اڭداتپا: «كۇلكى مەن جەل» مازمۇنى باي، ادام كوزقاراسىن وزگەرەتىن رومان.

ۋاقىت كەزەڭى 1950 جىلداردىڭ اياعىنان 2019 جىلعا دەيىن، روماندا قىتايدىڭ سولتۇستىك اۋىلدارىن، شانحايدان بەيجىڭ، گەرمانيا، باتىس بەرلين، گرەتسيا، ۆەنگريا جانە يرلاندياعا دەيىن بارعانى ءسوز بولادى.  باس كەيىپكەر فۋ داچەن ورتا مەكتەپتە وقىپ جۇرگەندە «كۇلكى مەن جەل» اتتى العاشقى ولەڭىنەن كەيىن ادەبي شىعارماشىلىق جولعا ءتۇسىپ، كەيىننەن ءماجبۇرلى نەكەگە وتىرىپ، نەكەدەن تىس ماحاببات، اجىراسۋ، قايتا نەكە جانە اجىراسۋ، ەموتسيونالدى كۇيزەلىستەردى باسىنان وتكەرگەن. ۆان مەن ماحاببات تاقىرىبىنا توقتالا وتىرىپ، ونىڭ ءداستۇرلى جانە زاماناۋي كورىنىستەرىن زەرتتەيدى، قىتاي حالقىنىڭ ساناسى مەن دۇنيەتانىمىنا ۇڭىلەدى.

بۇل ماۇقالادا قىتايداعى الپىس-جەتپىسىنشى جىلداعى قوعامدىق ءومىردىڭ دامۋى مەن وزگەرۋىن باياندايدى; ول قىتاي حالقىنىڭ تەز وزگەرەتىن الەۋمەتتىك جولىمەن ءتاتتى-قىشقىل، اششى، قۋانىشتى جانە قايعىلى قوشتاسۋى ارقىلى جەتكىزەدى;  زيالىلار بۋىنىنىڭ وتاۋى مەن ماحابباتى تۋرالى ءسوز ەتىپ وقىرمانعا وي سالادى.

ءتۇيىن ءسوز: كۇلكى مەن جەل، ادەبيەت تەندەنسياسى، ادەبيەت اعىمى.

قازىرگى قىتاي ادەبيەتىن قالىپتاسقان ساياسي-الەۋمەتتىك جاعدايعا قاراي ءۇش كەزەڭگە بولۋگە بولادى. ءبىرىنشى 1949 جىلدان 1965 جىلعا دەيىن سوتسياليستىك قايتا قۇرۋ كەزەڭى، بۇل كەزەڭ سولشىل تەندەنتسيالاردىڭ ىقپالىندا بولدى.  ول كەزدەگى ادەبيەتتىڭ نەگىزگى مازمۇنى جاڭا سوتسياليستىك قوعامدى، جاڭا ۇكىمەتتى جانە جاپونياعا قارسى سوعىس پەن ازامات سوعىسىنداعى جەڭىستەردى ماداقتاۋ بولدى.  ەكىنشى كەزەڭ 1966 جىلدان 1976 جىلعا دەيىن مادەني توڭكەرىس كەزىندە ادەبيەت تە باسقا سالالار سياقتى بەيبەرەكەتتىك ورىن الدى.  بۇل كەزەڭدە اسىرە سولشىلدار ادەبيەت پەن ونەر الەمىن، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى مەن باسپا ۇيىمدارىن باسقاردى; شىعىس جانە باتىس ادەبي مۇرالارى، جاڭا مادەنيەت قوزعالىسىنىڭ قازىرگى قىتاي ادەبيەتى جانە ازاتتىقتان كەيىن جاريالانعان جاڭا شىعارمالاردىڭ ءبارى دە «ۋلى ارامشوپتەرگە» اينالدى.  ءۇشىنشىسى، 1976 جىلدان باستاپ قازىرگى ۋاقىتقا دەيىنگى جاڭا كەزەڭ ادەبيەتى.  بۇل كەزەڭدە ادەبيەت ءوز ۇستانىمدارى بويىنشا دامىدى جانە ايتارلىقتاي جەتىستىكتەرگە جەتتى.  بۇل كەزەڭ بۇرىنعىدان ايتارلىقتاي ەرەكشەلەندى، بىراق سونىمەن بىرگە ۇلكەن اۋىتقۋلار ورىن الدى.

العاشقى ون جەتى جىل ادەبيەتى كەزىندە (1949-1965) قازىرگى ادەبيەتتە وڭشىلدار مەن سولشىلدار اعىمى قالىپتاستى.  وڭشىل ادەبيەتتىڭ باستى وكىلدەرىنىڭ ءبىرى ۆاڭ مەڭ بولدى. [1, 11-11 ب.]

ۆان مەڭ (王蒙Wang Meng) لاقاپ اتى – ياڭ ءۇي. اتا-باباسى حۋبەي تۇرعىندارى بولعان. ءوزى 1934 جىلى پەكيندە دۇنيەگە كەلگەن. 1945 جىلى جەكە مەنشىك مەكتەپتە وقىعان. ۆان مەن ورتا مەكتەپتە وقىپ جۇرگەندە كوممۋنيستىك يدەيالارمەن تانىسىپ، بەيجىڭدەگى №4 ورتا مەكتەبىندە وقىدى. 1948 جىلى ول ورتا مەكتەپتە قىتاي كوممۋنيستىك پارتياسىنا قوسىلىپ، گۋوميندان ۇكىمەتىنە قارسى ستۋدەنتتىك قوزعالىسقا قاتىسادى. 1949 جىلى كوممۋنيستىك پارتيا بيلىككە كەلگەننەن كەيىن ول كوممۋنيستىك جاستار وداعىنا جۇمىس ىستەدى جانە سونىمەن بىرگە شىعارماشىلىقپەن اينالىسا باستادى.

1955 جىلى ءبىرىنشى «Xiao dou er» اتتى دەبيۋتتىك əڭگىمەسىن جازدى. وندا جاس پيونەردىڭ تۋىسى گۋوميندان تىڭشىسى ەكەنىن ءبىلىپ، بۇنى كومۋنيستەرگە حابارلايدى. كونتررەۆوليۋتسيا تاقىرىبىنا قاتىستى جازعانى ەدى.  1956 جىلى ول كوممۋنيستىك جاستار ليگاسىنىڭ كوميتەتىندە بيۋروكراتيانىڭ باسشىلىعىنا نارازى بولعان جاس جىگىتتى سيپاتتايتىن «ۇيىمداستىرۋ بولىمىنەن كەلگەن جاس جىگىت» اڭگىمەسىن جاريالادى. ول كەزدە كوممۋنيستىك پارتيا كادرلارىنىڭ قاراڭعى جاعىن بىلدىرەتىن شىعارمالار از بولعاندىقتان، اڭگىمە تەز ارادا سەنساتسيا تۋدىردى جانە ۆان مەندى وڭشىل دەپ اتادى. 1956 جىلى «Gan yu sheng huo» اتتى شىعارمالار جيناعىن شىعاردى.  1962 جىلى پەكيندەگى مۇعالىمدەر ۋچيليششەسىندە ساباق بەرەدى. سول جىلى «Yan jing»، «Ye yu» قاتارلى əڭگىمەلەرىن جازدى.[2, 141-143 ب] 1963 جىلدان 1978 جىلعا دەيىن ۆان مەن شۋار ىلە ايماعى بايانداي اۋىلىنىڭ ەكىنشى بولىمشەسىندە جۇمىس ىستەدى. ۇيعىر ءتىلىن ۇيرەنگەننەن كەيىن ول قىتاي تىلىنەن اۋدارماشى، سودان كەيىن ەكىنشى بولىمشەنىڭ ورىنباسارى باسشىسى بولدى. مادەني توڭكەرىسنەن كەيىن: 1978 جىلى ۆان مەن كووپەراتيۆ قاۋىمداستىعىنىڭ بەيجىڭ فيليالىنا اۋىستىرىلدى.1979 جىلى كوممۋنيستىك پارتيا ونى اقتادى. ۆان مەن بەيجىڭگە ورالعاننان كەيىنگى العاشقى  «لوببيست ينمەن»  اڭگىمەسىن جازدى. وندا جالقاۋ جۇمىسشىنى جازالاعان زاۋىت ديرەكتورىنىڭ وقيعاسىن جازدى. 1983 جىلدان 1986 جىلعا دەيىن «حالىق گازەتى»-نە باس رەداكتور بولىپ قىزمەتكە تاعايىندالادى. 1986 جىلى قكپ-نا مۇشە بولادى. قىتاي جازۋشىلار وداعى باسقارۋشىنىڭ ورىنباسارى بولادى. سول جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا مəدەنيەت ءمينيسترى بولىپ، 1990 جىلعا دەيىن قىزمەت اتقارادى. مəدەنيەت قوزعالىسىنان كەيىن كوپتەگەن شىعارمالار جازدى. ونىڭ شىعارمالار باتىس مودەرنيزمى مەن سانا اعىمىنىڭ ادىستەرىنە نەگىزدەلگەن، ولار ادەبي الەمدە ۇلكەن سەنساتسيا مەن پىكىرتالاس تۋدىردى، ول قىتاي ادەبيەتىنىڭ كەڭىستىگىن كەڭەيتتى . جازۋشى زامان، ۇرپاق تاربيەسى تۋرالى كوپ جازدى.[3, 118-120 ب.] اتالمىش جازۋشىنىڭ 2020 جىلى جازعان «كۇلكى مەن جەل» اتتى كولەمدى رومانىن قىتاي تىلىنەن اۋدارۋ مەن پاقىرعا 2021 جىلى ءناسىپ بولدى.

ۆان مەڭنىڭ «كۇلكى مەن جەلى» رومانىندا اۆتوردىڭ پايدالانعان ءستيلى مەن كوركەمدىك ەرەكشەلىگى جازۋشىنىڭ وزىندىك دارالىعىن كورسەتەدى. ۆان مەڭ بۇل روماندا ادەبيەتتانۋداعى جاڭاشا باعىت، جاڭاشا ويلاۋ قابىلەتىن، جاڭاشا كوزقاراستى بايقاتتى. ۆان مەننىڭ كەيىپكەرلەرى جاڭاشا ويلاي الاتىن ادامدار. ستاندارتتى ويلاۋدان باس تارتىپ، ءوزىن – ءوزى شەكتەۋدەن باس تارتادى، جاڭاشا كوزقاراستارعا جول بەرەدى. جازۋشى شىعارمالارىندا جاستاردىڭ باس بوستاندىعى، الەۋمەتتىك تەڭدىك ماسەلەسىن كوتەرگەن تۋىندىلاردىڭ ءبىرى. گۋمانيزم مەن سۋبەكتيۆتىلىككە جول بەرىلەدى. بۇدان ۆان مەننىڭ نوۆاتورلىق جاڭاشىلدىعىن بايقاي الامىز. اۆتوردىڭ مودەرنيستىك ەستەتيكاعا بەت بۇرۋى ونىڭ شىعارماشىلىعىن جاڭا بەلەسكە شىعارادى. شىعارمالارعا پسيحولوگيالىق جانە فيلوسوفيالىق ءمان بەرەدى. ۆان مەننىڭ شىعارماشىلىعى قىتاي ادەبيەتىنىڭ مودەرنيزمى جايىندا ديسسكۋسسيالار تۋىنداتتى. ول سول كەزەڭدەگى قىتاي حالقىنىڭ رۋحاني سىلكىنىسىنە كۋا بولدى. ونىڭ شىعارماشىلىعى قىتايدا بولىپ جاتقان وزگەرىستەردى، حالىقتىڭ سانا-سەزىمىنىڭ وزگەرۋىن كورسەتەدى [4. 156-157ب]. ۆان مەننىڭ شىعارماشىلىعىندا ءبىز اۆتوردىڭ رەالدى ءومىردى بەينەلەۋدە جاڭا ادەبي قۇرالداردى قولدانعانىن كورەمىز. جازۋشى شىعارمالارىندا زامان، ۇرپاق تاربيەسى جايلى كوپ جازدى.

رومان كەيىپكەرلەرى ۆان مەننىڭ تاعدىرى مەن ءومىر جولىنا كەلەدى. ۆان مەننىڭ «كۇلكى مەن جەل» رومانىن عۇمىرنامالىق رومانعا جاتقىزامىز. رومان 1958 جىلدىڭ كوكتەمىندە وقۋدا جۇرگەن فۋ داچىڭنىڭ ومىرىنەن باستالادى. ول كەزدە ۇلدار مەن قىزداردىڭ بولەك مەكتەپتە وقيتىنى، قىز داۋسىنىڭ ءوزى عاجايىپ دىبىستاي ەستىلەتىنى ايتىلادى. ول كەزدە وقۋشىلار جاتاقحاناسىندا ۇلتتىق ءداستۇر بويىنشا اجەتحانا سىرتتا بولادى، باس كەيپكەر ءبىر كۇنى  جارىم تۇندە 200 مەتر قاشىقتىقتاعى اجەتحاناعا بارادى، جاس جىگىت قورقاقتاپ دارەتىن سىندىرىپ، قايتار جولدا ۇيقىلى-وياۋ كەلە جاتقاندا قۇلاعىنا ءبىر عاجايىپ ءۇن كەلەدى دە بىردە ەستىلىپ، بىردە جوق بولىپ كەتەدى، تۇنگى جەلمەن تەربەلگەن قىز كۇلكىسى ونىڭ ۇيقىسىن شايداي اشادى، سيقىرلى كۇلكى جەلمەن تەربەلىپ، سان قۇبىلادى، ۇيىندە اكپە قارىنداسى جوق جالعىز ۇلدى قىز داۋسى ەلىتەدى، بىردە جانىنان شىقسا، بىردە الىستاپ، ءۇزىلىپ جوق بولادى. رومان تاقىرىبى سولاي اشىلا تۇسەدى، بۇل عاجايىپ ءۇن وعان ازانمەن ولەڭ جازدىرادى. [5]

روماندا اۆتور 1958-60جىلدار ارالىعىنداعى قىتايداعى ساياسي جاعدايدى باياندايدى. ۆان مەننىڭ ەڭ قىمبات ەستەلىكتەرىنىڭ ءبىرى. وقۋدان كەلگەن داچىڭدى اتا-اناسى اتاستىرىپ قويعان ەدى. قىتاي حالقىنىڭ ەجەلگى سالت-ءداستۇرى بويىنشا قىز بەرىسىپ، قىز الىسۋى. جاستاردىڭ ماحاببات سەزىمدەرىن ەلەمەي ۇيلەندىرۋ تاقىرىبىن قوزعايدى، ۆان مەننىڭ جاستاردى ويلاپ، ولاردىڭ كوزقاراستارىنىڭ ماڭىزدى ەكەنىن وقىرماندارعا جەتكىزەدى. داچىڭنىڭ اتا-اناسى وعان اۋىلداعى باي شارۋانىڭ قىزى باي تيانمەيگە ۇيلەندىرەدى، ولار سولاي باي وتباسىمەن تۋىس بولۋعا قاتتى اسىعادى. ءتىپتى 18 دەگى ۇلىنا 20 جاستا دەپ جالعان كۋالىك ەتەدى. داچىڭنىڭ اتا-اناسىنىڭ ومىرىنە كەلەر بولساق: داچىڭ تولىقسىز ورتا مەكتەپتى بىتىرەتىن جىلى، شەشەسى اۋىر تولعاقتان پىشاققا ءتۇسىپ، قارىنداسى شەتىنەپ كەتەدى. اناسى التى اي توسەكتە جاتىپ، بەل  ومىرتقاسى ايقپاس اۋىرۋعا دۋشار بولادى. اكەسى مەن اناسىنىڭ جالعىز بالاسى بولعان داچىڭنىڭ باسىندا باس تارتسادا، اتا-اناسىنىڭ ويلاپ كەلىسەدى. داچىڭدى وزىنەن 5 جاس ۇلكەن باي تيانمەيگە قوسادى. داچىڭنىڭ اكە-شەشەسى قۋاندى. بىراق، داچىڭ وكىندى. اتا-اناسى ولمەي تۇرىپ جالعىز بالاسىنان نەمەرە سۇيسەم دەپ ارماندادى.

ۇيلەنگەن سوڭ ايەلى تيانمەيدىڭ كۇلكىسىن العاش ەستىگەندە باياعى بالا كەزدەگى تۇندە ەستىگەن كۇلكىنىڭ ءدال ءوزى ەكەنىن ءبىلدى. بۇل تاعدىر، بۇل قۇدايدىڭ قالاۋى دەپ ويلايدى. ءبىر جاعىنان ول تامىرى تەرەڭ، باي، اۋقاتتى وتباسىنان شىققان تيانمەيگە ۇيلەنگەنىنە اۋىلداستارى جاقسى بولدى دەپ ماقتايدى. تيانمەيدىڭ بوتاداي مولدىرەگەن قاپ قارا كوزدەرى، قىر مۇرىنى ونىڭ تەكتى وتباسىنان شىققانىن راستاپ تۇراتىنداي. تيانمەيدىڭ تۋىپ وسكەن ايماعى عۇندaردىڭ ەجەلگى اتا مەكەنى، ولاردىڭ  كەيبىر تايپالارى قىتايعا ءسىڭىپ كەتكەنىن ەسكە الىپ، ايەلىن عۇنداردىڭ ءۇرىم-بۇتاعى دەپ ءتۇجىرىمدايدى.   تيانمەي وزىنەن بويى ۇزىن، جاسى كىشى كۇيەۋىن ەرتىپ اۋدانداعى ءباي اۋلەتىنىڭ  جەكە دوقتىرىنا ەرتىپ بارادى، دارىگەر ولارعا 3 قوراپ ءدارى بەرەدى. داچىڭ ءدارىنى ىشكەن سوڭ كۇش قۋاتى تولىپ، ءوڭى جاقسارادى، تەپسە تەمىر ۇزەتىن ادەمى جىگىتكە اينالدى. [5].

داچىڭدار كوپ ۇزاماي بالالى بولادى. الوڭ مەن افىڭ اتتى قىزى مەن ۇلى دۇنيەگە كەلەدى. داچىڭ كەلىنشەگىن اۋىلىنا تاستاپ ۋنيۆەرگە وقۋعا كەتەدى، وقۋىن تاۋسىپ باسقا قالاعا جۇمىسقا ورنالاسادى،  دا داچىڭ تاعىدا جالعىز ءوزى كۇن كەشە بەرەدى. قارتايعان اكە-شەشەسى ەندى بىلاي جەكە ءومىر سۇرۋگە بولمايتىنىن ايتىپ ەسكەرتەدى. ولار ولەرىندە تيانمەيگە جاقسى قارا، ودان قۇداي ءۇشىن اجىراما دەپ ۋادەسىن الىپ ءبىرىنىڭ ارتىنان ءبىرى قايتىس بولادى. سودان كەيىن دە داچىڭ ايەلىن جالعىز قالدىرىپ جالعىز جۇمىسقا كەتەدى، وسى كەزدە ايەلى ەكى بالاسىن ارقالاپ ونى ىزدەپ بارىپ بىرگە كۇن كەشەدى. ول ستۋدەنت شاعىندا دا جۇمىس ىستەپ جۇرگەندەدە ءوزىنىڭ ايەلى بار ەكەنىن ەشكىمگە ايتپاعان ەدى. ەندى ءبارى اشكەرە بولادى. داچىڭ جالعا ءۇي الادى.

ول كەزدە بيلەتكە ەت، استىق، كۇرىش الاتىن زامان ەدى. داچىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتكەر بولسادا ۆeلocيپeد جوندەيتىن شەبەرحانا اشادى. ول كەزدە ءار ءبىر وتباسىنا ءبىر  ۆەلوسيپەد بولعان. سول سەبەپتى ۆeلocيپeدتeر ءجيى بۇزىلدى، داچىڭ ءبىر وتباسىنىڭ ۆeلوcيپەدiن ءبىر ايدا ەكى-ءۇش رەت جوندەيدى. ۆەلocيپەد جوندەۋدەن قالا حالقى اراسىندا تانىمال بولدى. وتباسىنىڭ جىلۋلىعى دەگەندى ەندى ءتۇسىنىپ، ايەلى مەن بالا شاعاسىنا كوپ كوڭىل بولەدى. كەدەيشىلىك قىسقان سول كەزدەردە ايەلى قولدان كوپ تاعامدار جاساپ ساتادى، ەلدىڭ ءۇيى قۋراپ تۇرسا، ونىڭ داستارقانى جايناپ تۇرادى.

ىسكەر ايەلى «اۋىل ساعىنىشى» اتتى شايحاناسىن اشادى. بىرەۋدىڭ كورەالماۋشىلىعىنان باي تيانمەيدى  شايحاناداعى كۇدىكتى ويىن-ساۋىق جۇرگىزدى دەگەن ايىپپەن تەرگەۋگە الىنادى.  وسى كەزدە داچىڭ تيانمەيدى قۇپتامايدى. ال داچىڭنىڭ اۋىرىپ جاتقاندا ايەلى ونىڭ اسىتى-ۇستىنە ءتۇسىپ قارايدى.

افىڭ مەن الوڭنىڭ  ەر جەتە باستايدى، ەجەلگى ءداستۇر بويىنشا قىزىنىڭ ءان ايتۋىن قۇپتاماعان شەشەسى مۇلدە وعان قارسى بولادى ال اكەسى داچىڭ قاتتى قولدايدى. تيانمەي ءار كەز داچىڭنىڭ كوڭىلىنەن شىعۋ ءۇشىن ءبارىن ىستەدى. كۇيەۋىنە قارسى كەلمەيدى، داچىڭ قانشا ۇرسىپ جاتسادا ول اۋىز اشپايدى، سوندا كۇيەۋى بۇنىڭ ءتىلى جوق پا دەپ، تە قالاتىن، بىراق ول ايەلدىڭ تەكتىلىگى ەدى. الايدا داچىڭ ونى ول كەزدە تۇسىنبەدى. سوندادا وعان ەش كوڭىلى تولمادى.

داچىڭ تيانمەيمەن بىرگە تۇرعان كەزدە ونىڭ شىعارماشىلىعى وركەندەپ، تيانمەي دە جاڭا ءىس باستاپ، بارلىق تىرلىكتى دوڭگەلەتىپ الىپ ءجۇردى. ءۇي شارۋاشىلىعىن دا، سىرتتاعى جۇمىسىن دا. وسىعان قاراپ-اق، ءبىز بۇل وتباسىنىڭ الدىعا ىلگەرىلەگەنىن، جانۇياسىنىڭ ءساتتى بولعانىن كورە الامىز. ولار بالالارى ءۇشىن بارلىق جاعدايدى جاساي الدى. داچىڭنىڭ جانىنا ايەلى بالا-شاعاسى كەلگەننەن كەيىن ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتەدى. دەگەنمەن ول تويىمسىزدىقپەن بىردەڭە ىزدەي بەردى، بىراق سول نارسەنىڭ نە ەكەنىن ءوزى بىلمەيدى. ءدال وسى جەردە ۆاڭ مەن بىزگە ادام بالاسى قولدا باردىڭ قادىرىن بىلمەي، بارىنا قاناعات ەتپەي، وزىندە جوقتى ىزدەيتىن، تويىمسىزدىعىن ەسكەرتەدى. روماندا اۆتور ءوزىنىڭ تاعى ءبىر تۋىندىسى «قارەكەت ادامدى وزگەرتەدى» دەگەن رومانىن تىلگە تيەك ەتەدى. ول روماننان داچىڭ 4-مامىر قوزعالىسى تۇسىندا ءومىر سۇرگەن ءبىلىمدى دە ۇلى ادام بولسادا ەلەۋسىز قالعانىن ال كەيبىرەۋلەردىڭ قۇر بوس ايعايعا سالىنىپ، ىستەگەن شارۋاسىندا تۇكتە تامتىعى جوق، جاڭا ومىردە، جاڭا مادەنيەتكە تالپىنىپ، ودان مازاسى كەتىپ، قىنجىلىپ جۇرەتىندەردىڭ بار ەكەنىن ايتادى.

ساياسي قوزعالىس باس كەيپكەرگە قاراپايىم ادام بولۋدى ءتۇسىندىردى. داچىڭ تيانمەيگە راحمەت ايتۋى ءتيىس. تيانمەيدىڭ كوز الدىندا كۇيەۋىن بالادان داناعا اينالدىرادى. تەكتى ايەلى ونى مادەني كۇرەستەرگە ارالاستىرماي  امان الىپ قالادى.

ەندى عانا باقىتتى ادام بولدىم با دەپ ءوز-وزىنە سۇراق قويىپ جۇرگەن داچىڭ بەيجىڭگە جازۋشىلار كونفەرەنتسياسىنا بارعاندا دۋ سياوجان اتتى  مۇعالىممەن تانىسىپ، نەكەدەن تىس ماحاببات سەزىمىن كەشەدى. ولاردىڭ اراسىندا ءبىر-بىرىنە ارنالعان ولەڭ شۋماقتارى، عاشىقتىق حاتتار بولادى. تيانمەيدىڭ سىيلاستىعىن اياققا تاپتاعان ول ەشقاشان ول ءوز-ءوزىن دۇرىس ەمەس ءىس ىستەدىم دەپ ايىپتامايدى.

سياوجاننىڭ داچىڭعا جازعان حاتى جانە سول حاتتى كىتاپ رەتىندە جارىققا شىعارۋى. كىتاپقا «ماحاببات حاتى ەمەس» دەپ ات قويۋى. وسى كىتاپقا سىنشىلاردىڭ كريتيكالىق پىكىرلەرى. داچىڭنىڭ قىزى افىڭنىڭ ساحنادا «ساعىنىش پەن ماحاببات» اتتى ءان شىرقاۋى، بۇل ءاننىڭ ءسوزى اكەسىنە كوڭىلدەسىنىڭ جازعان حاتى ەكەنى.

تيانمەيدىڭ ونەر مەكتەبىندە بالالارعا ساباق بەرە باستايدى. الۇڭ امەريكا كەتۋ تۋرالى ويلايدى، الايدا اكەسى داچىڭنىڭ كوڭىلدەسى بار ەكەنى ونى قاتتى ويعا باتىرادى. داچىڭنىڭ جازۋشىلارمەن بىرگە بەرلينگە كەلۋى. داچىڭ مەن سياوجاننىڭ تاعى دا كەزدەسۋى.  داچىڭنىڭ قوناق ۋيدە ويعا باتىپ، ۇيىقتاي الماي سياوجانمەن اڭگىمەلەسىپ، سياوجاننىڭ تىزەسىن قۇشاقتاپ ۇيىقتاۋى. جازۋشىلار جينالىسىنداعى شابىتتانۋ جانە بارلىعىنىڭ ولەڭ وقىپ شىعۋى. ولەڭدەردىڭ ءار ءتۇرلى تىلدەردە ايتىلسادا، ءمان-ماعىناسىن تۇسىنبەسەدە بارلىعىنىڭ ريفمالىق ىرعاقتاردان ءلاززات الىپ تىڭداۋى. نەمىس تىلىندەگى سپەكتاكلدى تاماشالاۋ، داچىڭ مەن سياوجان پىكىر الماسىپ، كورىنىستەن العان اسەرلەرىمەن ءبولىسۋ. گۋنتەر گلاسستىڭ ۇيىنە قوناققا بارۋ. ول جازۋشىلاردى جاقسى كۇتىپ الدى. ءوزىنىڭ ءومىرى جايلى باياندادى. گيتلەر اسكەرىندە بولعانىن، سوعىس تۋرالى اڭگىمەلەر ايتتى. قىتايدا بولعان كومانديروۆكادان العان اسەرلەرىمەن ءبولىستى. سەميناردا ەكى تاراپ ادەبيەتى، ونەر، نارىق، امەريكا يدەولوگياسى تالقىلاندى. داچىڭ مەن سياوجاننىڭ بەرلين قالاسى بويىنشا ساياحاتتارى جانە داچىڭنىڭ ويعا باتىپ، ءوز-وزىنە سۇراقتار قويۋى. ەندى گەرمانياداعى ساپارلارىنان كەيىن ولار ماحاببات حاتتارىن ءبىر-بىرىنە جازا باستادى. كوپ ۇزاماي 1986 جىلى باي تيانمەيدەن داچىڭ اجىراسۋعا ءوتىنىش بەردى. بالالارى اكەسىنەن باس تارتادى. تيانمەي كۇيزەلىسكە ءتۇستى. الايدا، جان-جاعىنداعى ادامداردان كوپ قولداۋ تاۋىپ، بالالارىنىڭ قولداۋىن الىپ، ءوز-وزىنە كەلدى. سوتتاعى ايتىستارى وتە جىڭىشكە باياندالعان. سوت زالىندا ءوز ايەلىن ءوزى تانىماي قالادى،ونىڭ وزگەرگەن قالپىن كورەدى، كيگەن كيمى، ۇندەمەس ايەلىنىڭ ءمىردىڭ وعىنداي شەشەن سويلەۋى داچىڭدى تاڭعالدىرادى. ايەلدەن اجىراسقان داچىڭ اۋىلعا باردى. اۋىلداعى باي تيانمەيدىڭ جاناشىرلارى مەن تۋما-تۋىستارى ونى قورشاپ الىپ، سوققىعا جىقتى. بۇل ءوز ۇلىنىڭ تاپسىرماسى ەكەنىن بىلەدى. داچىڭ ويعا باتتى، ءبارىن سارالادى. ەستەلىكتەر كوز الدىنان وتكەندەي بولدى. ول كوپ ويلانىپ، بەيجىڭگە دۋ سياوجانعا باردى. بەيجىڭدە ول جاڭا رۋحپەن ءومىر سۇرە باستادى. سياوجان وعان كومەكتەستى. داچىڭنىڭ قىتاي ايەلدەر ۆوللەيبولى تۋرالى رەپورتاجى ءساتتى شىقتى. ونىڭ شابىتى ورالىپ، ولەڭدەر جازا باستادى. كوپ ۇزاماي ول قىتاي وقىرماندارى اراسىندا ايگىلى بولدى. ادەبيەت الەمىندە سياوجان ەكەۋىنىڭ ماحابباتى اڭىزعا اينالدى. 1991 جىلى داچىڭ مەن سياوجان ۇيلەندى. بىراق سياوجان مەن داچىڭ اراسىنداعى كيكىلجىڭدەر ونىڭ ماحابباتىن سۋىتىپ جىبەردى. ول ۇنەمى تيانمەي مەن بالالارىن ەسىنە الا باستادى. داچىڭنىڭ بۇرىنعى وتباسىن ساعىنىپ، ەسكە الىپ، مۇڭعا باتۋى.  كەيىن ءتىپتى داچىڭ مەن سياوجاننىڭ كوپ ۇرىسۋى. داچىڭنىڭ ەكى نەكەسىن سالىستىرۋى. سياوجاننىڭ بالاسىمەن تابىسۋى.  تيانمەيدىڭ جۇرەك اۋرۋىمەن قايتىس بولۋى. داچىڭ تيانمەيدىڭ توپىراعىن سالۋعا كەلدى، بىراق بالاسى ۇلى ءالۇڭ اناسىنىڭ ارۋاعىنا جولاتپاي، وعان تىنىشتىق بەر دەپ ەسكەرتۋ ايتۋى. سياوجاننىڭ داچىڭدى تاستاپ بالاسىنىڭ قولىنا كوشۋى. ولاردىڭ ايىرىلىسۋى. [5]

قارتتىق تۋرالى داچىڭنىڭ ويلارى. اياعىندا داچىڭ ءوزىنىڭ تاڭداعان شەشىمىنىڭ كەسىرىنەن ول سياوجانناندا، تيانمەيدەندە، بالالارىنان دا ايىرىلدى. ونىڭ تەرەڭ ويلارعا باتۋى.

رومانداعى ەكىنشى ءبىر لەنيا بار وندا 1961جىلى داچىڭ مەن جاۋ گۋاڭساي ەكەۋى بىردەي شەت تىلدەر ينستۋتىنا وقۋعا تۇسەدى. داچىڭ ورىس ءتىلىن وقىسا، جاۋ گۋاڭساي جاپون ءتىلىن وقىدى. كەيىنگى كەزدە جاۋ گۋاڭسادىڭ تاسى ورگە دومالاپ، مانساپقا جاقىن بولدى. ال داچىڭ ادەبيەتكە قۇشتار بولىپ، ەلگە تانىلا باستادى. تانىمال جازۋشى قاتارىنان بوي كورسەتتى. وسى ەكى دوس روماندا اندا-ساندا ەسكە الىنىپ وتىرادى، سوڭىندا ەكەۋىنىڭ دە زەينەتكە شىعىپ قالجىراعان شاعىندا زايا كەتكەن ومىرلەرىن ويلاپ جىلايدى، وزدەرىن وزدەرى سابايدى، نەگە وسىلاي يت بولارىمىزدى 40, 50, 60 جاستا بىلمەدىك دەپ وكىنەدى.

سونىمەن بىرگە بۇل روماندا ءبىزدىڭ قازاقستانداعى تىڭ يگەرۋ ءىسى دە قوزعالادى. تىڭ يگەرۋگە كەلگەن ورىس جىگىتى ەلىنە بارعان سوڭ كوپ بالالى وتباسىلارعا الەۋمەتتىك جاردەم اقى بەرەردە ءبىر بالانىڭ سانى تولماي قازاقستاندا قالعان بالاسىنا كەلىپ ونى الىپ بارعاندا ايەلى ەكى بالاسىن كورشىسىنە بەرىپ جىبەرگەنى تاماشا سۋرەتتەلەدى. [5]

بۇل روماننان تۇيگەنىمىز ۆان مەننىڭ بىزگە جەتكىزگىسى كەلگەن ويى وتباسىلىق قارىم-قاتىناس، ادامدار اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى وقىرماندارعا كورسەتۋ. ءمۇنىڭ ءوزى ءومىردىڭ زاڭدىلىعىن كورسەتەدى. ادامداردىڭ جالعىز ءومىر سۇرە المايتىن قاراپايىم قاعيدانى كورسەتەدى. سەبەبى بىرگە بولعان كەزدە عانا ادامداردىڭ اراسىندا گارمونيا، الدىعا دەگەن ءۇمىت، ماقسات پايدا بولادى.

حح عاسىر - قىتاي حالقىنىڭ جانە  مادەنيەتىنىڭ دامۋى تاريحىندا ايرىقشا iز قالدىرعان كەزەڭ بولدى.قىتايلاردىڭ كارانعىلىكتا كامالىپ ەكونوميكالىك مەشەۋلىكتە ءومىر ءسۇرىپ وتىرعانى، ءبىلىم-ونەردەن الىس قالعانى، سىرتقى جانە ىشكى ەزگىنىڭ حالىقتى توزدىرىپ بارا جاتكانى سياكتى جايتتار اقىن-جازۋشىلاردىڭ شىعارمالارىندا جان-جاكتى ايتىلدى. [6, 19-20 ب.]

ءومىر شىندىعىنا تەرەڭدەپ بارىپ، ونىڭ كۇردەلi جاعدايلارىن سۋرەتتەۋگە بەت بۇرۋ، سول اركىلى كوعامدىك دامۋدىڭ سىرىنا ءۇڭىلۋ ادەبيەتتىڭ كوركەمدىك مۇمكىندىگىن كەڭەيتتى. الەمدىك ادەبيەت تاجىريبەسىنە سۇيەنۋ، ولاردان ۇيرەنۋ جولى باستالدى. جانا جانرلار تۋىپ، ەسكi جانرلاردىن جانا مازمۇندا دامۋى ءورىس الدى. اۋەلدە ادەبيەتتانۋ، دەموكراتتىك سارىندا باستالعان رەاليستىك سۋرەتتەۋ ونەرى سىنشىل باعىتقا بەت بۇردى. وسى يگى ءداستۇر حح عاسىرداعى بۇكiل ادەبيەت دامۋىنا نەگىز بولدى. عاسىردىڭ 20-جىلدارىنان باستاپ قىتايدا قوعامدىق قۇرىلىستىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى جانا ادەبيەت تۋدى. ول سوتسياليزم ورناتۋدىن كيىنشىلىكتارىن باستان كەشە وتىرىپ، كۇردەلi دامۋ جولىنان ءوتتى. ادامنىن ازاتتىك جولىنداعى وي-تىلەگىن، جاڭا ءومىر ءۇشىن كۇرەسىن، الىس ارمانىن جىرلاۋدا جانا ادەبيەت بiركاتار جانا ساپاعا يە بولدى. جانا ادامنىن بەينەسىن جاساۋعا كوتەرىلدى. ءومىردىڭ ادامدى ىلگەرى جەتەلەيتىن وپتيميستىك باعىتىن بەتكە ۇستاپ، جالپى ادامزات رۋحىن كوتەرۋگە باعىتتالعان ادەبيەت ءداستۇرىن كالىپتاستىردى. زاماننىڭ العا قويعان مىندەتتەرىن ساباك ەتە وتىرىپ، باتىس حالىقتارىنىڭ وزىك ويلى ادەبيەتىمەن، سول اركىلى الەم ادەبيەتى ۇلگىلەرىمەن تانىستى، ولاردان ۇيرەندى. وسى جولمەن ءوزiنiڭ iزدەنiستەرiن بايىتتى، جانرلارىن جەتىلدىردى، كادرلارىن تولىكتىردى. حح عاسىردىن ەكiنشi جارتىسىندا شىندىكتى كوركەمدىك جولمەن تانۋدىڭ جانا بيىگىنە كوتەرىلگەن ۇرپاق ءوسiپ جەتiلدi. وسىلاردىن ەڭبەگىمەن حح عاسىردىڭ ادەبيەتi جاسالدى. ول بۇگىن حالىق پەن ونىڭ مادەني دامۋىنىن وتكەن جولىنا اينالىپ، ۇلتتىق مادەني مۇرانى كۇرايدى. ونى وكىپ ۋيرەنۋ، حالىك تاريحىن ءبىلۋ، ادەبيەتتىڭ ءوسۋ جولىن ۇعىنۋ- جاس ۇرپاقتىڭ مىندەتى. ادەبيەت حالىق ءومىرىنىڭ شىندىعىن سۋرەتتەۋ نەگىزىندە جاس بۋىندى ازاماتتىق، گۋمانيستىك يدەيالارعا، وتانىن، ۇلتىن سۋيۋگە باۋليدى. [7, 190-192 ب.]

ۆان مەننىڭ روماندارىنان وسىنداي ومىرگە قاجەتتى قاراپايىم ومىرلىك قاعيدالاردى كورە الامىز. وسى ومىرلىك قاعيدالاردى تۇسىنە الماي ءومىر بويى ارپالىسىپ وتكەن ادامدار قانشاما. جازۋشىنىڭ رومانىنان پاكتىكتىڭ، نازىكتىكتىڭ سامالىن سەزەمىز. بۇل رومان بىزگە وي سالىپ، دۇرىس ءومىر قاعيداسىن ۇستانۋعا اسەر ەتەدى. ۆان مەننىڭ روماندارى قىتاي وقىرماندارىن ەجەلدەن بولىپ كورمەگەن شىت-جاڭا اسەرگە بولەدى.

بۇل روماننان ءبىز جازۋشىنىڭ نازىك ىشكى جان-دۇنيەسىن كورە الامىز. جازۋشى قىزداردىڭ ادەمى كۇلكىسىنىڭ جاس بوزبالانىڭ جۇرەگىن تامساندىرىپ، ولەڭ جولدارىن جازۋعا يتەرمەلەگەنىن كورەمىز. جۇرەگىنە شابىت بەرىپ، جاڭا سەزىم سىيلادى. بۇعان دەيىن وزىنە بەيمالىم سەزىمدى سەزدىرتتى، ونىڭ جۇرەگى قۇلشىنا ءتۇسىپ، شابىت وتى ونى ولەڭ جولدارىن جازۋعا مۇمكىندىك بەردى. مۇنىڭ ءوزى ومىردە ادامعا ۇنەمى شابىت قاجەت ەكەنىن، شابىتتانعان، قۇلشىنعان جۇرەك كوپتەگەن جاقسى نارسەلەردى ىستەي الاتىنىن كورسەتەدى. ۆان مەننىڭ رومانىندا پاكتىكتىڭ سامالى ەسىپ تۇرعانداي، تامساندىرارلىقتاي ۇيقاستى كەلەتىن دە، وندا كلاسسيك ادەبيەتتىڭ شاراسىنان شايقاپ شىعارىلعان وسى زاماندىق سۇلۋلىق سەزىلىپ تۇراتىن. شىنايى ءومىردى سۋرەتتەگەن روماندارى ۆان مەننىڭ شىعارماشىلىق دارالدى. بۇل روماندا اۆتوردىڭ نەگىزگى ماقساتى – ادامنىڭ ىشكى جان دۇنيەسىن سيپاتتاۋ.

اۆتور روماننىڭ اتىن «ەگەر ءومىر سەنى الداعان بولسا...» دەپ تە قويعىسى كەلگەن بولاتىن.

روماندا داچىڭ سياوجانعا ۇيلەنگەنىمەن العاشقى جارىن قايتا قايتا ەسىنە ءتۇسىرىپ ساعىنادى. سەبەبى تيەنمەي ونىڭ قاس قاباعىنا قاراپ، وعان بارىنشا قۇرمەت كورسەتەدى. سوندىقتان داچىننىڭ كوڭىلى جاي تاۋىپ، جۇمىسىن جاساي بەرەتىن. ال سياوجان بولسا وزىندىك ويى بار ايەل، ول دا وزىنە دەگەن قۇرمەت پەن ءىلتيپاتتى قاجەت ەتەدى. ونىڭ دا سۇرانىستارى كوپ. ەگەر تيانمەي جانۇياسى ءۇشىن بار كۇش-جىگەرىن اياماي، ەڭبەكتەنسە، سياوجان بولسا ءوزىنىڭ قۇقىعىن قورعاپ جۇرگەن جان.  ول ءبارىن تەپە-تەڭ جاساعىسى كەلەدى. بىراق ءبىر وكىنىشتىسى ەر ادامدار ايەل ادامدارعا قاراعاندا بۇنى جاي تۇسىنەدى.

باس كەيىپكەرگە جەتىسپەگەنى ءبىر عانا نارسە ءوزى قيالداعان ماحاببات، ءوزى قيالداعان سۇلۋلىق قانا. سول ءۇشىن ول نەكەسىن بۇزىپ، سۇلۋلىقتىڭ ارتىنان جۇگىرسە دە، سول سۇلۋلىقتىڭ قاسىندا ءومىر سۇرە المادى. سەبەبى وتباسىنىڭ باقىتتى بولۋى ءۇشىن سەزىمنەن باسقا دا كوپ نارسەلەر قاجەت. ول شىدامدىلىق، توزىمدىلىك، جارىنا دەگەن ۇلكەن ماحاببات، جاناشىرلىق، اياۋشىلىق سەزىمى. وسى نارسەلەر بولعان كەزدە عانا ناعىز باقىتتى وتباسى بولا الادى دەپ سەنەمىز. نەكە ادالدىعىن بۇزعان داچىن ءوزى دە الدانادى، جارىنىڭ جۇرەگىنە دە ۇلكەن قاياۋ سالادى. سەبەبى ءوزى دە باقىتتى بولا المايدى، جارىنىڭ جۇرەگىن دە جارالايدى. جارىڭدى الداما، نەكە ادالدىعىن بۇزبا دەگەن سوزدەردىڭ اقيقاتتىعى ايقىندالادى. داچىننىڭ ەكىنشى جارىن ۇنەمى ءبىرىنشى جارىمەن سالىستىرۋى دا بەكەر ەمەس. ول قانشا تيەنمەيدى جاقسى كورمەيمىن دەسە دە، ءبارىبىر ول ونىڭ العاش قوسىلعان جارى. ونىڭ جاپ –جاس كۇنىندە، 18 جاسار بوزبالا كەزىندە قوسىلعان جارى بولاتىن، سول سەبەپتەن دە ول ارينە ەكىنشى جارىن ونىمەن سالىستىرادى. جانە اكەلىك ماحابباتى، بالالارىنا دەگەن ساعىنىشى وعان مازا بەرمەيدى. سەبەبى جارىن تاستاعاندا ول بالالارىن دا تاستاپ كەتتى. بىراق ءدال سول كەزدە ول بۇنى ويلامادى. سەبەبى الدىندا ونى قيالداعان ارمانى كۇتىپ تۇردى. بىراق بۇل ارماننىڭ بالالارمەن سالىستىرعاندا تۇككە تۇرعىسىز ەكەنىن كورە الامىز. ونىڭ ءبارى دە ۋاقىتشا الدامشى كورسە قىزار ءناپسى قالاۋى عانا. ال شىنايى نارسە دەگەنىمىز - ونىڭ بالالارىنا دەگەن ماحابباتى. سەبەبى اكەلىك ماحاببات ەشقاشان وشپەيتىن ماحاببات. قازىرگى كەزدە اكەلەر تۇرماق، انالاردىڭ بالالارىن تاستاپ كەتىپ جاتقان جايى بار. بۇل ودان دا قورقىنىشتى. بۇل قوعامىمىزدىڭ قۇلدىراپ بارا جاتقانىن كورسەتەدى. ماتەريالدىق قۇندىلىقتاردىڭ رۋحاني، ادامي قۇندىلىقتاردان جوعارى شىققانىن كورسەتەدى. ءبىز بۇعان بەي-جاي قارايتىن بولساق، كوپتەگەن ماسەلەلەرگە تاپ بولاتىنىمىز ءسوزسىز. حايۋاناتتار دا بالالارىن تاستامايدى سوندا قازىر ءبىز حايۋاناتتاردان دا جامان بولعانىمىز  شىن.

ۆان مەننىڭ اتاستىرماي، جاستار ءسۇيىپ قوسىلۋ كەرەك دەگەن ويى دۇرىس بولسادا وتباسىنداعى ەرگە قۇرمەت قانا بارلىق نارسەنى شەشەى. قازىرگى قوعامدا ءسۇيىپ قوسىلعان جاستار قانشاما... بىراق ءبىر قاراساڭ كەلەسى جىلى-اق اجىراسىپ جاتادى. وكىنىشتىسى كىشكەنتاي سابيلەر قينالادى. بۇنى ويلاپ جاتقان جاستار جوق. كەرىسىنشە ادەمى ءومىردى، جەڭىل ءومىردى ىزدەيدى. بىراق جەڭىل ءومىر جوق، ءبارى شىدامدىلىقپەن، ەڭبەكپەن كەلەدى. سوندىقتان وتباسىنىڭ بەرىكتىگى ادامداردىڭ شىدامدىلىعى مەن قاجىرلى ەڭبەگىندە دەپ بىلەمىز. مۇنى ويلاماعان داچىننىڭ ومىرىنە كوڭىلى تولماي قالعان ءومىرىن ۋايىممەن وتكىزگەنىن كورەمىز....

روماننىڭ ءتىلى وتە كۇردەلى، ەپيزوتتارى شىنايى. اقپارات پەن بىلىمگە تولى. قىتايدىڭ تاريحى، ادام ءومىرى، قوعامدىق ادەت-عۇرىپتارى ءسوز بولادى، وندا الپىس جىلدان استام ۋاقىت بويى ادام جانىنداعى وزگەرىستەرى جەتكىزىپ، اۆتور ءوز تانىمىن تولىق كورسەتەدى. ۆان مەننىڭ حالىقتىڭ ازاتتىعى جولىنداعى كۇرەسىندە قىتاي قوعامىنداعى جاستاردىڭ جاي-كۇيى، تاعدىرى ەلەۋلى ورىن الادى. [10, 200ب.]

پايدالانعان ادەبيتتەر ءتىزىمى:

1. 金莉莉：《中国现当代文学史（上）》教学大纲. 08.08.2022. وسى زامان ادەبيەتىنەن لەكتسيا. 15.05.2023
2. ابدىراقىن نۇرحالىق “جاڭا زامان قىتاي ادەبيەتى: وقۋ قۇرالى”، ءال-فارابي اتىن. قازۇۋ.- الماتى: قازاق ۋن-ءتى، 2013.-217ب
3. ن.ابدىراقىن، ءا. بيسەنباەۆا. قازىرگى زامان قىتاي ادەبيەتى (I ءبولىم): وقۋ قۇرالى. – الماتى: دارىن، 2022. – 219 ب.
4. ن.ابدىراقىن، ءا. بيسەنباەۆا. قازىرگى زامان قىتاي ادەبيەتى (II ءبولىم): وقۋ قۇرالى. – الماتى: دارىن، 2023. – 206 ب.
5. ابدۋراقىن ن. ۆان مەن «كۇلكى مەن جەل» رومان اۋدارما. شىعىس ادەبيەتى باسپاسى. 2023. الماتى
6. ۆان مەن. «ۆو شي ۆان مەڭ: ۆان مەڭ زيباي» (ي ۆان مەن: ۆان مەڭنىڭ مويىنداۋى). «زاماناۋي جازۋشىلار: اياندار» سەرياسى. - پەكين، تۋاندجيە چۋبانشە، 1996, 150
7. ۆان مەن. قازىرگى قىتاي ادەبيەتى كونتەكستىندە. \ قۇراستىرۋ. جانە رەسپ. رەد. س.ا. توروپتسەۆ. - م.، IFES RAS, 2004
8. گو باوليان .«王蒙小说文体研究(يسسلەدوۆانيە رومانوۆ ۆان مەنا)» پەكين، - 2006 . 32 س.
9. Cope-Kasten, Vance Meeting Chinese Philosophy // An introduction to Chinese culture through the family / Ed. Howard Giskin, Bettye S. Walsh. -Albany: SUNY Press, 2001. pp. 41-58.
10. 洪子诚：《中国当代文学史》北京大学出版社出版，2023年 503页

نۇرحالىق ابدىراقىن

ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى دوتسەنتى، PhD دوكتور

Abai.kz