-وزىمەن كۇيىنىپ... اعامنىڭ قاسقىر دەسە ءوشى بار. ءوزىنىڭ ايتۋى بويىنشا وسىعان شەيىن ون شاقتى يتقۇستى جايراتىپتى. ءولتىرىپ، دالاعا تاستاپ جۇرە بەرەتىن كورىنەدى. ونىڭ ۇستىنە قانشاسىن ساتىپ جاتىر...
- ءيا، قازىر كىمنىڭ اڭ، كىمنىڭ ادام ەكەنىن ايىرۋ قيىن...
- نە دەدىڭىز اعا؟
- ءا، جاي اشەيىن. ارلانعا نە بولعانىن ايتارسىڭ. كوپ ۇستاماس، ساتاتىن بولار؟
- بىلمەدىم. ونى ماعان ايتپايدى عوي. جاقسى اعا، ساۋ بولىڭىز. حابارلاسام عوي.
كەشكى اس ۇستىندە ۇيگە كورشى مىرزا كەلدى. سالەم-ساۋقات سۇراسىپ جاتپاي بىردەن شارۋاسىنا كوشتى.
- قۋات، ولجالى ورالىپسىڭ. بىراق ماعان تيەسىلىنى ۇستادىڭ. قاقپان مەنىكى، ال قاس...
- كورشى، ونىمەن نە ايتقىڭىز كەلەدى. ءسىزدىڭ قاقپانعا ىلىكسە، سول جەردە جاتپاس پا، مەن ونى قۋىپ ءجۇرىپ ۇستادىم، مىنا جالاڭ قولىممەن... وسىنى باس-باسىڭا تاپتىشتەپ جاتۋىم كەرەك پە؟ ءسىزدى ۇقپادىم...
- جوعا، جاي اشەيىن ايتقانىم عو... كوڭىلىڭە الما، باتىرىم. جۇرت سەنىڭ بۇل ەرلىگىڭدى كوپسىنەدى، كورە المايتىندار دا تابىلار. ءيا، ايتارعا جوق سەنىڭ اڭشىلىعىڭ توتەن، ساۋ قاسقىردى قارۋسىز-اق الاسىڭ. ونىڭا تاڭ قالماۋعا بولمايدى، مەنىڭ ايتپاعىم سول، قولعا تۇسكەن ولجاڭدى ءوز كوزىممەن كورەيىن دەپ ەدىم. جۇرت شۋلاپ جاتىر: « قۋات پالەن، قۋات تۇگەن» دەپ... ارلاندى اۋىلعا جەتەلەپ كىرگىزدى دەيدى مە، سيراعىن جۇلدىرعان ءيتتى كىم سۇيرەمەسىن... كورەيىنشى ءوزىن...
- كورىڭىز... قاراڭعى ءتۇستى، كۇندىز كەلىڭىز، جارىقتا قانشا ۋاقىت كورەمىن دەسەڭىز دە ەركىڭىز. ءسىزدىڭ اشۋىڭىز ءالى تارقاماعان-اۋ، اۋىلعا شاپقان قاسقىردى اقىرى اتىپ، باسىن كەسىپ، دارىگەرلىك تەكسەرۋگە بەرگەن ءوزىڭىز ەمەس پە ەدىڭىز؟ ونداعى ارلان ەشقانداي دا قۇتىرماعان بوپ شىقتى. نەگىزى ءسىزدى كوزدەگەن عوي، بىراق كەسىرى قىزىڭىزعا ءتيدى. ال بۇل مۇلدەم باسقا تاعى،- دەپ قۋات تىستەنە جاۋاپ قاتتى.
- قۋات-اي، ەل ايتقاندى سەن دە قايتالادىڭ-اۋ. كورشىم دەپ جۇرسەم. ءجا، سولاي بولسا، بولار. سول ءبىر سۇمدىق وقيعادان بەرى كىمنىڭ اشۋى تارقادى دەيسىڭ، قىزىمنىڭ بەتىنە وتا جاساپ، ەمدەگەنمەن ايداي ايبارشام قاتارىنان قالدى. اۋىلدان بەزدى. قازىر استانادا، اپا-جەزدەسىنىڭ ۇيىندە. «اۋىلعا كەلمەيسىڭ بە، ءبىزدى ساعىنبادىڭ با؟» دەسەم، ۇندەمەيدى. پاك كوڭىلى ابدەن زارەزاپ بولعان. سولاي، بۇل يتقۇس مالدى قويىپ، ادامعا شاپتى، ءسابيدى قورقىتتى... كەك قايتۋى كەرەك!.. ەرتە مە، كەش پە كەك...- دەپ ىزبارلاندى.
- ءيا، سولاي اعا...-دەپ قۋات تومەن قاراپ، كوزىنە ىركىلگەن جاستى كورسەتپەۋگە تىرىستى.
- جارايدى ەندەشە، ۋادە - ۋادە، ەرتەڭ كەلەمىن، ياعني جەلتوقساننىڭ ەكىسىندە،- دەپ ورنىنان تۇرەگەلگەن مىرزا قابىرعاداعى كۇنتىزبەگە ءۇڭىلىپ، سىرتقا بەتتەدى.
- ماسساعان، قاراشا دا ءبىتىپ، جەلتوقسانعا دا ەنىپ كەتتىك دەسەڭشى، ءبىز مىنانىڭ بەتىن اۋىستىرۋدى دا ۇمىتىپپىز،-دەپ ۇلپاش شەشەي كۇنتىزبەگە قول سوزدى.
كۇن اياز، بىراق شولاق عۇمىرلى اق شۋاعىمەن اينالانى ەرەكشە كۇيگە بولەگەن. مالدى جايلاپ، ءوزى دە اۋقاتتانىپ العان اڭشى جىگىت يتاياققا سۋ قۇيىپ، ءبىر كەسەك شيكى ەت ۇستاي شىققان، ءتۇپ قوراعا تاياعاندا بۇعان شەيىن قولعا ءتۇسىپ، كۇستانا كۇي كەشكەن قاسقىردا بولماعان كورىنىسكە تاپ كەپ، از-كەم توسىلىپ قالدى. ىزالى ارلان بار ءوشىن شىنجىردان الىپ، ەزۋىنەن قان اققانشا شاينالاپ جاتىر ەكەن. قۋات مىرس ەتتى: «ھە، ازۋىڭدى سىندىرىپ الما، ءما، وداندا سۇيىكتى ەتىڭدى جە...» دەپ اكەلگەنىن تاياقپەن ءتۇرتىپ، الدىنا تامان جىلجىتتى. قاسقىر ارس ەتىپ، تاياقتى قاۋىپ، يتاياقتى اقتارىپ تاستادى. ەتكە قاراعان دا جوق. «ءوي، پاتشاعار، قايتەدى ءوزى، ءا... ەندەشە ولەم قاپ!..»
- وۋ، باتىرىم، جىرتقىشىڭ مىنەز كورسەتىپ جاتىر ما؟
- ءا، مىرزا اعا، ءسىز بە، - دەپ قول الىسىپ امانداسىپ،- قاشاننان اش ەكەنىن بىلمەيمىن، ەت جەمەيدى... شويناق!..
- قاشانعا شىدار دەيسىڭ، «ايۋدى ۇيرەتكەن تاياق» دەيتىن بە ەدى، از كۇن ءوتسىن، ءالى-اق سۇيەك كەمىرگەن يتتەي بولادى. قانە، ءوزىن جوندەپ كورەيىنشى، ءوي، ءپالى، مىناداي ازۋلىنى تىرىدەي ۇستاپ جۇرگەن سەنىڭ دە جۇرەگىڭنىڭ تۇگى بار ەكەن، قۋات! مىناۋ ازۋ ەمەس، قانجار عوي!
- قويىڭىزشى، مۇنىڭ دا اتاسى يت قوي! ونىڭ ۇستىنە ءوزىڭىز ايتقان ءبىر سيراعىن الدىرعان، ۇستاۋ ونشا قيىنعا سوقپادى.
- جوق. ولاي قاتەلەسپە. قايتا وسى عوي ءيتتىڭ اتاسى. مەن بىردەڭە بىلسەم، ءتىپتى يت بولەك، بۇلار بولەك. ءبورىنى بارىنەن ايرىقشا جاراتقان. وعان كوزىم جەتتى. قاقپانعا دا تۇسپەيدى عوي، مۇنىڭ شالىنىپ جۇرگەنى سەنىڭ قىر سوڭىنان قالماي، ابدەن جانالقىمنان الىپ، تىعىرىققا تىرەگەن سوڭ شوق باسقانى. ايتپەسە ءتورت اياقتىنىڭ اقىلدىسى، ايلالىسىنىڭ جورتار جولىنا مىڭ قاقپان قۇر، تۇسپەيدى. تۇسكەن كۇننىڭ وزىندە الگى، قىرقىپ تاستاپ جورتا بەرەدى. قۋات، مۇنى نە ىستەمەك ويىڭ بار، ساتاسىڭ با؟
- ازىرگە بىلمەدىم. شويناق قوي، الۋشى تابىلماس...
- بىراق سولاي... دەي تۇرعانمەن ءوزى زاۋ كوكجال ەكەن. بۇل وسى ءۇش اياعىمەن دە ءبىراز ءيتتىڭ قان سىلىكپەسىن شىعارادى. ەندەشە ءوزىمىز قىزىعىن كورەيىك. وسىعان كەتكەن ءوشىمىز بار، اتاسىنا نالەت، اۋىلدىڭ يتتەرىمەن توبەلەستىرەمىز. ارينە، اقشاعا.
- ھمم... بولادى. تەك «اش بالا توق بالامەن وينامايدى» دەمەكشى، بۇنى ءبىراز الدەندىرىپ الايىن، ايتپەسە الگى زامير سياقتى دەلىقۇلىلاردىڭ يتىنە تالانىپ، شىنىمەن دە جەرگە قارارمىن. تىم قۇرىسا، سول «چەمپيوندى» جايراتسىن. ودان كەيىنگىسى ءبارىبىر...
- ەندەشە كەلىستىك. سەن مىناعان ەتتى تىقپالاي بەرمە، بۇل قازىر اشۋلى، شامالى ۋاقىت ءوتسىن، ءالى-اق يتاياعىڭدى جالاپ-جۇقتاپ ءولىپ كەتەدى. قىڭسىلاق يتتەي بولادى. كوردە تۇر. حا-حا-حا... سولاي ىستە... سوسىن اراسىندا بىلاي شۇقىپ، ۇرىپ قويۋدى دا ۇمىتپا،-دەپ سۇيەۋلى ايىردى الا سالىپ، توردىڭ اشىعىنان سۇعىپ، ءبورىنىڭ اش بۇيىرىنە قاتتى-قاتتى نۇقىپ جىبەردى. قاسقىر «ىرر» ەتىپ، قازىقتى جۇلىپ الارداي، موينىنداعى شىنجىر كەرىلگەنشە قارسى شاپتى. قانتالاعان كوزىنەن وت شاشقانداي ورشەلەنەدى.
- قاراي گور ءوزىن. ءالى كۇشتى،-دەپ مىرزا ەسىككە بەتتەدى،- قۋات، ايتقانىمدى بۇلجىتپا، «جاۋدى اياعان جارالى» دەگەن، مۇنى ەش اياۋشى بولما!
ارادا ءۇش-ءتورت كۇن وتكەندە زامير جەتتى، جانىندا «چەمپيوندى» جەتەككە العان بىرنەشە جىگىتى جانە بار. ءجۇنى جىلتىراعان تايىنشاداي ءيتى كەزەكتى قۇرباندىعىن سەزگەندەي اۋلا ىشىنە ۇمسىنا قاراپ، ءۇرىپ-ءۇرىپ قويادى.
- قۋات، وۋ، قۋات، بارمىسىڭ؟
- بارمىن، بارمىن. بەرمەن كەلىڭدەر. ەسىك اشىق. نەمەنە، «چەمپيونىڭنان» قۇتىلا الماي ءجۇرسىڭ بە،-دەپ كۇلىمسىرەگەن قۋات قار ارشۋدى توقتاتىپ، قوناقتارىنىڭ الدىنان شىقتى.
- رينگ دايىنداپ جاتسىڭ با؟ ءوزىڭنىڭ دە ءتۇرىڭ ابدەن كەلىسىپ قاپتى. مىنا بەتىڭە تۇسكەن تىرتىق ساعان سونداي سۇس بەرىپ تۇر. تىرتىعىڭنىڭ سىرىن اشىپ ايتپادىڭ-اۋ وسى.
- قويشى ەي. ونى قايتەسىڭ. بولار ءىس بولدى. «تىرتىق - ەر جىگىتتىڭ ءسانى» دەيتىن بە ەدى، ءانى، تايدان تاياق جەگەن ءجامىشتىڭ ماڭدايىن قارا، اي قاداعانداي ءاپ-اسەم. جۇرت ونى «اي ماڭداي ءجامىش» دەپ كەتكەلى قاشان؟ وزىنە تۋا بىتكەندەي سونداي جاراسادى. ال سەنىڭ قالقيعان قوس قۇلاعىڭنان باسقا بەتىڭدە ءبىر سىزات جوق. سەن دە...
- ءسوزدى كوبەيتپە. شويناعىڭ قايدا؟
- قايدا بولسىن، توردا. سەنىڭ قۇلاعىڭدى جەگىسى كەپ ەرەگەسىپ جاتىر. كورمەيمىسىڭ، تاماقتىڭ ورنىنا شىنجىر شايناپ، جالتىراتىپ، تاتىنان ارىلتقانىن. سەنىڭ ءيتىڭنىڭ ۇرگەنىن ەستىپ، ءسال تىنىشتالعانداي بولدى. شاماسى، ءيتىڭدى دە قۇلاعىڭا قوسىپ، ءبىر اساماق.
- قايدا ونداي كۇشتىلىك. كەرسىنشە مەنىڭ «چەمپيونىمنان» قورقىپ جاتىر دەسەڭشى، قانە، شىعار ورتاعا!..
- جىگىتتەر، ءبىز بىلاي ىستەيىك، مەن قازىر قاسقىردى شىعارام، سەندەر قوراعا كىرىپ، تەرەزەدەن قاراڭدار، ال سەن زامير، ءيتىڭدى وسىندا قالدىر دا ءوزىڭ دە قوراعا كىر... شويناق دەگەنمەن بۇل ءبىر بولەك جىرتقىش... تەمىرگە اۋىز سالعان دۇلەيدەن ساقتانباسا بولماس.
ءبارى كەلىسىلگەندەي ىستەلدى. قۋات ءبورىنى اۋلاعا شىعا الاتىنداي ەتىپ بوساتتى. بىراق مويىن شىنجىرىن مۇلدەم الىپ تاستامادى. ۇزىن ارقان، كەڭ تۇساۋ بوستاندىق كوكجالدىڭ ءجۇرىپ-تۇرۋىن اۋىرلاتسا دا پالەندەي كەدەرگى ەمەستەي.
ءزاميردىڭ ءيتىنىڭ دە الدىڭعى ەكپىنى باسىلىپ قالعان با، تور ىشىندەگى قاسقىرعا باتا الماي، سىرتىنان ىرىلداپ، ايبات شەگىپ تۇر. ارادا بىرنەشە مينۋت سىرعىدى. جىگىتتەردە شىدام تاۋسىلىپ: «چەمپيون! چەمپيون!» دەپ ايقايلاپ، ءيتتى ارلانعا قارسى ايتاقتاپ-اق جاتىر. «چەمپيون» دا وسى ايتاقتان كۇش الدى ما، تورعا تاياپ، «ارس-ارس» ءۇردى. كوپ وتپەي شىنجىرىن سۇيرەتىپ كوكجال اشىققا شىقتى. يت بايلاۋلى، ءارى شويناڭداي باسقان قارسىلاسىن كورگەن بويدا تارپا باس سالدى. ۇمار-جۇمار ايقاستا قايسىسىنىڭ باسىم ءتۇسىپ جاتقانى بەلگىسىز. بىراق كوپ وتپەدى، ءيتتى القىمنان الىپ، بىرەر قايتارا ازۋىن باتىرعان ارلان: «بۇل ويىن ماعان قىزىقسىز» دەگەندەي شىنجىرىن سۇيرەتىپ تورعا ەنىپ كەتتى. قۋات دەرەۋ ەسىكتى جاپتى، جىگىتتەر قورادان اتىپ-اتىپ شىعىپ، قيمىلسىز جاتقان ءيتتى تۇرتكىلەدى.
- ەي، مىنانى... نە قىلدى؟ شىنىمەن جانىن سۋىرىپ الدى ما؟
- سولاي سياقتى، قىبىر ەتپەيدى عوي. نە ىستەپ جىبەردى؟ تۇسىنبەي قالدىق قو...
- ماسساعان!.. «چەمپيوندى» دا جەڭەتىن يت بار ەكەن عوي، ءا، جىگىتتەر؟
- قايداعى يت، قاسقىر، كوكجال دە...
زاميردە ءۇن جوق. ءيتىنىڭ وسىلاي ولەرىن دە ويلاماعان ول بويى سولبىرايىپ، اۋلادان شىعىپ بارا جاتتى.
- ءا، جىگىتتەر، ولىمتىكتەرىڭدى الىپ كەتىڭدەر، ارت جاقتا شۇڭقىر بار، سوعان سالىڭدار،-دەپ قۋات القىمىنان جىلىمشى قان اققان، بىلق-سىلق ەتكەن «چەمپيوندى» ەسىككە قاراي سۇيرەپ تاستادى. رومان تاياپ كەپ: «قۇرداس، ءما، ۇستا!» دەپ تيەسىلى تەڭگەسىن قولىنا اسىعىس قىستىرا بەرىپ، كوزىن قىستى. ونىسى: «ايىپ ەتپە، بىرەر مىڭدى وزىمدە قالدىردىم» دەگەنى. ءسويتتى دە دالبالاقتاپ، سەرىكتەرىنىڭ سوڭىنان تۇرا جۇگىردى. اۋلادا وڭاشا قالعان قۋات كەۋدەسىن كەرە تىنىستاپ: « جارادىڭ شويناعىم!» دەپ داۋىستاپ جىبەردى.
اۋىلدىڭ الپاۋىت ءيتىن جەڭگەن شويناق كوكجالدى كورىگىسى كەلەتىندەردىڭ قاتارى بىردەن ارتتى. قۋاتتىڭ قوراسى زووپارك سياقتاندى.
- قۋات، بۇنىمەن توقتامالىق. باسقا دا يتتەرىمەن توبەلەستىرەلىك. اقشا تىگەيىك، شويناعىڭ جەڭسە جينالعان قازىنا سەنىكى، ال ەگەر جەڭىلسە، وندا دا وقاسى جوق. نە بولسا دا قىزىق بولادى. ەشكىم ۇتىلمايدى. باس تارتپا، - دەگەن مىرزانىڭ ءسوزىن كوپشىلىك قولدادى.
- تارتىنىپ وتىرعام جوق، بىراق ەندى ونىمەن تالاسقا تۇسەتىن دۇرەگەي بۇل اۋىلدان تابىلا قويار ما ەكەن، ءا؟ بۇل ءبىز ويلاعانداي بولمادى. ساۋ ارلاننان اسىپ تۇسپەسە، كەم سوقپادى. مىقتى يتتەرىڭ بار ما؟ ماعان سونى ايتىڭدارشى،-دەپ اۋىلداستارىنا سىناي قاراعان قۋاتقا ەشقايسىسى جاۋاپ قاتا الماي قينالدى. ءوزارا كۇبىرلەسىپ، اۋىلدىڭ يتتەرىن تۇگەندەپ كەتتى.
- كىمنىڭ ءيتى شە، الگى «بوران»، بىلتىر قاسقىر الىپتى دەيدى سونىمەن.
- ودان گورى جولداستىڭ «ۆۋلكانى» مىقتى. سونى الدىرۋ كەرەك. ول قىردا. جولداستىڭ قۇلاعىنا تيسە، ءيتىن الىپ جەتىپ كەلەدى. اقشا دەسە ول ولەدى.
- ەكەۋىن دە الدىرايىق.
- سويتەيىك ەندەشە...
- بىلەم ونىڭ «ۆۋلكانىن»، بىراق ول جالعىز ءوزى قاسقىرعا شابا قويماس، قاسىنا تاعى بىرەۋى كەرەك... سەرىكتىڭ «تايسونىن» قوسساق قايتەدى؟ ول از دەسەڭدەر «بوراندى» دا قوسامىز.
- دۇرىس. تابىلعان اقىل. «تايسون» ناعىز ايتاقتىڭ ءيتى. تەك يتتەر ءبىرىن-ءبىرى بىلمەيدى...
- يت تە بولسا، جاۋ كەلگەندە بىرىگەدى بۇلار. الدىمەن «ۆۋلكاندى» سالامىز، توبەلەس قىزا بەرە ەكىنشى ءبىر تۇستان «تايسوندى» قوسامىز. مىنە، سوندا قىپ-قىزىل قىرقىستىڭ كوكەسى بولادى!.. قۋات، سەن بۇعان قالاي قارايسىڭ؟
- ءوزى اش، ءوزى شويناق، قاماۋداعى قاسقىرعا قارسى ەكى دۇلەي ءيتتى قوسۋ وبال ەمەس پە؟ اي، بىراق... تۇبىندە ماعان دا وسى يتقۇستىڭ ءومىرى ەمەس، ءولىمى كەرەك... مەن ەندى مۇنى ساتىپ پايدا تاپپاسپىن، سەندەردىڭ دەگەندەرىڭ بولسىن. كەلىستىك.
- ءاپ، بارەكەلدە، اكەل قولدى! ەندەشە بىلاي ىستەيىك، بۇل شويناق ءزاميردىڭ «چەمپيونىن» جايراتقان پالە ەمەس پە، ونىڭ ازۋىن قاعىپ تاستاۋ كەرەك. ايتپەسە...
- قالجىڭىڭ با؟ جوق جىگىتتەر. بۇلارىڭ ارتىق. ءبىر ەمەس، بىرنەشە توبەتكە تالاتتىرادى ەكەنسىڭدەر، ونىڭ ەندى ازۋسىز قالدىرساق نە بولادى؟ تازا قيانات قوي... ونىڭ بار سەنگەن قارۋى سول... ويتسەك، توبەلەستىرىپ تە قاجەتى جوق. تىككەن اقشالارىڭ وزدەرىڭە.
- قۋات، قايداعى قيانات، ول قاسقىر ەمەس پە؟ ءبىز سونىڭ اقشاسىن تولەيمىز. قانشا تۇرادى ەكى ازۋى، تولەيمىز، تەك قاقىن ايت. «چەمپيوندى» جەڭگەن شويناققا ەكى-ءۇش يت بۇيىم بولماس.
- حا-حا!.. جاقسى. كورەرمىز. بۇل شويناق ماعان پايدا اكەلسە، نەسىن ايايمىن. دەگەندەرىڭ بولسىن. ونىڭ ازۋىن قاعىپ الامىن دا ءزاميردىڭ موينىنا تاعامىن. ءيتىن ولتىرگەن ارلاندى ۇمىتپاسىن... حا-حا...- بۇل ازىلگە جينالعاندار جابىلا كۇلدى.
ەرتەسىنە جىگىتتەر ويعا العاندى جۇزەگە اسىرۋعا كىرىستى. تالاي يت تالاستان جەڭىمپاز بولعان ءدۇر توبەتتەردى اۋىلعا الدىردى. بۇل كەزدە قۋات قاسىنا ەكى جىگىتتى الىپ، كوگەندەگى ارلاننىڭ ازۋ ءتىسىن مۇقاۋعا كىرىسكەن. جابىلىپ ءجۇرىپ قانشا تىرىسسا دا قاسقىردىڭ قوس ازۋى تەمىر قۇرالعا بولمادى. ەزۋى قىزىل قانعا بويالعان جىرتقىش ىرىلدادى دا جاتتى.
- ەي، مىنانىڭ ءتىسى تەمىر مە، نە ءوزى، قالاي-قالاي بىتكەن؟ قىسقاش سىناتىن بولدى.
- جاعىمەن تۇتاسىپ قالعان با، قوزعالمايدى. ەگەۋمەن ەگەپ، نە ارالاپ تاستاساق قايتەدى؟
- جىگىتتەر، ايتپاقشى مەن ەستىدىم، قاسقىردىڭ ازۋىن تەك ءولتىرىپ بارىپ الۋ كەرەك، وندا دا جاعىن قازانعا سالىپ ۇزاق قايناتۋ قاجەت.
- قويشى ەي، ونى كىمنەن ەستىپ ءجۇرسىڭ سەن؟
- قايىردان.
- سۋرەتشى قايىردان با؟
- ءيا، ول ءبىر جەردەن قاسقىردىڭ باس سۇيەگىن تاۋىپتى. سونىڭ ءتىسىن الايىن دەپ ابىگەرگە ءتۇسىپتى. ءتىپتى بولماعان سوڭ باستى قازانعا سالىپ بالەن ساعات قايناتىپتى.
- الىپ پا؟
- ونىسىن بىلمەدىم. ايتەۋىر ازۋدىڭ جاقپەن ءبىتىسىپ جاتقانداي مىقتىلىعىن بايقاپتى. العان شىعار. قايىر دا ءبىزدىڭ قاسقىر عوي. ونەر دەسە ءولىپ كەتەدى. سونى وزىنەن سۇراۋ كەرەك ەكەن. العان شىعار...- دەپ جىگىتتەر ارلاندى ابدەن قينادى. كەنەت ءدال قۇلاق تۇبىنەن «گۇرس» ەتكەن مىلتىق داۋىسى ءبارىن ساسقالاقتاتىپ تاستادى. اۋلانىڭ ورتاسىندا قوس اۋىزدى بۇلارعا كەزەي ۇستاپ ابات تۇر.
- ەي، ءيتتىڭ عانا بالاسى، سەنىڭ ەسىڭ دۇرىسپا، قولىڭداعى قارۋىڭ نە؟- دەپ قۋات تۇرا ۇمتىلعان، ۇڭعىسىن اعاسىنا تۋرا بۇرعان ابات:
- اتامىن! جاقىنداما ماعان. اعا، دوعار قورلاۋىڭدى. اقشا-اقشا دەپ وبالدى ۇمىتتىڭ! - دەپ كادىمگىدەي اشۋعا مىنگەن ءىنىسىنىڭ ەشتەڭەدەن تايىنباس ءتۇرىن تانىعان قۋات داۋسىن جۇمسارتىپ:
- بولدى-بولدى اباتجان. قوي ەندى. ونسىز دا بۇل جۇمىس وڭبادى. پالەنىڭ ازۋى ازۋ ەمەس، كوك تەمىر ەكەن. جىگىتتەر، قانە، بايلاۋىن شەشپەي تورعا ەنگىزەيىك. سوسىن كورەرمىز،-دەپ ىنىسىنە جالتاقتاي قاراپ، كوكجالدى ىشكە سۇيرەي جونەلگەن ەكى سەرىگىنە بولىستى.
كۇن سۋىق. ارلاننىڭ قاماۋدا جاتقانىنا ونىنشى كۇن.
ءبۇيىرى جابىسارداي اش بولسا دا كىسى كەلگەندە ءجۇنىن قومپايتىپ، ىرىلداپ-گۇرىلدەپ، شىنجىرىن سۇيرەتىپ قازىقتى شىر كوبەلەك اينالا بەرەدى. ىزا-كەگىنىڭ كۇشتىلىگى سونداي، توڭ جەردى تىرنالاپ، توپىراعىن شىعارىپ تاستاعان. ءوزىنىڭ دە دەنەسىن، اسىرەسە « ءبارى سەنىڭ كەسىرىڭ» دەگەندەي قاقپان شالعان شولاق سيراعىن اياۋسىز تىستەپ، قانىن سۋداي اعىزادى. قۋات ەتى مول سۇيەكتى قۋىستان ىشكە ىسىردى.
- ءوز-ءوزىڭدى دە ايامايسىڭ. ءما، جەي عوي. ەرتەڭ سەن ءۇشىن ەڭ اۋىر كۇن بولعالى تۇر. جاقسىلاپ قورەكتەنىپ ال. ەكى بىردەي دۇلەيگە توتەپ بەرە الار ما ەكەنسىڭ؟ ولەر ءساتىڭ تايادى بىلەم، - دەي بەرگەندە مۇنىڭ ءسوزىن ۇققانداي كوكجال تۇمسىعىن كوتەرىپ، ۇلىدى-اي دەيسىڭ كەلىپ. توبە قۇيقاڭدى شىمىرلاتقانداي اششى زار قوبىزدان توگىلگەن كۇيدەي ءادىل ەستەن تاندىرىپ الىپ بارادى.
- ءوي، ءوشىر ءۇنىڭدى! قارا باسىڭا كورىنگىر!..-دەپ قۋات ايىردى الا سالىپ، تەسىكتەن سۇققىلادى. اش بۇيىرىنە ىستىك كىرگەن قاسقىر قايىرىلا بەرىپ وزىنە شاپتىقتى،- جات ەندەشە وسىلاي، ساعان تاماق تاسىپ جۇرگەن مەن اقىماق،-دەپ اڭشى ەتتى ايىرمەن ءىلىپ كەرى سۋىردى.
ايتۋلى كۇن. جولداس ءدۇر توبەتىن اۋلاعا كىرگىزگەندە جينالىپ قالعان توپ كەرى شەگىندى. اۋىل اراسىنداعى يت بىتكەننەن تۇرقى بولەك، دالا كەزىپ، ءتۇز تاعىسىمەن تارتىسقان «ۆۋلكان» وزىنە سەنىمدى، ەشتەڭەدەن تايسالمايتىن ناعىز كەر اۋىزدىڭ ءوزى كورىنەدى. بۇل اراعا نە ءۇشىن كەلگەنىن دە بىلەتىندەي بىردەن ارلان تۇرعان تورعا ايبات شەگە ۇمتىلدى.
- قۋات، بول، اش ەسىكتى. مەنىكى شىدايتىن ەمەس. قۇرباندىعىنىڭ يتقۇس ەكەنىنە قۋانىشتى. اش، قۇرىپ كەتكىر ەسىكتى!
- ءيتىڭدى ارمەن تارت، مەن قازىر... - دەگەنشە بولمادى الاڭقايداعىلار توبەگە ءمىنىپ، قوراعا تىعىلىپ، ايقاستى اڭدىدى. ارلان دا كۇتتىرمەدى. ورتا ۇمار-جۇمار توبەلەس. قار بەتى جۇلىنعان ءجۇن مەن شاشىراعان قانعا بويالدى.
- سەرىك، سەرىك! «تايسون» قايدا؟ قوسساڭشى ەندى. الگى «بوران» اتتى يت شە؟
- جوق! ءالى ەرتە. «ۆۋلكاننىڭ» ءوزى-اق جايراتار.
- ەي، مىنا ءپالىنىڭ مىقتىسىن-اي، ءال بەرەر ەمەس.
- اتاسى جىرتقىش ەمەس پە؟ ازۋىن ءبىر ىلىكتىرسە بولدى، «ۆۋلكانىڭنىڭ» ءتاشى بىتەدى. ءانى، ايتتىم عوي، القىمىنان الدى، ءانى، قارا!..
- ۆۋلكان! ۆۋلكان!
- ارلان! شويناق! كوكجال!
- ۆۋلكان!..- دەپ ايتاقتاعان كوپتىڭ كوزىنشە وزىنەن دىراۋ ءيتتى بۇرىشقا تىعىپ تاستاعان ارلاننىڭ دەسىنە تاڭ قالعاندار اڭشى جىگىتتى كىنالادى.
- ەي، قۋات، سەن ارلاننىڭ ازۋىن قاعىپ تاستاماپ پا ەدىڭ؟ مىنانىكى قانجارداي جارق-جۇرق ەتەدى عوي. ءبىز كەشە ساعان نە ءۇشىن اقشا بەردىك. الدايىن دەدىڭ بە؟
- بولمادى عو، اقشا ما، قايتىپ ال، جىگىتتەر كوردى، الماق تۇگىلى ورنىنان قوزعاساق قانە؟ زامير، ايتساڭشى...
- ءيا، سولاي. جاعىمەن تۇتاس بىتكەنى راس شىعار... ازۋىن قاعا المادىق سايتاننىڭ... ءارى قىرسىققاندا مىنا كىم،- دەپ اباتقا كوزىمەن اتا قارادى. بىراق ءسوزىنىڭ اياعىن ايتپاي جۇتىپ قويدى.
- ءا، سولاي ما، ەندەشە سەرىك، وتەپ، يتتەرىڭدى قوسىڭدار!-دەپ الدىڭعى جىگىتتىڭ بۇيىرۋى مۇڭ ەكەن، قوس قاپتالدان ەكى توبەت ارسىلداي ۇمتىلدى. بىراق «ۆۋلكاندى» جەڭىپ، جۋان موينىن ارەڭ بۇرىپ: «سەن شاۋىلدەكتەر ماعان نە ىستەي قوياسىڭدار؟» دەگەندەي ازۋىن اقسيتا گۇجىلدەگەن كوكجالعا تاياعاندا ەكپىندەگەن قوس توبەت جارعا سوعىلعانداي كەرى شەگىندى. ءبىر-بىرىنە قارايلاپ: «الدىمەن سەن شاپ، سەن» دەسىپ، قۇر ابالاپ تۇرىپ الدى.
- تايسون، ءۇر سوق! تايسون! سوق!
- تايسون! كورسەت كوزىنە كوكەسىن. ۇر!
قارايعان ادامنىڭ ايتاعىنا قوزدى ما ەكى يت ەكپىن الدى. ءبورىنى تالاپ تاستارداي بۇرىشقا تىقسىرىپ بەردى. بىراق قانسىراعان كوكشۋلان تالانىپ جاتىپ-اق ۇرىمتال تۇستا ءداۋ قارا توبەتتىڭ تۇمسىعىنان الا كەتتى. تايسون كۇشىكتەي قىڭسىلاپ، جەر باۋىرلاپ قالدى. ەكىنشى توبەتتىڭ دە الگىندەگى ءتاسى قايتقان، ارپىلداي ءۇرىپ، كوتكەنشەكتەي شەگىنگەن. قىزىق قۋعاندار ءبىر-بىرىنە قاراسىپ، يت ىزدەسىپ ابىگەرلەندى. جەتەككە العان ماقتاۋلىسىن قوسۋعا جۇرەگى داۋالار تاۋەكەلدىڭ ادامى تابىلمادى. سونى سەزگەندەي كوكجال: «مەن جەڭدىم! تاعى قايسىسىڭ بارسىڭ؟» دەگەندەي قازىقتىڭ قاسىنا بارىپ شوقيىپ وتىرا كەتىپ، تۇمسىعىن كوككە سۇزە ۇلىپ كەپ جىبەردى. بۇل جولى وعان «ءۇنىڭدى ءوشىر!» دەگەن جان بولمادى. قىزىققۇمار كوپتىڭ كومەيىنە قۇم قۇيىلعان. تاڭىرىمەن تىلدەسكەندەي كوكبورى ءبىر سىلكىندى. جەڭىمپاز رۋح ءۇنى كوككە اۋەلەدى.
اۋىل-اۋماققا ارلاننىڭ جەڭىسى اڭىز بوپ تارادى. ماڭايدان وعان قارسىلاس تاپپاي، مىسى قۇرىعاندار الىس-الىسقا حابار سالدى. يتتوبەلەستىڭ دە نارقى ءوستى. اقىرى شەت اۋىلدان ارلانعا سالار توبەت تابىلىپ، سونى اكەلمەكشى بولىپ جاتقاندا توسىن حابار جەلىككەن جۇرتتى تەجەدى. ارلان ءجانتاسىلىم بولىپتى. جانسىز كوزدەگى وشپەگەن ىزانىڭ، قايتپاعان كەكتىڭ تابى ءتىرىنى تىكسىنتكەندەي ەكەن. جينالعان كوپتىڭ كوزىنشە ءبورىنىڭ قارىسىپ قالعان جاعىنان تەمىر كىسەندى ارەڭ اجىراتقان قۋات:
- بۇگىن نەشەسى ءوزى؟-دەپ توڭىرەگىنە كوز جۇگىرتە سۇراعان، تۇرعاندار داۋرىعا جونەلدى.
- ون جەتىسى.
- جەلتوقساننىڭ ون جەتىسى. ونى نەگە سۇرادىڭ؟
- سولاي ما، ون جەتىسى دەيسىڭ... ەستەرىڭدە مە، جوق پا، مەن بۇنى وسىدان تۋرا ون جەتى كۇن بۇرىن قولعا تۇسىرگەنمىن. سودان بەرى شاينام ەت جەگەن ەمەس...
- قويشى ەي؟ قاتە شىعار؟
- مۇمكىن ەمەس. تەسىك تاماق كىمدە جوق.
- ەندەشە ناعىز قاسقىر ەكەن ءوزى!..
- ءبورى دەسەيشى!..
- ءبورىنىڭ ءبورىسى!..
- ناعىزدىڭ ءوزى ەكەن!..
- ون جەتى كۇن؟!. وتكەندەگى ۇزاق ۇلىعانى سوڭعى ءبىر سەرپىلگەنى، تاڭىرىنە شاققان ارىزى ەكەن-اۋ...
- سوندا قالاي، اۋىلدىڭ بۇكىل الاباي-دالابايلارىمەن بۇل اش كۇيى ايقاسقان با، ا؟..
- سولاي بولىپ تۇر عوي... سونشاما كۇن اشىعىپ، ناپسىگە بەرىك ەكەن ءوزى.
- مىنە، ءبورى دەپ وسىنى ايت. اشتىعىن دا بىلدىرمەي كەتتى-اۋ سابازىڭ! ولەتىن كۇنىن دە ءبىلىپتى. جەلتوقساننىڭ... بۇگىن نەسى عوي الگى، مەيرام...
- قايداعى مەيرام؟ قاسىرەتتى كۇن، سونداي رۋحتىڭ قۇربان بولعان كۇنى دەسەيشى... مەيرام دەيدى عو...
- كۇنتىزبەدە سولاي. تەلەديدار، راديو، ءبارى دە ايتىپ، جازىپ جاتىر...
- ونىڭ بۇعان قانداي قاتىسى بار؟
- بىلمەيمىن عو... جاي ەسىمە ءتۇستى... سوسىن ايتا سالدىم.
- قويشىعا يتقۇستىڭ دا ولگەنى مەيرام. دۇرىس ايتتىڭ «اي ماڭداي ءجامىش»، بۇگىن بىزدە مەيرام!
- سەندەر ەمەۋسىرەتكەن مەيرام دا قانمەن كەلگەن. «جەلتوقسان»، «جاڭاوزەن»... كەشە دە، بۇگىن دە رۋح وپات بولدى. ەڭ قورقىنىشتىسى وسى. بۇرىنعى وتكەن اتا-بابامىز بايراعىنا تەكتەن-تەك ءبورىنى تۇسىرمەگەن بولار. ونىڭ وسىنداي مىقتى رۋحىنا، قايتپاس قايسارلىعىنا ءسۇيسىنىپ، توبەسىنە تۋ عىپ كوتەرگەن عوي شاماسى؟!. ءبىز بولساق كوكبورىنى كيە تۇتۋدىڭ ورنىنا تەمىرگە كوگەندەپ، يتاياقتان اس بەرەمىز. مىنا كوكجال ون جەتى كۇن بويى نە ءۇشىن ازاپ تارتتى؟ نە ءۇشىن؟ وسىنى ويلاعان كىم بار؟ بۇلاي ازاپتايتىنداي ءبىز كىمبىز؟ قۇدايمىز با، ا، ءبىز كىمبىز؟.. ايتىڭدارشى!
- ەكىلەنبە قاسىم. سەن دە ايتاسىڭ-اۋ، بۇل قويىڭ بىلاي تۇرسىن، وزىڭە قارسى شاپقان جىرتقىش ەمەس پە؟ سەنىڭ ەسىڭ دۇرىس ەمەس وسى. قاقپاعىڭدى اشىپ قاراۋ كەرەك.
- جىرتقىش بولسا بولسىن. ونى سولاي قىلعان دا بالكىم ءوزىمىز...
- «قاسقىردىڭ اۋزى جەسە دە قان، جەمەسە دە قان». وسىمەن ءبارى ايتىلعان. ءبىتتى.
- كىم بىلگەن، كىم بىلگەن... نەدە بولسا بۇل ءبورىنىڭ اجالى وي سالادى. قاس باتىردىڭ ولىمىندەي ءولىم كوردىك. وبالىنا قالمادىق پا دەپ قورقام...
- ەي، اباتجان، سەن نەمەنە، جىلاپ تۇرمىسىڭ؟ قاسقىرعا بولا بوساپ... كەشە ازۋىنا اراشا ءتۇسىپ، ءبىزدى قىرىپ كەتەردەي بولىپ ەدىڭ... ءتايت ءارى! دوعار! جاماندىق شاقىرما. كورگەن جۇرتتان ۇيات، اڭشىنىڭ ءىنىسى جىلاپتى دەگەن... ءوي، ىنجىق نەمە!.. ءبارى بوس ءسوز. اعالارىڭ ايتا بەرەدى، بۇل حايۋاندا ەشقانداي كيە دە قاسيەت تە جوق. مۇنىڭ اۋىلعا شاپقانىن، ايبارشا اپاڭدى تالاپ تاستاعانىن ۇمىتتىڭ با؟.. ۇمىتساڭ قاسىڭدا ەسىڭە سالار مىرزا اعاڭ تۇر. ءوي!.. مىنە، ارلانىڭ ءولدى دە قالدى. ءتيىستى سازايىن تارتتى. اياپ كەرەگى جوق.
- ءجون ءسوز. يتقۇستى اياۋعا بولمايدى. مۇنى تۇگىن دە قالدىرماي ورتەپ جىبەرۋ كەرەك.
- ورتەۋ كەرەك!
- ءيا-ءيا، جانارماي قۇيىپ، جاعىپ جىبەرۋ كەرەك!
- قۋات، اۋىلىڭا قاسقىر شاپسا ءبىر سەبەبى بولعان، ال بۇل ءبورى سەنىڭ قاي مالىڭا شاپتى؟ ايدالادا جۇرگەن جەرىنەن ازاپتاپ، اۋىلعا اكەلدىڭ، يتكە تالاتىپ، اشتان قاتىرىپ، اقىرى قيناپ ءولتىردىڭ. وسى ما سەنىڭ اڭشىلىعىڭ؟ وسى ما سەنىڭ ەرلىگىڭ؟
- يتاياق ءبىر كۇن دە استان بوساعان ەمەس. ونى مەن ەمەس ولتىرگەن، ءوزىنىڭ قاسيەتسىز قاسقىرلىعى.
- ءيا، ونى ولتىرگەن سەن ەمەس. نامىسى! تەكتىلىگى! كيە-قاسيەتسىز دەۋىڭ تىپتەن بەكەر. اسىلىق ايتپا قۋاتجان. ەندى مۇنىڭ تەرىسىن سىدىرىپ الىپ، تورىڭە ءىلىپ قوي. اڭىزعا لايىق ارلاننىڭ ءبىر وبالىن وسىلاي كوتەرىپ ال. باسقا قولدان نە كەلەدى. بولار ءىس بولدى، بوياۋى ءسىڭدى. بالالارىڭا ايتار بىردەڭە قالسىن. ال ءىنىڭ اباتتى تەككە جازعىرما. وداندا كوكجالدىڭ تەرىسىن ىرە، ەندىگى قالعان شارۋا وسى. مۇنىمەن مىرزا دا، باسقالارىڭ دا كەلىسەرسىڭ...- دەگەندە قۋاتتىڭ قولى بەتىندەگى تىرتىققا ەرىكسىز بارىپ قالدى.
- جوق قاسىم، سونى ساعان بايلادىم. ونىڭ يت بىتكەندى جايراتىپ، وسى قالدىرعان ىلاڭى دا جەتەر. ماعان سالسا جەر بەتىندەگى قاسقىر اتاۋلىنىنىڭ تۇقىمىن تۇزداي قۇرتار ەدىم! ماعان، مىرزا كورشىمە، وسى تۇرعان بارلىعىمىزعا ول - دۇشپان. بىتىسپەس جاۋ. ءبىز سەن سياقتى ءپالساپا سوعا المايمىز. ءيا، مويىندايمىن، مىقتىلىعىنا ءسوزىم جوق، مۇنداي جانكەشتىنى ءوز باسىم ءومىرى كورگەن ەمەن. بىراق قانشا جەردەن ەسكىنىڭ جىرىن ايتىپ، باس اينالدىرساڭ دا مەن ساعان ابات ەمەسپىن، قۋاتپىن! قاسقىردى جالاڭ قولمەن الاتىن قۋاتپىن!.. قالاساڭ قاندىاۋىزدىڭ تەرىسىن اپارىپ توبەڭە قادا، ايتپەسە قازىر ورتەيمىن!.. ابات، شىرپى، جانارماي اكەل، بول!
- بوپتى. اشۋلانبا. سەن ءوز دەگەنىڭە جەتتىڭ. جۇرت تا قىزىق كورىپ، ءبىر-ءبىرىنىڭ قالتالارىن قاعىسىپ قالدى. ساعان دا از پايدا تۇسپەدى بىلەم. وسى قىزىققا باتقاندارىڭ دا جەتەر.
- اقشا تىكپەگەنىڭە وپىناسىڭ-اۋ. قاسىم، سول شەبەرحاناڭدا وتىرا بەرمەيسىڭ بە؟ بۇل اراعا قاي قۇداي سەنى ايداپ كەلگەن؟ مەنىڭ تاڭىم بار، سەنى كىم مۇندا شاقىرعان؟
- ءبورىنىڭ ءولىمىن ەستىپ...
- ءا، سولاي ما؟ نە ول سەنىڭ تۋىسىڭ با؟ كىمگە كوڭىل ايتپاق ەڭ؟ بۇل جەردە ازا ەمەس، ءجامىش ايتقان - مەيرام. مانادان قايداعى جوقتى ايتىپ باسىمىزدى قاتىرعانىڭ دا جەتەر. مەيرامنىڭ شىرقىن بۇزبا. الار تەرىڭدى ال دا، جوعال! ايتپەسە، ورتەيمىن! ابات!..
- «ءيتتىڭ يەسى بولسا، ءبورىنىڭ ءتاڭىرىسى بار» دەگەن، مەنىڭ-اق تورىمدە تۇرسىن، قاس ءبورىنىڭ ەڭ بولماعاندا كيەسىن قۇرمەت تۇتالىق،- دەپ جاسى قىرىقتىڭ شاماسىنداعى مىعىم دەنەلى ازامات ءبورىنىڭ دەنەسىن شانجىردان بوساتىپ، اۋلانىڭ اشىعىنا سۇيرەپ اكەلىپ، قونىشىنان جارق ەتكىزىپ ءمۇيىز ساپتى پىشاعىن سۋىرعاندا كوپشىلىك سىرت اينالا بەردى...
«ءبىسسىمىللا... كەزدىك سالار اڭ ەمەس ەدىڭ... جاساعان، ءوزىڭ كەش بۇل ءبىر ءىسىمىزدى...»
2012 جىل. شىلدە.
«اباي-اقپارات»
