ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر تەاترىنىڭ اكتريساسى اقبوتا راحاتتىڭ شىعارماشىلىعى تۋرالى

كاسىبي اكتەرلىك جولىن 2005 جىلى باستاپ، قازىردە كوپتىڭ كوزايىمىنا اينالعان اقبوتا راحات گريگوريان كۇنتىزبەسىنىڭ 84 جىلى دۇنيەگە كەلگەن. قيالىنىڭ جۇيرىكتىگى سونداي، ءتىپتى ءۇي جيناعاندا دا سارى سىپىرعىشىن قولىنا الىپ، تەڭىزدەي تولقىعان قويۋ قارا شاشتارىن جايىپ جىبەرىپ، تاس توبەسىنەن كامەراعا ءتۇسىرىپ تۇر دەپ ەلەستەتەدى ەكەن. ءان ايتىپ ءجۇرىپ ءۇي سىپىرادى دەگەن اڭگىمەلەردى كوپ تىڭداۋشى ەدىك، ال ءوزىن اكتريسا سەزىنىپ تەربەلۋىن ءبىرىنشى رەت ەستۋىم. قۇددى ءبىر بولاشاق اركادينا رولىنە دايىندالىپ جۇرگەندەي.

ساحنا تابالدىرىعىن اتتاعان ءاربىر اكتەر ءوز كىندىك قانى تامعان اۋىل-ايماعىنىڭ ءبىر-ءبىر ءارتىسى بولعان دەسەك قاتەلەسپەسپىز. الماتى شاھارى ماڭىندا ورنالاسقان اقشي اۋىلىنداعى كوڭىلدى كونتسەرتتەردىڭ، تەاترلاندىرىلعان كورىنىستەردىڭ بىردە-ءبىرى اقبوتاسىز وتپەگەن. ەشقايدا اياق باسىپ كورمەگەن قىز بالا الماتىنىڭ قاق ورتاسىندا ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىنىڭ بار ەكەنىن دە بىلمەگەن. اپكەسى جەتەكتەپ اكەلىپ بەلگىلى تەاتر رەجيسسەرى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى جانات حادجيەۆقا تاپسىرماعاندا قازىرگىدەي اركادينا، انگۋستياس، بورتە، قاماجاي بەينەلەرىن كورمەس پە ەدىك. ءوزى سونداي ەرەكشە، بيازى، ءجۇزى جىلى، جايدارلى، داۋىسىنىڭ ءۇنى مۇلدەم بولەك، ەستىگەندە قۇلاعىڭ ەلەڭ ەتە قالادى. وسى كۇنگە دەيىن داۋسىن انىق سيپاتتايتىن بىردە-ءبىر ءسوز تابا العان ەمەسپىن. كەيدە ويلايمىن، ءسوز سويلەگەندە مايىن اعىزاتىن قازاق حالقىندا وسى ءبىر كەرەمەت داۋىسقا تەڭەۋ بولماعانى ما  دەپ تاڭ قالام. ۇستازى دا كورەگەن كىسى بولسا كەرەك اقبوتانىڭ اۋديتورياعا كىرگەننەن باستاپ سويلەگەن العاشقى سوزىنەن تەمبرىنىڭ ەرەكشەلىگىن بايقاعان. اكتريسانىڭ ايتۋىنشا جەتەكشىسى باتىستان شىعىسقا دەيىن سوزىلىپ جاتقان اكادەميا شەبەرحانالارىنىڭ ەسىگىنەن قىزعىشتاي قورىعان. وقۋ بىتىرگەننەن كەيىن قولىنا ديپلومىن ۇستاتىپ، ج.حادجيەۆتىڭ ءوزى عابيت مۇسىرەپوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق بالالار مەن جاس-وسپىرىمدەر تەاترىنا باعىتتاپ اكەلگەن.

مۇسىرەپوۆ تەاترىنا كەلگەن العاشقى جىلدارى اقبوتا سومداعان كۇردەلى كەيىپكەردىڭ ءبىرىنشىسى فاتيما ەدى. اقىن-دراماتۋرگ يران-عايىپتىڭ ءۇش بىردەي الپاۋىت قازاقتىڭ سۇيىكتى جارى بولعان «فاتيما» قاسىرەتناماسىندا ونەر كورسەتۋ اكتريساعا مول جاۋاپكەرشىلىكتى ارقالاتتى. ارينە قينالادى. اكتريسانىڭ ءوزى دە رول شىعارۋ كەزىندە ءبىراز كەدەرگىلەر بولعانىن جاسىرمايدى. سونداي قيلى زاماندا قالاي عانا ءۇش اپتال ازاماتقا جار بولا ءبىلدى؟ نەتكەن باتىلدىق، قانداي قۇپياسى بار ەكەن؟ وسىنداي جاندى، كوپ بالالى انانىڭ تاعدىرىن ساحنادا كەشۋ ءۇشىن اقبوتا باس كەيىپكەردىڭ ومىردەگى كۇندەلىگىن ءوز كادەسىنە جاراتقان. وسى ىزدەنىسى ارقىلى باتىر انانىڭ ىشكى سەزىمىن، ويىن، دارا مىنەزىن جانە العا قويعان ۇستانىمدارىن تابا ءبىلدى. بىراق، سپەكتاكلدەگى فاتيمانىڭ بەينەسى ءتيىستى دارەجەدە كوركەمدىك دەڭگەيدە شىقپاعانىن ايتۋ كەرەك. وعان سەبەپ، رەجيسسەردىڭ اكتەرلەرمەن ءبىر تاندەمدە جۇمىس جاساماۋى جانە قويىلىم ايتارلىقتاي كاسىبي دەڭگەيدە شىقپاي، رەجيسسەرلىك شەشىمى سولعىن ءتۇسىپ جاتۋىنان دەر ەدىك. سپەكتاكلدەگى ورىنسىز اۋەندەر، ءتۇرلى جارىقتار، ساحنالىق كورىنىستەرىنىڭ اۋىسىپ جاتقانىن كورسەتىپ تۇرعان دەكوراتسيا بۇرىنعى كۆن ويىندارىنداعى زالدىڭ قاق ورتاسىندا تۇرعان كيىم اۋىستىراتىن باننەر ءتارىزدى. مايىتتەردىڭ وزدەرى دومالاپ بارىپ ساحنادان كەتە سالۋى وسىنىڭ ءبارى وتە دارىندى اكتەرلەردىڭ، اقبوتانىڭ شىعارماشىلىق شابىتىن، كاسىبي مۇمكىندىكتەرىن بايلاپ قويعانداي. الايدا، وسى رولدەن-اق اقبوتانىڭ پسيحولوگيالىق تەرەڭ بەينە جاساۋعا دەگەن تالپىنىسى انىق بايقالىپ ەدى.

اكتەرگە ەڭ كەرەگى جۇيرىك قيال، توقتاۋسىز ىزدەنىس جانە دە اق ۇلپاداي نازىك سەزىم. اكتريسا كەيىپكەرىن زەرتتەۋ كەزىندە، الدىمەن ونى قيالىنىڭ شابىسىنا سالاتىن. دايىندىق بارىسىندا رەجيسسەر ءتىسىنىڭ اراسىنان شىققان ءار ءارىپىن، ونىڭ كوڭىل-كۇيىن جانە قيمىل-قوزعالىسىن تەرەڭ زەيىنمەن باقىلاپ وتىراتىنىن جاسىرمايدى. «ويتكەنى، ءار كەيىپكەردىڭ بەينەسى سول شىعارمانى ساحنالاپ جاتقان ۇيىمداستىرۋشىنىڭ ىشىندە جاتادى» - دەيدى، ساحناگەر ا.راحات.

ءوزىنىڭ تابيعي تارتىمدىلىعىمەن رەجيسسەر نازارىن اۋدارتپاي تۇرمايتىن اقبوتانىڭ قانجىعاسىندا گ.حۋگاەۆتىڭ «قارا شەكپەن» افساناسىنداعى – سىلاڭ ءرولى بار. رەجيسسەر ا.ماەميروۆ بۇل پەسانى مۇسىرەپوۆ تەاترىنىڭ تورىندە قويدى. ورتاڭعى ەسىكتەن ساحناعا دەيىن زالدىڭ قاق  ورتاسىنا قويىلعان پوديۋمنان سىلاڭداي باسىپ كىرىپ كەلە جاتقان اق قۇبا، سۇڭعاق بويلى، كوز تۇرماق ويدىڭ جاۋىن الاتىن اقبوتانى كورگەندە تازا تۇلكى دەرسىڭ. ون سەكۋندتىق ءجۇرىپ وتكەن جولىندا اكتريسادان ەسكەن ماگنيتيزمدى بايقاماي قالعان ءتىرى جان بولماعان شىعار. «كىشكەنتاي رول بولمايدى، ونى ۇلكەيتىپ كورسەتەتىن اكتەر بولادى» دەگەننىڭ مەن كورگەن بىردەن-ءبىر دالەلى وسى بولار. ءوزىنىڭ دەنە-ءبىتىمىنىڭ ەپتىلىگىمەن، قيمىل-قوزعالىسىمەن سىلاڭ بەينەسىن ودان ءارى اشا ءبىلدى.

ءسىرا، انتون چەحوۆتىڭ سۋرەتكەرلىك شەبەرلىگى كەز كەلگەن دراماتۋرگتىڭ بويىندا كەزدەسە بەرمەسى انىق. دەگەنمەن ءار جازۋشى وزىنشە ءبىر عالام. وسىنداي ادەمى الەمدە تۋىلعان «شاعالا» سپەكتاكلىن اقبوتا اكتەرلىك شەبەرلىگىنىڭ ارقاسىندا ودان سايىن كوركەيتە تۇسكەن. اسىرەسە، اركادينا تريگوريننىڭ باسىن اينالدىراتىن تۇستاعى تريگوريننىڭ: «الىپ كەتشى مەنى» دەگەن سوزىنەن كەيىنگى: «ا، قايدا بارامىز؟» دەپ ارباۋشى ايەل بەينەسىنەن وپ-وڭاي شىعا سالىپ، باسقا كەيىپكە ءاپ-ساتتە اۋىسا كەتۋى ۇلكەن شەبەرلىك. ساحنادا ءوزىنىڭ جەكە دارا قويىلىمىن قويىپ الا عانا قويماي، سونىمەن قاتار ارتىنان بار كورەرمەندى ەرتىپ الا ءبىلدى. وبرازىنىڭ سىرتقى بەينەسى مەن ىشكى جان دۇنيەسى استاسىپ جاتقان اقبوتانىڭ قازاق ساحناسىنىڭ اكتريسالارىنىڭ اراسىندا رۋحاني ەركىندىگى ايرىقشا كوزگە تۇسەدى. تاپ وسى ءرولىن 2022 جىلى وتكەن م.اۋەزوۆتىڭ 125 جىلدىعىنا ارنالعان VIII ورتا ازيالىق ەلدەرىنىڭ حالىقارالىق تەاتر فەستيۆالىندە تاجىك، وزبەك، ورىس جانە ءازىربايجان سىنشىلارىنىڭ كوزدەرى كورە تۇرا «ۇزدىك ايەل بەينەسىن» بەرمەۋى ءالى دە جۇرەگىمىزدى قىنجىلتادى. بىراق اقبوتا مىقتى. جۇلدە ءۇشىن ەمەس، جان راحاتى ءۇشىن ءوزىن ساحنادا اياماي قامشىلايدى. ناعىز ارتيست. ول دۋلات يسابەكوۆتىڭ «اپكە» پەساسىندا قاماجاي بەينەسىن سومدايدى. قاماجاي-اقبوتا ءىنىسى تەمىرجاندى جاقتان ءبىر سالىپ الىپ، كەيىننەن سول باۋىرىن ۇرعان قولدارىن ءوزى الىپ بەرگەن جاپ-جاڭا جىلتىر تۋفليىمەن وڭدىرتپاي ساباي جونەلگەندە مىناۋ نازىك ساۋساقتارعا قاراپ جانىڭ اشىعاننان ءتۇرىمىز بوزارىپ كەتكەنى انىق. قانداي شىنايى. رەجيسسەردىڭ بەرگەن تاپسىرماسى ەمەس، ءوز شەبەرلىگىمەن قاماجايدىڭ ءومىرىن باستان كەشكەن ءسات بولدى. ءۇش قۇرامنىڭ ىشىندەگە اۆتور قالاعان جۇرەگى باسقا ماتەريالدان جاسالعان قاماجايدى ساحناگەر دالمە ءدال كورسەتە الدى.

اقبوتا تەك تالانتتى اكتريسا بولا قويماي، سونىمەن قاتار ءوزىنىڭ ولەڭگە، پوەزياعا دەگەن ىنتىزارلىعىمەن، سۇيىسپەنشىلىگىمەن تانىمال. جان-جاقتى بولۋدى قالايتىن ونەرپاز اسقاقتاتىپ ءان سالۋدان دا قۇر الاقان ەمەس. كەي اندەردىڭ ءسوزىن دە، سازىن دا ءوزى جازاتىن قابىلەتى تاعى بار.

ا.راحات سەكىلدى ادەمى رەڭدى، دەنە-ءپىشىنى سىمباتتى، ءوزىنىڭ ىزدەنىستەرىمەن رۋحاني بايىپ، دامىپ وتىراتىن اكتريسالار قازاق ساحناسىندا كوپ ەمەس. ال، كاسىبي ونەر جولىندا ءاردايىم ىزدەنىستە جۇرەتىن اقبوتا راحاتقا شىعارماشىلىق جەتىستىكتەر تىلەي وتىرىپ، ودان كلەوپاترا، توميريس سىندى كەسەك رولدەردە كورگىمىز كەلەتىنىن ايتار ەدىك.

تويبەك ابىلقاسىم،

ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسى،

«تەاترتانۋ» ماماندىعىنىڭ 2 كۋرس ستۋدەنتى

Abai.kz