يزرايل مەملەكەتى ەكى اپتا بويى كۇشەيتىلگەن اسكەري دايىندىق جاعدايىندا تۇر. 

10 ءساۋىر كۇنى يران كوشباسشىسى اياتوللا ءالي حامەنەي: «يزرايل داماسكىدەگى يران ەلشىلىگىنە جاساعان سوققىسى ءۇشىن جاۋاپ بەرۋى ءتيىس»، - دەپ مالىمدەدى. ەسكەرتە كەتەيىك، وسىنىڭ الدىندا يزرايل تاراپىنان بولعان راكەتالىق سوققىدان يسلام رەۆوليۋتسياسى قورعاۋشىلارى كورپۋسىنىڭ 7 جوعارعى شەندى وفيتسەرلەرى: 6 يراندىق، 1 سيريالىق اكەريلەر قازا تاپقان بولاتىن. 

حامەنەيدىڭ سوزىنە ءيزرايلدىڭ قورعانىس ءمينيسترى يواۆ گالانت جانە سىرتقى ىستەر ءمينيسترى يسراەل كاتس: «ەگەر يران يزرايلگە شابۋىل جاساسا، وندا يزرايل  تىكەلەي يرانعا سوققى جاسايتىن بولادى»، - دەپ ۋادە بەردى. سوققى بەرەتىن نىسانالار قاتارىندا يراندىق يادرولىق جوباعا قاتىستى كەشەندەر دە بار.

اياتوللا حامەنەي يزرايلمەن ديپلوماتيالىق قاتىناس جاساپ وتىرعان ءباا، باحرەين، يوردانيا، ەگيپەت، سۋدان، ماروككو سىندى مۇسىلمان ەلدەرىن قاتتى سىنعا الدى. اياتوللا ولارعا يزرايلمەن بارلىق قارىم-قاتىناستى تەز ارادا، گازا سەكتورىنداعى سوعىس توقتامايىنشا ۇزۋگە شاقىردى. «وسى ماسەلە بويىنشا رەفەرەندۋم وتكىزسە، يزرايلمەن قاتىناستى توقتاتۋدى حالىق قولدايدى»، - دەدى ول.

ال، رەۆوليتسيانى قورعاۋ ساربازدارىنىڭ اسكەري-تەڭىز فلوتىنىڭ قولباسشىسى اليرەزا تانگسيري: «سيونيستەرگە قارسى تۇرۋدىڭ ءبىر عانا جولى بار، ول – يسلام ارمياسى كواليتسياسىن قۇرۋ»، - دەپ، بۇكىل مۇسىلمان الەمىن يزرايلگە قارسى بىرىگۋگە شاقىردى. وعان يران ءالى جاۋاپ قاتپادى.

بىراق، يراندا اياتوللا كەڭەشىسى ياحيا راحيم سافاۆي: «ەندى ءيزرايلدىڭ  ەلشىلىكتەرى قاۋىپسىز بولا المايدى. ءبىز ولاردىڭ كەز كەلگەنىن شابۋىلداي الامىز»، - دەپ ءوز ويىن ايتتى. سودان كەيىن يزرايل ءوزىنىڭ 28 ەلدەگى ەلشىلىكتەرىندە كۇزەتتى كۇشەيتتى.

بىراق، يران قارسى سوققىنى ءوز تەرريتورياسىنان جاساۋدان قاۋىپتەنىپ وتىر. يران اقش جانە ونىڭ وداقتاستارىنىڭ يران جەرىن تىكەلەي اتقىلاۋىنا مۇمكىندىك بەرمەۋ كەرەك دەگەن ۇستانىمدا تۇر. ءسويتىپ، يران يزرايلگە سوققى بەرگىسى دە كەلەدى، الايدا ونىڭ ارتى ۇلكەن سوعىسقا انالىپ كەتپەسە ەكەن دەپ قاۋىپتەنەدى.

سوندىقتان يران وكىلدەرى شۆەيتساريا مەن ومان ارقىلى ۆاشينگتونعا: «تەگەران يزرايلگە اسا قاتتى سوققىمەن جاۋاپ بەرەيىن دەپ وتىرعان جوق.  سوندىقتان ەكى اراعا اقش-تىڭ كيلىكپەگەنى دۇرىس. بولماسا، بۇكىل وڭىرگە سوعىستىڭ تۇتانىپ كەتۋ قاۋپى تونەدى»، - دەپ ەسكەرتىپ جاتىر.  كەيبىر دەرەكتەردە گازاداعى اتىس توقتاسا، يران ءوز ويىنان باس تارتادى دەپ ايتىلعان دەيدى.

بىراق، مۇنداي اڭگىمەلەر ءيزرايلدى بوساڭسىتقان جوق. ولار اسكەرىن «جاۋاپقا – جاۋاپ» جاعدايىندا ۇستاپ تۇر. ءارتۇرلى قاشىقتىققا سوققى جاسايتىن سوققى بەرگىش ۇشاقتارىن دايارلاپ، ۇشاقسىز راكەتالارىن تۇگەندەپ جاتسا كەرەك. يزرايلدە مۇنداي تاجىريبە جەتكىلىكتى.

مۇنىڭ الدىندا، اقپان ايىندا يران: «ءيزرايلدىڭ ارنايى كۇشتەرى يراندا گاز ترۋبالارىن جارىپ جىبەردى، يرانداعى گاز ءوندىرىسىن 15%-عا قىسقارتتى»، - دەپ ايىپتاعان بولاتىن. يزرايل ونى مويىندامادى.

يزرايل ءسىم-ءى: «يران بولماسا «حاماس» تا، «حۋسيتتەر» دە، سيريالىق شيتتىك ەرىكتىلەر دە، «حەزبوللا» دا بولماس ەدى»، - دەپ يزرايلگە جاسالاعان شابۋىلدىڭ تۇپكىلىكتى تۇراعى يران ەكەنىن اشىق ايتتى.

ال، بۇۇ قاۋىپسزدىك كەڭەسى ءيزرايلدىڭ سيرياداعى ەلشىلىگىنە جاساعان شابۋىلىن ايىپتادى. دەگەنمەن، اقش تاراپى دا، رەسەي تاراپى دا ءوز ادامدارىنا قازىر بۇل ايماققا بارۋدان باس تارتا تۇرۋعا كەڭە بەرىپ جاتىر. سوعان قاراعاندا بۇل ەلدەر يران مەن يزرايل اراسىندا سوعس ءورتى تۇتانىپ كەتۋى مۇمكىن دەگەن ويدا بولسا كەرەك.

ارينە، ءوزى دە ۇلكەن سوعىتى باستان كەشىپ جاتقان رەسەيگە اقش-تىڭ ۋكرايناعا كومەك بەرمەگەنى كەرەك. سوندىقتان، رەسەيگە بۇل وڭىردەگى شيەلەنىس وڭتايلى دەۋگە كەلەدى. ال، اقش ءوزىنىڭ ىشكى ماسەلەسىن شەشە الماي، الەمدەگى گەوساياسي ىقپالىن ازايتىپ الدى. سوندىقتان، اقش-قا بۇل سوعىس اسا قاجەت ەمەس سياقتى...

ارينە، ونى شەشەتىن يراننىڭ ءوزى. بىراق يران قازىر رەسەيلىك ارىپتەستەرى ارقىلى ءتاپ-ءتاۋىر جاعدايدا تۇر. ول قالىپتى بۇزۋ ولارعا قاجەت ەمەس سياقتى. سونىدىقتان، يران مەن يزرايل اراسىنداعى بۇل ءسوز قاقپاقىلى سوعىس ەسكالاتسياسىنا ۇلاسۋى نەيعابىل دەپ قورىتىندىلاۋعا بولادى.

Abai.kz