ەربول بەيىلحان. كەيبىر باستار قۇدايىنا سىيىنباي...
ءاجىمسىز جۇرەك...
قۇلىپقا سالعان ەسكى مۇڭىمدى قوزعاما،
ول قوزعالسا بوزىلدايدى بوز دالا...
اقىننىڭ ءتىلى كەستەلەي الماس سەزىمدى،
جەتكىزەدى كوز عانا.
كونەرگەن جانمىن، ءوتىپ ءبىر كەتكەن شاقتارداي،
قيالىم تاۋدا، ارمانىم زەڭگىر اسپانداي.
وقىلمايدى ويلارىم اۋىر باتپانداي،
سارعايىپ توزعان حاتتارداي.
ساعىنىش مەڭدەپ، كۇرسىنەدى اينالام،
ولەڭ بوپ ۇشتى بۇلبۇل قۇسىم سايراعان.
شۋاعىن توككەن كۇن كۇلىمدەپ سىرلاسىپ،
حات جازادى اي ماعان.
اسپاندا ەمەس، جەر ءۇستى مەنىڭ تۇراعىم،
توت باسپاس اسىل كونەدەن قالعان مۇرامىن.
ساعىنىش تولعان، شەرلى كەۋدەدەن توگىلەر،
قوبىز سارىندى ءبىر ءانىم!
داريعا-اي، قيماس، قالارسىڭ ءبىر كۇن بۇلا كۇن،
كوكدونەن كوڭىل نەسىنە تومەن قۇلادىڭ.
ۋاقىت سالعان شيمايدى بەتتەن كوردىڭ دە،
ءاجىمسىز جۇرەك جىلادىڭ...
قاز قاناتىندا ۇشىپ بارادى جۇرەگiم!
كوكتەم دە ءوتتi, تىنىسى تىلسىم قىز دەمدi,
جiبەك-جاز جىلاپ، كوركiنەن كۇدەر ۇزگەن-دi.
كوك تەڭبiل اسپان قاباعىن ءتۇيiپ سۇرلانىپ،
كۇرەڭ تاي مiنiپ، كۇرەڭ شاپاندى كۇز كەلدi.
جازيرا بەلدەر وڭىپ بارادى تىسى كوك،
اپپاق ايدىننىڭ ءسانi كiرگەن-دi قۇسى كەپ.
ءاجىمسىز جۇرەك...
قۇلىپقا سالعان ەسكى مۇڭىمدى قوزعاما،
ول قوزعالسا بوزىلدايدى بوز دالا...
اقىننىڭ ءتىلى كەستەلەي الماس سەزىمدى،
جەتكىزەدى كوز عانا.
كونەرگەن جانمىن، ءوتىپ ءبىر كەتكەن شاقتارداي،
قيالىم تاۋدا، ارمانىم زەڭگىر اسپانداي.
وقىلمايدى ويلارىم اۋىر باتپانداي،
سارعايىپ توزعان حاتتارداي.
ساعىنىش مەڭدەپ، كۇرسىنەدى اينالام،
ولەڭ بوپ ۇشتى بۇلبۇل قۇسىم سايراعان.
شۋاعىن توككەن كۇن كۇلىمدەپ سىرلاسىپ،
حات جازادى اي ماعان.
اسپاندا ەمەس، جەر ءۇستى مەنىڭ تۇراعىم،
توت باسپاس اسىل كونەدەن قالعان مۇرامىن.
ساعىنىش تولعان، شەرلى كەۋدەدەن توگىلەر،
قوبىز سارىندى ءبىر ءانىم!
داريعا-اي، قيماس، قالارسىڭ ءبىر كۇن بۇلا كۇن،
كوكدونەن كوڭىل نەسىنە تومەن قۇلادىڭ.
ۋاقىت سالعان شيمايدى بەتتەن كوردىڭ دە،
ءاجىمسىز جۇرەك جىلادىڭ...
قاز قاناتىندا ۇشىپ بارادى جۇرەگiم!
كوكتەم دە ءوتتi, تىنىسى تىلسىم قىز دەمدi,
جiبەك-جاز جىلاپ، كوركiنەن كۇدەر ۇزگەن-دi.
كوك تەڭبiل اسپان قاباعىن ءتۇيiپ سۇرلانىپ،
كۇرەڭ تاي مiنiپ، كۇرەڭ شاپاندى كۇز كەلدi.
جازيرا بەلدەر وڭىپ بارادى تىسى كوك،
اپپاق ايدىننىڭ ءسانi كiرگەن-دi قۇسى كەپ.
كوڭiل مەن كولدiڭ كوكالا ۇيرەگiڭ ۇركiتتi-اۋ،
ۋاقىت قۋعان، كۇرەڭ تاي شاۋىپ كiسiنەپ...
جاپىراق - عۇمىر، جالىنا كۇزدىڭ جارماسىپ،
ەمەن يiلiپ، قالادى-اۋ، ءورiم تال جاسىپ.
جايدارى جازدىڭ سەزiمiن ۇرلاپ كۇز جiگiت،
مەزگiل جۇرەگi تۇرادى سولاي الماسىپ.
كۇرەڭ تاي ەرتەڭ، اق بوز ات بولار بiلەرiم،
اق بوز ات ءمىنىپ، اق تاڭدى كۇتiپ جۇرەمiن...
ساعىنىش دەگەن - سارى شەكپەندى جامىلىپ،
قاز قاناتىندا ۇشىپ بارادى جۇرەگiم!..
كۇزگى قولتاڭبا
جاباعى ءومىر، ارقان ءتۇسىپ كۇزەلدى،
اق جۋسانعا قىراۋ قونىپ، سىز ءوردى.
جىل ۇلدارى باقتالاسىپ قالدى دا،
قايتقان قۇستىڭ قاناتىندا كۇز ءولدى.
كۇزدى كومىپ... جىل قۇستارىن ۇزاتىپ،
ءشوپتى ءسۇيىپ، جەرگە ءسىڭدى بۇلا شىق.
كەرۋەندەي قازدار قايتىپ بارادى،
قاناتىنان سار ساعىنىش قۇلاتىپ.
ۋاقىت-اي، سارعايتاتىن گۇلىڭدى،
مەنىڭ گۇلىم، بولسا ەكەن عۇمىرلى.
تىزبەكتەلگەن تىرنالاردىڭ ۇنىنەن ،
جانىمنىڭ ءبىر جاپىراعى ءۇزىلدى...
قۇس كەلەتىن ساعىنامىن كوكتەمدى،
ءومىر-cۇراق، لەپ، ءۇتىر، كوپ بەلگى...
وقىعان جان قولتاڭبامنان تانيتىن،
مەن ولەڭگە قويام دارا نۇكتەمدى.
قۇلىن جاستىق
ەرمەن اڭقىپ، ىرگەسىنەن حوش كىرگەن،
جوتاسى جون، اسقار تاۋى كوك تىلگەن.
شاڭىراقتان جۇلدىزدارمەن سىرلاسىپ،
اي جاستانىپ، كيىز ۇيدە ءوستىم مەن.
مامىق بۇلتتان جابۋشى ەدىم كورپەمدى،
اسۋ بەلگە تىرەيتىنمىن جەلكەمدى.
كوكبورى ۇلىپ، شولپان تۋا كوز ىلسەم،
قۇستار داۋىسى وياتاتىن ەرتەڭگى.
راۋاندى تاڭمەن تالاس تۇراسىڭ،
بابالاردىڭ جالعاستىرىپ مۇراسىن.
ءۇيىر جىلقى، شۇرقىراعان جاس قۇلىن،
قاناتتانىپ، بيە باۋعا قۋاسىڭ.
تاريحىمدى وقيتىنمىن تاسىمنان،
تۇندەرىم-اي، اي بۇتاققا اسىلعان.
اجەلەرىم ورە تولا قۇرت جايىپ،
سابا-سابا سارى قىمىز ساپىرعان.
قارتقا ساقتاپ قازى-قارتا، جاياسىن،
اشامايعا مىنگىزەتىن بالاسىن.
سول اۋىلدى، ەركە ءومىردى ساعىنام،
قوزى باعىپ، قوي قوساقتاپ ساۋاتىن.
قايتقان قۇستىڭ قاناتىندا جىل شۇباپ،
قۇيىن-دۇنيە، باراسىڭبا بۇرقىراپ.
قۇسا بولىپ، تام ۇيلەردەن ويانام،
قۇلىن جاستىق، جەلى باۋدا شۇرقىراپ...
كۇنشىلدىك
جاردىڭ شەتىن قۇلاتادى سۋ ءىلىپ،
كول بەتىندە قارشىعا وينار قۋ ءىلىپ.
قازاناتتى تابالايدى ەسەكتەر،
اندا-ساندا شالىس باسسا ءسۇرىنىپ.
شولگە جاۋماي بارا جاتىر بۇلت ءوتىپ،
توڭىرەككە ءتۇن كەلەدى ۇيقى ەرتىپ.
ازاماتتى كورە المايدى جامان دوس،
قالىس باسسا، ميىعىنان مىرس ەتىپ.
جىرتقىشتىعى قىزىقتىرماس تۇيعىننىڭ،
ۇزاق جاسى كىمگە كەرەك قۇزعىننىڭ.
ورمان تولعان كۇنشىلدەردىڭ مەكەنى،
اسەم داۋسىن قىزعانادى بۇلبۇلدىڭ.
كەشكى ءىڭىر، ءشايتان كۇلەر شارقىلداپ،
جىرلارىمدى تۇرادى ىلعي اي تىڭداپ.
كوك پاتشاسى قىران قونسا توبەگە،
جەردىڭ سۇمى قارعا كۇلەر قارقىلداپ.
قۇلىنشاعىن كورگەنىم جوق بۇلاننىڭ،
اياقتارىن كورگەنىم بار جىلاننىڭ.
ديىرمەندەي دۇنيەدە باق تايسا،
«قۇلاعىندا قۇرباقا وينار قۇلاننىڭ.»
الشىسىنان يىرگەنمەن اسىقتى،
كىم توقتاتار زىمىراعان ۋاقىتتى.
جارالعان سوڭ تابيعاتى دارا بوپ،
بيىگىندە ولگەن قىران باقىتتى.
اۋىق-اۋىق...
اۋىق-اۋىق قاراپ قويام اسپانعا،
اسپان جۇمباق، شەشىلمەيدى استارلى ءا؟!
كەشە جاۋعان داق تۇسەدى اق قارعا،
مۇڭ جاۋادى سوسىن انا باقتارعا...
اپپاق الەم، اپپاق قالا اتىراپ،
كۇمىس كۇننەن، كۇمىس تيىن شاشىراپ...
قوس ۇلىما قانتالاپاي ويناتام،
قار ۇستىندە قويىنىمنان اسىق اپ.
سالىپ قويىپ ەزۋىمە مالتامدى،
شاقشاسى جوق قاعىپ قويام قالتامدى؟
جاتام بىردە ساعىنىشقا شومىلىپ،
مۇڭمەن ەگىز، ماڭىراتىپ مارقامدى.
قىراۋ-قىراۋ كورىنبەيدى قىس كوزى،
كەيدە ادامنىڭ بولادى ەكەن ءۇش كوزى؟!
اۋىق-اۋىق اڭگىمە ايتىپ وتىرار،
بىزدەن كەيىن جان بولا ما تىستا ءوزى؟...
جەزكيىك. جىر.
جەزكيىگىم – جەلدى كۇندى اڭساعان،
نە ايتا الام: ءسوزىم كونە، وي شابان.
قارا تۇندەر مۇڭ جامىلىپ جاتامىن،
نە سىيلايدى، تولىپ، توزار اي ساعان؟..
كونەك باسقا – شۇمەك ءتىلدى جاۋ ەتىپ،
كەيدە ماعان وي كەلەدى ساۋ ەتىپ...
كەيبىر باستار قۇدايىنا سىيىنباي،
ورەلىگە سىيىنادى ءتاۋ ەتىپ!..
قۇلمىن راس! اللام ءوزىڭ كەشە گور،
جاراتقاننان ۇلىق ەمەس نە شەبەر!
بىزدىكى سول قازاقىلىق باياعى،
ەر جىگىتكە از دەيتۇعىن «جەتى ونەر».
ولەڭ دە ونەر، ونەرسىز جۇرت شاتىلعان،
بەۋ، قۇرداسىم، قارا ولەڭ سال قاسىمنان...
تاڭ بوزىندا بۇلبۇل سايراپ تۇرعانداي،
تىڭدايىن ءبىر ءتۇسىپ جاتىپ اتىمنان.
قاسيەتىڭنەن، اينالايىن، ەسكىلىك،
ەسكىلىكتەن تابام ءوزىم ەستىلىك.
ەلدىڭ كوبى جىرتىڭ-جىرتىڭ ەتكەندە،
ءبىر ادەتىم قالام ىلعي كەش كۇلىپ...
قادىرىڭنەن اينالايىن كونەلىك،
سەندە جاتىر بيىكتىك پەن ورەلىك!
ابىزىنداي قۇلاق سالىپ تىڭدايىن،
ولەڭىمە ايتىپ جىبەر تورەلىك!؟..
قايدام، قايدام... ەسكە ءتۇسىپ قايداعى،
جەزكيىگىم، جەتپەي قالعان ايداعى...
شىڭىراۋدان تۇما ىشكەن كوڭىلدى،
كولشىك سۋىن قىزىقتىرماس سايداعى؟!
باقىتتىڭ گۇلى
ساۋكەلە - ءساۋىرىم! توبىلعى تورى مۇڭ سىيلاعان،
تورعىنداي سۋسىعان، توقىلداق - ۋاقىت مازاسىز.
سارعالداق ساعىنىش... قىزعالداق عۇمىرىم قيماعان،
جەلبەگەي شاپانداي جەل قۋعان كۇندەرىم باعاسىز.
ولەڭدى جاعالاۋ، جۋسانى بۇرلەگەن كۇڭگەيىم،
سارى سىرىك تەرىسكەي، ساعىم بەل كىلكىگەن جوتالار.
ارداعىم!.. ولشەۋسىز سەزىمدى اقىلمەن كۇرمەيمىن،
سىرتىم ءدۇر سىر بەرمەس، ىشىمدە بوزدايدى بوتالار.
ارشانىڭ تۇسىندەي جاپ-جاسىل - باقىتتىڭ گۇلىسىن،
جاۋقازىن سەزىممەن بايشەشەك گۇلدەدى قىرداعى...
اقشۋلان بۇلتتار دا توگىلىلىپ ءان سالدى كۇمىس ءۇن،
جۇرەكتىڭ ەمى ءوزىڭ، «دولانا»، قول جەتپەس شىڭداعى.
جۇرەگىڭ كىرشىكسىز، ءموپ-ءمولدىر قايىننىڭ سۇتىندەي،
ساعىندىم!.. ءتوزىمىم قايىسپاس قاراعاي قاپتالى.
كوڭىل بۇل جايىقتاي تولقيدى، قالامىن تۇسىنبەي،
بيىل تىم ادەمى، ساۋكەلە - ءساۋىردىڭ اق تاڭى!..
ءبىز ەكەۋمىز...
سەن دە جالعىز. مەن دە جالعىز، ول-جالعىز!
مۇڭ اڭقىتىپ ءبۇر جارادى وي جالبىز!
تامىرى جوق تاسقا وسكەن گۇل سىندى،
تاعدىرلى ولەڭ ويسىز باستى ويلانعىز!
سەن دە مۇڭلى، مەن دە مۇڭلى، مۇڭدىمىز!
قازى قايتقان سىر شەرتەدى سىرلى كۇز.
ءومىر دەگەن - ۇلكەن قالىپ شەكتەۋلى،
سول قالىپقا سىيمايتۇعىن جىندىمىز...
سەن دە قىرسىق، مەن دە قىرسىق، قىرسىقپىز!
قايىڭداعى تىم سەزىمتال بۇرشىكپىز.
جۇرەكتەگى ساعىنىشتىڭ كوز جاسىن،
كۇز قۇلاتقان جاپىراقپەن ءسۇرتىپپىز!
سەن دە ويدا، مەن دە ويدا، دارامىز!
اق پاراققا قالام تۇرتكەن قالادى ءىز.
جالعىزدىقتان جالىققان كۇن اقىرى،
قول ۇستاسىپ ايعا كەتىپ قالامىز...
بiر ساباق گۇل!
بiر ساباق گۇل - اي بەتiندە بيiكتە،
سول گۇل باردا - اي اجارلى، ءتۇن جارىق!
مەنiڭ جانىم - التىن ءمۇيiز كيiكتە،
ال كيiگiم، مۇڭ جامىلعان - بiر عارىپ...
بiر ساباق گۇل - سارى ءتۇستi - ساعىنىش،
وي-داريا... كەۋدەم-تەڭiز تولقىندى.
قۇستار ءۇنi, تەڭiزiمدە سابىلىس،
كوپتiڭ شۋى تولتىرا ما ولقىمدى؟!
بiر ساباق گۇل - الىپ كويعان ەركiمدi,
كەش تىڭداعان، تاۋسىلمايتىن ەرتەگiم.
داۋاسى جوق گۇلدەن جۇققان دەرتiمدi,
قالاي جازام، نە بولادى ەرتەڭiم؟..
بiر ساباق گۇل - ازابىم دا، مۇڭىم دا،
اي ارمانعا قول سوزامىن جەتەم دەپ.
مەنiڭ گۇلiم - جۇرەگiمدە، جىرىمدا،
قالسا ەكەن ساعىنىش بوپ مەكەندەپ.
بiر ساباق گۇل!
حات كەلدى قالقامنان
ءبارىن دە ۇمىتقىڭ كەلدى... جىلادىڭ!
مەيىرسىز قارا ءتۇن ۇقپايدى مۇڭىڭدى.
ەگىلدىڭ... ۇياتتان كەشىرىم سۇرادىڭ،
سەل قۇيدى، اسپاننىڭ قاباعى ءتىلىندى...
پەرىشتە كەيپىڭدى جوعالتىپ «كەت»،-دەدىڭ،
وي - ورمان، اداسىپ قالدىڭ با، ومالىپ.
كەتپەك ەم، لەزدە اينىدىڭ، وكپەلىم،
مەن ءۇشىن كۇن شىقتى، گۇل بۇرلەپ جاڭارىپ.
ماحاببات ازابى... قيماستىق. قيمادىق.
اقىل جوق، ەسسىز شاق، ءتاتتى ءتۇس، بال شىرىن.
قايتادان قوسىلىپ سەزىمدى جىرلادىق،
«كۇندەردەن» جاسىرىپ قالادى تاڭ سىرىن.
قوشتاستىق قيا الماي... بوز تورعاي ءان سالدى،
مۇڭلىق كۇن، جۇك ارتىپ تونەدى ارقادان.
جانى كۇز، سارعايعان... ول قازىر بايسالدى،
قارلىعاش قاناتتى حات كەلدى قالقامنان...
تاعى دا!
Abai.kz
