بەيبىتشىلىك – ادامنىڭ ەڭ ۇلى، ەڭ اسىل قۇندىلىعى ەكەنى ءسوزسىز. كۇللى الەمدەگى تىنىشتىقتىڭ، بەيبىتشىلىكتىڭ ەڭ باستى كىلتى – سارىمايدان قىل سۋىرعانداي ساياسي ديپلوماتيا، ادامي قارىم-قاتىناس، مەملەكەتارالىق سىيلاستىق.

ءبىر مەملەكەتتىڭ باسقا مەملەكەتتىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعىن، ىشكى ساياساتىن قۇرمەتتەۋى. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ تۇراقتى دامۋ ماقساتتارى – ەلدىڭ وركەندەۋىنە باعىتتالعان ءورشىل ماقساتتاردىڭ جيىنتىعى بولىپ تابىلادى. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ءوز جولداۋىندا اتاپ وتكەندەي، قازاقستان دامۋىنىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىنە تۇراقتى دامۋ ماقساتتارى اياسىندا جۇرگىزىلەتىن جۇمىستار ءبىرىنشى كەزەكتە اتقارىلۋى ءتيىس. تۇراقتى دامۋ ماقساتتارى (تدم)» — بۇل بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنا مۇشە مەملەكەتتەر 2030 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن قول جەتكىزۋگە باعىتتالعان ماقساتتاردى قامتيتىن امبەباپ ارەكەتكە شاقىرۋ. تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنا جەتۋ ءۇشىن ەڭ باستىسى ەل ىشىندەگى تاتۋلىق ماڭىزدى. ساۋاتتى دا سانالى، پاراساتتى ەلدىڭ ۇرپاعى وتكەنىنە كوز جىبەرىپ، اتا-باباسىنىڭ جولىنان ساباق الارى اقيقات. سونىسىمەن تاريحىن باعامداپ، كەلەشەگىن كەمەلدەي تۇسەدى. ءبىز دە وتكەنىمىزگە ۇڭىلە قارايىقشى. قازاق حالقى دا تاعدىردىڭ قاتال سىنىن باسىنان كەشتى. بۇگىندە ازات ەل اتانعان، ءوزىن الەم­گە بەيبىتسۇيەرلىگىمەن مويىنداتا بىلگەن قازاقستان جاھاندىق تاتۋلىقتى ساقتاۋ مەن نىعايتۋ ىسىنە اتسالىسۋدا. «بىرلىگى بار ەلدىڭ بەلىن ەشكىم سىندىرماس» دەيدى ۇلى حالقىمىز. راسىندا حالىقتىڭ ىنتىماعى مەن اۋىزبىرلىگىن ساقتاۋ ارقاشاندا ماڭىزدى بولىپ قالا بەرمەك. كەشەگى بابالار ءومىرى دە مۇنى بىزگە ساباق ەتەدى.

تۇراقتى دامۋ مۇددەسىنە وراي بەيبىت جانە اشىق قوعام قۇرۋعا جاردەمدەسۋ، بارلىق ادامدار ءۇشىن سوت ادىلدىگىنە قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتۋ جانە بارلىق دەڭگەيلەردە ءتيىمدى، ەسەپ بەرەتىن جانە وعان نەگىزدەلگەن مەكەمەلەر قۇرۋ. «ادىلەتتى مەملەكەت» قۇرۋ تۇجى­رىم­داماسىنىڭ العى شارتى – دۇرىس ءارى ءادىل شەشىم شىعاراتىن سوت جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ. بۇل رەتتە ەلىمىزدە ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىعىن قام­تاماسىز ەتۋ جۇمىستارى جىل ساناپ جەتىلدىرىلىپ كەلەدى. قارا قىلدى قاق جاراتىن ءادىل سوت تورەلىگىن جولعا قويۋ ماقساتىندا اۋقىمدى جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر. سوت جۇيەسىنىڭ ءدال قازىرگى ۋاقىتتاعى جەتكەن باستى بيىگى – حالىقتىڭ سوتقا دەگەن سەنىمىنىڭ ارتۋى. سوتىنا سەنگەن ەل ءوزىنىڭ كەلەشەگىنە سەنەدى، بالالارىنا الاڭدامايدى، مەملەكەتتى سىيلايدى، كاسىبىن ۋايىمسىز جاساپ تارتىپكە باس يەدى. حالىق سوتقا سوڭعى ءۇمىتىن ارقالاپ كەلەدى، ادىلدىك سۇرايدى ەگەر سوت شەشىمىنە كوڭىلى تولماسا بۇكىل مەملەكەتكە وكپە قالىپتاسادى.

سوندىقتان سوت جۇيەسىن ودان ءارى جەتىلدىرۋدەگى باسىم باعىتتاردىڭ ءبىرى جانە بىرەگەيى سوتتىڭ اشىقتىعى، جاريالىلىعى، حالىق پەن سوت اراسىندا ەكىجاقتى بايلانىستى بەكەمدەۋ بولىپ قالا بەرمەك.  ياعني سوتتاردىڭ شەشىمدەرى ءادىل بولسا، قوعامنىڭ مەملەكەتكە دەگەن سەنىمدى كوزقاراسى ارتا تۇسەرى انىق. سوت بەدەلى سوت شەشىمدەرىنىڭ ادىلدىگىنە، سۋديالاردىڭ كاسىبي بىلىكتىلىگىنە، ۇستانعان ۇستانىمى مەن جەكە باسىنىڭ قاسيەتتەرىنە بايلانىستى. ادىلدىكتى ىزدەگەن ءاربىر جۇگىنىسكە سۋديا ىزگىلىكپەن قاراپ، ءادىل بيلىك ايتۋدىڭ ۇلگىسىن قالىپتاستىرۋعا مىندەتتى.

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ زاڭ فاكۋلتەتى مەملەكەت جانە قۇقىق تەورياسى مەن تاريحى،كونستيتۋتسيالىق جانە اكىمشىلىك قۇقىق كافەدراسى ءوز تاراپىمىزدان جوعارىدا اتالعان ماقساتتارعا جەتۋ جولىندا ۇلەسىمىزدى قوسۋدامىز. وقىتۋشىلار قۇرامى ستۋدەنتتەرمەن دوڭگەلەك ۇستەل،اكتسيالار، پىكىرسايىس ت.ب وتكىزۋدە. بولاشاق زاڭ سالاسىنىڭ ماماندارىنا قارا قاق جارعان ادىلەتتى بولۋعا شاقىرامىز. بۇگىندە ۇلتىمىزدىڭ باستى ماقتانىشى — وتكەننەن قالعان ونەگەنى ۇلگى تۇتاتىن، جۇرەگى ۇلتىنا دەگەن ماحابباتقا تولى جاستار دەسەك قاتەلەسپەيتىن بولارمىز. ەلىم دەپ ەمىرەنىپ، جۇرتىم دەپ جۇرەگى سوققان زيالى جاستار ارامىزدا از ەمەس. ەندەشە، ەڭسەسى بيىك وسى جاس بۋىننىڭ باستى مىندەتى — بەيبىت تە شۋاقتى كۇندەردى باعالاي ءبىلىپ، جاڭا اسۋلارعا ۇمتىلۋ، ەلىمىزدى جاڭا بەلەستەرگە جەتەلەۋ.

تۋرسىنكۋلوۆا د.ا.

ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زاڭ فاكۋلتەتى مەملەكەت جانە قۇقىق تەورياسى مەن تاريحى،كونستيتۋتسيالىق جانە اكىمشىلىك قۇقىق كافەدراسىنىڭ زاڭ عىلىمدارىنىڭ كانديداتى

احانوۆا د.س.

ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى زاڭ فاكۋلتەتىنىڭ ماگيسترانتى

Abai.kz