«وزگەنىڭ تىلىنە ءوز ءتىلىن جىعىپ بەرەتىن، نامىسقا جارىماعان سورلى قازاقعىم-اي، قاشان ويانار ەكەنسىڭ»، - دەپ ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنە جازعىڭ كەلەدى. بىراق ولار قازاقتىڭ اۋىر سوزدەرىن پىسقىرمايدى-اۋ...

وسى مينيسترلىكتىڭ قازىرگى باسشىلارىنىڭ ىستەگەن ىستەرىنە قاراعاندا قازاق مەملەكەتىنىڭ مۇدەسى دەگەن ۇعىم ولارعا تۇسىنىكسىز سياقتى. ەندىگى ءۇمىت جۋرناليستەردەن. مەنىڭشە تومەندە جازىلعان ماسەلەنى كوتەرۋ، شەشۋ قازاق ءتىلىنىڭ وركەندەۋىنە سەپتىگىن تيگىزەتىنە جانە قازاقستاننىڭ سالاعا بايلانىستى مەكەمەلەرىندەگى قازاق ءتىلدى مامانداردىڭ قۇقىقتارى قورعالاتىنا كامىل سەنەمىن.

«جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلاردىڭ جانە ولاردىڭ مەردىگەرلەرىنىڭ كومىرسۋتەكتەردى بارلاۋ نەمەسە ءوندىرۋ جانە ۋران ءوندىرۋ جونىندەگى وپەراتسيالاردى جۇرگىزۋ كەزىندە پايدالانىلاتىن تاۋارلاردى، جۇمىستاردى جانە كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردى ساتىپ الۋ قاعيدالارىن بەكىتۋ تۋرالى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەنەرگەتيكا ءمينيسترىنىڭ 2018 جىلعى 18 مامىرداعى № 196 بۇيرىعى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ادىلەت مينيسترلىگىندە 2018 جىلعى 26 ماۋسىمدا № 17122 بولىپ تىركەلدى».

ەنەرگەتيكا ءمينيسترىنىڭ 2018 جىلعى 18 مامىرداعى № 196 العاشقى بۇيرىعى بويىنشا، 5-ءشى تارماقتىڭ 39-بابىندا: «الەۋەتتى جەتكىزۋشىلەر كونكۋرستىق قۇجاتتامادا كوزدەلگەن جاعدايلاردا باسقا تىلدەردەگى اۋدارمانى قوسا بەرۋمەن، كونكۋرستىق  وتىنىمدى  مەملەكەتتىك جانە ورىس  تىلدەرىندە ۇسىنادى»، - دەلىنگەن ەدى. بۇل سويلەمدە مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ جانە ورىس ءتىلىنىڭ پاريتەتى ساقتالىپ تۇرعان. سانالى جانە مەملەكەت زاڭ-قاعيدالارىن سىيلايتىن كونكۋرسقا قاتىسۋشىلار ساتاپ الىناتىن ماتەريالدار، قوندىرعى، قۇرىلعى، اسپاپ، قۇرال-سايمانداردىڭ تەحنيكالىق مالىمەتتەرىن، سيپاتتامالارىن، نۇسقاۋلارىن جانە سىزبا-سۇلبالارىن قازاق تىلىندە جانە ورىس تىلىندە ۇسىناتىن. وسىنداي تالاپ بار كەزىندە قر قازاق ءتىلدى ازاماتتاردىڭ مەملەكەتتىك تىلدە اقپارات الۋ، تانىسۋ، وقۋ قۇقىعى ساقتالعان ەدى. جانە دە بۇل تالاپ مەملەكەتتىك تىلدەگى تەحنيكالىق اقپارات قورىن كوبەيتۋگە كوپ سەپتىگىن تيگىزىپ تۇرعان ەدى.

الايدا، ونسىزدا ءوز ەلىندە جالتاقتاعان جەتىمنىڭ كۇنىن كەشىپ جۇرگەن قازاق تىلىنە تاعى ءبىر سوققى ءتيدى.   وسى  № 196 بۇيرىققا ەنەرگەتيكا ءمينيسترىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى 26.05.2022 № 190 بۇيرىعى ارقىلى , 5-ءشى تارماقتىڭ 39-بابىنا: «الەۋەتتى جەتكىزۋشىلەر كونكۋرستىق قۇجاتتامادا كوزدەلگەن جاعدايلاردا باسقا تىلدەردەگى اۋدارمانى قوسا بەرە وتىرىپ، كونكۋرستىق ءوتىنىمدى مەملەكەتتىك جانە (نەمەسە) ورىس تىلدەرىندە ۇسىنادى»، - دەپ، الەۋەتتى جەتكىزۋشىلەرگە  كونكۋرستىق  ءوتىنىمدى  تەك ءبىر تىلدە عانا ۇسىنۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن  نەمەسە دەگەن شىلاۋ ءسوزدى قوستى. اشىعىن جازعاندا، بۇل بۇيرىق كۇشىنە ەنگەننەن كەيىن، نەمەسە دەگەن شىلاۋ ءسوز ارقىلى قۇجاتتامالار تەك ورىس تىلىندە ۇسىنىلاتىن بولدى، سودان  مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانۋ اياسىن ازايتىپ، شەكتەپ، قازاق ءتىلدى ازاماتتار مەن مامانداردىڭ جۇمىسىنا نۇقسان كەلتىرىپ، تىلدىك شەكتەۋلەر مەن قيىندىقتار تۋدىردى. وعان قوسا بۇل بۇيرىق، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ءتىل ساياساتىن ىسكە اسىرۋدىڭ 2020-2025 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنا، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى تiل تۋرالى زاڭىنىڭ 2, 3, 4, 7, 8, 10 باپتارىنىڭ تالاپتارىنا دا قايشى كەلەدى.

وسى قايشىلىقتارعا بايلانىستى مەن ەم-نە ەكى رەت حات جازدىم، تىركەمەدەگى قۇجاتتارمەن تانىسۋلارىڭىزدى سۇرايمىن. مەنىڭ 04.05.2023 جىلى جازىلعان № جت-2023-00794200 سۇراۋىما ناقتى جاۋاپ بولماعاسىن، 27.05.2023 جىلى № جت-2023-00947226 شاعىم جازدىم. شاعىمىما بايلانىستى 19.06.2023 جىلى ەم-ءنىڭ وكىلدەرىمەن شاعىمدى «ۋاتساپ» ارقىلى تالقىلاۋ وتكىزىلدى. تالقىلاۋ بارىسىندا ەم-ءنىڭ زاڭگەرى مەنىڭ مەملەكەتتىك تىلدە قويعان سۇراقتارىما مەملەكەتتىك تىلدە مۇلدەم جاۋاپ بەرمەي، «منە تاك ۋدوبنو»، - دەپ، مەنىڭ سۇراقتارىما تەك ورىس تىلىندە عانا جاۋاپ بەرىپ، مەنىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقتارىمدى شەكتەدى.  «26.05.2022 № 190 بۇيرىعىمەن  نەمەسە دەگەن شىلاۋ ءسوز قانداي سەبەپپەن قوسىلدى؟» دەگەن مەنىڭ قويعان سۇراعىما ناقتى جاۋاپ بەرە المادى.

جالعىزدىڭ ءۇنى شىقپاس دەگەن بار، اتالعان قۇجاتتاعى – «قر ەنەرگەتيكا ءمينيسترىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشىنىڭ 26.05.2022 № 190 بۇيرىعىمەن ەنگىزىلگەن» - «مەملەكەتتىك جəنە (نەمەسە) ورىس تىلدەرىندە ۇسىنادى» دەگەن وزگەرىستىڭ كۇشى جويىلىپ، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەنەرگەتيكا ءمينيسترىنىڭ 2018 جىلعى 18 مامىرداعى № 196 بۇيرىعى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ Əدىلەت مينيسترلىگىندە 2018 جىلعى 26 ماۋسىمدا № 17122 بەكىتىلگەن - مەملەكەتتىك جانە ورىس تىلدەرىندە ۇسىنادى، - دەگەن نۇسقاسىن قايتادان كۇشىنە ەنۋىنە ىقپال ەتۋلەرىڭىزدى وتىنەمىن.

ەسجان نارتاي سەيتباحيۇلى

Abai.kz