تاۋەلسىزدىك اتىن قورعاي الماعاندار تاۋەلسىزدىكتى قالاي قورعايدى؟

كەشە عانا ەلىمىز ساياسي قۋعىن-سۇرگىن مەن اشارشىلىق قۇرباندارىن ەسكە الدى. «اق جول» پارتياسى استانا، الماتى، شىمكەنت قالالارىندا جانە بارلىق وڭىردەگى ەلىمىزدىڭ ازاتتىعى جولىندا قۇربان بولعان شەيىتتەردى ەسكە الۋ شارالارىن وتكىزدى.

قازىر ساياسي-قۋعىن سۇرگىن مەن اشارشىلىقتى زەرتتەۋ كوميسسياسىنىڭ ناقتى ماتەريالدارى بويىنشا 1916 جىلعى ۇلت ازاتتىق كوتەرىلىس كەزىندەگى زوبالاڭ باستالعان جىلدان، 1921-1922 جىلدارداعى اشارشىلىق پەن 1931-1933 جىلدارداعى 4 ميلليون ادامدى جالماعان ۇلى جۇتقا ۇلاسقان اشارشىلىقتى قوسقاندا، بارلىعى 7 ميلليون قازاقتان ايرىلعانىمىز ايتىلۋدا.

سوندىقتان دا كەڭەس يمپەرياسىنىڭ، توتاليتارلىق بيلىگى ۇيىمداستىرعان، قازاقتىڭ تورتتەن ءۇشىن - ءتورت ميلليونىن قىرىپ سالعان، سايىن دالانى ساقىرلاعان اقسۇيەككە اينالدىرىپ، ۇلى دالادا ۇلى جۇت جاساعان الاپات اشارشىلىق قىرعىنىن رەسمي تۇردە «گەنوتسيد» دەپ تانىپ، قۇقىقتىق باعا بەرۋدى تاعى دا تالاپ ەتەمىز.

«وسى كەڭەس يمپەرياسى جاساعان اشارشىلىق پەن ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الىپ، قۇقىقتىق باعا بەرۋدى ايتا قالساڭ، نەمەسە ءاربىر ازاتتىق العان ەلدىڭ مىندەتتى تۇردە ەڭ الدىمەن جاساۋى ءتيىس وتارسىزدانۋ ساياساتى، دە-كوممۋنيزاتسيانى قوزعاساڭ، تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا 32 جىل بولسا دا ءبىزدىڭ بيلىكتەگى يدەولوگى بار، باسقالارى بار، شەنەۋنىكتەردىڭ ءبارىنىڭ شەكەسى تىرىسىپ، قالتىراي قالاتىنى نەسى؟ كەڭەس وداعى كەلمەسكە كەتكەن جوق پا؟ جوق، بۇل شەنەۋنىكتەر وزدەرىن كەڭەس وداعىنىڭ مۇراگەرلەرى ساناي ما؟!.» - دەپ جازدىق، سۇقبات تا بەردىك جۋرناليستەرگە.

ءيا، تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا 32 جىل بولسا دا، الەمدە بىزدەن باسقا ازاتتىق العان ەلدەردىڭ ءبارى مىندەتتى تۇردە ەڭ الدىمەن باستاعان وتارسىزدانۋ ساياساتىن، دە-كوممۋنيزاتسيانى ءالى كۇنگە جولعا قويا الماي كەلەمىز. وتىز جىلدا ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ ۇشقىنى دا بولماعانىن، 2019 جىلى بيلىك اۋىسقاندا العاشقى كۇننەن-اق بىردەن اشكەرە بولدى.

ال ەندى ءبىز سول وسىدان 4 جىل بۇرىن 2019 جىلى استانانىڭ اتى نۇر-سۇلتان بولىپ وزگەرگەندە، قالا كوشەلەرىنە ن.نازارباەۆتىڭ اتىن بەرۋدەن جارىسقا تۇسكەن اكىمدەردىڭ ارەكەتىن سول كەزدە ءوزىمىز سوزىمىزدە دە، ماقالامىزدا دا قاتتى سىناعاندىقتان، قايتا ەسكە تۇسىرۋگە تۋرا كەلىپ تۇر. ياعني، اكىمدەر ن.نازارباەۆتىڭ اتىن ەڭ ۇلكەن كوشەلەرگە قويۋدان جانتالاسىپ، جارىسىپ، اقىرىندا، ءتىپتى، ەڭ قاسيەتتى تاۋەلسىزدىك اتاۋىن الىپ تاستاعانىن شىققىر كوزىمىز كورىپ، كۋا بولعان ەدىك...

ءيا، پاۆلودار، وسكەمەن جانە تالدىقورعان قالالارى ەڭ ءىرى كوشەلەرىنەن تاۋەلسىزدىك اتاۋىن الىپ تاستاپ، ن.نازارباەۆتىڭ اتىن بەردى. وڭىرلەردە ۇلى تۇلعالارىمىز ابىلقايىر حاننىڭ، ابايدىڭ، تولە ءبيدىڭ، قانىش ساتباەۆتىڭ اتتارىن الىپ تاستاماق بولىپ، ءبىز «قازاق ءۇنى» ۇلتتىق پورتالىندا «تاۋەلسىزدىك اتاۋىن جويۋعا كىم رۇقسات بەردى؟!» دەپ جازىپ، جانە 2019 جىلى 25 ناۋرىزداعى دەموكراتيالىق كۇشتەردىڭ «قازاقستان-2050» كواليتسياسى وتىرىسىندا سويلەگەن سوزىمىزدە دە كوتەرىپ، اتالمىش تۇلعالاردىڭ اتتارى اۋپىرىممەن ساقتالىپ قالدى.

تاۋەلسىزدىك اتىن قورعاي الماعاندار تاۋەلسىزدىكتى قالاي قورعايدى؟ تاۋەلسىزدىك اتىن جويۋعا تاپسىرما بەرگەن اكىمدەر تاۋەلسىز قازاق ەلىندە قالاي وتىرادى؟!.

«تاۋەلسىزدىك اتاۋىنا قارسى شەشىم شىعارعان پاۆلودار وبلىسى، وسكەمەن جانە تالدىقورعان قالالىق ءماسليحاتتارى تاراتىلۋى كەرەك!» دەپ جازدىق سول كەزدە.

قاسيەتتى تاۋەلسىزدىكتىڭ اتىن قورعاپ، ءبىر دە ءبىر دەپۋتاتتىڭ شىقپاعانى ءبىزدىڭ ۇلتىق قاۋىپسىزدىك دەڭگەيىمىزدىڭ قاۋىپتى جاعدايدا تۇرعانىن كورسەتەدى!

بۇنداي اكىمدەر مەن دەپۋتاتتارىڭ بولسا، جاۋدى الىستان ىزدەۋدىڭ كەرەگى جوق قوي!

«باتىر بابالارىمىزدىڭ قانىمەن كەلگەن، باعاسى دا، بالاماسى دا جوق ءتاۋ ەتەر تاۋەلسىزدىگىمىز بولماسا، ەل بولا ما، ەلباسى بولا ما؟» دەپ، ايقاي سالىپ ەدىك سول كەزدە...

«بىرىنشىدەن، وسى وبلىس ورتالىعى بولىپ سانالاتىن ءۇش قالاداعى باستى كوشەلەردەن تاۋەلسىزدىك اتىن جويۋعا كىم تاپسىرما نەمەسە رۇقسات بەردى؟!. اكىمدەر مە، ءماسليحات حاتشىلارى ما؟

ەكىنشىدەن، ءماسليحات سەسسياسىندا تاۋەلسىزدىك اتىن جويۋعا كىم باستاما كوتەرىپ، ۇسىنىس جاسادى؟!.

ۇشىنشىدەن، قاسيەتتى تاۋەلسىزدىكتىڭ اتىن قورعاپ، ءبىر دە ءبىر دەپۋتاتتىڭ شىقپاعانى ءبىزدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك دەڭگەيىمىزدىڭ قاۋىپتى جاعدايدا تۇرعانىن كورسەتەدى!

سوندا تاۋەلسىزدىك اتىن قورعاي الماعاندار تاۋەلسىزدىكتى قالاي قورعايدى؟

ءماسليحات حاتشىلارى مەن دەپۋتاتتار اكىمنىڭ ايتۋىنسىز اتتاپ باسپايتىنىن ەسكەرسەك، تاۋەلسىزدىك اتىن جويۋعا تاپسىرما بەرگەن، باستاما كوتەرگەن اكىمدەر تاۋەلسىز قازاق ەلىندە قالاي وتىرادى؟!.» دەپ ماسەلە كوتەرگەنبىز.

تاۋەلسىزدىك كوشەسىن الىپ تاستاۋعا نۇسقاۋ بەرگەن وبلىس اكىمدەرى. شىعىس قازاقستان وبلىسىندا دانيال احمەتوۆ، پاۆلودار وبلىسىندا بولات باقاۋوۆ، الماتى وبلىسىندا اماندىق باتالوۆ اكىم بولدى سول كەزدە. وبلىس، قالا ءماسليحاتتارى دەپۋتاتتارى تۇگەل ءبىراۋىزدان داۋىس بەرگەن.

قازىر بۇرىنعى 30 جىلدىق داۋىردەگى وراسان قاتەلىكتەر قايتا قارالىپ، جوندەلىپ، اقيقات باس كوتەرىپ جاتقاندا، تاۋەلسىزدىك اتاۋلارىمىز بەن ۇلى تۇلعالارىمىزدىڭ ارداقتى اتتارىن قايتا قايتارۋ – تاريحي ادىلەتتىلىك بولار ەدى دەپ ويلايمىز.

مۇنداي تالاپ تالدىقورعاننان باستاپ، كوپ جەردە كوتەرىلىپ جاتقانىن دا ەسكە سالامىز.

ال سول كەزدەگى «قازاق ءۇنى» گازەتى مەن ۇلتتىق پورتالى جاريالاعان تاۋەلسىزدىك اتاۋىن تارك ەتكەن وسى ءۇش قالاداعى وبلىس پەن قالا اكىمدەرى مەن ءماسليحاتتار دەپۋتاتتارىنىڭ ءتىزىمىن قاراساڭىزدار، كوبىسى قازىر دە ورىندارىنان تاپجىلماي وبلىس، قالا اكىمى، ءماسليحات دەپۋتاتتارى بولىپ وتىر. ءتىپتى پارلامەنت دەپۋتاتى بولىپ كەتكەندەرى دە بولدى.

مىسالى، وسىدان وتىز جىل بۇرىن سولتۇستىكتە اكىم بولعان، 2019 جىلى وسكەمەن كوشەسىنەن تاۋەلسىزدىك اتىن الىپ تاستاعاندا وبلىس اكمى بولعان دانيال احمەتوۆ ءالى كۇنگە تاۋەلسىز ەلدە اكىم بولىپ وتىر؟!.

ال بۇل ادىلدىككە جاتا ما؟ ادىلەتتى قازاقستان اتاۋىنا ساي ما؟!

قازىبەك يسا

Abai.kz