قازىر ەلىمىزدە جەمىس-جيدەكتەردىڭ ۋىلجىپ، ءپىسىپ جاتقان كەزى. بازارلاردا كوزدىڭ جاۋىن الادى. بىراق، ساۋدا جىلداعىداي ەمەس ەكەنى انىق. كۇندەلىكتى جەۋگە بولماسا، جۇرتتىڭ جاشىكتەپ الىپ جاتقانى شامالى. دەمەك، توساپ قايناتۋ ناۋقانى دا بۇرىنعىداي ەمەس. نەگە؟ ويتكەنى قانت باعاسى شارىقتاپ تۇر. كوپتەگەن ساۋدا ورىندارىندا قانت تىپتەن، جوق. ونىڭ باعاسى 59.9%-عا قىمباتتاپ كەتكەن. مۇنىڭ سەبەبى نەدە؟

Jusan Analytics زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ مالىمدەۋىنشە، قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاندا قانت تاپشىلىعى مىنا دەرەكتەردىڭ سەبەبىنەن ورىن الىپ وتىر:

- جەرگىلىكتى شيكىزات - قانت قىزىلشاسىنان وندىرىلەتىن قانت - قاجەتتىلىكتىڭ 10%-ىن عانا قامتاماسىز ەتەدى;

- شەتەلدەن وڭدەۋ ءۇشىن جەتكىزىلەتىن شيكى-قانت كولەمى ماردىمسىز. ونى يمپورتتاۋ 2016 جىلدان باستاپ جوسپارلى تۇردە قىسقارتىلعان;

- رەسەيدەن جەتكىزىلەتىن دايىن قانتقا اسا تاۋەلدىمىز. قازىر رەسەيدە قانت ءوندىرىسى مەملەكەت تاراپىنان رەتتەلەدى جانە ونى ساتىپ الۋ ءۇشىن ارنايى رۇقسات كەرەك.

«بۇل رەتتە ەلىمىزدە قانت ءوندىرىسىن تەز ارادا جولعا قويۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن سىرتتان جەتكىزىلەتىن شيكىزات كولەمىن ارتتىرۋ قاجەت. بىراق، بۇل وڭاي شارۋا ەمەس. ويتكەنى نەگىزگى ءوندىرۋشى ەلدەر وڭتۇستىك امەريكا قۇرلىعىندا ورنالاسقان»، - دەيدى Jusan Analytics ورتالىعىنىڭ تالداۋشىسى تيمۋر داۋرانوۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا ەلىمىزدە قانتتى تۇتىنۋ كولەمى جىلىنا شامامەن 500-550 مىڭ توننانى قۇرايدى. وتاندىق زاۋىتتار ۇزاق جىلدار بويى وندىرىسكە شيكىزات رەتىندە نەگىزىنەن قۇراقتى شيكى-قانتتى پايدالانىپ كەلدى. قانت ءوندىرىسى ەكى شيكىزاتقا نەگىزدەلدى:

- جەرگىلىكتى شيكىزاتتان ءوندىرۋ - قانت قىزىلشاسى ءونىمى 460-500 مىڭ توننانى قۇرادى. ودان 50-75 مىڭ توننا قانت الىنادى.

- يمپورتتى شيكى-قانتتان ءوندىرۋ - ءونىم ارقالاي مەرزىمدەردە شامامەن 250-400 مىڭ توننانى قۇرادى.

الايدا 2016 جىلدان باستاپ جاعداي باسقاشا سيپات الا باستادى.

«جاقىن كورشىلىك، تەڭگەنىڭ ۇزاق جىلدار بويى رۋبلگە قاتىستى تۇراقتى باعامى، شيكى-قانت پەن دايىن قانت باعالارىنىڭ ءبىر-بىرىنە جاقىندىعى بىرتىندەپ رەسەيدەن جەتكىزىلەتىن دايىن قانتتىڭ كولەمىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتتى. ال بۇل برازيليادان جەتكىزىلەتىن شيكى-قانت كولەمىنىڭ قىسقارۋىنا اكەپ سوقتى. ءسويتىپ وتاندىق ءوندىرىس قىسقارا باستادى. قازىر گەوساياسي احۋالعا بالانىستى ەلىمىزدە قانت تاپشىلىعى ورىن العان شاقتا وتاندىق ءوندىرىستىڭ جەتكىلىكتى دەڭگەيدە ەمەس ەكەندىگى ايقىن بايقالۋدا»، - دەيدى ت. داۋرانوۆ.

قانت تاپشىلىعىنا قاتىستى جاعداي وسىلاي قالا بەرە مە؟ تاياۋدا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسيانىڭ (ەەك) سايتىندا 2022 جىلدىڭ 31 تامىزىنا دەيىنگى مەرزىمدە قانتتى باج سالىعىنسىز ەنگىزۋ تۇرىندە تاريفتىك جەڭىلدىك بەرۋ تۋرالى حابارلاما جاريالاندى. وندا قازاقستانعا 250 مىڭ توننادان اسپايتىن كولەمدە اكەلىنەتىن قانت - كەدەندىك اكەلىم باجىنان بوساتىلاتىندىعى كورسەتىلگەن.

«بۇل شارا ەەو-عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ ىشكى نارىعىن قانتپەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسىن ۋاقىتشا شەشۋى مۇمكىن. ءارى شيكى-قانتتى جەتكىزۋ بويىنشا جاڭا كەلىسىم-شارتتار جاساسىپ الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. الايدا الداعى 2-3 اپتا بارىسىندا قانت تاپشىلىعى ءالى دە قاتتى سەزىلەدى. وسى ۋاقىت ىشىندە قانت جەتكىزۋدى جولعا قويىپ، وتاندىق زاۋىتتاردىڭ وندىرىستىك قۋاتىن ارتتىرۋ قاجەت»، - دەپ ءسوزىن قورىتىندىلادى Jusan Analytics تالداۋشىسى.

Abai.kz