جانە اياۋسىز باسىپ-جانشىلعان كوتەرىلىس. بيلىك بۇنى ەشقاشان ساياسي-الەۋمەتتىك پروتەست رەتىندە مويىنداماۋعا بارىن سالادى. سوندىقتان دا بۇگىنگى تاڭعا دەيىن، وسى ءتورت ايعا جۋىق ۋاقىت ارالىعىندا بۇل كوتەرىلىستى بىرەسە 20 مىڭ تەرروريستكە جاۋىپ، بىرەسە بيلىك ىشىندەگى «ساراي توڭكەرىسى»، «قاستاندىق تەورياسىنا» اۋدارىپ، بىرەسە «ساقالدىلار بۇلىگىنە» تىرەپ، بىرەسە كوتەرىلىسشىلەرگە بىرەۋلەر اقشا بەرىپ الاڭعا الىپ شىقتى دەپ – نەشە ءتۇرلى ستسەناري ويلاپ تابۋدا.

بۇل ستسەناريلەردىڭ ارتىندا نە تۇر؟ نەگە بيلىك كوتەرىلىستىڭ نەگىزگى سيپاتىن بۇلاي مويىنداماۋعا بارىن سالادى؟ سەبەبى، بۇنداي ستسەناريلەرگە نەگىزگى باسىمدىق بەرۋ – "سترەليات نا پوراجەنيەنى" اقتاپ الۋدىڭ ەڭ باستى جولدارىنىڭ ءبىرى ءارى ناقاقتان ناقاق ءولىپ كەتكەن كوپتەگەن شەيىتتەردىڭ الدىندا بيلىك، مەملەكەت تاراپىنان جاۋاپكەرشىلىك الماۋدىڭ، ولاردىڭ وتباسىنا كومپەنساتسيا تولەمەۋدىڭ تاعى دا ءبىر قۇيتىرقى ءادىسى. سونىمەن قاتار، حالىق الدىنداعى جانە حالىقارالىق بەدەلدى ساقتاپ قالۋدىڭ امالى.

ارينە، مۇنداي ۇلكەن ساياسي تولقۋ مەن كوتەرىلىستەردىڭ بىرنەشە سيپاتى بولاتىنى داۋسىز. الايدا، وعان بەرىلەر باعا ونىڭ نەگىزگى سيپاتىنا باسا نازار اۋدارتۋدى تالاپ ەتەدى. ەندەشە، قاڭتارداعى كوتەرىلىستىڭ نەگىزگى سيپاتى – حالىقتىڭ ساياسي-الەۋمەتتىك پروتەستى ەكەندىگى مويىندالۋى ءتيىس. ال جوعارىداعى «ستسەناريلەردىڭ» ىشىندەگى ەڭ ءىلىپ الارلارى «ساراي توڭكەرىسى»، «قاستاندىق تەورياسى» سياقتى ەلەمەنتتەر كوتەرىلىستىڭ ەكىنشى، ءۇشىنشى سيپاتى رەتىندە قاراستىرىلۋى قاجەت.

وقيعادان كەيىن قۇرىلعان كوميسسيالاردىڭ نەگىزى اكتسەنت بەرەتىن تۇسى دا وسى ەدى. بىراق، ولاردىڭ كەيبىرى ىسكە كىرىسپەي جاتىپ، قاۋەسەت اقپاراتتار انىقتالماستان، ءسوزىنىڭ «ءبىسمىللاسىن» كوتەرىلىسكە شىققانداردى ايىپتاۋدان باستادى. سوندىقتان ولاردان ەش قايىر جوق ەكەنى سول كەزدەن-اق بەلگىلى بولعان.

وقيعانىڭ ورىن العانىنا 100 كۇننەن اسىپ، 4 ايعا جۋىقتادى. الايدا، ءالى كۇنگە دەيىن سول كەزدە بەيبىت حالىققا وق اتىپ، مەرت قىلعان، كەيىن قولعا تۇسكەندەردى دۆد، سيزو-لاردا اياۋسىز ازاپتاپ قيناعان بىردە-ءبىر اسكەري، قۇقىق قورعاۋ سالاسىنىڭ وكىلدەرى قىلمىستىق ىسكە تارتىلىپ، جازالانعان جوق. مۇنىڭ ءوزى الداعى ۋاقىتتا دا ەشكىمنىڭ جازالانبايتىنىن بىلدىرەدى. بيلىك ءىستى ادەيى اقىرىن-اقىرىن سوزىپ، حالىقتىڭ نازارىنان تايدىرىپ اكەتپەكشى. ياعني، بۇل دا حالىقتى الداۋدىڭ كەزەكتى ارەكەتى.

ەگەر بيلىك مۇنداي وقيعالاردىڭ نەگىزگى سيپاتىنا ءادىل باعاسىن بەرىپ، الداعى ۋاقىتتا وسى پروتەستىك كۇيدىڭ نەگىزى بولىپ جاتقان، حالىقتىڭ بەرىسى 30 جىلدا قوردالانعان ساياسي-الەۋمەتتىك تالىپ-تىلەگىن ورىندامايتىن بولسا – وندا بيلىككە قارسى حالىق پروتەستى ەشقاشان توقتامايدى جانە جاقىن بولاشاقتا تاعى ءبىر كوتەرىلىسكە ۇلاسىپ، سول تۇستاعى تاعى ءبىر «ساراي توڭكەرىسىن»، «قاستاندىق تەورياسىن» كوزدەگەن ءۇشىنشى كۇشتىڭ ءوز مۇددەسىن ىسكە اسىرۋىنا زور ىقپال ەتىپ كەتۋى مۇمكىن. ودان كەيىن ەكىنشى، ءۇشىنشى رەت تە سولاي بولىپ جالعاسا بەرەدى. حالىق جاپپاي باس كوتەرگەن سايىن قىرىپ سالىپ وتىرا بەرمەيتىن شىعار؟! بۇل كەشەگى زامان ەمەس، باسقا ءداۋىر. سوندىقتان، وقيعانىڭ نەگىزگى سيپاتىنا ءادىل باعاسىن بەرۋ دەگەن ءسوز – مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ سول ماسەلەگە باسا نازار اۋدارىپ، بولشاقتا سول جاعدايدى قايىرا تۋىنداتپاۋى دەگەن ءسوز.

كوتەرىلىستىڭ نەگىزگى سيپاتىنا باسا نازار اۋدارۋدىڭ ماڭىزى وسىندا.

الايدا، قاڭتار كوتەرىلىسى كەزىندە جانە ودان كەيىن وقيعاعا قاتىسقانداردى اتىپ، ازاپتاعان قۇقىق قورعاۋ وكىلدەرىنە قاتىستى بيلىكتىڭ ارەكەتى – ءبىر قولىمەن ءوزى ايتاقتاعان توبەتىن، ەكىنشى قولىمەن ءوزى سابامايتىندىعىن كورسەتىپ وتىر. ەگەر ساباسا – كەلەر جولى توبەتتىڭ وزىنە شاباتىنىن تۇسىنەدى. وسىعان قاراپ-اق ءبارىن ۇعۋعا بولادى.

ەندىگى ارەكەت قولدان كەلگەنىنشە حالىقارالىق كوميسسيانىڭ ىسكە ارالاسۋىن تالاپ ەتۋ. ونسىز ەشتەڭە ونبەيتىنىن ۋاقىت كورسەتىپ كەلەدى. ايتپەسە، كوپتەگەن ازامات ناقاقتان-ناقاق تەرروريزم ايىبىمەن تەمىر تورعا توعىتىلىپ كەتۋى مۇمكىن.

ەلزات ەسكەندىردىڭ جازباسى

Abai.kz