الەمدە گەوساياسي جاعداي ساعات سايىن قۇبىلىپ تۇر. كەي ساراپشىلار قىرعي قاباق سوعىسىنىڭ جاڭا كەزەڭى باستالدى دەسەدى. ال اسكەري ماماندار قازىر قورعانىس سالاسىنا قارجىنى كوبىرەك ءبولىپ، اسكەردىڭ دايىندىعىن پىسىقتايتىن ءسات دەپ دابىل قاعۋدا. ەجەلدەن جاۋ جوق دەمە، جار استىندا قاعيداتىن ۇستانىپ كەلگەن قازاق حالقى، الەمدىك ساياساتتاعى تۋربۋلەنتتىلىكتىڭ قاۋىپتى ەكەنىن جاقسى تۇسىنەدى. اسكەردىڭ كەز كەلگەن جاعدايعا دايىن بولۋى مەن جوعارى تەحنولوگيامەن جابدىقتالۋى ماڭىزدى. بۇل تەك قانا سوعىس جاعدايىندا ەمەس، سونىمەن قاتار الەمدەگى ءتۇرلى داعدارىس سالدارىنان بولۋى مۇمكىن لاڭكەستىك شابۋىلدار، بوسقىندار لەگىن توقتاتۋ جانە تاعى باسقا مىندەتتەردى جىلدام ءارى ءتيىمدى شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

قازاقستان ۇكىمەتى ەكونوميكانىڭ بولجامدى باياۋلاۋىنا قاراماستان، بيىلعى جىلى قورعانىس شىعىندارىن ايتارلىقتاي ارتتىردى. قاڭتار وقيعاسىنان كەيىن جانە رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ ۋكرايناعا جاپپاي باسىپ كىرۋىن ەسكەرە وتىرىپ، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى مەن توتەنشە جاعدايلاردى جويۋ قۇرىلىمدارىنىڭ جاۋىنگەرلىك ازىرلىگى مەن تەحنيكاسىن ارتتىرۋعا قوسىمشا 441 ميلليارد تەڭگە (1 ميلليارد دوللارعا جۋىق) قارجى ءبولدى ءبولدى. بۇل قورعانىس مينيسترلىگىنە 2022 جىلعا جوسپارلانعان جالپى شىعىندارمەن سالىستىرۋعا بولاتىن ايتارلىقتاي ءوسىم ەكەنىن ەسكەرۋگە ءتيىسپىز.

2022 جىلدىڭ قاڭتارىندا قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ ەلدەگى بولعان قايعىلى وقيعالاردان كەيىن، اسكەردى جاڭا زامان تالابىنا ساي مودەرنيزاتسيلاۋ كەرەكتىگىن ايتقان بولاتىن. قازاقستان اسكەرى جاڭا قارۋمەن جابدىقتالعان، زاماناۋي تەحنولوگيانى مەڭگەرگەن اسكەر بولۋى شارت دەگەن تالاپ قويىلدى. وسى ماقساتتا ەلىمىزدىڭ اسكەري سالاسىنداعى باستى قۇجاتى سانالاتىن اسكەري دوكترينانى وزگەرتۋ دە ىسكە استى. وندا قوسىمشا جاڭا تەرميندەر قوسىلىپ، جاڭا قاۋىپتەر اتالدى.

رەسەيدىڭ كورشىلەس مەملەكەتتەرى ۋكرايناعا جاساعان اگرەسسياسىنان ساباق الۋدا. بۇل تۋرالى كوپتەگەن زەرتتەۋلەر دە جازىلۋدا. بۇل سوزدەرگە ءمان بەرەتىن بولساق، رەسەيدىڭ باۋىرلاس ۋكرايناعا جاساعان شابۋىلى باسقا ەلدەرگە دە اۋىسۋى مۇمكىن.

قورعانىستى قوسىمشا قارجىلاندىرۋدىڭ ەداۋىر بولىگى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ سانىن ۇلعايتۋعا جانە «ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازانى تولىقتىرۋعا» باعىتتالعان. بۇل قاڭتار وقيعاسىنان كەيى قابىلدانعان مىندەتتى شارانىڭ ءبىرى بولدى.

2021 جىلعى جاعداي بويىنشا قازاقستان تۇراقتى اسكەر سانى بويىنشا الەمدە 166 ەلدىڭ ىشىندە 62-ءشى ورىندا تۇر. حالىقارالىق ستراتەگيالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتى جاريالاعان The Military Balance جىل سايىنعى انىقتامالىعىنىڭ دەرەكتەرىندە وسىلاي دەلىنگەن. قازاقستان ارمياسىندا 39 مىڭ ادام ەڭبەك ەتەدى، تاعى 31,5 مىڭ ادام تۇراقتى اسكەرلەرگە قاتىسى جوق اسكەريلەندىرىلگەن قۇرامالاردا ەسەپتە تۇر. ارينە بۇل از. رەيتينگ بويىنشا قازاقستان ءتىپتى ورتالىق ازيادا ەكىنشى ورىنعا ىعىسىپ، وزبەكستانعا جول بەرمەك. رەيتينگتى جاساقتاۋ بارىسىندا اسكەر سانى، دەموگرافيا، ەكونوميكا، قارۋ جاراقتىڭ سانى مەن ساپاسى جانە تاعى باسقا كوپتەگەن كريتەريلەر قاراستىرىلادى.

2021 جىلعا اسكەر سانى بويىنشا رەيتينگتە قازاقستاننان جوعارى تۇرعان تمد ەلدەرىنىڭ ىشىندە – رەسەي (5-ورىن), ۋكراينا (21-ورىن), ءازىربايجان (41-ورىن), وزبەكستان (57-ورىن) بار. كوپتەگەن اقپارات كوزدەرى قازاقستان ارمياسىنداعى ارتيللەريا مەن اۋە قورعانىسىنىڭتىم ەسكى جانە مودەرنيزاتسيالاۋدى قاجەت ەتەتىنى جايلى جازۋدا. قازاقستاندىق اسكەرلەردى كوپ رەتتىك زىمىراندىق جۇيەلەرمەن (MLRS), تاكتيكالىق زىمىراندىق جۇيەلەرمەن (ترك) جانە اۋە شابۋىلىنا قارسى قورعانىس جۇيەلەرىمەن جابدىقتاۋداعى كۇردەلى ماسەلەلەر تۋرالى ايتىلعالى ءبىراز بولدى.

قازاقستان اۋە قورعانىسىن جاقسارتۋ كەرەكتىگىن تۇسىنەدى. زىمىران شابۋىلىنان قورعانۋ جانە اۋە شابۋىلىنا توتەپ بەرۋ ءۇشىن زاماناۋي قورعانىس جۇيەلەرى مەن ۇشاقتار جانە دروندار قاجەتتىگىن بىلەدى. سول ماقساتتا وزگە ەلدەردەن قارۋ الۋ، ولاردى يگەرۋ بويىنشا تاجىريبەنى كەڭەيتۋ بويىنشا ارەكەت ەتۋدە. اسكەري قويمالاردى قورعاۋ دا باستى ماقساتتىڭ ءبىرى. ەلىمىزدە بولعان بىرنەشە اسكەري قويماداعى جارىلىستار، ەلىمىزدىڭ قورعانىس سالاسىنداعى كوپتەگەن ماسەلەلەردىڭ بارىن كورسەتتى. سوندىقتان قويمالاردى سالۋ جانە ونى زاماناۋي تالاپقا ساي ەتۋ ماڭىزدى. ساراپشىلار قويمالاردى جەر استىنا سالۋ كەرەكتىگىن ايتادى. بۇل ۇزاق ۋاقىتتا الۋى مۇمكىن، الايدا ول قاۋىپسىز ءارى سوققىعا توتەپ بەرەدى. بۇل ەلىمىزدەگى قورعانىس سالاسى بويىنشا تالقىلانىپ جاتقان ماسەلەلەردىڭ بىرقاتارى عانا.

Abai.kz