"New York Times" گازەتىنە امەريكالىق بەلگىلى تاريحشى تيموتي سنايدەردىڭ «رەسەي-فاشيستىك مەملەكەت» دەپ ايتىلۋى كەرەك»، - دەگەن ماقالاسى جارىق كوردى.

اۆتور شىعىس ەۋروپا تاريحىنا ماماندانعان. ول «ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستا فاشيستىك گەرمانيا جەڭىلدى، بىراق فاشيزم يدەولوگياسى جويىلعان جوق»، - دەيدى.

وسى ۋاقىتقا دەيىن گيتلەر مەن حولوكوست وقيعاسى ءفاشيزمنىڭ جارقىن مىسالى رەتىندە سانالىپ كەلدى. بىراق بۇل وتە كىشكەنتاي عانا مىسال. فاشيزم ەۋروپانىڭ كوپتەگەن ەلدەرىندە ءارتۇرلى ۋاقىتتا جانە ءارتۇرلى ماسشتابتا ءجۇردى. فاشيزم ارقاشان بىرەۋدىڭ «قالاۋىن» ورىنداۋ جولىنداعى جەڭىسكە ۇمتىلۋ بولىپ كەلدى. ءدال قازىر وسى سيپاتتامانى رەسەيدەن كورىپ وتىرمىز. رەسەي ناعىز فاشيستىك جويقىن سوعىستى جۇرگىزىپ وتىر.

كوپتەگەن تاريحشىلاردىڭ فاشيزمگە بەرگەن سيپاتتاماسى بۇگىنگى رەسەيدىڭ ءىس-قيمىلىنا سايكەس كەلەدى.

▪ جەكە باسقا تابىنۋ (ۆلاديمير پۋتين)

▪ ۇلى ءبىر نارسە جاساۋ جولىندا قۇربان بولعانداردى ۇلىقتاۋ (ۇوس جەڭىسى)

▪ يمپەريانىڭ بۇرىنعى ۇلىلىعى تۋرالى اڭىز تاراتۋ جانە سول ۇلىلىقتى قايتارۋ نيەتى

▪ ناسيحات ماشيناسىنىڭ كۇشتىلىگى

▪ كورنەكى تاڭبالار وزىنە تيەسىلى بەلگى رەتىندە قولدانىلۋى (Z جانە V)

▪ كوسەمدى قولپاشتايتىن جاپپاي ءىس-شارالاردىڭ جۇرگىزىلۋى

▪ ادامداردىڭ بەلگىلى ءبىر توبىنا دەگەن جەككورۋشىلىكتى ءورشىتۋ

گيتلەرلىك گەرمانيا مەن پۋتيندىك رەسەيدىڭ اراسىندا ۇقساستىق تاڭعالدىرادى. رەسەي ونىڭ جولىن جاڭن-جاعىن قايعى-قاسىرەتكە باتىرا وتىرىپ قايتالاپ جاتىر.

ءبىر كەزدەرى فاشيستەردى جەڭگەن ەلدىڭ ءوزى فاشيست بولا المايدى دەپ ويلاۋ قاتە. ويتكەنى، تاريحتىڭ بەلگىلى ءبىر كەزەڭىنە دەيىن فاشيزم كەڭەس وداعىندا جەككورىنىشتى يدەيا بولعان ەمەس. 1939 جىلى كسرو مەن گەرمانيا وداقتاستىق كەلىسىمە كەلدى. ناتسيستىك كوشباسشىلاردىڭ سويلەگەن سوزدەرى كەڭەستىك باسپاسوزدە باسىلىپ شىعىپ جاتتى. سول كەزدەگى گەرمانيا بيلىگى كسرو-نىڭ شاعىن حالىقتاردى دەپورتاتسيالاۋ ساياساتىن ەكى قولىن شاپاتتاپ تۇرىپ قولدادى.  بەلگىلى ناتسيست، فيلوسوف جانە ويشىل كارل شميتت ايتقانداي «فاشيستىك ساياسات ءبىرىنشى جاۋدى انىقتاۋدان باستالادى». كەڭەس وداعى ءوزىنىڭ بۇكىل عۇمىرىندا وسىمەن اينالىستى ەمەس پە؟ ءپۋتيننىڭ  قازىر "انتيفاشيزم" تەرمينىن جامالىپ وسىمەن اينالىسىپ وتىر ەمەس پە؟

ۋكرايندار رەسەي پرەزيدەنتى ءۇشىن ناتسيستەر، ويتكەنى ولار وزدەرىن ورىسپىز دەپ سانامايدى جانە رەسەيگە قارسى تۇرۋعا باتىلى جەتەدى. ءپۋتيننىڭ ۋكراينانى جويۋ جوسپارىنا قارسى شىققان كەز-كەلگەن ادام ناتسيزم مەن ءفاشيزمنىڭ جاقتاۋشىسى بولىپ ەسەپتەلەدى.

ۋكرايناعا قارسى سوعىس- بۇل فاشيستىك ۇرىس الاڭىنا ورالۋ عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ءداستۇرلى فاشيستىك سوزدەر مەن تاجىريبەگە قايتا ورالۋ.

▪ باسقا ادامدار وتارلانۋ ءۇشىن جارالعان

▪ رەسەي ءوزىنىڭ «باياعى باتىرلىق كورسەتكەن كەزى» ءۇشىن كىنالى ەمەس

▪ ۋكراينانىڭ جەر بەتىندە ءومىر ءسۇرۋى -بۇل حالىقارالىق قاساقانا قاستاندىق

▪ سوعىس- قارىمتا قايتارۋدىڭ جالعىز جولى

سنايدەر «جاعدايدان شىعۋدىڭ ءبىر عانا جولى بار»، دەپ جازادى. فاشيستىك كوشباسشى تولىقتاي ءارى قايتا تۇرماستاي جەڭىلۋى كەرەك.

Abai.kz