الەۋمەتتىك جەلىدە جازباڭا قيسىنسىز پىكىر قوسقاندا، قاتتى جاۋاپ بەرىپ جاتامىن. سول كەزدە ء“سىز ءسوز ەركىندىگىنە قارسىسىز با؟” دەپ جاتادى. اشەيىندە ءسوز بوستاندىعى تۋرالى كوپ ايتاسىڭ، وسىندايعا كەلگەندە دەپ “ەكىجۇزدى” ەتكىسى كەلەدى.

مەنىڭشە، مۇنداي ادامدار ءسوز ەركىندىگى دەگەن ۇعىمدى قاتە تۇسىنەدى. مەنىڭ ءسوزىم اۋىر تيسە دە، ول دا پىكىر. ءسوز ەركىندىگى قاعيداسى ءسىزدى مۇنداي اۋىر تيەتىن سوزدەن قۇتقارمايدى. مەن ءسىزدىڭ ەركىندىگىڭىزگە قول سۇعىپ تۇرعان جوقپىن. ەگەر ءسىزدىڭ سول پىكىرىڭىز ءۇشىن قولىڭىزعا كىسەن سالسا، قورلاسا، قۋدالاسا، سوندا عانا ءسوز ەركىندىگىنە سىلتەسەڭىز بولادى.

ياعني، مەن ويىما كەلگەندى ايتامىن، ال سەن ونى سىناۋشى بولما دەپ الىپ، ەركىن سوزگە دەگەن قۇقىعىم بۇزىلدى دەپ جار سالۋ دۇرىس ەمەس.
اعىلشىن تىلىندە "Freedom of speech does not mean freedom from consequences" دەگەن ءسوز بار. قازاقشالاپ ايتقاندا، ويىڭا كەلگەندى ايتا عوي، بىراق جۇرتتىڭ رەاكتسياسى بولاتىنىن ءبىل. ول رەاكتسيا ءاردايىم جاعىمدى بولا بەرمەيدى.

سوسىن الەۋمەتتىك جەلىدە دوستىقتان شىعارىپ جىبەرۋدى، بانعا تىعۋدى دا ءسوز ەركىندىگىن بۇزۋعا تەڭەيدى. قاتارداعى ازامات الەۋمەتتىك جەلىدە وزىنە جاعىمسىز ادامدى وقىماۋعا، كورمەۋگە قاقىلى. ءباز بىرەۋدىڭ دوستار قاتارىنان شىعىپ قالۋىڭىز، ءسىزدىڭ ازامات رەتىندەگى قۇقىعىڭىزدى شەكتەي قويماس. ءتىپتى ول ادام شەنەۋنىك بولسا دا، ويتكەنى ادام الەۋمەتتىك جەلىنى دوستارى ءۇشىن دە اشۋى ىقتيمال.

بىراق، ارينە، ەگەر شەنەۋنىك الەۋمەتتىك جەلىدەگى اككاۋنتىن رەسمي اقپارات تاراتۋ، قابىلداۋ كوزى رەتىندە قاراسا، وندا بۇعاتتاۋ ءسىزدىڭ ازامات رەتىندەگى قۇقىعىڭىزدى بۇزادى. سونداي-اق قوعامعا قىزمەت قىلاتىن/ۇسىناتىن (مەيلى كوممەرتسيالىق بولسىن) مەكەمەلەر دە جەكە ادامدى بۇعاتتاماۋى ءتيىس.
دەگەنمەن، كەز كەلگەن بۇعاتتاۋدى، كەز كەلگەندە دوستىقتان شىعارۋدى ءسوز ەركىندىگىنە اكەلىپ تىرەي بەرۋدىڭ قاجەتى جوق.

P.S. توقاەۆ بيلىگىنە قاتىستى نە جازسام دا، “تىرناق استىنان كىر ىزدەۋ” دەيتىندەر تابىلىپ جاتادى. ولارعا ايتارىم، ەل باسقارۋ ىسىندە كىر تىرناقتىڭ استىندا دا بولماۋى كەرەك.

دارحان ومىربەك

Abai.kz