الەمدى جايلاعان ينفلياتسيا بارعان سايىن اساۋلانىپ، باس بەرمەي، ۇدەپ بارادى. رەسمي دەرەك وسىلاي دەيدى. ەل بيلىگى مەن ۇلتتىق بانك ونى بارىنشا اۋىزدىقتاپ، تۇقىرتىپ، تىزگىندى قولدان شىعارماۋعا تىرىسۋدا. ءبىر نارسە بەلگىلى. قازىرگى نارىق زامانىندا الەمدە ەشبىر مەملەكەت كەڭ اۋقىمدى سىرتقى فاكتورلاردىڭ ىقپالىنا، اسەرىنە توسقاۋىل بولا المايدى.

ارينە، ەلىمىزدە باعالاردى تەجەۋ ءۇشىن ءتيىستى مەملەكەتتىك شارالار قولدانىلىپ جاتىر. بىراق سوعان قاراماستان، قىمباتشىلىقتىڭ قىسىمى كۇشەيە تۇسەتىندىگىنە قاتىستى حالىقتىڭ ىشكى تۇيسىگى، سەنىمى نىعايا تۇسكەن. ادامدار جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان شارالاردىڭ ۋاقىتشا سيپاتقا يە ەكەندىگىن جاقسى تۇسىنەدى.

"گەوساياسي شيەلەنىستەر، رەسەيگە قارسى جاريالانعان سانكتسيالار، حالىقارالىق تاۋار جەتكىزۋ جولدارىنىڭ ءماجبۇرلى تۇردە وزگەرۋى، لوگيستيكانىڭ قيىنداۋى، قازاقستاننىڭ نەگىزگى ساۋدا ارىپتەستەرىندە ينفلياتسيانىڭ ءورشۋى، تەڭگەنىڭ السىرەۋى حالىقتىڭ تۇتىنۋ قورجىنىنا ەنەتىن تاۋارلاردىڭ بارلىعىنىڭ قىمباتتاۋىنا اكەپ سوقتى. الەمدىك ەكونوميكانىڭ عالامدىق سيپاتتا قۇلدىرايتىنى تۋرالى بولجامدار مۇناي باعاسىنىڭ تۇسۋىنە دە اسەر ەتتى. Brent ماركالى مۇناي باعاسى سوڭعى ءبىر اي ىشىندە ءبىر باررەل ءۇشىن 5.7%-عا، ياعني 109.0 دوللارعا دەيىن تومەندەپ كەتتى", - دەيدى Jusan Analytics زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ تالداۋشىسى ايجان اليبەكوۆا. ونىڭ ايتۋىنشا ەلىمىزدە ماۋسىم ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا جىلدىق ينفلياتسيا 14.5%-عا جەتتى. مامىر ايىندا ول 14.0%-دى قۇرعان ەدى. ينفلياتسيانىڭ ءوسۋى ونىڭ بارلىق قۇرامدارىندا ورىن الدى. مىسالى، ازىق-تۇلىك جانە ازىق-تۇلىكتىك ەمەس تاۋارلاردىڭ باعاسى ماۋسىم ايىندا جىلدىق تۇرعىدا سايكەسىنشە 19.2%-عا (مامىردا – 19.0%) جانە 13.2%-عا (11.9%) ءوستى. بۇل رەتتە ماۋسىم ايىندا ازىق-تۇلىك تاۋارلارى مەن ازىق-تۇلىكتىك ەمەس تاۋارلار باعاسىنىڭ ءوسىمى سوڭعى ءبىر اي ىشىندەگى ءوسىمى بىردەي كورسەتكىشتى قۇرادى: 1.9%.

جالپى ازىق-تۇلىك تاۋارلارى بويىنشا الەمدىك باعا جاز مەزگىلىنە بايلانىستى ازداپ تۇسكەنىمەن، ونى تۇراقتى دەپ ايتۋعا بولمايدى. ازىق-تۇلىكتىڭ قىمباتتاۋىنا اسىرەسە قانت پەن ءداندى داقىلداردىڭ باعالارى اسەر ەتۋدە. بۇل رەتتە ءداندى داقىلدارعا قاتىستى الەمدىك باعالاردىڭ بىرتىندەپ ءتۇسىپ جاتقانىنا قاراماستان، نان-توقاش بۇيىمدارى مەن جارمانىڭ باعالارى سوڭعى ايدا 3.0%-عا ء(بىر جىلدا - 23.6%) ءوستى. ەت جانە ءسۇت ونىمدەرى وندىرىستىك شىعىندار (جەمدىك استىق، قۇراما جەم) باعاسىنىڭ وسۋىنە بايلانىستى قىمباتتادى.

قانت باعاسى سوڭعى ءبىر ايدا 12.8%-عا ء(بىر جىلدا - 77.7%) ءوستى. ول قىسقا ازىق دايىنداۋ ناۋقانىنىڭ باستالۋىنا (مىسالى، توساپ قايناتۋ) جانە ىشكى نارىقتا جەتىسپەۋشىلىگىنە بايلانىستى قىمباتتاۋدا.

"اقىلى قىزمەتتەردىڭ جىلدىق ينفلياتسياسى 9.2%-عا دەيىن ءوستى. ونىڭ ۇستىنە جاز مەزگىلىندە اقىلى قىزمەتتەردىڭ كوپتەگەن تۇرلەرىنە سۇرانىس ارتاتىنى بەلگىلى. بۇل رەتتە كوممۋنالدىق قىزمەتتەر بويىنشا تاريفتەردىڭ وسۋىنە قارسى جاريالانعان ءموراتوريدىڭ ارقاسىندا اقىلى قىزمەتتەردىڭ باعاسى تەجەلىپ تۇر. موراتوري وسى شىلدەدە اياقتالادى. ودان سوڭ، كوممۋنالدىق قىزمەتتەردىڭ باعاسى ءوسۋى بەك مۇمكىن. مىسالى، تابيعي مونوپوليالاردى رەتتەۋ بويىنشا كوميتەت باسشىسىنىڭ جاساعان مالىمەتىنشە بيىل جىل سوڭىنا دەيىن ەلەكتر قۋاتى تاريفتەرىنىڭ 10-15%-عا وسەتىندىگىن كۇتە بەرۋگە بولادى", - دەيدى Jusan Analytics تالداۋشىسى.

وڭىرلىك تۇرعىدان الىپ قاراعاندا، شىعىس قازاقستان وبلىسىن قوسپاعاندا، 2022 جىلدىڭ ماۋسىمىندا بارلىق وبلىستار مەن رەسپۋبليكالىق ماڭىزعا يە قالالاردا جىلدىق ينفلياتسيانىڭ قارقىنى ۇدەي ءتۇستى. بۇل رەتتە جىلدىق ينفلياتسيانىڭ ەڭ جوعارى ءوسۋ قارقىنى ماڭعىستاۋ (+1.8%) جانە اقمولا وبلىستارىندا (+1.4%) تىركەلدى. نۇر-سۇلتان قالاسى مەن پاۆلودار وبلىسىندا جىلدىق ينفلياتسيانىڭ ءوسۋ قارقىنى وتكەن ايمەن سالىستىرعاندا باسەڭدەگەنى بايقالادى (+0.2%).

ەڭ جوعارى ايلىق ءوسىم مىنا وبلىستاردا تىركەلدى:
• ماڭعىستاۋ وبلىسى – 2.6%،
• جەتىسۋ جانە اتىراۋ وبلىستارى – 2.4%،
• اقمولا جانە سولتۇستىك قازاقستان وبلىستارى – 2.2%.
ينفلياتسيانىڭ ەڭ تومەنگى دەڭگەيى مىنا وبلىستاردا تىركەلدى:
• تۇركىستان وبلىسى – 1.1%،
• اباي، جامبىل، شىعىس قازاقستان وبلىستارى جانە شىمكەنت قالاسى – 1.3%.

قر ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ جانە رەفورمالار اگەنتتىگى ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنىڭ (ۇسب) رەسمي دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، قازاقستاندا ينفلياتسيالىق ۇدەرىستەر ءارى قاراي قارقىن الادى. ۇلتتىق بانكتىڭ بيىل ينفلياتسيا بويىنشا بولجاعان مەجەسى 13.0-15.0% بولاتىن. قازىرگى جاعدايعا قاراساق، ينفلياتسيانىڭ بۇل مەجەدەن اسىپ كەتۋ قاۋپى بار.

"قورىتا كەلە ايتار بولساق، ينفلياتسيالىق قىسىمدى تەجەۋ جانە ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ تارتىمدىلىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن ۇلتتىق بانك بازالىق مولشەرلەمەنى بىرتىندەپ، بىرقالىپتى دەڭگەيدە كوتەرگەنى ابزال. ءبىزدىڭ پىكىرىمىزشە، جاقىن ارادا ىشكى جانە سىرتقى نارىقتاردا ەڭسەنى باسقان ينفلياتسيانى ەڭسەرەتىندەي العىشارتتار تابىلا قويمايدى. دەمەك ءبىزدىڭ بولجامىمىز بويىنشا ينفلياتسيا ءارى قاراي ۇدەيدى جانە ونىڭ دەڭگەيى ۇلتتىق بانك ۇسىنعان بولجامدىق مەجەدەن جوعارى بولادى. وسىنىڭ بارلىعى مونەتارلىق تالاپتاردى ودان ءارى قاتاڭداتۋعا سۇرانىپ-اق تۇر", - دەدى ءسوز سوڭىندا ايجان اليبەكوۆا.

جاپپاربەرگەن ايبوتا

Abai.kz