قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ «رەسەي، قازاقستان، وزبەكستان ءۇش جاقتى وداعىن قۇرۋ» تۋرالى يدەياسىن قولدادى. بۇل تۋرالى ينتەرفاكس جازدى.

«بۇگىن ۆلاديمير ۆلاديميروۆيچ بىزگە قانداي دا ءبىر ءۇش جاقتى وداق قۇرۋ كەرەك ەكەنىن ايتتى جانە ول وزبەكستان پرەزيدەنتىنە قوڭىراۋ شالماقشى. قاجەتتى ناتيجە مەن كەلىسىمگە كەلۋ ءۇشىن ءبىز دە وسى تاقىرىپقا تەرەڭ ءۇڭىلۋىمىز كەرەك. نەگە قاراپ كورمەسكە»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى رەسەي پرەمەر-ءمينيسترى ميحايل ميشۋستينمەن كەزدەسۋدە.

پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، بۇل يدەيا ءالى دە تالقىلانۋى كەرەك، ءتىپتى كەلىسسوزدەردى قاجەت ەتەتىن ماسەلەلەر بار، اتاپ ايتقاندا گاز سالاسىنداعى ماسەلەلەردى شەشۋدى تالاپ ەتەدى.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى رۋسلان جەلدىبايدىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان مەن رەسەي پرەزيدەنتتەرىنىڭ كەلىسسوزى بارىسىندا قازاقستان مەن وزبەكستان تەرريتورياسى ارقىلى رەسەي گازىن تاسىمالداۋ جۇمىسىن ۇيلەستىرۋ ماقساتىندا قۇرامىنا رەسەي، قازاقستان، وزبەكستان كىرەتىن «ۇشتىك گاز وداعىن» قۇرۋ ماسەلەسى قاراستىرىلعان.

«قاسىم-جومارت توقاەۆ پەن ۆلاديمير پۋتين بارلىق تاراپتىڭ مۇددەسىن ەسكەرە وتىرىپ، وسى ماسەلەنىڭ ۇتىمدى شەشىمىن تابۋ ءۇشىن ءۇش ەل ساراپشىلارىنىڭ قاتىسۋىمەن ەگجەي-تەگجەيلى كەلىسسوز جۇرگىزۋ قاجەت دەپ سانايدى»، - دەپ جازدى رۋسلان جەلدىباي Facebook پاراقشاسىندا.

رەسەي الەمدە تابيعي گاز قورىنان جەتەكشى ورىندى يەمدەنۋشى مەملەكەت. سوڭعى گەوساياسي وقيعالارعا بايلانىستى رەسەي ءوزىنىڭ ەنەرگيا كوزدەرىن بوپسا جانە قارۋ تۇرىندە قولدانىپ كەلەدى. ەو ەلدەرى رەسەيدىڭ گازىنا تاۋەلدى بولعاندىقتان، ماسكەۋ گاز بەرۋدى ازايتىپ، ەۋروپالىق قاۋىمداستىقتى ساياسي بوپساعا سالۋدا. تالاپتارى سالىنعان سانكتسيالاردى ازايتۋ، ءتىپتى قاجەت بولسا الىپ تاستاۋ. رەسەيلىك گازعا تاۋەلدى بولعان ەۋروپا ەلدەرى بالاما ەنەرگيا كوزدەرىن ىزدەۋدە، الايدا رەسەيلىك گازدى تولىق الماستىرۋ مۇمكىن بولماي تۇر. بۇل وزگە مەملەكەتتەرگە دە ساباق بولارلىق جايت.

رەسەي گازىن قازاقستان جانە وزبەكستان اۋماعى ارقىلى تاسىمالداۋ بويىنشا وداقتى قۇرۋ ماسەلەسى تالقىلانباق. ەگەر استانا مەن تاشكەنت حالىقتىڭ باسىم كوپشىلىگىن رەسەيلىك گازبەن قامتاماسىز ەتۋدى ويلاستىرسا، ونىڭ وزىندىك ساياسي تاۋەكەلدەرى بار. ناقتىلاپ ايتقاندا رەسەي گازىنا دەگەن تاۋەلدىلىك ارتىپ، ماسكەۋدىڭ قولىنداعى ساياسي رىچاگتار ارتا تۇسەدى. بۇل ءوز كەزەگىندە ەكى ەلدىڭ ىشكى ساياساتىنا ارالاسۋ مۇمكىندىكتەرىن ارتتىرۋى ىقتيمال.

كەشە قاسىم-جومارت توقاەۆ كرەملگە رەسمي ساپارمەن بارىپ، رەسەيدىڭ حVIII وڭىرارالىق ىنتىماقتاستىق فورۋمىنا قاتىستى. فورۋمنان كەيىن ەكى ەل اراسىنداعى ديپلوماتيالىق قاتىناستاردىڭ 30 جىلدىعىنا وراي پرەزيدەنتتەر دەكلاراتسياعا قول قويدى.

دەكلاراتسيا تارماقتارىنىڭ بىرىندە رەسەي فەدەراتسياسى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى «يادرولىق سوعىس ەشقاشان بولماۋى كەرەك، ول جەڭىمپازدى انىقتامايدى» دەگەن تۇجىرىمعا كەلىسەتىنى جازىلعان.

«رەسەي فەدەراتسياسى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى تەڭ جانە بولىنبەيتىن قاۋىپسىزدىك قاعيداتىن نەگىزگە الا وتىرىپ، ۇلتتىق مۇددەلەرگە ساي كەلەتىن جانە ءۇشىنشى ەلدەرگە قارسى باعىتتالماعان اسكەري-ساياسي جانە اسكەري-تەحنيكالىق ىنتىماقتاستىقتى دامىتادى»، – دەلىنگەن دەكلاراتسيادا.

سونداي-اق، رەسەي مەن قازاقستان وداقتاستىق قاتىناستارىنىڭ ماڭىزدى نەگىزى – ەكى ەلدىڭ ورتاق تاريحىن بۇرمالاۋ، قايتا جازۋ جانە «قارالاۋ» ارەكەتتەرىن قابىلدامايدى، ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس تۋرالى تاريحي شىندىقتى مۇقيات ساقتاۋعا جانە فاشيستىك گەرمانيانى جەڭۋدەگى كەڭەس وداعىنىڭ كوپۇلتتى حالقىنىڭ شەشۋشى رولىنە ادال بولۋعا كەلىسەدى.

دەكلاراتسيانىڭ تولىق ءماتىنى كرەمل سايتىندا جاريالانعان.
ايتا كەتەيىك، قازاقستان رەسەي جەتەكشى ءرول اتقاراتىن بىرنەشە وڭىرلىك ۇيىمدارعا: ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق جانە اسكەري بلوك – ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى شارت ۇيىمى قۇرامىنا كىرەدى.

كا مىرزا

Abai.kz