الاش رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇرىلعان كۇنى 12-جەلتوقساندى - «الاش كۇنى» دەپ رەسمي بەلگىلەپ، جىل سايىن مەملەكەتتىك دەڭگەيدە اتاپ ءوتۋ كەرەك. بۇل ۇسىنىستى ماجىلىستەگى «اق جول» پارتياسىنىڭ دەپۋتاتتارى ۇكىمەت باسشىسى ءاليحان سمايىلوۆتىڭ اتىنا جولداعان. دەپۋتاتتىق ساۋالدى وقىعان – بەرىك دۇيسەنبينوۆ. ءبىز اتالعان ۇسىنىستى Abai.kz وقىرماندارىنىڭ تالقىسىنا ۇسىنعاندى ءجون سانادىق...

قر پرەمەر-ءمينيسترى
ءا. ا. سمايىلوۆقا

مىنە، وتكەن اپتادا  عانا  ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىك كۇنى العاش رەت جاڭا فورماتتا، داڭعازا توي تۇرىندە ەمەس، تاۋەلسىزدىك ءۇشىن جاندارىن قيعان قاھارمان جاستارىمىزدىڭ رۋحتارىنا دۇعا جاساپ، ەسكە الۋ تۇرىندە  اتاپ ءوتىلدى. بۇل شەشىمدى «اقجول» پارتياسى دۇرىس دەپ سانايدى.

سونىمەن قاتار، تاۋەلسىزدىك كۇنى 86-نىڭ جەلتوقسانىندا الاڭعا شىققان قايسار جاستارمەن بىرگە تاۋەلسىزدىك ءۇشىن كۇرەسكەن، وسى ۇلى مىندەتكە قىزمەت ەتكەن باتىرلارىمىزدى دا ەسكە العانىمىز ءجون دەپ ەسەپتەيدى.

قازاق حاندىعى 1847 جىلى مەملەكەت رەتىندە تاريح ساحناسىنان كەتكەننەن كەيىن اراعا تۋرا 70 جىل سالىپ، 1917 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا سول قازاق حاندىعىنىڭ جەر اۋماعىندا الاش ۇلت-ازاتتىق قوزعالىسى زاماناۋي قازاق ۇلتتىق مەملەكەتىنىڭ ىرگەتاسىن قايتا كوتەرىپ، وسى جىلدىڭ 5-12 جەلتوقسانىندا ورىنبور قالاسىندا وتكەن ەكىنشى جالپىۇلتتىق قازاق-قىرعىز قۇرىلتايىندا الاش وردا ۇلتتىق كەڭەسىن جاساقتاپ، ءۇش بالامالى ۇمىتكەردىڭ ىشىنەن (ايدارحان تۇرلىبايۇلى، باقىتگەرەي قۇلمانۇلى) كوپشىلىك داۋىسپەن الاش رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ توراعاسى بولىپ ءاليحان بوكەيحانوۆ  سايلاندى.

بۇل تۋرالى ءالىمحان ەرمەكوۆ «سارىارقا» گازەتىنىڭ 1918 جىلعى 22 قاڭتارداعى سانىندا: «...التى الاشتىڭ بالاسىنىڭ باسىنا اق وردا تىگىلىپ، الاش تۋى كوتەرىلدى...» دەپ جازعان بولاتىن.

ءىس جۇزىندە حاندىق ۇلگىدەگى ىدىراپ كەتكەن قازاق مەملەكەتتىلىگىن قايتا جاڭعىرتۋدا، ياعني، بۇگىنگى تاۋەلسىزدىكتىڭ نەگىزىن قالاۋدا جيىرماسىنشى عاسىردىڭ باسىندا زاماناۋي قازاق مەملەكەتىن قۇرۋعا ۇمتىلىس جاساپ، ءبىلىم مەن  قاجىر-قايراتىن سالىپ، وسى جولدا شاحيد بولعان ۇلت كوسەمدەرىنىڭ، الاش رەسپۋبليكاسى ارىستارىنىڭ ءرولىن ەرەكشە اتاپ ءوتۋىمىز كەرەك.

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ 2021 جىلى استانا قالاسىندا الاش قايراتكەرلەرىنە ارنالعان ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋىندا: «الاش» ءسوزى – حالقىمىز ءۇشىن قاشاندا قاسيەتتى ۇعىم. وتكەن عاسىردىڭ باسىندا ۇلتىمىزدىڭ باس كوتەرەر ازاماتتارى الاش يدەياسىنىڭ توڭىرەگىنە بىرىكتى. ولار ەلىنىڭ ازاتتىعى مەن وركەندەۋى جولىندا قىزمەت ەتتى. حالىقتىڭ رۋحىن وياتىپ، ساناسىنا سىلكىنىس اكەلدى. جەرىمىزدىڭ تۇتاستىعىنىڭ ساقتالۋىنا ىقپال ەتتى. ءتول ادەبيەتىمىز بەن مادەنيەتىمىزدى بۇرىن-سوڭدى بولماعان دەڭگەيگە كوتەردى. وركەنيەتتى زيالىلىقتىڭ نەگىزىن قالادى. الاش ارىستارى زاماننىڭ سىن-قاتەرىنە قاراماي، قازاق  ەلىنىڭ مەملەكەتشىلدىك يدەياسىن جاڭعىرتتى»، - دەگەن بولاتىن.

قۇرمەتتى ارىپتەستەر!

بيىل الاش رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇرىلعانىنا 105 جىل تولدى. ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىن، 29 ماۋسىمدا «اق جول» فراكتسياسى بۇل داتانى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە اتاپ ءوتۋدى تالاپ ەتكەن دەپۋتاتتىق ساۋال جولداعان بولاتىن.

الايدا، ۇكىمەت بۇل ماسەلەنى وكىلەتتى مينيسترلىكتەرگە تاپسىرعانى تۋرالى جۇرە جاۋاپ بەردى.
سونىمەن، وكىنىشكە وراي، بۇل تاريحي داتا تاعى دا اتاۋسىز قالدى. بۇل مەرەيلى كۇندى تەك الاشتانۋشىلار مەن ءبىزدىڭ «اق جول» پارتياسى عانا ءتۇرلى ءىس-شارا وتكىزىپ، اتاپ ءوتتى.
بۇگىندە تاريحي ادىلدىكتى ورناتاتىن كۇن جەتتى دەپ سانايمىز.

قۇرمەتتى ءاليحان اسحانۇلى!

تاريح تاعىلىمىن ۇرپاققا ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا «اق جول» فراكتسياسى الاشتانۋشى عالىمداردىڭ باستاماسىن قولداي وتىرىپ، تاۋەلسىزدىك كۇنىنىڭ قارساڭىنداعى 12 جەلتوقساندى – تاريحي قۇجاتتارمەن دالەلدەنگەن الاش رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇرىلعان كۇنى رەتىندە – «الاش كۇنى» دەپ رەسمي بەلگىلەۋدى جانە جىل سايىن مەملەكەتتىك دەڭگەيدە اتاپ ءوتۋدى سۇرايدى.

قۇرمەتپەن،
«اق جول» فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتارى

Abai.kz