وسى ءبىزدىڭ قاسقا عالىمداردىڭ قىلىعىن تۇسىنبەيسىڭ. اقساقالدىق جاسقا كەلسە دە اكادەميكتەرىمىزدىڭ اتتان تۇسكىسى كەلمەيتىن كەرەمەت «بەلسەندىلىگى» بار. اتتان تۇسكىسى كەلمەيدى دەپ لاۋازىمدى قىزمەتتى ايتىپ جاتقانىمىز عوي. ايتپەسە اقساقالدار ەل ىشىندە ءجۇرىپ، كەيىنگى تولقىن جاس بۋىنعا جول سىلتەپ جاتسا قانداي جاراسىمدى. اتتان تۇسكىسى كەلمەگەندى بىلاي قويىپ، كەيبىر اكادەميكتەرىمىز ءوز اتى-ءجونىن ماڭگىلىككە قالدىرۋعا تىراشتانىپ اۋرە سياقتى.
ءبىز تۇركىستان قالاسىنداعى ق.ا. ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق- تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىندە بولعانىمىزدا ەرىكسىز وسىنداي ويعا قالدىق. سەبەبى وسى وقۋ ورنىنىڭ «سەنات زالىندا» كوزى ءتىرى عالىمىمىز مۇرات جۇرىنوۆتىڭ ەڭگەزەردەي ەسكەرتكىشى تۇر. كادىمگىدەي كۇندە كورىپ جۇرگەن قازاقستان ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى، اكادەميك مۇرات جۇرىنوۆ. بيىكتىگى شامامەن ءبىر قۇلاشقا جۋىق الىپ كەسكىن. قاباعىن ءتۇيىپ، تۇنەرىپ تۇر. ايتپاقشى، الگى «سەنات زالى» دا وسى قاسقا عالىمنىڭ ەسىمىمەن اتالادى. «مۇندا تۇرعان نە بار؟» دەرسىز بالكىم. ارينە ءبىر قاراساڭ وندا تۇرعان ەشتەڭە جوق. بىراق وسىنداي «جۇقپالى» دەرت قارت عالىمدارىمىزدى تۇگەل شالىپ كەتپەسە يگى ەدى دەپ كۇمىلجيسىڭ كەيدە.

وسى ءبىزدىڭ قاسقا عالىمداردىڭ قىلىعىن تۇسىنبەيسىڭ. اقساقالدىق جاسقا كەلسە دە اكادەميكتەرىمىزدىڭ اتتان تۇسكىسى كەلمەيتىن كەرەمەت «بەلسەندىلىگى» بار. اتتان تۇسكىسى كەلمەيدى دەپ لاۋازىمدى قىزمەتتى ايتىپ جاتقانىمىز عوي. ايتپەسە اقساقالدار ەل ىشىندە ءجۇرىپ، كەيىنگى تولقىن جاس بۋىنعا جول سىلتەپ جاتسا قانداي جاراسىمدى. اتتان تۇسكىسى كەلمەگەندى بىلاي قويىپ، كەيبىر اكادەميكتەرىمىز ءوز اتى-ءجونىن ماڭگىلىككە قالدىرۋعا تىراشتانىپ اۋرە سياقتى.
ءبىز تۇركىستان قالاسىنداعى ق.ا. ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق- تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىندە بولعانىمىزدا ەرىكسىز وسىنداي ويعا قالدىق. سەبەبى وسى وقۋ ورنىنىڭ «سەنات زالىندا» كوزى ءتىرى عالىمىمىز مۇرات جۇرىنوۆتىڭ ەڭگەزەردەي ەسكەرتكىشى تۇر. كادىمگىدەي كۇندە كورىپ جۇرگەن قازاقستان ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى، اكادەميك مۇرات جۇرىنوۆ. بيىكتىگى شامامەن ءبىر قۇلاشقا جۋىق الىپ كەسكىن. قاباعىن ءتۇيىپ، تۇنەرىپ تۇر. ايتپاقشى، الگى «سەنات زالى» دا وسى قاسقا عالىمنىڭ ەسىمىمەن اتالادى. «مۇندا تۇرعان نە بار؟» دەرسىز بالكىم. ارينە ءبىر قاراساڭ وندا تۇرعان ەشتەڭە جوق. بىراق وسىنداي «جۇقپالى» دەرت قارت عالىمدارىمىزدى تۇگەل شالىپ كەتپەسە يگى ەدى دەپ كۇمىلجيسىڭ كەيدە.
ال شىن مانىندە حالقىنا ەڭبەگى سىڭگەن ەردى ەلى ءوزى-اق ىزدەپ تاۋىپ الادى عوي. كەشەگى XX عاسىر باسىنداعى الاش ارىستارىنىڭ قايسىسىنىڭ سوڭىندا التىنمەن اپتالىپ، كۇمىسپەن كۇپتەلىپ ءبيۋستى قالىپ ەدى. ەندى مىنە ازاتتىقتىڭ اق تاڭى اتقان سوڭ سوڭىندا قالعان قابىرعالى حالقى جوقشى بولىپ، ولاردىڭ ەسىمدەرىن ماڭگىگە قالدىرۋعا ارەكەت ەتىپ جاتىر. مۇرات جۇرىنوۆ سياقتى «ءجون بىلەتىن» عالىمنىڭ كوزى تىرىسىندە وزىنە ەسكەرتكىش قويىلىپ جاتقاندا ءبىر اۋىز «باسۋ ءسوز» ايتۋعا باتىلى بارماعانى ۇيات. جۇرىنوۆ بولسىن، باسقاسى بولسىن، ەگەر ول ەلىنە ەڭبەگى سىڭگەن تۇلعا بولسا ونى ەرتەڭ حالقى ءوزى دە ىزدەپ تاۋىپ الادى عوي. ودان بۇدان العان شۇبىرتپالى اتاعى بولعانىمەن عىلىمعا قوسقان جاڭالىعى دۇمبىلەز دۇمشە بىرەۋ بولسا ۋاقىت جۋىندىسىمەن كۇرەسىنگە كەتەرى راس. قانشا جەردەن الدىن الا ورىن سايلاپ، تىراشتانعانىمەن بۇل باياندى مۇرات ەمەس.
اتالمىش وقۋ ورنىنىڭ باسقا كورپۋسىندا جۇرىنۇلىنىڭ بيۋستىسىنەن وزگە تاعى بىرنەشە ەسكەرتكىش بار ەكەن. الايدا ولار مۇلدەم ورىنى بولەك تۇلعالاردىڭ بەينەسى. ءبىرى – ەلىمىزدىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ءمۇسىنى بولسا، ەكىنشىسى – تاۋەلسىز تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، تۇڭعىش پرەزيدەنتى مۇستافا كەمال اتاتۇرىكتىڭ بەينەسى. سوڭعى اتالعان ەكى تۇلعا دا الدەقاشان الەمدىك دەڭگەيدە وزدەرىن مويىنداتقان ءارى بولاشاقتا دا سول بيىكتەن تۇسپەيتىن ءبىرتۋارلار. ال ونىمەن قوسارلانا تالاسىپ جۇرگەن جۇرىنوۆتىڭ «پىسىقتىعىن» تۇسىنبەدىك.
انىقتاپ قاراعان ادامعا مۇرات جۇرىنوۆ مىرزانىڭ ەسكەرتكىشى راسىمەن-اق ەنگەزەردەي. ونىڭ قاسىندا قوس پرەزيدەنتتىڭ ەسكەرتكىشتەرى جۇقالتاڭ. قاسقا عالىم كەزىندە وسى وقۋ ورنىن ءوزى باسقارعانىن بۇلداپ، بيىكتەن قاراپ ءتونىپ تۇرعانداي.
ءبىز وسى ماقالانى جازۋداعى ماقساتىمىز تىرناق استىنان كىر ىزدەۋ ەمەس ەدى. نەگە ءبىزدىڭ اقساقالدار ورىنسىز جەرگە ۇرىنىپ، اتاق-ابىروي جيناۋعا قۇمار. اۋىل-ايماقتان شاھارعا دەيىن جاڭادان ءبىر كوشە اشىلسا وعان اتاسىنىڭ اتىن بەرۋگە ىنتىزار بۋىن قالىپتاسىپ جاتىر. اقساقالدىڭ ءبارى ازعىنداپ كەتتى دەپ كوپكە توپىراق شاشۋدان اۋلاقپىز. قاراپايىم حالقىمەن بىرگە تىنىستاپ، جۇرتىنا جول سىلتەپ، ادەمى قارتايىپ كەلە جاتقان قارتتارىمىز دا قانشاما. بولاشاقتا عىلىم مەن ءىلىمنىڭ تىزگىنىن ۇستاپ جۇرگەن اكادەميكتەر وزدەرى باسقاراتىن شاڭىراقتارىنا ءبىر-ءبىر ءمۇسىن قويىپ الماسا جارار ەدى، ايتەۋىر.
جاراسباي الدوڭعاروۆ
"حالىق ءسوزى" گازەتى