اپتا باسىندا الماتى گارنيزونىنىڭ اسكەري سوتى اسكەر قاتارىنا شاقىرىلعانىنا 4 كۇن تولعاندا تۋعان جەرىنە تابىتپەن قايتقان سارباز الىبەك قالبايدىڭ ولىمىنە اتىراۋلىق سارباز ايبولات امانجولوۆتى قىلمىستىق كودەكستىڭ 440-بابى (اسكەري قىزمەتشiلەر اراسىندا باعىنىشتىلىق قاتىناستار بولماعان كەزدە ولاردىڭ اراسىنداعى ءوزارا قارىم-قاتىناستاردىڭ جارعىلىق قاعيدالارىن بۇزۋ) بويىنشا كىنالى دەپ تانىپ، 9 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىردى.

الايدا ا. امانجولوۆتىڭ تۋىستارى ۇكىممەن كەلىسپەيتىنىن، اپەللياتسيالىق سوتقا شاعىم تۇسىرەتىنىن ايتتى. ءبىر جىلدان بەرى قوعام نازارىنان تۇسپەگەن جايتتى ەستەرىڭىزگە سالايىق.

قالباي الىبەك سالاماتۇلىن بىلتىر 12 ساۋىردە اسكەر قاتارىنا شاقىرتىپ، جۇمىس ورنىنان ۆوەنكوماتقا اكەتكەن. اسكەر قاتارىنا قابىلدانعان 18 جاستاعى سارباز جامبىل وبلىسى قورداي اۋدانىنداعى 30212 اسكەري بولىمىنە 18 ساۋىردە جەتكەن. 22 ساۋىردە تۋىستارىنا اسكەري ءبولىم وكىلدەرى حابارلاسىپ، الىبەك قالبايدىڭ قازا بولعانىن حابارلاعان.

30212 اسكەري ءبولىمىنىڭ كومانديرى الماس دوسپاەۆ «حابار 24» تەلەارناسىنا: «22 ساۋىردە روتا تاڭعى استان كەلگەندە كازارما الدىندا بولعان. سول كەزدە الىبەك ەڭ سوڭعى قاتاردا تۇرعان. باسى اينالىپ ارتقا قاراي قۇلاپ ءتۇستى. العاشقى دارىگەرلىك كومەك كورسەتىپ، بىردەن مەدسانباتقا الىپ كەتتىك. باسىنىڭ نەدەن اينالعانىن بىلمەيمىن، كۇنىنە 2-3 سارباز باسى اينالىپ قۇلايدى»، – دەپ سۇحبات بەرگەن. بىراق، مايىتحاناعا كىرگەن اكەسى بالانىڭ وڭ جاعى تۇگەل كوك الا، وڭ جاق قابىرعالارىنىڭ استى، ءىش جاق بەتى ىشىنە كىرىپ كەتكەنىن كورەدى.

25 ساۋىردە مەملەكەت باسشىسى ق.توقاەۆ: «بەيبىت كۇندە اسكەردەگى سارباز قازا بولماۋعا ءتيىس. اتا-انا بالاسىن اسكەرگە جىبەرگەندە ونىڭ قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن الاڭداماۋى كەرەك. بۇل – مەملەكەتىمىزدىڭ موينىنا العان مىندەتى»، – دەپ، باس پروكۋراتۋرا مەن قورعانىس مينيسترلىگىنە جانە قۇزىرلى ورگاندارعا جاۋىنگەردىڭ ولىمىنە قاتىستى جان-جاقتى تەكسەرۋ جۇرگىزۋدى جانە شىنايى سەبەبىن انىقتاۋدى تاپسىردى.

ال 1 مامىردا «قازاقستان» ۇلتتىق ارناسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرى باس شتابى باستىعىنىڭ ورىنباسارى سەرىك بورانباەۆ: «قاجەت ساراپتامالار الىندى. وقيعا ورنىن قاراعاندا، قۇقىق قورعاۋ ورىندارىنىڭ رەسمي قورىتىندىلارى بويىنشا سونداي-اق مايىتكە سوت-مەديتسينالىق ساراپتاۋدى جۇرگىزۋدە قازا بولعانعا دەيىن دەنە جاراقاتتارى مەن كوگەرۋ انىقتالماعان»، – دەپ مالىمدەدى.

3 مامىر كۇنى باس اسكەري پروكۋراتۋرا گۆاردەيسك گارنيزونىنداعى سارباز الىبەك قالبايدىڭ ولىمىنە كۇدىكتىنىڭ انىقتالعانىن حابارلادى. كۇدىكتى مارقۇم سارباز الىبەكپەن بىرگە شاقىرىلعان اسكەري قىزمەتكەر ايبولات ازاماتۇلى بولىپ شىقتى.

«كۇدىكتى ونىمەن بىرگە اسكەرگە شاقىرىلعان سارباز بولىپ شىقتى. ۇستاۋعا كۋاگەردىڭ ايعاقتارى جانە زورلىق-زومبىلىق ءولىم بەلگىلەرى بار سوت-مەديتسينالىق ساراپتامانىڭ ناتيجەلەرى نەگىز بولدى. ماتەريالدار سوتقا قاماۋعا الۋعا بۇلتارتپاۋ شاراسىن سانكتسيالاۋ ءۇشىن جىبەرىلدى. كۇدىكتىنىڭ ءىس-ارەكەتى ادامنىڭ ولىمىنە اكەپ سوققان جارعىلىق ەرەجەلەردى بۇزۋ رەتىندە سارالانعان (قر قك 440-بابى 4-بولىگى)»، دەلىنگەن حابارلامادا. مارقۇمنىڭ ولىمىنە قاتىستى العاشقى سوت وتىرىسى 23 تامىزدا باستالدى.

ايبولات امانجولوۆقا قارسى پەتروپاۆلدىق نيكولاي كۋروچكين دەگەن سارباز عانا الىبەك پەن ايبولات توبەلەستى دەپ كۋالىك ەتكەن. ال مارقۇم مەن ايبولاتتىڭ تۋىستارى اسكەري انت قابىلداپ تا ۇلگەرمەگەن، وزدەرى ەندى بەيىمدەلىپ كەلە جاتقان جاس جىگىتتەردىڭ ءبىر-بىرىنە جۇدىرىق الا جونەلەتىنىنە سەنبەيدى. سونداي-اق، ولار سوت كەزىندە جاعىنان جاڭىلعان جانە جالعان اقپارات ايتقان ازاماتتارعا ەشقانداي جازا قولدانىلماعانىنا دا نارازى.

وكىنىشتىسى، اسكەردەگى ءولىم-ءجىتىمدى ساناپ شىعۋ مۇمكىن ەمەسكە اينالىپ بارا جاتىر. ماسەلەن، بىلتىر تامىز ايىندا كەم دەگەندە 4 ساربازىمىزدان ايىرىلدىق.

9 تامىزدا 2003 جىلى دۇنيەگە كەلگەن الماتى وبلىسىنداعى 55/71 اسكەري ءبولىمىنىڭ ساربازى الماس شاحيموۆ قارۋلاستارىن قۇتقارۋ كەزىندە مەرت بولعان. ۆەدومستۆو دەرەگىنشە، 1-جەدەل ماقساتتاعى باتالوننىڭ جەكە قۇرامى دالالىق جاتتىعۋدا جۇرگەندە داۋىل كوتەرىلىپ، ساربازدار ورنالاسقان شاتىر بۇزىلا باستاعان. وسى ۋاقىتتا قاتارداعى جاۋىنگەر ا.ن.شاحيموۆ ارىپتەستەرىنىڭ قاۋىپسىز ورىنعا شىعۋىنا كومەكتەسىپ ءجۇرىپ، باسىنا شاتىردىڭ تەمىر جاقتاۋى ءتيىپ، جاراقات العان. مەديتسينالىق كومەك كورسەتىلگەنىمەن، شەيىتتىڭ جانى ءۇزىلىپ كەتكەن ەكەن. «جاۋىنگەر ا.ن.شاحيموۆ ءوزىنىڭ قارۋلاستارىن قۇتقارۋ بارىسىندا جانقيارلىق تانىتىپ، مەرت بولدى. مارقۇمنىڭ دەنەسى الماتىدان كوكشەتاۋعا اسكەري بورتپەن جىبەرىلەتىن بولادى. جاۋىنگەردىڭ اتا-اناسىنا زاڭناماعا سايكەس، 500 اەك (1 531 500 تەڭگە) جانە 80 اەك (245 040 تەڭگە) ماتەريالدىق كومەك كورسەتىلەدى. سونداي-اق الماس شاحيموۆ ماراپاتقا ۇسىنىلادى»، – دەلىنگەن قۇزىرلى ورگان تاراتقان حابارلامادا. مارقۇم كوكشەتاۋدىڭ تۋماسى ەدى.

2003 جىلى تۋعان اقتاۋلىق سارباز نۇربەك ەرعاليەۆ 17 تامىزدا باقيعا اتتانىپتى. ول – اتىراۋداعى شەكارا قىزمەتىنىڭ 20/16 اسكەري بولىمىندە وتان الدىنداعى بورىشىن وتەپ جۇرگەن. الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازبالارعا سۇيەنسەك، بەس سارباز ناريادتان ءتۇسىپ كەلە جاتقاندا كولىكتەرى سىنعان. ءۇش سارباز بۇزىلعان كولىكتە قالىپ، مارقۇم نۇربەك پەن كومانديرى كومەك سۇراۋ ءۇشىن ۇيالى بايلانىس ۇستايتىن جەر ىزدەپ كەتكەن. كومانديرىنىڭ ايتۋىنشا، جولدا سارباز ەكەۋى السىرەپ، باسى اينالعان. «نۇربەك اياعىنان جۇرە الماي، السىرەپ ءولىپ قالدى، ال مەن جولعا جەتىپ، امان قالدىم»، – دەپتى كوماندير. ال ۇقك ءباسپاسوز قىزمەتى: «2022 جىلعى 17 تامىزدا اتىراۋ وبلىسىندا مەملەكەتتىك شەكارا ۋچاسكەلەرىنىڭ بىرىندە قىزمەتىن وتكەرىپ جۇرگەن شەكارا قىزمەتىنىڭ اسكەري قىزمەتشىسى نۇربەك ەرعاليەۆ قايتىس بولدى. سوت-مەديتسينالىق ساراپتاۋ ناتيجەسى بويىنشا «كەنەتتەن بولعان جۇرەك ءولىمى» انىقتالدى. اسكەري قىزمەتشىنىڭ ءولىمى فاكتىسىنە قاتىستى تەرگەۋ ورگاندارى قىلمىستىق ءىس قوزعادى»، – دەپ حابارلادى.

اتىراۋ وبلىسى قىزىلقوعا اۋدانى ميالى اۋىلىندا 2004 جىلى دۇنيە ەسىگىن اشقان ميراش بەكبول دوسبولۇلى تامىزدىڭ 19-ى كۇنى جامبىل وبلىسىنداعى اسكەري بولىمشەلەردىڭ بىرىندە كوز جۇمدى. قازاق قوعامى بۇعان بايلانىستى تاراعان اقپاراتتاردى قىزۋ تالقىلاپ جاتقانىنا ءبىر جىلعا تايادى.

22 تامىزدا 21 جاستاعى مەرزىمدى اسكەري قىزمەتشى ابىلاي سابىروۆ ءولىم قۇشتى. مارقۇم اسكەري بورىشىن باتىس قازاقستان وبلىسىندا وتەگەن. ال الماتىداعى 36/50 اسكەري بولىمىندە كەلىسىمشارت بويىنشا قىزمەتكە كىرىسكەنىنە جەتى ايدان اسقان. قايعىلى وقيعا قاتارداعى جاۋىنگەر ابىلاي سابىروۆ ستراتەگيالىق ماڭىزى بار نىساندى كۇزەتىپ تۇرعان كەزدە بولدى. جەتىسۋ ءوڭىرىنىڭ تۋماسىنىڭ دەنەسى 23 تامىز كۇنى تۋىستارىنا بەرىلدى. قر ۇلتتىق ۇلانى «وڭتۇستىك» وڭىرلىك قولباسشىسىنىڭ ورىنباسارى نيازتاي الكەشەۆ قاتارداعى جاۋىنگەر ماكاروۆ تاپانشاسىنان وزىنە-ءوزى وق اتقانىن مالىمدەدى. ن.الكەشەۆ «كتك» ارناسىنا: «وڭ قولىنداعى تاپانشا، وڭ جاق سامايى، ءبارى ءوزىن-ءوزى جاراقاتتاعانىن كورسەتەدى. ونىڭ جانىندا ەشكىم بولعان جوق، سوندىقتان مەن قازىر ەشقانداي بولجام مەن دالەل كەلتىرە المايمىن. ءبىر نارسەنى ايتا الامىن: ونىڭ ءولىمى اسكەري قىزمەتپەن بايلانىستى ەمەس»، – دەدى.

ەل ەل بولىپ تۇرۋى ءۇشىن الدىمەن اسكەرى قۋاتتى بولۋى كەرەك. ول ءۇشىن ەرتەڭ اسكەر قاتارىن تولىقتىراتىن ازاماتتار بۇگىن قارۋلى كۇشتەرگە سەنۋى قاجەت. ال سەنىمدى ساتىپ الا المايسىڭ.

اسىلان قۋانىشۇلى

Abai.kz