ەلىمىزدە قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ ماقساتىن ىسكە اسىرىپ وتىرعان ەتنومادەني بىرلەستىكتەر بار. ءار ۇلتتان قۇرالعان مادەني بىرلەستىكتەر بۇگىندە جەمىستى جۇمىس ىستەپ كەلەدى. ءبىز الماتىداعى قازاقستان حالقى اسساميۋلەياسىنا قاراستى «سترۋگۋراش» مولداۆان ەتنومادەني ورتالىعى» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى تامارا ەلگەلديەۆامەن بىرلەستىكتىڭ اتقارىپ جاتقان جۇمىسى جايىندا اڭگىمە وربىتتىك.

- تامارا حانىم، اسسامبلەياعا قالاي كەلدىڭىز، قىزمەتىڭىز نەدەن باستالدى؟

- مەن ەڭ الدىمەن ءبىر ءىستى باستاماس بۇرىن، بەلگىلى ءبىر ماسەلەنى  جۇيەلەپ زەرتتەپ الامىن. اسسامبلەيا سالاسىنا كەلۋىمە  باسقا حالىقتاردىڭ ادەت-عۇرىپتارى مەن سالت-داستۇرلەرى قىزىقتىردى دەپ سەنىممەن ايتا الامىن. جاس كەزىمىزدە ول تۋرالى كوپ ويلانبايمىز. ءبىز كەڭەس وداعىندا وستىك، مەنىڭ اينالامدا ءارتۇرلى ۇلتتىڭ  قىزدارى بولدى. ءبىزدىڭ جەر تىڭ ولكە بولعاندىقتان، ارينە، باسقا رەسپۋبليكالاردان كەلۋشىلەر كوپ بولدى. ءبىز ءبىر-بىرىمىزگە قوناققا بارعاندا، مەن ارقاشان الەم حالىقتارىنىڭ اسپازدىق ءلاززاتتارىنىڭ رەتسەپتتەرىنە قاتتى قىزىعاتىنمىن. ۋكراين دوستارىم پامپۋشكا قوسىلعان بورشش، شيە قوسىلعان تۇشپارا پىسىرەدى. وزگە ۇلتتاردىڭ سالت-ءداستۇرى، ادەت-عۇرىپىن زەرتتەۋگە دەگەن قىزىعۋشىلىق وسىدان باستالدى.

- قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى ءسىز ءۇشىن نەنى بىلدىرەدى؟

- اسسامبلەيانىڭ اياسى، مەن ارقاشان ايتامىن، شەكسىزدىك، ويتكەنى مۇندا ءسىز جۇمىس ىستەي الاسىز، جاساي الاسىز، قيالداي الاسىز، ءسىز شەكسىز وقىپ، جاڭا نارسەنى تۇسىنە الاسىز، وزىڭىزگە قىزىقتى نارسە تابا الاسىز. ءسىز ءبىر نارسەنى زەرتتەي الاسىز، ءبىر نارسەنى بىلە الاسىز، سوعان قاراماستان، جاڭا كوكجيەكتەرگە تاپ بولاسىز.

قازىرگى زامانعى شىندىقتا قحا الەمدە تەڭدەسى جوق بىرەگەي مەكەمە دەپ ايتامىز. مەن ءۇشىن بۇل جاي عانا مەكەمە ەمەس، ءتىرى ورگانيزم سياقتى. ءبىزدىڭ قوعامداعى ارتۇرلىلىكتىڭ سينتەزى تۋرالى ايتاتىن بولساق،  بۇل شىن مانىندە ءومىر سۇرەتىن  تىرى اعزا سياقتى سەزىلەدى. بۇلا اسىرەلەۋىمنىڭ دە وزىندىك سەبەبى بار. سەبەبى مەن ءۇشىن اسسامبلەيانىڭ ورنى ەرەكشە.

- ءسىز جۇمىس ىستەگەن ۋاقىتتا ەتنومادەني بىرلەستىكتىڭ، اسسامبلەيانىڭ جۇمىسى قانشالىقتى وزگەردى؟

- مەن باستاعان كەزدە اسسامبلەيانىڭ ءرولى ەندى ەندى قالىپتاسىپ كەلە جاتتى. 2005 جىلى اكىمدەر اپپاراتتارىندا وبلىستىق قحا حاتشىلىقتارى قۇرىلدى. العاشىندا ولار شاعىن اسسامبلەيا دەپ اتالدى، كەيىن بۇل سالاداعى كاسىبي تەرمينولوگيا ايتارلىقتاي وزگەردى: ۇلتتىق-مادەني ورتالىقتار ەتنومادەني بىرلەستىكتەر دەپ اتالا باستادى، ايماقتاردا دوستىق ۇيلەرى اشىلا باستادى، وبلىستىق اسسامبلەيالار شاعىن دەپ اتالماي قالدى.

جەرگىلىكتى قۇرىلىم قۇرىلا باستادى، بۇل قۇرىلعان تەتىكتەر مەن قۇرالدار ارقىلى ەتنومادەني بىرلەستىكتەردىڭ الەۋەتىن ايقىنىراق اشىپ، ەتنوسارالىق ساياساتتى ماقساتتى تۇردە جۇرگىزۋگە مۇمكىندىك بەردى. ەتنومادەني بىرلەستىكتەر ەندى باستاپقى كەزدەگى قوعامدىق بىرلەستىكتەر عانا ەمەس. كوپ جاعدايدا بۇل ۇلتتىق باعىتتا قۇرىلعان ستيحيالىق بىرلەستىكتەر بولدى.

قازىر كوپتەگەن مادەنيەت وشاقتارى ءوزىن-ءوزى قامتاماسىز ەتەتىن، بەرىك ورنىققاندىعى سونشا، ولار تەك جەكسەنبىلىك مەكتەپتەردەگى كونتسەرتتەر مەن شارالارمەن عانا شەكتەلمەيدى. ولار ءوز حالقىنىڭ تاريحىندا اتاۋلى داتالارى بار تاريحي تۇلعالاردى – ءوز ەتنوسىنىڭ وكىلدەرىن جۇرتشىلىقپەن تانىستىرا وتىرىپ، ادەبي-سازدى، پوەتيكالىق كەشتەر ۇيىمداستىرادى.

بۇل رەتتە عىلىمي-ساراپتامالىق توپتىڭ جۇمىسىن اتاپ وتۋگە بولمايدى، ويتكەنى ولاردىڭ كومەگىمەن ءبىز ءوزىمىز دە، جۇرتشىلىق تا ەتنوستاردىڭ تاريحىن، حالىق شىعارماشىلىعىن عىلىم مەن اناليتيكا ارقىلى تۇسىنۋگە مۇمكىندىك الدىق.

- مادەنيەت بىرلەستىكتەردىڭ قىزمەتىندەگى باعىتتاردى ايتساڭىز؟

- ولاردىڭ بارلىعىنىڭ جارعىلاردا بەلگىلەنگەن جالپى باعىتتارى بىردەي، بىراق ولاردىڭ ارقايسىسى بەلگىلى ءبىر سالادا كۇشتى. جۇمىسىمىزدى ۇيىمداستىرعاندا وسىنى ەسكەرۋگە تىرىسامىز. قايىرىمدىلىق تۋرالى ايتاتىن بولساق، ءبىز ورتالىقتاندىرىلعان تۇردە جىلىنا بىرنەشە قايىرىمدىلىق شارالارىن وتكىزەمىز. وتكەن جىلدارى بۇل ناقتى بالالاردى ەمدەۋگە قاراجات جيناۋعا باعىتتالعان ءىس-شارالار بولدى.

ۇلكەن كونتسەرت ۇيىمداستىرىلىپ، ساحنادا جينالعان قاراجاتتى بالانىڭ اناسىنا تابىس ەتتىك. ول ءوز تاراپىنان بىزگە شىعىندار تۋرالى حاباردار ەتىپ، بارلىعى بالانىڭ ەمدەلۋىنە باعىتتالعانىن ايتتى. ەگجەي-تەگجەيلەرىن قالدىرساق، بالا ءجۇرىپ، سويلەي باستادى. سوڭعى رەت ءبىز ونى دوستىق ۇيىندە كىشكەنتاي جۇلدىزدارىمىزعا ارنالعان قايىرىمدىلىق جاڭا جىلدىق كەشىندە كوردىك. جىل سايىنعى «قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ دامۋىنداعى جاستاردىڭ الەۋەتى» ستۋدەنتتىك كونفەرەنتسياسى، جەكسەنبىلىك مەكتەپ وقۋشىلارى اراسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلۋگە ​​ارنالعان بايقاۋلار، «مەنىڭ ەلىم – قازاقستان» سۋرەت بايقاۋى جاستار اۋديتورياسىنا باعىتتالعان. بيىلعى جۇمىستى جوسپارلاعاندا «جاڭعىرۋ جولى» شتابىمەن اقىلداستىق. مەنىڭشە ەلىمىزدەگى ەتنومادەني بىرلەستىكتەردى تاتۋلىقتى نىعايتۋعا دەگەن كۇش بىرىكتىرەدى. ەڭ باستىسى زامانىمىز تىنىش. بەيبىت اسپاننىڭ استىندا تاتۋ- ءتاتتى ءومىر ءسۇرۋ ول بىزدەگى حالىقتىڭ اسقاق ارمانى. ال بۇل ارمان بارلىعىمىزدى بىرىكتىرەدى ءارى كۇشتى ەتە تۇسەدى.

Abai.kz