بۇگىنگى سۇقباتقا قازاقستاندىق فيلوسوفيالىق كەڭىستىكتە ءوز ايتار ويىمەن بەلگىلى فيلوسوف، ءال فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلوسوفيا كافەدراسىنىڭ اعا وقىتۋشىسى ەربولات قوشقارباەۆتى شاقىرىپ وتىرمىز. ونىڭ وتانشىلدىق پەن ەلشىلدىك كوزقاراستارى وقىرماندار اراسىندا قىزىعۋشىلىق تۋدىرادى دەگەن سەنىمدەمىز.

ءابدىراشيت باكىرۇلى: قۇرمەتتى ەربولات مىرزا، كەيىنگى  كەزدەرى ەلىمىزدىڭ اقپاراتتىق كەڭىستىگىندە وتانسۇيگىشتىك، ەلسۇيگىشتىك، عىلىمي تەرمينمەن الساق – پاتريوتيزم تاقىرىبى كەڭىنەن تالقىلانۋدا. مۇنىڭ سەبەبى نە؟ بۇل، مۇمكىن، ەلىمىزدىڭ مەملەكەتتىك دامۋىنىڭ ەسكى فورماتتان جاڭا فورماتقا كوشۋى كەزىندە وتكىرلەنە تۇسەتىن ماسەلە بولار. بىراق ەل قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن قوعامنىڭ پاتريوتتىق كۇيىن ساراپتاپ وتىرۋ قاجەت تە شىعار، ءسىز قالاي ويلايسىز؟

ەربولات قوشقارباەۆ: قازاقستاندىقتاردىڭ پاتريوتتىق كوڭىل-كۇيىن ءبىلىپ وتىرۋ وتە ماڭىزدى. بۇگىندە ونى ورتا، تومەن دەڭگەيلەرگە ءبولىپ قاراۋعا بولاتىنداي. بۇعان كوپتەگەن ىشكى جانە سىرتقى فاكتورلار اسەر ەتەدى. ىشكى فاكتورلار ادامنىڭ جەكە دۇنيەتانىمىنان، قۇندىلىقتار جۇيەسىنەن، وعان باعدارلانۋ دەڭگەيىنەن كورىنەدى. ال، سىرتقى جاعدايلار وزگە ەلدەرمەن كومپاراتيۆيستىك، ياعني، الەمدەگى بولىپ جاتقان وقيعالار كونتەكستىندە سالىستىرمالى تۇرعىدا كورىنەدى. مىسالى، ەلىمىزدەگى «ماڭگىلىك ەل» اتىمەن جۇرگىزىلگەن پاتريوتتىق قوزعالىس مەملەكەتتىڭ يدەولوگيا جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىنەن كورىنىس تاپتى، ول سىرتقى ساياساتقا تىكەلەي اسەرىن تيگىزدى. سول سياقتى، سوڭعى ۋاقىتتا، كوپتەگەن قازاقستاندىق فيلمدەر  باسقا ەلدەردە قىزىعۋشىلىق تۋدىرۋدا. ونەردە دە وسى ءۇردىس بايقالادى. مىسالى، ديماش سىندى انشىلەرىمىز ارقىلى اندەرىمىز تىڭدالۋدا. سپورتتاعى جەتىستىكتەردى دە اتاپ  ايتۋعا بولادى...

وزدەرىڭىزىگە بەلگىلى، وتكەن جىلدان بەرى قازاقستانعا رەسەيدەن اعىلعان بلوگەرلەر بىزدەگى جەتىستىكتەرگە تامسانىپ، تاڭداي قاعۋدا. ارينە، بۇل دا قازاقستاندىقتاردىڭ پاتريوتتىق كوڭىل-كۇيىنە اسەر ەتپەي قويمايتىن قۇبىلىس. مەن مۇنداي پاتريوتتىق كورىنىستەردى «جوعارعى دەڭگەيدەگى پاتريوتيزم» دەپ اتار ەدىم. سەبەبى، مۇنداعى پاتريوتيزم حالىقارالىق قاتىناستارمەن تىكەلەي بايلانىستى. ءبىزدىڭ حالىققا كەيبىر ديكتاتورلىق ەلدەردەگىدەي «نەتكەن باقىتتىمىز» دەپ،  وز وزىمىزبەن ماستانىپ ءجۇرۋ جات قىلىق. ءبىزدىڭ دالدالىق ويلاۋ قالىبىمىز ءار نارسەنى  اڭداۋعا، نە نارسەگە دە  سالىستىرمالى قاراۋعا ۇيرەنگەن. سودان بولار، كوبىنە «اتتەگەن‑اي!» دەپ جاتامىز. مىنە، وسى «اتتەگەن‑ايدىڭ» ىشىندە بىزدەگى پاتريوتتىق سەزىمنىڭ بەلگىلى ءبىر دەڭگەيى ايقىندالادى. باسقاشا ايتساق، ونى «وتاندىق پاتريوتيزم» دەر ەدىك.

ال بىزگە پاتريوتتىق سەزىم تۇعىسىندا ۇلگى بولارلىق ەلدەرگە كەلسەك، مەن ولاردىڭ قاتارىنا ەۋروپانىڭ بىرقاتار ەلدەرىن، بريتانيا، اقش ەلدەرىن جاتقىزار ەدىم... الەمنىڭ كەز كەلگەن جەرىندە ءوز تىلىندە ءوتىڭىز، كەلىڭىز، كىرىڭىز (entrace, exit) دەپ قۇشاق جايىپ، جايىلىپ جاستىق بولىپ تۇرسا – ولاردىڭ كوڭىلدەرى شات ەمەس پە؟ سەبەبى، ءوندىرىسى مىقتى ەلدەردىڭ پاتريوتتىق دەڭگەيلەرى دە جوعارى. ەندەشە، ءاربىر ادامنىڭ ءوز ەلىنىڭ ونىمدەرىن (مەيلى اۆتوكولىك، مەيلى تريكوتاج نە باسقاسى) كورگەن سايىن، ولاردىڭ دا  پاتريوتىق سەزىمدەرى شيرىعا بەرەرى انىق. بىزگە دە وسى جولمەن ءجۇرۋ كەرەك.

ءابدىراشيت باكىرۇلى:         وتكەندە مەن «قازاقستاندىق پاتريوتيزم» مەن «قازاق ءپاتريوتيزمى» دەگەن تاقىرىپتا ەكى ءتۇرلى ماقالا جاريالادىم. بىراق، بىلەتىن ادام بۇل ەكەۋىنىڭ ماعىناسى ءبىر‑بىرىن قايتالامايتىنىن بىلەدى. بىراق  بۇل تۇسىنىكتەرىنىڭ بايلانىسى بار ەكەنى انىق. وسى تۋرالى نە ايتار ەدىڭىز؟

ەربولات قوشقارباەۆ: «قازاقستاندىق پاتريوتيزم» كوپ جاعدايدا «قازاق پاتريوتيزمىمەن» ۇندەس.  ەكەۋىنىڭ تامىرى ءبىر. بىراق ءبىر وزەكتەن جارىپ شىققان بۇل بۇتاقتار ەكى جاققا كەتكەن. قازاقستاندىق پاتريوتيزم يادروسىندا – حالىق جاتسا، قازاق ءپاتريوتيزمى يادروسىندا – ەتنوس، ۇلت جاتىر. حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى، تىنىشتىعى مەن بەيبىت ءومىرى «قازاقستاندىق ءپاتريوتيزمدى» ايقىنداسا، «قازاق ءپاتريوتيزمىن» ودان دا اۋقىمدى ساۋالدار تولعاندىرادى.  سودان بولار، «قازاق پاتريوتيزمىندە» الدىڭعىسىندا جوق مىندەتتەر بار. ولار: «ۇلتتىق بىرەگەيلىك»، «ۇلتتىق بولمىس»، «ۇلتتىق قۇندىلىقتار»، «داستۇرلەرىمىز»، «ءتول مادەنيەتىمىز» جانە «انا ءتىلىمىز» ت.ب. ماسەلەلەر. ونىڭ ەڭ قاراپايىم مىسالى دەپ مىنانى كورسەتسەك جەتكىلىكتى: ماسەلەن،  «قازاقستاندىق پاتريوتيزم» الاش يدەياسىنا، ونىڭ تاريحىنا سالقىندىق تانىتادى. ال، «ققازاق ءپاتريوتيزمى» بۇنى ەشقاشان اينالىپ وتە المايتىنى انىق...

ءابدىراشيت باكىرۇلى: ولاي بولسا، سىزگە قوعامدا ايتىلا‑ايتىلا  ابدەن جاۋىر بولعان ۇلتتىق پاتريوتيزم  جانە ۇلتشىلدىق ۇعىمدارىنىڭ اراسىندا قانداي ەرەكشەلىكتەر بار دەگەن سۇراقتى قويۋعا تۋرا كەلىپ تۇر...

ەربولات قوشقارباەۆ: ەكەۋى ءوزارا بايلانىستى ‑ كوتەرگەن جۇگى ءبىر، بىراق كورىنىسى مەن ادىستەرى ءارتۇرلى. ۇلتتىق پاتريوتيزم مىنبەرلەردە، زياتكەرلىك ورتادا، باسپاسوزدە، پورتالداردا، پۋبليتسيستيكادا كورىنەدى جانە ول پاتريوتيزم ءوزىنىڭ تولەرانتتىلىعىمەن، اقىلعا قونىمدى راتسيونالدىلىعىمەن ەرەكشەلەنەدى. ال، «ۇلتشىلدىققا» كەلسەك، ول ‑ راتسيونالدىقتان ءبىرشاما الىستاۋ بولىپ كەلەدى. وندا ەموتسيا باسىم تۇرادى دا، بار جاقسىلىقتى تەك تيتۋلدى ۇلتقا تەلىگىسى كەلەدى.  كوپ جاعدايدا اسىرەلەۋشىلىككە دە الىپ كەتىپ جاتادى. ماسەلەن، بۇگىندە «ارنايى سوعىس وپەراتسياسىن» جۇرگىزىپ جاتقان رەسەيلىك يمپەريالىق ءشوۆينيزمدى ءبارىمىز ۇناتپايمىز. ول – بۇگىنگى كۇننىڭ تراگەدياسى.  ال، بىراق، رەسەيلىكتەردىڭ «ءوز ەلدەرىنىڭ ۇلتشىلدارى» ەكەنىن قالاي جوققا شىعارامىز؟ ەندەشە، ونداي «رەسەيلىك ۇلتشىلدىقتىڭ» سىرتقا باعىتتالعان ءتۇرىن الەم «ۇلى حالىقتىڭ وزگە حالىقتارعا قىسىمى نە شوۆينيستىك اگرەسسياسى» رەتىندە قابىلداۋدا. ويتكەنى، مۇنداي «ۇلتشىلدىقتىڭ» ارعى جاعىنان وزگە ۇلتتارعا دەگەن «جەك كورۋشىلىك»  سەزىمى قىلتيادى. وسى رەتتە مەن بىزدەگى «ۇلتشىلدىق»  ۇعىمنىڭ ورنىنا «ۇلتجاندىلىق» ۇعىمىن قولدانعانىمىز دۇرىس پا دەپ ويلاپ قويامىن...

ءابدىراشيت باكىرۇلى:  مۇمكىن. ءسىزدىڭ سوزدە دە ءبىر شىندىق بار. الايدا، قازاقستان ۋنيتارلى مەملەكەت رەتىندە «قازاقستاندىق جانە ۇلتتىق پاتريوتيزم» تەرميندەرىنەن باس تارتا المايدى. ەندەشە ءبىز،  قالاي بولعاندا دا، وسى ەكى ۇعىمنىڭ اراجىگىن اجىراتىپ وتىرۋعا ءماجبۇرمىز دەپ ويلاماسىز با؟

ەربولات قوشقارباەۆ: بۇل جەردە ەڭ دۇرىسى «قازاقستاندىق پاتريوتيزمگە» قاراعاندا، «ۇلتتىق پاتريوتيزمگە» باسىمدىق بەرۋ كەرەك. «قازاقستاندىق پاتريوتيزم جالعان»،  ال، «ۇلتتىق پاتريوتيزم جالاڭ» بولماستىعىنىڭ اقيقاتتى جولى وسى! ءبىز ۇلتتىق مۇددەنى بارىنەن جوعارى قويۋىمىز كەرەك. ەكەۋى بايلانىستى دەي سالۋ – سۇراقتىڭ تۇپكى ماعىناسىنا، ىشىنە ۇڭىلمەۋ. بايلانىستى ەكەنى راس، بىراق «قايسىسى قايسىسىنا بايلانعانىن» انىقتاۋ ‑ كوپ جايتتان حابار بەرەدى...

ءابدىراشيت باكىرۇلى: پاتريوتيزگە ىقپال ەتۋشى كۇشتەر قانداي؟

ەربولات قوشقارباەۆ: بىرىنشىدەن، ۇلتتىق دۇنيەتانىم. ول ءپاتريوتيزمنىڭ وزەگى. سەبەبى، ۇلتتىق دۇنيەتانىم ادام بويىنا تام-تۇمداپ بەرىلمەي، وعان سىناداي ەگىلۋى كەرەك. مەملەكەتتىڭ وسىنى اتقارۋشى الەۋمەتتىك ينستيتۋتتارى بولۋى قاجەت. بۇل قاجەتتىلىك بىلىممەن، ءبىلىم بەرۋمەن، عىلىممەن ۇيلەسكەندە ىسكە اسادى. مەكتەپتەردەگى شامادان تىس كوپ ماتەماتيكالىق ساعاتتاردى ءبىرشاما ازايتىپ ورنىنا پاتريوتيزم قالىپتاستىرۋعا باعدارلانعان ساعاتتاردى قويعان ءلازىم. اتى بار زاتى جوق «العاشقى اسكەري دايىندىق» ساباعىن كەڭەستىك كەزدەگىدەي كۇشەيتكەن دۇرىس. نەگىزى، ءپاتريوتيزمنىڭ شەبەرحاناسى وسى ساباق! قوعامدا ءدىني دۇنيەتانىم دا ماڭىزدى ءرول اتقارادى. ءبىر قۋانارلىعى، بۇگىندە ءدىني ۋاعىزداردا تەك شاريعات نورمالارى مەن سۇننەتتەر عانا باياندالماي، ءماشھۇر ءجۇسىپ، اباي، شاكارىم ويلارى دا ايتىلا باستادى. سوندا دا، ەلىمىزدەگى ءدىني دۇنيەتانىم وسال جانە سولقىلداق بولىپ تۇرعانىن مويىنداۋىمىز كەرەك. ويتكەنى، ەلىمىز ءدىني فاناتيزم شابۋىلىنا ۇشىراي باستادى. ول ۋاعىز ايتۋشىلاردىڭ «قازاق اۋەلى مۇسىلمان، سودان كەيىن عانا قازاق» دەگەن سوزدەرىنەن ايقىن بايقالۋدا. مىنە، وسى تەندەنتسيا ۇلتتىق پاتريوتيزمەن ۇندەسە قويار ما ەكەن؟ مەنىڭشە، جوق. بىراق، ءبىزدىڭ قوعامنىڭ زايىرلى بولۋى، بۇگىندە نەشە ءتۇرلى ءدىني سەكتالاردىڭ قاپتاۋىنا جاقسى ءورىس بولىپ جاتقان سىڭايلى...  وسى جاعدايدا، مەملەكەتتىڭ «ەشبىر دىنگە باسىمدىق بەرمەۋ» ساياساتى كوپشىلىك كوڭىلىنەن شىعادى. كىم بولماسىن، قاي سەنىمدە بولماسىن ءوز وتانىن قاستەرلەۋگە، قۇرمەتتەۋگە، قورعاۋعا مىندەتتى. وسى ءۇشىن عىلىم مەن ءبىلىم قال-قادىرىنشە كۇرەسۋدە. بىراق ناتيجە تومەن. سەبەبى، عىلىم اۋديتورياسى از. ماسەلەن، ۇلتتىق قۇندىلىقتار مەن پاتريوتيزم تۋرالى بار جوعى ەلۋ نە ءجۇز دانامەن شىعىپ جاتقان عىلىمي زەرتتەۋلەر كىمگە جەتەدى؟ ول تيراج ەكى مىڭنان جوعارى مەشىتى بار، كوپ حالىقتى ءبىر مەزەتتە جينايتىن ءدىني شارالارعا ىقپال ەتە الا ما؟ ەتپەيدى. ودان وزگە، بىزدەگى ۇلتتىق مادەنيەت ءپاتريوتيزمنىڭ اۋىر جۇگىن ارقالاۋدا. قازىر جاندانا باستادى. ديپلوماتيالىق پروتوكولعا ەنە باستادى (وتكەندەگى تۇركى مەملەكەتتەرى جينالىسىنداعى تۇماق كيىپ پرەزيدەنتتەردى قارسى الۋ ءراسىمى ت.ب.).  بىز ءپاتريوتيزمدى قالىپتاستىرۋدا بارىنەن دە بۇرىن ونەردى سارقا پايدانۋىمىز كەرەك. سەبەبى، ونەر اۋديتورياسى ميلليونداردان تۇرادى جانە ول ەشبىر شەكاراعا باعىنبايدى.

ءبىز داستۇرلەرىمىزدى دارىپتەۋىمىز قاجەت. وزگە داستۇرلەرگە رەۆيزيا جاساپ، تازارتۋ جۇمىسىنا كىرىسۋ كەرەك. وسى تاقىرىپتاعى فيلمدەر ءتۇسىرۋدى الايىق. تاريحي فيلمدەر تۇسىرگەندە تەك قىلىش سەرمەتپەي، داستۇرلەرىمىزدى، ۇلتتىق بولمىسىمىزدى پاش ەتۋىمىز كەرەك. شىلدەنىڭ شىلىڭگىر ىستىعىندا باسىنا تۇماق،   ۇستەرىنە جۇلىم-جۇلىم شوقپىت كيگىزبەي مالىنىپ تۇرعان قىزىلدى-جاسىلدى كيىم كيگىزسەك، داستارحاندى سامسىتىپ، اسپەن مايىستىرىپ تاستاساق، جۇپىنى، سۇرەڭسىز سۇرقاي دالا ورنىنا جايقالعان جاسىل باۋدى كورسەتىپ حانزادا جۋموڭ، قۋان گە تو، كەبەك، سون دوك سەكىلدى كورەي دورامدارىنان اساتىن قانىق ءتۇستى فيلممەن، انىق ءپاتريوتيزمدى كورسەتە بىلسەك ورلەگەنىمىز. سولاردان ۇيرەنۋىمىز كەرەك. بىزدە ەشكىم كورەي تاريحىن وقىمايدى. بىراق ءبارى وسى سەريالدار ارقىلى چوسون، پۋە، كوگۋرە، سيللا، پەكچە ەلدەرى بولعانىن، حە مو سۋ، توقمان حانشايىم سەكىلدى حاس پاتريوتتار بولعانىن بىلەدى. مىنە ونەردىڭ، كينو ونەرىنىڭ ءرولى مەن ماڭىزى! ناسيحات جۇمىستارى كوپتەپ كەرەك.

ءابدىراشيت باكىرۇلى: ستۋدەنتتەر اراسىندا پاتريوتيزم قانداي جاعدايدا تۇر؟

ەربولات قوشقارباەۆ: نەگىزى ستۋدەنتتەر اراسىندا پاتريوتيزم قانداي جاعدايدا ەكەنىن ايتۋ قيىن. بۇل ولشەنبەيدى، بۇعان مونيتورينگ جوق. سالىستىرمالى تۇردە قازاق توپتارىندا پاتريوتيزم جاقسى، ورىس توپتارىندا پاتريوتيزم تومەن دەپ تە ايتا المايمىز. وسى ستۋدەنتتەر ەرتەڭ الدەبىر باعدارلامامەن شەتەل اسىپ وقىپ، سوندا تۇراقتاپ قالسا شە... بۇل جاعدايدا دا كەسىپ ايتۋ قيىن. وزىمىزدە ءجۇرىپ ەلدى قۇردىمعا تارتقاندار نەمەسە شەتەلدە ءجۇرىپ اق ەلىمىزدى كوتەرىپ جاتقاندار قانشاما.

ءابدىراشيت باكىرۇلى: بىزدەگى ەتنوپەداگوگيكادا وسى تۋرالى ويلانا ما؟

ەربولات قوشقارباەۆ: ەتنوپەداگوگيكاداعى وزگەرىستەر مەن جاڭالىقتار كابينەتتەر مەن دالىزدەردەردەن اۋپىرىمدەپ شىعىپ جاتىر. بىراق، ءبىز ونى بالاباقشاداعى باعدارلامالار مەن ادىستەردەن، باسقا دا تار شەڭبەرلەردەن كورەمىز. ونى  ۇلتتىق دەڭگەيگە كوتەرۋ كەرەك، جارىققا شىعارۋ كەرەك. تەلەارنادان «بالاپان» ارناسىنان باسقا دا ارنالاردا وعان ۋاقىت بەرۋ كەرەك. مەكتەپتەردە ناقتى ساباق ساعاتىن كوزدەۋ كەرەك. مىنە، ەڭ وكىنىشتىسى، وسى ماسەلەلەرمەن اينالىسۋعا ءتيىستى عىلىم وردالارىندا بۇل ماسەلەگە دەگەن سالقىن ءبىر لەپ بار. ولاردىڭ تىرلىگى قۇددى ءبىر اركتيكاداعى قۇپيا جوبالارمەن اينالىسىپ جاتقان سەكىلدى، كورىنبەيدى، ەستىلمەيدى. اياسىن كەڭىتپەسە جەكەلەگەن وقۋ ورىندارىنداعى جانە باسقا مەكەمەلەردەگى ەتنوپەداگوگيكا جوققا ءتان بولارى انىق. جوق بولار سەبەبى – كورىنبەيدى. كورىنبەۋ سەبەبى – وتاندىق ەتنوپەداگوگيكانىڭ الەمدىك وزىق ىلىمدەرىنىڭ شاڭىندا قالىپ قويعانى.  ىزدەنىس كەرەك، جاڭاشا سەرپىندى ويلاتىن عالىمدار كەرەك!

ءابدىراشيت باكىرۇلى: ءسىزدىڭ پاتريوتتىق ساناڭىز قانداي ارەكەتتەرىڭىزدەن كورىنىس تابادى؟

ەربولات قوشقارباەۆ: البەتتە، پاتريوتپىن. ول مەنىڭ ءاربىر ىسىمنەن، ءار قيمىلىمنان، ءاربىر جازبامنان، ءار جۇتقان دەمىمنەن كورىنەدى دەپ ايتقىم‑اق كەلەدى. دەگەنمەن، ءبارى دە مەنىڭ ايتقانىممەن ولشەنبەيدى عوي. سەبەبى، ءار ادامنىڭ جەكە پىكىرى قاشاندا «سۋبەكتيۆتى پىكىر» بولىپ قالادى. مىسالى، وتكەنگە كوز جۇگىرتسەم، مەن ءار جىلدارى ۇلت، ءداستۇر ساباقتاستىعى تۋرالى جازعان ەكەنمىن. ۇلت تاريحىن بالاما تۇردە جازىپپىن. ءتىل پوليتسياسىن (الماتى ارناسىنداعى جۋرناليستەردىڭ «ءتىل ساقشىسى» حابارى ەمەس) رەسمي ورگان رەتىندە قۇرۋعا ۇسىنىس جاساپپىن. 2014 جىلعى شىققان «قۇقىق نەگىزدەرى» وقۋ قۇرالىندا كونستيتۋتسيانىڭ 7 بابىن وزگەرتۋدى ۇسىنا وتىرىپ، بۇگىندە سىنعا ۇشىراپ جاتقان مىناداي نورمالاردى ءوزىم جازىپ بەرىپپىن: 1. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى بىردەن ءبىر مەملەكەتتىك ءتىل – قازاق ءتىلى; 2. مەملەكەتتىك ۇيىمداردا جانە جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ ورگاندارىندا حالىق مەملەكەتتىك ءتىلدى تولىق مەڭگەرگەنشە ورىس ءتىلى رەسمي تۇردە قازاق تىلىمەن تەڭ قولدانىلادى; 3. مەملەكەت قازاق تىلىنە باسىمدىق بەرە وتىرىپ, قازاقستان حالقىنىڭ تىلدەرىن ۇيرەنۋ مەن دامىتۋ ءۇشىن جاعداي تۋعىزۋعا قامقورلىق جاسايدى...

بۇگىندە جاعداي تىپتەن باسقاشا قالىپتاسۋدا. سوندىقتان، ەگەر وسىنى ماعان قايتا جازۋ كەرەك بولسا، وندا مەن ونى باسقاشا جازار ەم...

ءابدىراشيت باكىرۇلى: شەت ەلدەن سىزگە جاقسى جۇمىس ۇسىنا قالسا وتاندى تاستاپ كەتە الاسىز با؟

ەربولات قوشقارباەۆ: مەنىڭ بارماسىم انىق. سەبەبى، جاقىن جاندارىمدى شەتەلگە الىپ كەتە المايمىن. ەڭ باستىسى، مەن ءوزىمدى تەك اقشا تابۋ ءۇشىن نە جاقسى جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن دە ءومىر كەشىپ جۇرگەن ادام قاتارىنا جاتقىزبايمىن. بۇل، ەندى، تەك وزىمە قاتىستى سۋبەكتيۆتى نارسە. ال، شەت ەلگە بارعاندى دا سوكپەيمىن. شەت ەلدە ءجۇرىپ تە ۇلتقا قىزمەت ەتۋگە بولادى. بۇرىنعىداي ەمەس كوممۋنيكاتسيا مەن ستاندارتيزاتسيا دامىعان زامان عوي قازىر.  ماسەلەن، ءوز ەلىمىزدە جۇرىپ‑اق ءوزىمىز كۇندەلىكتى قولداناتىن «ياندەكس تاكسي» ارقىلى شەت ەلگە قىزمەت ەتىپ جاتقان جوقپىز با؟ ونىڭ پايداسىن كىم كورىپ جاتىر؟

نە بولماسا عىلىمدى الايىق...  عىلىم اياسىنداعى «سكوپۋس» بازاسى، اعىلشىن ءتىلىن جەلەۋ قىلعان سۇلىك باعدارلامالار IELTS, TOEFL جانە باسقاسى ءبىزدىڭ عىلىمي ويدى شەت ەلگە بەرۋدىڭ توتە جولى ەمەس پە؟ ودان وزگە، كورەيا مەن بريتانيانىڭ ەگىستىكتەرىندە قارا جۇمىس جاساپ جاتقان وتانداستارىمىزدى ايتپاعاننىڭ وزىندە،  رۋحانياتتا قانشا قازاق وكسفورت پەن كەمبريدجدە ءجۇر.

ءبىر زامانداردا عىلىم ىزدەپ ءال-فارابي بابامىزدىڭ ءوزى شەت ەل اسىپ كەتپەپ پە ەدى؟ قازىر كوڭىلگە «سول زامان قايتا ورالىپ جاتقان جوق پا؟» دەگەن كۇدىك ۇيالايدى...

بۇگىنگى ينفورماتسيالىق‑تەحنوگەندىك داۋىردە قازاقتىڭ «وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا، ءوز ەلىڭدە ۇلتان بول» مەمى ەسكىرىپ بارا ما دەپ كۇيزەلەم. سەبەبى، قازاق ەلىنە قىزمەت ەتۋ جولىندا بۇل دانالىق ءسوزدىڭ قۋاتى مەن ءمانى  ءالى دە كۇشىن جويعان جوق ەدى عوي دەگەن پىكىردەمىن...

سۇقباتتى جۇرگىزگەن ءابدىراشيت باكىرۇلى

Abai.kz