باسى: عابيدەن

جالعاسى: عابيدەن

جالعاسى: عابيدەن

عابيدەن - 13

عابيدەن اعا جازۋشىلار وداعىنىڭ رۋxاني شىراقشىسى بولدى. ءار جىل سايىن 8 ناۋرىزدا ومىردەن وزىپ كەتكەن قالامگەر اعالاردىڭ ۇيىندەگى جەڭگەلەرىمىزگە ارناپ داستارxان جاياتىن. سىي-سياپاتىن جاساپ، قۇشاقتارىن گۇلگە تولتىراتىن. ءبىز دە ءبىر جاعىندا ءجۇرىپ ولەڭىمىزدى وقۋشى ەدىك. كوڭىلى جارىم جەڭگەلەرىمىز مۇندايدا ءبىر ءماز بولىپ مارقايىپ قالاتىن-دى... عابيدەن اعا قاسىندا جۇرگەن قىزمەتكەرلەرىن ەشقاشان نازاردان تىس تاستامايتىن. كەشكە جۇمىستان قايتاردا بازار نەمەسە دۇكەنگە كىرسە، قاسىنداعى شوفەرى ەرلانعا دا، جازۋشىلار وداعىنىڭ قاتارداعى جۇمىسشىسى تىلەۋجان اعاعا دا، ماعان دا وزىنە قانداي ازىق-تۇلىك السا، ءدال سولاي جاساقتالعان  ءبىر-ءبىر  قاپشىقتى ارقالاتىپ جىبەرەتىن. عابيدەن اعا اڭگىمەشىل ەدى. ول كىسى بوس اڭگىمە ايتپايتىن. كەيدە ماسكەۋدە ادەبيەت ينستيتۋتىندا وقىپ جۇرگەن كەزىندەگى قىزىقتارىن ايتادى. سول جىلدارى ول ماسكەۋدەگى ادەبيەت ينستيتۋتىنا موڭعوليانىڭ بايان-ولگەي ايماعىنان كەلگەن دارىندى اقىن قۋانعان جۇماقانوۆتى ءبىر ايعا قازاقستانعا «ۇرلاپ» الىپ كەلىپتى. كەڭەستىڭ زاڭى قاتال. باسقا مەملەكەتتەن كەلگەن ادامدى باسقا مەملەكەتكە جىبەرمەيدى ەكەن. عابيدەن اعا سونىڭ رەتىن تاپقان عوي. قازاقستانعا اكەپ الماتىدا ون كۇن، ءۇرجاردا ون كۇن ەلدى ارالاتىپ، دەمالدىرىپ ماۋقىن باستىرىپتى. روللان سەيسەنباەۆ، ۇلىقبەك ەسداۋلەت سياقتى قازاقتىڭ ايبوزدارىمەن تانىسىپ-ءبىلىسىپ دامدەس بولىپتى. قۋانعان سول اسەردەن ۇزاق ۋاقىت شىعا الماي ءجۇردى دەيدى. كەيىن ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العان سوڭ قۋانعان اعانىڭ بالاسى قازاقستانعا كوشىپ كەلىپتى.

قايبىر جىلى جازۋشىلار وداعى جاس قالامگەرلەردىڭ رەسپۋبليكالىق فورۋمىن وتكىزدى. قازاقستاننىڭ ءار قيىرىنان كەلگەن جاستار الماتى قالاسىندا ەكى كۇن بويى جىر وقىپ، ادەبيەت اينالاسىنداعى وي-پىكىرلەرىن ورتاعا سالدى. سول سياقتى تاعى دا باسقا نارسەلەردى ورتاعا سالادى...شالقىما كوڭىل، شالت مىنەز جاستىققا ءتان. جاستار ارمانسىز تويلادى. ەكى كۇندىك ءىس-شارانى ،،جان قالاۋىمەن،، ءتورت-بەس كۇنگە سوزىپ العان جاس پەرىلەرگە وكپە جۇرە مە؟ ولار ورنالاسقان ،،الماتى،، قوناق ءۇيى قاي ءبىر ارزان قوناق ءۇي دەيسىز؟ سول ارتىق شىعىننىڭ ءبارىن عابيدەن اعا ءوز قالتاسىمەن كوتەردى. سونداعى جاس پەرىلەر بۇگىنگى قازاق ادەبيەتىنىڭ بەلگىلى وكىلىنە اينالىپ ۇلگەردى. عابيدەن اعا بەكەر شاشىلماپتى. ول ۇلت ادەبيەتىنىڭ بولاشاعىنا قىزمەت ەتكەنىن بىلگەن جوق دەيسىز بە؟!

عابيدەن اعا ءبىر ىقىلاسى اۋعان ادامنان باسى جەرگە تيگەنشە اينىمايتىن. ول ءوزىنىڭ كلاستاسى، جاقىن دوسى جۇماگەلدىنىڭ باۋىرى ازاماتتى دا كەرەمەت جاقسى كوردى. ازاماتتىڭ ورىنداۋىنداعى اندەردى ەرەكشە قۇرمەتتەيتىن. عابيدەن اعامەن بىرگە ازاماتتىڭ تالاي ءانىن بىرگە تىڭداعانبىز. سول اندەردىڭ ىشىندە مۇقاعاليدىڭ ولەڭىنە جازىلعان تۇرسىنعازى راxيموۆتىڭ «اياگوز ارۋ» ءانىن ءجيى ورىنداتاتىن. ازامات ستۋدەنت كەزىندە عابيدەن اعانىڭ ۇيىندە تۇردى. كەيىن عابيدەن اعاعا ايتپاي جاتاقxاناعا اۋىسىپ كەتكەن كەزىندە عابيدەن اعا ازاماتقا قاتتى رەنجىگەن ەدى. ازاماتتىڭ دا سەرىلىگى ءبىر باسىنا جەتەدى. ازەكەڭ ەكەۋمىز دە الماتى قالاسىنىڭ تۇنگى كوشەلەرىندە تالاي مارتە اجالمەن ناعاشىمىزداي ويناعان كەزدەرىمىز از ەمەس. 1999 جىلى عابيدەن اعا كونسەرۆاتوريانىڭ كونتسەرت زالىندا الاشتىڭ ايبوزى جانىبەك كارمەنوۆتىڭ 60 جىلدىق مەرەيتويىن جاسادى. عابيدەن اعا بۇل كەشكە تياناقتى دايىندالدى. ماعان جانىبەك كارمەنوۆكە ارناپ ولەڭ جازۋعا تاپسىرما بەردى. سوڭىنان جازۋشىلار وداعىنىڭ «قالامگەر» كافەسىندە دۇرىلدەتىپ داستارxان جايدى. كونسەرۆاتورياداعى كەشتى جۇرگىزۋ بەكبولات تىلەۋxانعا جۇكتەلدى. وسى كەشتە ازامات تا ءان ايتۋعا ءتيىستى بولعان. الايدا، قانداي دا ءبىر سەبەپتەرمەن باعدارلامادان سىزىلىپ قالادى. مۇنى ەستىگەن عابيدەن اعامىز « ەگەر ازامات ءان ايتپايتىن بولسا، وندا باسقا انشىلەر دە ءان ايتپايدى» دەپ قاتاڭ ۇيعارىم جاسايدى. عابيدەن اعانىڭ وسى تالابىنان كەيىن ازامات بىردەن ساxناعا كوتەرىلدى. مەن دە جانىبەك اعاعا جازعان جىرىمدى وقىدىم.

ازامات دەگەننەن شىعادى، عابيدەن اعا مەن جۇماگەلدى اعا 1990 جىلدارى «ازامات» دەگەن گازەت شىعارعان ەكەن. عابيدەن اعا سول كەزدەگى قيىندىقتاردى ۇنەمى ايتىپ وتىراتىن. «سول جىلدارى الماتى قالالىق قازاق ءتىلى قوعامىن قۇراتىن بولدىق. جۇماگەلدى اعالارىڭ كۇندىز-ءتۇنى قاسىمدا بولدى. قازاق ءتىلى قوعامى وتىراتىن باسپانا تابۋ قيىنعا سوقتى. ءبىر كۇنى الماتى قالالىق جوسپارلاۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسىنا باسپانا سۇراپ باردىق. بەكەت دەگەن اقتوبە جاقتىڭ ازاماتى ەكەن. ءبىزدىڭ ماقساتىمىزبەن تانىسقان سوڭ بىردەن بىزگە كومەكتەسۋگە نيەت ءبىلدىردى. بويىندا قازاق قانى تۋلاپ تۇرعان جىگىت ەكەن. ول سول جەردە وتىرىپ سۇمدىق ءبىر اڭگىمە ايتتى. بۇل جەلتوقسان كوتەرىلىسى كەزىندە بولعان وقيعا ەكەن. «ءبىزدىڭ نەگىزگى قويمامىز بورالدايدا ورنالاسقان بولاتىن. قويما باسشىسى xابارلاسقان سوڭ بارسام، تاۋ-تاۋ عىپ تەمىر كەسىندىلەرىن ءۇيىپ قويىپتى. كوتەرىلىسكە شىققان جاستارعا قارسى قارۋ رەتىندە پايدالانباق سياقتى. «بىزگە جوعارىدان بۇيرىق بەرىپ جاساتتى. ەڭ سۇمدىعى مىنا جاقتا» دەپ، قويمانىڭ تۇكپىرىندەگى بولمەگە الىپ باردى. مەن ەسىكتى اشقاندا كورگەن كورىنىسىمنەن ءتىلىم بايلانىپ قالدى. مەنىڭ كوز الدىمدا جيىرما شاقتى قازاقتىڭ جاپ-جاس قاراكوز قىزدارى انادان جاڭا تۋعانداي تىر-جالاڭاش، جالاڭ اياق قورلانعان، زورلانعان قالپىندا، بەت-اۋىزى مەن دەنەسى كوكالا تورعايداي بوپ ءبىر-بىرىنە تىعىلىپ ءۇرپيىسىپ تۇر ەكەن. مەن قورلىقتان جىلاپ جىبەردىم... سول قىزداردىڭ ءبارىن دوس-جاراندارىما حابارلاسىپ، كيىم-كەشەك الدىرىپ، ۇستەرىن بۇتىندەپ ءۇيدى-ۇيلەرىنە تاراتتىم دەگەن ەدى»،- دەپ عابيدەن اعا دا وسى اڭگىمەنى ايتىپ بولار-بولماستان ەكى يىعى سەلكىلدەپ، يەگى كەمسەڭدەپ  جانارى جاسقا تولىپ كەتتى...

عابيدەن – 14

عابيدەن اعانىڭ كابينەتىندەگى كەزەكتى ءبىر باس قوسۋ ەدى. «پارلامەنت» شىنىسىن ورتالاپ قالعانبىز. ول كىسى سويلەپ، مەن ولەڭ وقىپ وتىرمىن. ءبىر كەزدە «اعا، ولەڭ وقىڭىزشى» دەدىم. سول كەزدە عابيدەن اعا ماعان بۇكىل دەنەسىمەن قوپارىلا بۇرىلىپ كوزىمە قارادى. «سەن بالا، نە، مەنىڭ پروزامدى وقىمايسىڭ با؟ بىراق، سەن ونى قايدان تۇسىنەسىڭ...» دەدى. بۇل ءسوز مەنىڭ نامىسىمدى قامشىلادى. بىردەڭە ايتپاق بوپ وقتالا بەرىپ ەدىم، عابيدەن اعا ءوز ماقامىمەن ولەڭ باستاپ كەتتى:

ۇلاسىپ جاز جاۋىنعا، قىس داۋىلعا،
ءسال ەرتەرەك ناۋرىز قار ءتۇستى اۋىلعا.
وندا مىنا ەسكى جۇرت ەل بولاتىن،
يزەن، قۋراي وسپەيتىن قىستاۋىندا.

قويلى اۋىلدا قۇرت قايناپ، ايران ۇيىپ.
كۇنمەن بىرگە قۇلايتىن سايعا كيىك.
اڭىراتىپ كومەيدەن ءان بوزداتساڭ،
جەلىگۋشى ەك جەل بۋىن تايعا ءمىنىپ.

قالسا-داعى سول كۇنگى مۇڭ ەسكىرىپ،
بالداقتاردىڭ سىقىرى ءجۇر ەستىلىپ.
اقشا العاندا اكەسىز جەتىمدەرگە
ءۇش تەڭگەدەن ءجۇرۋشى ەڭ ۇلەستىرىپ.

ۇكىلەپ اپ تالشىبىق اعاش اتىن،
سەن كەلەتىن جولدى اڭدىپ، بەل اساتىن،
اۋىلدىڭ بار بالاسى قۇشاعىڭا
ءبىر-ءبىر سۇڭگىپ شىعۋعا تالاساتىن.

كۇنى بويى جۇرسەڭ دە قامىس باۋلاپ،
بويعا قايرات بەرگەندەي اۋىر سالماق.
كۇندى سالىپ بالۋان يىعىڭا،
جولدا كەلە جاتۋشى ەڭ كارى سولدات.

جولىعىسىپ، ال بىردە تابىسپاي جول،
جاتسا-داعى...
جاقىن بول، الىستاي بول،
كەشەگىنىڭ بەلگىسى كوڭىلدە ەكەن،
كوز الدىمنان كەتكەن جوق قونىسباي شال...

عابيدەن اعانىڭ شىعارماسىن وقىسام، ءىشىم ۇليدى. ءار شىعارماسى كوڭىلىڭدى وكسىككە بولەپ، وكىنىشكە بايلايدى. الدە ءبىر نارسە وزەگىڭنەن سۋىرىلىپ كەتكەندەي قامساۋسىز حالدە قالاسىڭ. ءار سويلەمنىڭ قاپتالىندا قۇداي قاراپ تۇرعانداي...

«سەرىنىڭ سوڭعى سالەمى» ، «ەردىڭ سىنى» جانە «ءۇيىرى جوق كوكجال» مەن عابيدەن اعانىڭ وسىناۋ ءۇش شىعارماسىن جازۋشى بولمىسىنىڭ ءۇش ۇستىنى رەتىندە تانيمىن. «سەرىنىڭ سوڭعى سالەمىندەگى» سەمەي تۇرمەسىندە جاتىپ ءۋازيپا سياقتى اسىلزاتىنا قايىقباي بالا ارقىلى سالەم جولداعان بايكەنجە سەرى. قوبىز ارقالاعان قايىقباي بالانى تۇرمە باستىعىمەن كارتا ويناپ ۇتىپ الۋى... شىنداپ كەلگەندە، بۇل جەردە سوتتالعان قايىقباي بالا ەمەس، قازاقتىڭ قارا قوبىزى ەدى. بايكەنجە سەرى قازاقتىڭ قارا قوبىزىنا ارا تۇسكەن-ءدى.

« بايكەنجە، شەرۋباي، قاراشا ۇشەۋى اپپاق كويلەك، دامبال كيىپتى. ساقال مۇرتىن باستىرىپ، قول، اياعىنىڭ تىرناعىن الدىرىپتى. تۇلەگەن سۇڭقارداي تاپ-تازا.

- قۇرۋلى تالقىعا كەز بولدىق. بۇل دۇنيەدەن تاتار ءدامىمىز تاۋسىلعانعا ۇقسايدى. قايىقباي، قالقام، قوبىزىڭدى قولىڭا الشى، -  دەدى بايكەنجە».

«- قايىقباي، قالقام، - دەپ بايكەنجە شارت جۇگىندى. - سەن بۇگىن ەلگە قايتاسىڭ. ءبىر اماناتىم بار. قوردالانعان كوڭىلدىڭ قىزىل شوقتاي جىلتىراعان قۇپيا دەرتى ەدى. سەمىز نايمان ەلىندەگى اتانباي مىرزانىڭ ءۋازيپا اتتى كەلىنى بار. سوعان سالەم ايت. جاستىقتىڭ جەلىگىمەن كوڭىلىنە قاياۋ تۇسىرسەم، كەشسىن. ۇيقىسىز ءتۇنى، كۇلكىسىز كۇنى بولعان شىعار. موينىما قارىز قىلماسىن».

قۇداي-وۋ، سالدەن كەيىن جانازاسىن تىرىدەي وقىتىپ، سالدەن كەيىن اتىلايىن دەپ وتىرعان ادام بولمىسىنىڭ سونشالىقتى كۇردەلى جاراتىلىسىنا تاڭ قالماسقا شاراڭ جوق. مۇنداي بولمىس جەر الەمدە تەك قازاق بالاسىنا عانا ءتان شىعار. ناعىز سەرى عانا وسىنداي ءۇرزادا سەزىمىن ۇكىلەپ وتە الار. بايكەنجە سەرى سوڭعى ءسوزىن، سوڭعى سالەمىن جۇرەگىنىڭ تورىندە ماڭگىگە تۇرىپ قالعان، جاستىقتىڭ سالتاناتىمەن ءجۇرىپ «سازداۋىت جەر» باسىپ قالعان ءۋازيپا سۇلۋدان قوبىز تىلىندە كەشۋ سۇرايدى. ءۋازيپانىڭ پاكتىگىنىڭ الدىندا باس يەدى...

« قازاقتىڭ ەڭ سوڭعى سەرىسى عوي، بايكەنجە... ءتىپتى، قىز وياتۋعا كەلگەندە دە وزگەلەر سياقتى شوككەن تۇيەنىڭ اراسىمەن بۇقپانتايلاماي، اۋىل يتتەرىن ابالاتىپ، تىك كەلىپ، تىك قايتۋشى ەدى...»

عابيدەن اعانىڭ بارشا كەيىپكەرلەرى وسى تاقىلەتتەس. ءتىرى ويلايدى، ءتىرى جۇرەدى. ولار سەنى جاتىرقامايدى. سەن دە ولاردى جاتىرقامايسىڭ. عابيدەن ەكى الاڭدا قاتار ويناعان جوق. عابيدەن اعا جالعىز ءومىر، جالقى تاعدىر كەشتى. ول قالام ۇستاعاندا وڭ قولى جۇرەگىنىڭ تۇسىندا تۇردى. ول قالاممەن جازعان جوق.

«ەردىڭ سىنىندا»  ايكۇمىس، سەركەباي مەن شامنىڭ ۇشتىك وداعى:

«ءدۇنيادا ءار كىم جۇرەر كەڭ بولعان سوڭ،
مەن ءجۇرمىن كەڭ ءدۇنيادا سەن بولعان سوڭ» دەگەن قاعيداتتا عۇمىر ءسۇردى. ايكۇمىستىڭ ىقىلاسى سەركەبايدا، سەركەباي ءبيدىڭ پەيىلى شامدا... ۋاقىتىمەن كەلمەگەن سەزىم قۇرعىر كىمگە وپا بەرىپ ەدى..؟

« - ساكە، ساكە دەيمىن، ەسىڭدى جيىپ، وزىڭە-ءوزىڭ كەلشى. ساكە، مىنە، شامدى الىپ كەلدىم.

سەركەبايدىڭ ەرىندەرى جىبىر-جىبىر ەتتى.

- شام؟

- يا، يا. شام مىنە الدىڭدا تۇر. سەنبەسەڭ قاراشى.

توبە بي مويىن بۇرعاندا، قالشيىپ تۇرعان ۇشەۋدىڭ توبە قۇيقالارى شىمىرلاپ، ەسىككە قاراي شەگىنشەكتەدى. ەتى قىپ-قىزىل بوپ قانتالاعان سەرىكبايدىڭ تامىرلارى جارىلىپ كەتكەندەي: وتى سونگەن قوس قاراشىقتىڭ ۇياسىنا قان ۇيىپتى.

- اپا! - دەپ، شىڭعىرعان شامنىڭ قۇلىنداعى داۋسى قۇلاققا جەتتى.

- مىنا جىندىسى كىم؟

- ساكە، - دەدى ايكۇمىس جالبارىنىپ، بايعۇس بالانى ۇرەيلەندىرگەنىڭ نە؟ شام عوي، بۇل، شامىڭ عوي.

- شام؟ ش-شاام...

كەكەشتەنىپ تۇتىققان سەركەباي الدە نەنى ويىنا تۇسىرە الماي قينالىپ، بەت-اۋىزى جىبىرلاپ، باسى قالتاڭ-قالتاڭ ەتىپ قويا بەردى:

- م-م-مەنىڭ شامىم سونگەن... سونگەن... سونگەن...»
ۇستەل ۇستىندەگى جارىعى ولەۋسىرەپ جانعان شامعا قايتا ۇڭىلگەن سەركەباي اينالاسىنداعىلاردى ىلە-شالا ۇمىتىپ تا ۇلگەرگەن...

و، عاردۋنا فاني!!!

عابيدەن – 15

«ءۇيىرى جوق كوكجالدى» وقىعان سايىن باس كەيىپكەر بالتاكەسكەننىڭ بولمىسىنان عابيدەن اعانى كورەمىن. جۇرەگى بار ادام جىلاپ وتىرىپ وقيتىن شىعارما وسى «ءۇيىرى جوق كوكجال!»  اسىرەسە شولاق كوكجالدىڭ اناسىنان ايىرىلىپ جەتىم قالعان بولتىرىك كەزى جاناردان جاس دومالاتادى. قاسقىر بالاسىن مۇحتار اۋەزوۆ پەن شىڭعىس ايتىماتوۆتاڭ كەيىن جۇرەگىمەن تانىپ، قاسقىر بولمىسىنا سونشالىقتى تەرەڭ بويلاي العان وسى عابيدەن اعامىز... بالتاكەسكەن دە جالعىز، شولاق كوكجال دا جالعىز جورتادى. عابيدەن اعا دا قوعامدىق ورىندا كوپتىڭ اراسىندا جۇرگەنىمەن، ول دا جالعىز ەدى. «ويلى ادامعا قىزىق جوق بۇل جالعاندا» دەيتىن دەڭگەيدەگى جالعىزدىقتى ەنشىلەگەن-ءدى. دۇنيەنىڭ ك...ءتىن كورىپ قويعان-دى! مەن وسى ساتتە عابيدەن اعا مۇلدە جالعىز ەكەنىن، جالعىز دارا  كوكجال ەكەنىن سەزىندىم. تالاي جىلدار وتكەندە عابيدەن اعا تۋرالى «قىزىل ءبورى» دەگەن ولەڭ جازاتىنىمدى بىلگەم جوق.

عابيدەن اعا قوناەۆ كوشەسى مەن قابانباي كوشەسىنىڭ قيىلىسىنداعى اسەم سۋبۇرقاقتى الاڭدا قولاربامەن نەمەرەسىن سەرۋەندەتىپ ءجۇر ەكەن. ءتۇس اۋىپ كەتكەن كەز ەدى. ۇستىندە سپورت كوستيۋمى. مەن كەلىپ امانداسقان ساتتە توقتاپ سيگارەتىن تۇتاتتى. جاعداي سۇراستىق. مەن بۇل ساتتە عابيدەن اعانى اقىرعى رەت كورىپ تۇرعانىمدى سەزبەدىم.

بەرىك اعا ( اۆت. بەرىك شاحان ) ىزباندادى. «مارالتاي-اۋ، عابيدەن اعاڭ كەتىپ قاپتى» دەدى. مەن جايباراقات «قاشان كەلەدى ەكەن؟» دەگەم. بەرىك اعامنىڭ شابىنا شوق تۇسكەندەي ىرشىپ كەتتى. «ءاي، سەن ءوزى نە ايتىپ تۇرسىڭ، ولگەن ادام كەلە مە ەكەن؟!» دەدى. مەن سوندا عانا بارىپ عابيدەن اعادان ايىرىلىپ قالعانىمدى بىراق ءبىلدىم. مەن اۋىلعا كەتكەن شىعار دەپ ويلاعام عوي. عابيدەن اعا شىنىمەن دە اۋىلىنا كەتىپتى. ءوزىنىڭ تۋعان جەرى، تۋعان اۋىلى ماڭگى باۋىرىنا الىپتى اسىل پەرزەنتىن، ارداگەر ۇلىن. جالعان دۇنيەنىڭ ساعاتى سارت ەتىپ توقتاعاندا ادامزاتتىق ۋاقىت بەلگىسى 2006 جىلدىڭ 23 تامىزىن كورسەتىپ تۇرعان. جالعان دۇنيەدەگى نايمان اسىلى جانعۇلى ورىس مەدەتتەن تارايتىن سادىقۇلى عابيدەننىڭ قۇم ساعاتىن جاراتۋشى يەم بىزبەن اقىلداسپاي كەرى توڭكەرىپ قويدى. ءدال وسى عابيدەن اعانىڭ اجالىنا اللادان بۇرىن ادام بالاسى ارالاسقان سياقتى بولادى دا تۇرادى. ايتپەسە، قىزىل ءبورىنىڭ اتان جۇرەگى كەنەتتەن كىلت توقتار ما؟! انىعىن ءبىر اللا بىلەدى...

ءبىزدىڭ قولدان نە كەلەدى؟ تەك قانا باياعى قۇنانبايدىڭ قازاسىن ەستىرتكەن تۇراپ اقىن سياقتى:

قۇنان ءولدى قۇراننىڭ تاقتاسىنداي،
قاسيەتتى قاعبانىڭ قاقپاسىنداي.
قۇنان كەتسە الدىنان جارىلقاسىن،
التىن قالدى ارتىندا ات باسىنداي! – دەپ كوڭىلىمىزدى جۇباتقانسىيمىز. عابيدەن اعانىڭ ارتىندا التىنداي ۇل-قىزدارى قالدى. جىرى مەن ءسوزى، دارحان بولمىسى قالدى.

عابيدەن اعا دۇنيە سالعان سوڭ بەرتىن كەلە تۇسىمە كىردى. عابيدەن اعا ءبورى بوپ كەتكەن ەكەن دەيمىن. ءجاي ءبورى ەمەس، تەرىسى قىزىل التىنداي قۇلپىرعان قىزىل ءبورىنى اۋەلەم بوساعادان كىرىپ كەلە جاتقانىن كوردىم. سودان سوڭ ءبىر قاراسام  تورىمدە جاتىر. ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ ءىشى وزىنشە ءبىر جۇلدىزدى  الەم ەكەن دەيمىن. قياقتانىپ قىزىل اي تۋىپتى. ايعا قاراپ قىزىل ءبورى اۋىق-اۋىق ءىشىن تارتىپ ۇليدى. بىردەمە ايتقىسى كەلەتىندەي. مىناۋ عابيدەن اعا عوي دەپ قويام. ءتۇسىمدى جورىعام جوق. جورىتقام جوق...

تۇرساڭ سولاي بولماس پا تورىمە كەپ،
نەنى سىدەت ەتەيىن، نەنى مەدەت.
ۇلىپ-ۇلىپ قويامىن كوككە قاراپ،
قىزىل ايدى قىپ-قىزىل ءبورى مە دەپ؟
قىزىل قاسقىر ەدى ول، قىزىل ءبورى
بولتىرىگى مەن ەدىم ىزىندەگى...
ءمارت مىنەزىن كەتتى ول ماعان بەرىپ،
سەرت سەكىلدى سەمسەردىڭ جۇزىندەگى.
بورىلىگىڭ ءۇشىن دە تاقتى كىنا،
كۇيە جاعىپ، كۇل شاشىپ اقتىعىڭا.
يتتەر سەنىپ ۇرسە، ەگەر، يەسىنە،
سەن ءتاڭىردىڭ يلاندىڭ حاقتىعىنا.
جالعىز ءجۇردىڭ سۇرلەۋ ساپ ءيىر-ءيىر،
عۇمىر كەشتىڭ شەت قونىپ، قيىر-قيىر.
جازىلماپتى الايدا ماڭدايىڭا،
قورقاۋلارداي توپ قۇراۋ ءۇيىر-ءۇيىر.
ارمان دەگەن تاۋسىلماس پەندەدە كوپ،
سەندە دە جوق سول ءۇيىر، مەندە دە جوق.
شاۋىلدەسە شۇبىرعان شيبورىلەر،
وتە شىقتىڭ قاسىنان كورمەگەن بوپ.
«ەۋ» دەسىن بە، بىلمەيمىن «بەۋ» دەسىن بە،
قالار ءبارى ۋاقىتتىڭ زەردەسىندە.
سەن دە كەتتىڭ جالعاننان
قورقاۋلاردىڭ
دارەتىڭدى سىندىرىپ كەۋدەسىنە.
قىزىل قاسقىر سەن ەدىڭ، قىزىل ءبورى
ءبولتىرىڭ مەن ەدىم ىزىڭدەگى...

( جالعاسى جوق! )

مارالتاي رايىمبەكۇلى

Abai.kz