كەشە، 21 قاڭتاردا، 1917 جىلدىڭ 7 قاراشاسىندا سانكت-پەتەربوردا توڭكەرىس جاساعان بولشەۆيكتەردىڭ (كەيىن - كوممۋنيستەردىڭ) كوسەمى بولعان ۆلاديمير لەنيننىڭ (ۋليانوۆتىڭ) ومىردەن وزعانىنا تۋرا 100 جىل تولدى.

كەشەگى سوۆەت زامانى بولسا، بۇل كۇندە «كۇن كوسەمگە» ارنالعان ناسيحاتي فيلمدەر كورسەتىلىپ، ول تۋرالى ولەڭدەر وقىلىپ، اندەر شىرقالىپ جاتاتىن.

قۋانىشتىسى سول – قازاق اقپاراتتىق الەمى، سونىڭ ىشىندە الەۋمەتتىك جەلىلەردە لەنيننىڭ اتىنىڭ اتالعانىن كورمەپپىن.

بۇل دا بولسا كەزىندە «جاڭا قازاقستان» فورۋمىن قۇرعان بىزدەردىڭ «دەكوممۋنيزاتسيا» مەن «دەسوۆەتيزاتسيا» ۇراندارىمىزدىڭ بىرتىندەپ جۇزەگە اسا باستاعانىنىڭ ءبىر كورىنىسى بولار.

وعان دا شۇكىر دەيسىڭ..

الايدا بۇرىن-سوڭدى بوپ كورمەگەن توتاليتارلىق جۇيە اتاسىنىڭ ءسوزى مەن ءىسى تولىعىمەن كەلمەسكە كەتتى دەپ ايتا الامىز با؟

جوق!

بىرىنشىدەن، كامپانەللانىڭ «كۇن قالاسى» سەكىلدى ادەمى ەرتەگىسى مەن ۋتوپياسىنان باستاۋ الاتىن بارشا ادامنىڭ تەڭدىگى تۋرالى يدەيا ادامزات وي-ساناسىن مەن جۇرەگىندە قالا بەرمەك.

ۇلى فرانتسۋز رەۆوليۋتسياسىنىڭ جالاۋىندا دا «ەركىندىك» پەن «باۋىرلاستىق»-پەن قاتار وسى «تەڭدىك» جازىلىپ، قازىردىڭ وزىندە بۇل ماقساتتار فرانتسيا رەسپۋبليكاسىنىڭ رەسمي دەۆيزىنە اينالىپ وتىر.

ەكىنشىدەن، وتكەن عاسىردىڭ باسىندا رەسەيدە سوتسيال-دەموكراتيالىق ۇستانىم ەكى جاققا: بولشەۆيك جانە مەنشەۆيك بولىپ كەتكەنىن، ودان العاشقىلارى قارۋلى توڭكەرىس جاساپ، بيلىكتى ءوز قولىنا العانىن بىلەمىز.

ال ەگەر دە بيلىك باسىنا بولشەۆيكتەر ەمەس، مەنشەۆيكتەر كەلگەندە، بۇگىنگى پوستسوۆەتتىك كەڭىستىكتىڭ تاريحي جاعدايى قانداي بولار ەدى؟

ارينە، بۇل ساياسي فانتاستتاردىڭ ەنشىسىندەگى جانر بولار.

ۇشىنشىدەن، لەنين ۇسىنعان «جەر – شارۋالارعا، زاۋىتتار مەن فابريكالار – جۇمىسشىلارعا، بارلىق بيلىك – سوۆەتتەرگە بەرىلسىن!» دەگەن سۋپەريدەيانى ءدال قازىر ەشكىم قولدامايدى دەپ ايتا الامىز با؟!

كەرىسىنشە، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعداي ۋشىعىپ، قاراپايىم حالىقتىڭ جاعدايى ناشارلاعان سايىن (رەسەيدەگى رەۆوليۋتسيا دا ءبىرىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستى باستان وتكەرىپ، حالقى اشىعىپ ءارى اشىنىپ، نارازىلىق ورشىگەن كەزدە جۇزەگە اسقانىن ۇمىتپايىق) مۇنداي ۇراندار ومىرشەڭ بولىپ، ءوز جاقتاستارىن تابا بەرەدى.

ءسوز جوق، قازاقستان – ءوزىنىڭ تۇبەگەيلى مەملەكەتتىك نەگىزدەرىن كونستيتۋتسيالىق تۇرعىدان انىقتاپ، بەكىتىپ، بولاشاققا نىق قادام باسقان ەل.

بىراق ساياسي بيلىكتىڭ تۇراقسىزدىعى، ءبىر يدەيانىڭ ورنىنا ەكىنشىسى كەلۋى – قازىرگى زاماننىڭ ءبىر ءۇردىسى. ماسەلەن، وڭشىلداردىڭ ورنىنا – سولشىلدار، تسەنتريستەردىڭ ورنىنا راديكالدار كەپ جاتىر. جالپىادامزاتتىق قۇندىلىقتار مەن بارشاعا ورتاق دەموكراتيالىق قاعيداتتارعا بەت بۇرۋدى ماقسات ەتكەن جاڭا قازاقستاندا دا كۇنى ەرتەڭ يدەيالار تارتىسى ساياسي الاڭعا شىعىپ، سونىڭ ىشىندە، سايلاۋ ناۋقانىنا مىقتى ىقپال جاسايتىنى انىق.

سول كەزدە برونەۆيكتىڭ ۇستىنە شىعىپ الىپ، كەزىندە بولشەۆيكتەر ۇستانعان، بۇگىندە دە قۇلاققا جاعىمدى ءارى كوپ ادام كەت ءارى ەمەس الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ۇرانداردى قازاقتىڭ ءبىر «لەنينى» ايقايلاپ تۇرسا، بۇگىنگى، حالىقتىڭ جاعدايىن جاقسارتۋدى قولعا الا الماي جۇرگەن، كەرىسىنشە، ءوزى تۇرپايى پوپۋليزمگە سالىنىپ، قارابايىر حايپتىڭ سوڭىنا ەرگىش وكىمەت نە ىستەيدى ەكەن؟

مەن بۇل جەردە لەنين جۇرگىزگەن سۇرقيا ساياساتتى، سونىڭ ىشىندە، ونىڭ سوۆەت وداعى قۇرامىندا بولعان ۇلتتارعا قارسى جۇرگىزگەن گەنوتسيدى مەن رەپرەسسيالاردى ايتىپ وتىرعان جوقپىن. ول تۋرالى اڭگىمە بولەك. مەن تەك ونىڭ قانداي ۇراندارمەن بيلىك باسىنا كەلگەنىنە عانا توقتادىم.

ءتۇيىن: ءجۇز جىل بويىنا لەنين سەكىلدى قاراپايىم پەندەنى جەرلەۋگە جاراماعان، كوممۋنيستىك پارتيانى ءوز پارلامەنتىنىڭ ماڭىزدى كۇشىنە اينالدىرىپ وتىرعان رەسەي بۇگىندە ءبىزدىڭ كورشىمىز ءارى ىشكى جانە سىرتقى ساياساتىمىزعا ىقپال ەتىپ وتىرعان باستى ارىپتەسىمىز ەكەنىن دە ۇمىتپايىق...

ءامىرجان قوسان

Abai.kz