رەسەي اسكەرىنىڭ ۋكرايناعا شاپقىنشىلىعىنا جىل تولۋى قارساڭىندا ەۋرووداق ەلدەرىمەن اقش رەسەيگە سالىنعان سانكتسيانى قايتا باعامداپ، رەسەيگە شەكتەلگەن تاۋارلاردىڭ ءۇشىنشى ەلدەر ارقىلى ەكونوميكالىق جازانى اينالىپ ءوتىپ، ىركىلىسسىز جەتكىزىلىپ وتىرعانىن انىقتاعان ەدى.

اسىرەسە سوعىسقا كەرەك ازاماتتىق، اسكەري ماقساتتا بىردەي قولدانىلاتىن چيپ وتكىزگىشى بار كىر جۋعىش ماشينا، فوتواپپارات، اۋا تەڭشەگىش سياقتى رەسەي ءۇشىن قات تاۋارلاردى ورىس ەلىنە توننالاپ جىبەرىپ وتىرعان ەلدەردىڭ قاتارىندا قىتاي، تۇركيا، بىرىككەن اراب امىرلىگى مەن ورتا ازيا ەلدەرى اتالدى.

انگليا باسىلىمدارىنىڭ جازۋىنشا وتكەن جىلى ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ رەسەيمەن ساۋدا كولەمى بىردەن 80 پايىزعا ارتقان. ساۋدانىڭ باسىم بولىگىن ازاماتتىق ءارى اسكەري ماقساتتا قولدانۋعا بولاتىن تاۋارلاردىڭ اينالىمى قۇراعان. 2022 جىلى كازاقستاننىڭ رەسەيگە ەكسپورت كولەمى 25 پايىزعا، قىرعىزستاننىڭ رەسەيگە ەكسپورت كولەمى 40,3 پايىزعا، وزبەكستاننىڭ رەسەيگە ەكسپورت كولەمى 49 پايىزعا وسكەن. تاجىكستان مەن تۇركىمەنستان رەسەيمەن ساۋدا كولەمىن قۇپيا ساقتاعانىمەن، رەسەي ۇكىمەتى وتكەن جىلى تاجىكستانمەن ساۋدا كولەمىنىڭ 18 پايىزعا ءوسىپ، 1,5 ميلليارد دوللارعا جەتكەنىن، تۇركىمەنستانمەن ساۋدا كولەمىنىڭ 2021 جىلعا قاراعاندا 32,2 پايىزعا وسكەنىن ماقتانىشپەن جاريالاعان.

قازاقستاننىڭ ساۋدا ستاتيستيكالارىنا زەرتتەۋ جاساعان ەۋرووداق تالداۋشىلارى قازاقستاندىقتاردىڭ كوبى قىتاي مەن ينديادا قۇراستىرىلعان تەلەفونداردى، ۆەتنامدا قۇراستىرىلعان كىر جۋعىش ماشينالاردى ىستەتەدى، قازاقستاننىڭ ەۋرووداق، انگليا مەن امەريكادان يمپورتتاعان تەلەفوننىڭ 7 پايىزى، كومپيۋتەردىڭ 16 پايىزى، كىر جۋعىش ماشينانىڭ 24 پايىزى عانا ەل ىشىندە قالادى. قالعانىنىڭ ءبارى رەسەيگە جونەلتىلەدى دەپ شەشىم شىعارىپ وتىر ەكەن.

ەۋرووداق وكىلى مارت ايىندا قىرعىزستاندا، وزبەكستاندا بولىپ، ساۋىردە ەلىمىزگە دە كەلگەن ەدى. اقش وكىلى دە بولدى.

مارت ايىنىڭ سوڭىندا انگليانىڭ «Telegraph» گازەتى قۇپيا تۇلعاعا سىلتەمە جاساپ، ەۋرووداقتىڭ ورتا ازيا ەلدەرىنە سانكتسيا سالۋى مۇمكىن ەكەنىن العاش جازعان ەدى. ەندى مىنە، كۇنى كەشە «Bloomberg» اگەنتتىگى ەۋرووداقتىڭ رەسەيگە سانكتسيانى اينالىپ وتۋگە كومەكتەسىپ وتىرعان ەلدەرگە جاناما سانكتسيا سالۋ تەتىگىن قاراستىرىپ وتىرعانىن، وعان ءبىرىنشى كەزەكتە ورتالىق ازيا ەلدەرى ىلىگۋى مۇمكىن ەكەنىن جازدى. اگەنتتىكتىڭ مالىمەتىنشە، قازىر ەو-نىڭ ءوز ىشىندە كەلىسسوز ءجۇرىپ جاتىر، 19-21 مامىردا جاپونيادا وتەتىن «ۇلكەن جەتىلىك» سامميتىنە دەيىن جاناما سانكتسيا مەحانيزمى ماقۇلدانۋى مۇمكىن.

باتىستىڭ رەسەيگە سانكتسيا سالۋى ءپۋتيننىڭ ۋكراينادان قىرىمدى تارتىپ الۋىنان باستالعانى بەلگىلى. سول كەزدە ساراپشىلار سانكتسيا رەسەي ەكونوميكاسىمەن تىعىز بايلانىستاعى ءبىزدى دە اينالىپ وتپەگەنىنىن، ەل ەكونوميكاسىنا 29 ميلليارد دوللار زيان كەلگەنىن ايتىپ ەدى. ودان ساباق العان ۇكىمەت كانى؟ ەندى سانكتسياعا تىكە ۇشىراپ، تۇركيادان باسقا ەۋروپا ەلدەرىنەن دە الشاقتاپ، رەسەي، قىتاي، يراننىڭ ورتاسىندا قالا بەرەتىن ءتۇرىمىز بار. ورىسپەن دوستىقتىڭ بوداۋى وسى ما؟!

Abai.kz