تايۋان داۋى: قازاقستان قىتايدى قولدايدى
سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ رەسمي وكىلى ايبەك سمادياروۆ قازاقستاننىڭ تايۋانعا قاتىستى ۇستانىمىن مالىمدەدى. قازاقستان تايۋاندى قىتايدىڭ ءبىر بولىگى رەتىندە كورەدى.
«قازاقستان رەسپۋبليكاسى «ءبىر قىتاي» قاعيداتىن قولدايدى جانە تايۋاندى قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى اۋماعىنىڭ اجىراماس بولىگى دەپ سانايدى. قازاقستان حالىقارالىق قۇقىقتىڭ قولدانىستاعى نورمالارىن جانە بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى جارعىسىن ساقتاۋدى، اتاپ ايتقاندا وسى ماسەلەدە بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 1971 جىلعى №2758 قارارىن ۇستانۋدى جاقتايدى. شەت ەلدەردىڭ رەسمي دەلەگاتسيالارىنىڭ تايۋانا ساپارلارى قحر ۇكىمەتىمەن كەلىسىلۋى ءتيىس دەپ ويلايمىن»، – دەدى قر ءسىم رەسمي وكىلى.
ايتا كەتەيىك، تايۋاننىڭ اينالاسىنداعى شۋ سەيبەنبى كۇنى اقش وكىلدەر پالاتاسىنىڭ سپيكەرى نەنسي پەلوسيدىڭ ەلگە رەسمي ىسساپارمەن ۇشىپ بارۋىنان باستالدى. پەلوسي، بۇعان دەيىن، تيبەت، شىڭجاڭ ولكەسى جانە گونكونگتەگى ادام قۇقىعى تۋرالى قىتايدىڭ وڭ جامباسىنا كەلمەيتىن، كوپ سىن ايتقان ساياساتشى. سوندىقتان، امەريكالىق ساياساتشىنىڭ قىتاي ءوزىنىڭ ءبىر پروۆينتسياسى سانايتىن تايۋانعا كەلىپ، دەموكراتيالىق قۇندىلىقتار تۋرالى ايتۋى قىتايدىڭ شامىنا تيگەنى راس.
پەلوسي تايبەيگە ۇشىپ بارا جاتقاندا، قىتاي ءباسپاسوزى تايۋانعا قاراي بۇعاز ارقىلى قىتايلىق اسكەري ۇشاقتار جىبەرىلگەنىن حابارلادى. سودان كەيىن اسكەريلەر تەلەديدار ارقىلى جاقىن ارادا، سەيسەنبىدەن باستاپ، تايۋانعا جاقىن جەردە بىرقاتار اسكەري وپەراتسيالار جۇرگىزەتىندەرىن مالىمدەدى. ءسال كەيىنىرەك سينحۋا اگەنتتىگى قىتايدىڭ بۇل ءىس-ارەكەتىن اسكەري جاتتىعۋلار دەپ ءتۇسىندىردى.
اقش كونگرەسىنىڭ وكىلدەر پالاتاسىنىڭ سپيكەرى نەنسي پەلوسي تايۋاننىڭ اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسىمەن جانە باسقا دا شەنەۋنىكتەرمەن كەزدەستى.
«ءبىزدىڭ كونگرەسس دەلەگاتسياسىنىڭ تايۋانعا ساپارى – امەريكانىڭ دەموكراتيالىق تايۋاندى قولدايتىندىعىنىڭ بەلگىسى. بۇگىنگى تاڭدا الەم اۆتوكراتيا نەمەسە دەموكراتيانى تاڭداۋ ۇستىندە تۇر. سوندىقتان امەريكانىڭ 23 ميلليون تايۋان حالقىن قولداۋى، ىنتىماقتاستىق كورسەتۋى بۇرىنعىدان دا ماڭىزدى»، - دەدى پەلوسي.
بۇل ساپار قىتايمەن ونسىز دا كۇردەلى تاقىرىپتى شيەلەنىستىرىپ جىبەردى جانە باسقا ازيا مەملەكەتتەرىنىڭ الاڭداۋشىلىعىن تۋدىردى.
«ونىڭ بۇل ءىسى، وتە نازىك ماسەلەدە، اتاپ ايتقاندا تايۋان ماسەلەسىندە قيىندىقتار تۋعىزادى. سوندىقتان مەن نەنسي پەلوسيدىڭ كەلۋى جاعدايدى ۋشىقتىردى دەپ ويلايمىن... ءبىز تايۋان بۇعازىندا بەيبىتشىلىك پەن تىنىشتىقتى ساقتاۋعا تىرىسۋىمىز كەرەك، بۇل بارلىق ازيا مەملەكەتتەرىنىڭ قالاۋى. مۇنى ىستەۋدىڭ ەڭ جاقسى ءتاسىلى - ستاتۋس-كۆونى ۇستانۋ، سولاي بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋعا بولادى»، - دەپ پىكىر ءبىلدىردى سينگاپۋردىڭ بۇۇ-داعى بۇرىنعى وكىلى جانە قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ بۇرىنعى توراعاسى كيشور ماحبۋباني.
«بۇل ساپار تايۋانعا كەلگەن كونگرەسس دەلەگاتسيالارىنىڭ ءبىرى عانا. اقش-تىڭ 1979 جىلعى تايۋانمەن قارىم-قاتىناس تۋرالى زاڭىن، سونداي-اق اقش پەن قىتايدىڭ بىرلەسكەن كومميۋنيكەلەرى مەن كەپىلدىكتەرىن باسشىلىققا الاتىن ۇزاق مەرزىمدى ساياساتىنا قايشى كەلمەيدى»، - دەدى پەلوسي ءوزىنىڭ ۆەب-سايتىندا جاريالانعان مالىمدەمەسىندە.
بۇگىن قحر توراعاسى سي تسزينپين اقش كونگرەسى وكىلدەر پالاتاسىنىڭ سپيكەرى نەنسي پەلوسيدىڭ تايۋانعا ساپارىنا جەكە تۇسىنىكتەمە بەردى.
«پەلوسيدىڭ تايۋانعا ساپارى – يمپەرياليستەردىڭ وركەنيەتسىز ناۋقانىنىڭ تاعى ءبىر كورىنىسى. ءبىز امەريكالىق رەاكتسيونەرلەردىڭ بىردە-ءبىر ارانداتۋىنا تۇسپەۋ ءۇشىن الەمگە كەڭىنەن قاراۋدى جالعاستىرامىز»، - دەلىنگەن قحر توراعاسىنىڭ مالىمدەمەسىندە.
پەلوسي تايۋاننان كەيىن وڭتۇستىك كورەيا جانە جاپونياعا بارعان. بۇعان دەيىن ول مالايزيا مەن سينگاپۋردە بولدى.
ايجان تەمىرحان
Abai.kz