پرەزيدەنتتىك باسقارۋ ءتۇزىمى ءوزىنىڭ ارتىقشىلىعىن دا،  كەمشىلىگىن دە دالەلدەي باستادى. مەن سونىڭ قايسىبىرىنە توقتالىپ كورەيىن:  كەيبىر ەلدەردە پرەزيدەنت تۇراقتى بولادى، ەشكىم بيلىككە تالاسا المايدى. سول ءۇشىن باسقا بيلىك قۇمارلار تەك عانا جاعامپازدىق جولمەن پرەزيدەنتكە ۇناي قالسا بولدى وسەدى. ال وسكەن سوڭ سول ورىندى ساقتاپ تۇرۋ ءۇشىن ءولىپ-تالىپ پرەزيدەنتكە جاقسى اتتانۋ كەرەك. پرەزيدەنت نەنى ۇناتسا سونى ءتۇسىنىپ ورىنداۋ كەرەك، ءتىپتى ول نامىسى تاپتالسادا دا قىزمەتتە قالت-قۇلت ەتىپ جۇرە بەرۋى كەرەك. پرەزيدەنتتە بيلىك شەكسىز. زاڭدا سول ءۇشىن جۇمىس جاسايدى، ال سول پرەزيدەنت ءۇشىن جۇمىس جاسايتىن زاڭدى اناۋ جاعىمپازدار وزدەرى جاساپ ۇسىنىپ،  پرەزيدەنتتىڭ وزىنە قول قويدىرادى. پرەزيدەنتتەن باسقا جوعارى قىزىمەتتەردىڭ باسشىلارىن پرەزيدەنت تىكە نەمەسە ۇسىنۋىمەن تاعايىندايتىندىقتان پرەزيدەنتتەن تومەنگىلەردىڭ تىرىلىگى تەك جاعىمسۋ، جاعىمپازدانۋ بولىپ قالادى.   بىزدە دە مىسالى،  بيلىك جۇيەسى توپتاسا وتىرىپ پرەزيدەنتكە جاعۋ ءۇشىن جوسپارلى تۇردە جۇمىس جاساپ، سول تىرىلىكتەرىن بيزنەسكە اينالدىرۋدا.

پرەزيدەنتتىك باسقارۋ ءتۇزىمى ءوزىنىڭ ارتىقشىلىعىن دا،  كەمشىلىگىن دە دالەلدەي باستادى. مەن سونىڭ قايسىبىرىنە توقتالىپ كورەيىن:  كەيبىر ەلدەردە پرەزيدەنت تۇراقتى بولادى، ەشكىم بيلىككە تالاسا المايدى. سول ءۇشىن باسقا بيلىك قۇمارلار تەك عانا جاعامپازدىق جولمەن پرەزيدەنتكە ۇناي قالسا بولدى وسەدى. ال وسكەن سوڭ سول ورىندى ساقتاپ تۇرۋ ءۇشىن ءولىپ-تالىپ پرەزيدەنتكە جاقسى اتتانۋ كەرەك. پرەزيدەنت نەنى ۇناتسا سونى ءتۇسىنىپ ورىنداۋ كەرەك، ءتىپتى ول نامىسى تاپتالسادا دا قىزمەتتە قالت-قۇلت ەتىپ جۇرە بەرۋى كەرەك. پرەزيدەنتتە بيلىك شەكسىز. زاڭدا سول ءۇشىن جۇمىس جاسايدى، ال سول پرەزيدەنت ءۇشىن جۇمىس جاسايتىن زاڭدى اناۋ جاعىمپازدار وزدەرى جاساپ ۇسىنىپ،  پرەزيدەنتتىڭ وزىنە قول قويدىرادى. پرەزيدەنتتەن باسقا جوعارى قىزىمەتتەردىڭ باسشىلارىن پرەزيدەنت تىكە نەمەسە ۇسىنۋىمەن تاعايىندايتىندىقتان پرەزيدەنتتەن تومەنگىلەردىڭ تىرىلىگى تەك جاعىمسۋ، جاعىمپازدانۋ بولىپ قالادى.   بىزدە دە مىسالى،  بيلىك جۇيەسى توپتاسا وتىرىپ پرەزيدەنتكە جاعۋ ءۇشىن جوسپارلى تۇردە جۇمىس جاساپ، سول تىرىلىكتەرىن بيزنەسكە اينالدىرۋدا.

كەي كەزدەردە قانشاما مىقتى مامانداردى پرەزيدەنتكە كەزدەستىرمەۋدىڭ جولىن جاساپ جاتقانىن دا بايقايسىڭ. ءباز بىرەۋلەردىڭ قىلمىسىن اشىپ تاستاۋ نەمەسە اشقىزباۋ ءۇشىن پرەزيدەنتكە كەزدەسۋدىڭ جولىن بوگەيدى. تاعدىرىن تالكەككە سالادى.  وسىنىڭ ءبارى جەكەلەگەن  توپتاردىڭ مۇددەسىن ەسەلەۋ ءۇشىن جاسالۋدا. بۇل وتە قاۋىپتى قۇبىلىس، ويتكەنى ءبىر عانا توپ ءومىر بويى پرەزيدەنتكە ىقپال ەتىپ وتىراتىن كۇشكە اينالۋى مۇمكىن. ءتىپتى  ءارتۇرلى تاسىلدەرمەن  جولىن كەسىپ وتىرۋى دا ىقتيمال. بۇل تۋرا مۇسا پايعامبار زامانىنداعى لۇت قاۋىمىن ەسكە تۇسىرەدى. پەرعاۋىن ماڭايىنداعى جاندايشاپتار مەن جاعىمپازدار پەرعاۋىندى ماقتاپ، جاعامپازدانىپ اقىرى پەندەشىلىك پەن كۇپىرشىلىككە بوي ۇرعان پەرعاۋىن ءناپسىسىن  تىيا الماعانى سونداي، ءوزىن قۇداي سەزىنە ءباستايدى. ءتىپتى جاعامپازدار پەرعاۋىنعا «سەن - ق ۇدايسىڭ» -دەيدى. ءسويتىپ قۇدايىن ۇمىتقان پەرعاۋىن ەندى ءوزىن قۇداي سانامايتىنداردى اياۋسىز جازالايدى. وسىنداي ءبىر جازا جورىعىندا مۇسا پايعامبار نيەتتەستەرىمەن بىرگە اللانىڭ قۇدىرەتىمەن تەڭىزدى قاق جارىپ قاشقاندا، پەرعاۋىنعا اللانىڭ قارعىسى ءتيىپ،  سۋدىڭ استىنا كەلىپ ساجدە جاساپ جىعىلعان كەزدە  پەرعاۋىننىڭ اۋزىنا قۇم قۇيىلىپ، تاسقا اينالادى.  سوندا اسا مەيرىمدى، كەشىرىمدى اللا پەرىشتەلەرىنەن: «ول(پەرعاۋىن) كاليما ايتپاقشى ەدى، نەگە اۋزىنا قۇم قۇياسىڭدار؟» - دەپ سۇراعاندا، پەرىشتەلەر: «ول كاليما ايتۋعا لايىقسىز» - دەپ جاۋاپ بەرگەن.  مىنە سول لۇت قاۋىمىنىڭ تىرىلىگىن جاساپ جاتقان جاعىمپازدار ءبىزدىڭ ەلدە دە جەتەدى.

تەگىندە ماقتاۋ مەن جاعىمپازدىقتى كوتەرىپ ءجۇرۋ دە وڭاي ەمەس شىعار. بۇل تۋرالى اياز ءبيدىڭ: «اياز، ءالىڭدى ءبىل، قۇمىرىسقا جولىڭدى ءبىل» -دەگەن ءسوزى بار. اياز بي  ءوزىنىڭ قيىنشىلىق كەزدە كيگەن اياق كيىمىن ەسىكتىڭ ماڭدايشاسىنا ءىلىپ قويىپ، سوعان قاراپ تاۋبەسىنە كەلەتىن بولعان.  «ماقتاۋ جاماندى ۇشىرادى، جاقسىنى پىسىرەدى» دەگەن - وسى.

حالىقتىڭ دا  باعىن بايلاپ ءجۇرمىز

وسىنشاما جاعىمپازدار مەن بيلىك قۇمار توپتاردىڭ ورتاسىندا جۇرگەن قازاق پرەزيدەنتى شىنىمەن ماقتاۋعا تۇرارلىق تۇلعا. اعىلشىنداردى تاڭدانتىپ، ورىستاردى ورنىنا قويىپ، تۇركىلەردى تىك تۇرعىزعان ديپلوماتيالىق ساياساتىن  ەۆروپا جۇرناليستەرى  ساياسي تاكتيكا رەتىندە ساناپ، «نۇرسۇلتان نازارباەۆ - جاڭا زاماننىڭ جۇگىن اقىل-ايلاسىمەن كوتەرگەن ەكىنشى شىڭعىس حان» - دەپ باعالاپتى. بۇل ماقالانى مىنا سىلتەمەدەن وقي الاسىزدار: http://alekboyd.blogspot.fr/2012/09/kazakhstan-nazarbayev-genghis-khan.html

پرەزيدەنتتىڭ ارقا تىرەگى - تەپكىنى مىقتى حالقى. ەگەر حالقى تەپكىنسىز، بەيشارا بولسا، پرەزيدەنتى جەتىم شالمەن بىردەي. پرەزيدەنتتىڭ  جالعىزدىعى، قاسىنداعى ءبىراز ادامداردىڭ ناشارلىعى، جىگەرسىزدىگى مەن دوگىماعا قۇمارلىعى، قۋ قۇلقىننان اسپاعان يمانسىزداردىڭ  ۇجدانسىزدىعى، جاعىمپازداردىڭ نامىسسىزدىعى، ماسوندارعا مالاي بولعانداردىڭ  ساتقىندىعى   حالىقتىڭ دا  باعىن بايلاپ تۇر.

قازاق ءۇشىن بۇل ماسەلەلەردى قالاي شەشكەن ءجون؟

قازاقستان ءۇشىن پرەزيدەنتتىك بيلىك - شەكسىز بيلىك. ونى توسۋ كەرەك.  ونىڭ جولى بىرەۋ عانا، ول: پرلامەنتتىك باسقارۋ تۇزىمىنە كوشۋ جانە قارۋلى كۇشتەردىڭ باس قولباسشىلىق قۇزىرەتىن جەكە ساقتاپ قالۋ. وعان حالىقتىڭ ساياسي بەلەسىندىلىگىن قوسىڭىز. سوندا  بيلىك تورتتاعاندىبولىپ شىعادى جانە پرەزيدەنت پەن پارلامەنت،ۇكىمەت جانە قارۋلى كۇشتەر ءوزارا قۇقىق بولىسەدى. حالىقپەن ساناسپاۋعا امالدارى قالمايدى.ال زاڭدى تۇراقتاندىرۋ كەرەك. بۇنداي ءتۇزىم قازىر گەرمانيا، تۇركيا، قىرعىزستاندا جۇزەگە اسقان.  جاپونيا مەن قىتاي بيلىگى دە وسى نەگىزدە.   مۇنداي جۇيدە قابىلەتتى  ادامداردىڭ بيلىكە جەتۋگە مۇمكىندىگى دە، ورايىدا وسەدى.  مىنە بۇل  حالىق الدىندا بەدەل مەن داۋىس جيناۋ ءۇشىن بيلىككە ۇمتىلاتىن توپتاردىڭ اراسىندا اشىق باسەكە تۋدىرادى، ارينە ول باسەكەدەن حالىق ۇتپاسا، ۇتىلمايدى.

2013 جىلدان باستاپ اۋىل جانە  اۋدان اكىمدەرىن جەرگىلىكتى  حالىق وزدەرى سايلايتىن بولىپ جاتىر.  وسى جەردە ءبىر ايتا كەتەرلىگى، اۋىل اكىمىنە تاڭداۋدى اۋداندىق  ماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ جاسايتىندىقتارى. ال، اتالعان تاڭداۋ  حالىقتىڭ قۇقىن شەكتەۋ ەكەنىن بىلگەن ءجون. بۇل حالىقتىڭ باسىلعان مىسىن ونانان ارمان تاپتاپ، تونالعان جاۋاپكەرشىلىك سەزىمىن ونانان ارمان ەزە تۇسەدى. پرەزيدەنت نۇرسۇلتان ءابىشۇلى بولاشاقتا وسى پارلامەنتتىك باسقارۋ ءتۇزىمىن ىسكە اسىرىپ، تۇراقتاندىرىپ كەتە السا، ناعىز حالىق  داناسى رەتىندە اتاتۇرىك سىندى ەل جۇرەگىندە قالار ەدى. سول مۇمكىندىكتى نۇر اعامىز پايدالانا ما، پايدالانباي ما ول  ءوز قولىندا. ءوزىنىڭ ساياسي ەرىك-جىگەرىنىڭ شەگىندە.  مەنىڭشە، ەلباسىمىزدىڭ ساياسي رەفورمالار ماسەلەسىندە باتىل قادامدار جاسايتىن كۇندەرى  الىس ەمەس.
ۇرپاعىنىڭ ۇلى بولاشاعى ءۇشىن كۇرەسۋ - ءار ازاماتتىڭ ۇلى مۇراتى!
Abai.kz