مارقۇم جاعدا بابالىقۇلى 1917 جىلدىڭ 1-قاراشاسىندا شىنجاڭ تارباعاتاي ايماعىنىڭ جايىر تاۋى ەتىگىندەگى قۇجىرتاي دەگەن جەرىندە دۇنيەگە كەلگەن. ج.بابالىقۇلى كورگەن، بiلگەن، كوكەيگە تۇيگەنى  كوپ، قازاقتىڭ ارعى-بەرگi تاريحىنا جەتiك، شەجiرەلi, قازىنالى قارتتارىمىزدىڭ بiرi بولاتىن. ارقاشان ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزعا  جاناشىر بولىپ ءجۇرۋشى ەدى.

ول ءوز عۇمىرىندا قىتاي مەن كەڭەس وداعى سەكiلدi الىپ ەكى دەرجاۆانىڭ ەڭ ارپالىستى، الاساپىراندى كەزەڭدەرiن ءوز كوزىمەن كورگەن تiرi كۋاگەر بولۋمەن بىرگە، سول iرi وقيعالاردىڭ قاق ورتاسىندا ءجۇرىپ لاۋازىمدى قىزمەتتەر اتقارعان ادام. باسقاسىن بىلاي قويعاندا، ارىسى شىعىس تۇركىستان وكىمەتىنىڭ تارباعاتاي ايماعىنداعى پارتيزان ۇيىمىن قۇرىپ، وعان جەتەكشىلىك ەتكەنىن، بەرىسى قحر Iلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ باس اكىمى بولىپ، وبلىسقا توتە قاراستى ءۇش ايماقتى (ىلە، التاي، تارباعاتاي) باسقارعانىن ايتساق تا جەتىپ جاتىر. دەمەك، جاعدا قاريامىز سول ۋاقىتتاعى شىنجاڭداعى قازاق، ۇيعىر، قىتايدىڭ تالاي iرi تۇلعالارىمەن ۇزەڭگiلەس، يىقتاس، تاعدىرلاس كۇندەردi باستان بىرگە وتكەرگەن.

ج.بابالىقۇلى 1961 جىلى قازاقستانعا ورالادى. اتاجۇرتىنا ورالىسىمەن «قىتاي تىڭشىسى بولۋى مۇمكiن» دەگەن قىراعى كوزدiڭ ىلعي دا قىرىندا، سۇعىندا جۇرسە دە، ەشكىمگە مىندەتىن ارتپاي، كوپتىڭ ءبىرى بولا ءجۇرىپ ءوز حالقىنىڭ اسىلىن اسپەتتەپ، جوعىن جوقتاۋدان بiر تانعان ەمەس. اسiرەسە، قازاق حالقىنىڭ ادەت-عۇرىپ، سالت-ءداستۇر، ەتنوگرافياسىنا قاتىستى ونىڭ اتقارعان قىزمەتi ۇلان-عايىر. ول وسىلايشا قازاق ەتنوگرافيا عىلىمىنىڭ دامۋىنا زور ۇلەس قوستى. ونىڭ قالامىنان تۋعان «قىراندار»، «سايات»، «مال اۋرۋلارىنىڭ سىرلارى»، «قامشىگەرلiك» اتتى ەتنوگرافيالىق كiتاپتارى وسىعان دالەل.

جاعدا بابالىقۇلى قىتايداعى قازاقتىڭ زار مۇڭىن اقتارىپ جازعان قاجىعۇمار شابدانۇلىنىڭ «قىلمىس» رومانىنا اتى-ءجونى انىق جازىلعان تاعدىرلى قازاقتىڭ ءبىرى بولىپ 2010 جىلى 3-ساۋىردە 93 جاسىندا ومىردەن وتكەن بولاتىن.

مىنا سۇحبات، مارقۇم جاعدا بابالىقۇلىنىڭ 90 جاسقا تولعانىنا وراي جۇرگىزىلگەن بولاتىن. بۇگىن ءبىرىنشى قاراشا كۇنى جاعدا قاريامىزدىڭ تۋعان كۇنى بولعاندىقتان، مارقۇمنىڭ ارۋاعى رازى بولسىن دەگەن ماقساتپەن بۇل سۇحباتتى جاريالاپ وتىرمىز.

سول كەزدە ەتنوگراف، تاريحشى، شەجىرەشى، ۇلتتىق ءداستۇرىمىز بەن مادەنيەتىمىزدىڭ بىلگىرى جاعدا قاريا بۇل جولى دا قانىنا سىڭگەن ادەت بويىنشا ءوزىنىڭ جاي-كۇيىن ءسوز ەتكەن جوق. ەكەۋارا اڭگىمىزدى ۇلتىمىزدىڭ تاريحى مەن تاعدىرىنا قاراي بۇرا بەرگەن ەدى.

– جاعدا اعا! بىراق، ءسىزدى «اعا» دەگەن ىڭعايسىز ەكەن. «اتا» دەسەم قالاي قارايسىز؟

– قالاي ايتساڭ دا ءوز ەركىڭدە، وعان رەنجىپ وتىرعان مەن جوقپىن، شىراعىم. «اتا» دەگەنىڭ ءجون عوي. 90-عا كەلگەن ادامدى قالاي «اتا» دەمەيسىڭ. جاساعان جاسىڭدى جاسىرا المايسىڭ. بۇل دا – ءتاڭىردىڭ بەرگەن سىيى. قۇدايعا شۇكىرلىك، كوزىمنىڭ ازداپ كورمەگەنى بولماسا، دەنىم ساۋ. تاماعىم جاقسى، ۇيقىم دا جامان ەمەس. شاقىرعان جەردەن قالمايمىن، ءوزىم بارىپ، ءوزىم كەلەمىن. ال شاقىرماعان جەرگە بارمايمىن.

– اتا، ءسىز قىتايدىڭ وزىندە ەكى مەملەكەت، ەكى جۇيەنى كوردىڭىز. ءبىرى – گومينداڭ وكىمەتى، ەكىنشىسى ماو تسزەدۋن (ماۋ زىدۇڭ) ىرگەتاسىن قالاعان قىتاي كوممۋنيستىك وكىمەتى. شەكارانىڭ بەرگى جاعىنا وتكەننەن كەيىن دە ەكى مەملەكەتتە ءومىر ءسۇردىڭىز. ءبىرى – كەڭەس وكىمەتى، ەكىنشىسى – تاۋەلسىز قازاقستان. ءومىرىڭىزدىڭ كوبى قيىنشىلىقتا ءوتتى. بىراق، قيىنشىلىققا مويىن ۇسىنباي،  جىگەرىڭىزدى قايراپ،  كورگەنىڭىز بەن ەستىگەنىڭىزدى زەردەلەپ، سارالاپ، سۇرىپتاپ، اسا قۇندى رۋحاني دۇنيەلەرىڭىزدى حالقىڭىزعا ۇزبەي ۇسىنىپ كەلەسىز. قىتايدا ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىسىن ۇيىمداستىرىپ، وعان باسشىلىق ەتكەنىڭىز جانە ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ اكىمى بولىپ ىستەگەنىڭىز ءوز الدىڭىزعا ءبىر توبە.

–  اينالايىن، سەن مەنى اسىرا ماقتاپ جىبەرگەن سياقتىسىڭ... ارينە، مىنا باستان ءبىراز جاي ءوتتى... سوڭعى 300 جىلدىڭ ىشىندە قىتاي مەن قازاق اراسىندا ۇلكەندى-كىشىلى ءبىراز قاقتىعىستار بولدى. سونىڭ ەڭ ءىرىسى – قازاقتاردىڭ گومينداڭعا قارسى 1940 جىلعى التايداعى كۇرەسى. سول جىلدارى مىنانداي ءبىر جاعداي بولدى: كەڭەستەر وداعى گەرمانيامەن سوعىسىپ جاتقاندا گومينداڭ وكىمەتى شىنجاڭعا 120 مىڭ اسكەرىن اكەلىپ توپتاستىردى. ماقساتى – كەڭەس وداعى نەمىستەردەن جەڭىلە قالسا، ورتا ازياعا لاپ قويىپ كىرۋ. مۇنى كەڭەس وداعى ءبىلىپ، سەزىپ تۇردى. سول سەزىنۋدىڭ، سەكەم الۋدىڭ ارقاسىندا، التاي كوتەرىلىسشىلەرى كەڭەس وداعىنان كومەك الۋعا قول جەتكىزدى. بۇل كومەك موڭعوليا ارقىلى كەلىپ تۇردى. التاي كوتەرىلىسشىلەرى جاڭا سوعىس قۇرالدارىمەن قارۋلانعاننان كەيىن، وتە تەز شيرىعىپ شىعا كەلدى. كەڭەس وداعى التايعا بەرگەن كومەكپەن شەكتەلگەن جوق، ىلە، قۇلجا كوتەرىلىسشىلەرىنە دە استىرتىن سوعىس قارۋلارىن جىبەرىپ وتىردى. ىلەدەگى قازاقتاردىڭ سانى التايعا قاراعاندا كوپ ەدى. سول كەزدە ىلەگە 13 اۋدان قارايتىن. نىلقىدان شىققان اعايىندى اكپار، سەيىت جانە ءاليحان تورە باستاعان كوتەرىلىسشىلەر 1944 جىلى ءبىر-ەكى ايدىڭ ىشىندە ىلەنى گومينداڭشىلاردان تازارتىپ، قۇلجانى ازات ەتتى. 1944 جىلى شىعىس ءتۇرىستان مەملەكەتى قۇرىلىپ، پرەزيدەنتى بولىپ ءاليحان تورە سايلاندى. تۋىن، ەلتاڭباسىن، اقشاسىن بەلگىلەپ، ءوزىن مەملەكەت دەپ جاريالادى. ۇلتتىق ارمياسىن قۇردى. ەندى التاي مەن تارباعاتايدى ازات ەتۋ كەرەك. شىعىس تۇركىستان مەملەكەتىنىڭ قۇرىلعانى تۋرالى حابار تارباعاتايعا جەتكەندە، كوپتەگەن كوكىرەگى وياۋ ازاماتتار كوتەرىلىس جاساۋ نيەتىندە ەدى. مەن 1945 جىلى ساۋىردە ۇرىمجىدەگى تۇرمەدەن شىعىپ تارباعاتايعا كەلدىم. سودان جولداستاردىڭ باسىن قوسىپ، ءبىر ايدىڭ ىشىندە پارتيزان ۇيىمىن قۇرىپ ۇلگىردىك. ماۋسىم ايىندا باستاپ ەدىك، تامىز ايىندا قاتارىمىز 750 ادامعا جەتتى. گومينداڭنىڭ ءالسىز بەكىنىستەرىن استىرتىن انىقتاپ الامىز دا، شابۋىل جاساپ، اسكەرىمىزدى قۇرال-جابدىقپەن قامداپ وتىردىق. قۇلجاداعى شىعىس تۇركىستان وكىمەتىمەن بايلانىس جاساپ، ىلەدەن بىرنەشە پولك اسكەر الدىردىق. كۇش بىرىككەن سوڭ بىرنەشە ايدىڭ ىشىندە تارباعاتايدى ازات ەتتىك. قاتتى سوعىستار بولدى. سول جىلدىڭ كۇزىندە التاي دا ازات ەتىلدى. شىعىس تۇركىستان وكىمەتى ىلە، التاي، تارباعاتاي سەكىلدى ءۇش ايماقتىڭ تەريتورياسىن قامتىعان ءىرى مەملەكەتكە اينالدى. ارمياسىنىڭ سانى 25 مىڭعا جەتتى.

–  شىعىس ءتۇرىستان مەملەكەتىنىڭ اتى كەيىنرەك «ءۇش ايماق وكىمەتى» دەپ وزگەرتىلدى مۇنىڭ سىرى نەدە؟

– شىعىس تۇركىستان اسكەرى گومينداڭ اسكەرىن تاس-تالقان ەتىپ جەڭىپ، تىقىرتا قۋىپ ۇرىمجىگە جاقىنداعاندا كەڭەس وكىمەتى مەن گومينداڭ بيلىگى ءوزارا ماملەگە كەلىپ، شىعىس تۇركىستان اسكەرى كەرى قايتۋعا ءماجبۇر بولدى. كەڭەس وكىمەتى العاشىندا كوتەرىلىسشىلەردى قولداعانىمەن، شىعىس تۇركىستان دەگەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلۋىن قالامادى. ونى قىتاي دا ەكىباستان قالاپ تۇرعان جوق. دەمەك، شىعىس تۇركىستان دەگەن مەملەكەتتىڭ بولۋىن ەكى يمپەريا دا قالاعان جوق. ستالين چان كايشيگە (جاڭ جەشى) «سىرتقى موڭعوليانى مەملەكەت دەپ تانىڭدار، ال شىنجاڭ ماسەلەسى – ءوزىڭنىڭ ىشكى ماسەلەڭ» دەگەن ءبىر اۋىز ءسوز عانا ايتىپتى. ءبىزدىڭ بۇكىل تاعدىرىمىز وسى ءبىر اۋىز ءسوزدىڭ ىشىنە سيىپ كەتىپ تۇر عوي. سونىمەن، ءبىز 1949 جىلى قايتادان قىتايعا قوسىلۋعا ءماجبۇر بولدىق. ۇلتتىق ارميا تارادى، قۇرال تاپسىرىلدى. ءسويتىپ شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى. تۋىمىز جىعىلدى. ەندى قايدا بارامىز؟ ەكى تۇيەنىڭ ورتاسىندا شىبىن ولەدىنىڭ كەرىنە تۇستىك. «ءۇش ايماق وكىمەتى» دە كەيىن وزدىگىنەن جويىلدى. اقيقاتىن ايتقاندا، قۋىرشاق رەسپۋبليكا بولدىق. 1952 جىلى مەنى تارباعاتاي ايماعىنىڭ اكىمى ەتىپ شاۋەشەككە جىبەردى. 1952 جىلدان 1955 جىلعا دەيىن تارباعاتاي ايماعىنىڭ اكىمى بولىپ جۇمىس ىستەدىم. 1955 جىلى شىنجاڭ ۇيعىر اۆتونوميالى رايونى (شۇار) قۇرىلعاندا، ۇرىمجىگە اپارىپ ساياسي زاڭ باسقارماسىنىڭ ورىنباسارى ەتىپ بەلگىلەدى. وندا 1955 جىلدان 1956 جىلعا دەيىن ءبىر جىلعا جۋىق ىستەدىم. 1956 جىلى ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنڭ اكىمى ەتىپ تاعايىندادى. 1958 جىلى «سەن بۇزىق ەكەنسىڭ، ۇلتشىل ەكەنسىڭ» دەپ قىرىنا الىپ، ەڭبەكپەن وزگەرتۋ لاگەرىنە جىبەردى. ءسويتىپ، 1958 جىلدان 1960 جىلعا دەيىن ۇرىمجىدەگى ماشينا جاساۋ زاۋىتىندا قارا جۇمىس ىستەدىم. 1961 جىلى قازاقستانعا ءوتتىم.

– قىتاي كوممۋنيستەرىنە قالايشا جاقپاي قالدىڭىز؟

– قىتاي مەملەكەتىندە از ساندى 55 ۇلت بار. ولاردىڭ ءبارىن قىتاي وكىمەتى بۇرىنعى قارپىن تاستاتقىزىپ، تۇگەل لاتىنعا كوشسىن دەپ القىمنان الىپ تۇردى. لاتىنعا دەرەۋ كوشسە، ولاردىڭ بۇكىل تاريحى مەن مادەنيەتىن جوعالتىپ الۋى ابدەن مۇمكىن ەدى. وسى جونىندە بەيجىڭدە جينالىس بولدى، وعان قاتىستىق. ۇرىمجىدە جينالىس بولدى وعان دا قاتىستىق. ال قۇلجاداعى جينالىستى ءوزىم باسقاردىم. «جارايدى، بۇرىنعى جازۋدان باسقا جازۋعا كوشەلىك، وعان ءبىزدىڭ قارسىلىعىمىز جوق. ءبىز قازاقستانداعى قازاقتارمەن ءبىر تىلدەگى، ءبىر دىندەگى ۇلتپىز. سالت-ءداستۇرىمىز، ادەت-عۇرپىمىز ءبىر. ءبىز قايتكەن كۇندە دە قازاقستانداعى قازاقتاردان ءبولىنىپ قالماۋىمىز كەرەك» دەدىم دە، قارىپتى قازاقستاننىڭ كيريلليتساسىنا ءبىر-اق كوشىرىپ جىبەردىم. مۇنىڭ ءبارىن قىتايلار كورىپ وتىر. ولار «قازاقستانداعى قازاق – باسقا قازاق، قىتايداعى قازاق – باسقا قازاق، ەكەۋى ءبىر ۇلت ەمەس» دەپ كەلدى عوي. مەنىڭ ەڭ اۋىر «كىنام» وسى عوي...

نە دەسەك تە، قىتايداعى قازاقتاردى قازاقستانعا تۇگەل كوشىرىپ الۋ كەرەك. شەتەلدەگى قازاقتاردى تۇگەل كوشىرىپ الماساق، قايتىپ مەملەكەت قۇرامىز؟! رەسەي سىرتقا كەتكەن ورىستارىن شاقىرىپ جاتىر عوي، انا ۇلتاراقتاي عانا جەرى بار ەۆرەيلەر دە، مىنا نەمىستەر دە شاقىرىپ جاتىر. نەگە ءبىز شاقىرمايمىز 5-6 ميلليون قازاقتى؟ قالاي دا سىرتتاعى قازاقتى شاقىرىپ الۋىمىز كەرەك. سىرتتاعى قازاقتار دا بۇلدانباي كەلۋى كەرەك، قابىلداپ الۋشىلار دا بۇلدانباي قابىلداۋ كەرەك.

– شىعىس تۇركىستاننىڭ قۇلايتىنىن وسپان باتىر كۇنىبۇرىن سەزگەن دەيدى عوي؟

– دۇرىس ايتاسىڭ، ولار وتە كورەگەن ەكەن. ولار دەپ وتىرعانىم – ءاليحان تورە مەن وسپان باتىر. ول ەكەۋى شىعىس تۇركىستان ۇكىمەتىنىڭ باعىتى باسقا جاققا كەتىپ بارا جاتقانىن ەرتە سەزدى. ءاليحان تورە كەڭەس وداعىنىڭ ۋىسىنا ءتۇسىپ، جوعالىپ، قۇرىپ بارا جاتقان شىعىس تۇركىستان رەسپۋبليكاسىن وسپانمەن بىرلەسە وتىرىپ قۇتقارىپ قالماق بولادى. ول التايداعى وسپانعا «شىعىس تۇركىستاندى قىزىلدار ءبىرجولاتا يەلەنىپ الماقشى. ءبىز ماقساتىمىزعا جەتە المادىق. بىراق كۇرەستى توقتاتپايىق. ىلەنىڭ تاعدىرىن مەن قولدا ۇستايمىن، التايدا سەن مىقتى تۇر...» دەگەن مازمۇندا قۇپيا حات جازادى. مۇنى سەزىپ قالعان كەڭەس وكىمەتى شىعىس تۇركىستان مەملەكەتىنىڭ پرەزيدەنتى ءاليحان تورەنى ءبىر تۇندە قازاقستانعا ۇرلاپ اكەتەدى دە، ونىڭ ورنىنا كوممۋنيست احمەتجان قاسىميدى اكەلەدى. وسى سۇرقيا ساياساتتىڭ استارىندا نە جاتقانىن كەيىن بارىپ بىلدىك قوي...

– قازاقستانعا كەلگەننەن كەيىنگى تاعدىرىڭىز قالاي بولدى؟

– وتە كۇردەلى بولدى... ەڭ قيىنى بىزدە باسپانا، جۇمىس جوق بولدى. مەن قارا جۇمىسقا جەگىلدىم. قۇرلىستا ىستەدىم، اۋىلعا بارىپ مال باقتىم. ودان كەيىن الماتى مەن تاشكەنتتىڭ اراسىندا پوشتا تاسىدىم. 60 سوم ايلىق بەرەدى، سونىمەن بالا-شاعامدى اسىراپ ءجۇردىم. قول بوساي قالعاندا جەر ۇيلەردىڭ پەشىن سالىپ ءجۇردىم. ءبىر پەش سالسام – 30 سوم، ال ەسكى پەشتى جوندەسەم – 10 سوم، وشاق سالسام 15 سوم بەرەدى. ول دا مەنىڭ وتباسىمنىڭ جىرتىعىن جاماۋعا كومەك بولدى. ءسويتىپ جان باعىپ جۇردىك. 1963 جىلى مەن حرۋششەۆكە بىرەۋلەردىڭ كومەگىمەن ورىسشا حات جازدىم. حاتىمنىڭ كومەگى ءتيىپ، ءۇيلى بولدىم. جۇمىسقا دا تۇردىم.

– قانداي جۇمىسقا تۇردىڭىز؟

– «مادەنيەت جانە تۇرمىس» جۋرنالىنا حات تىركەۋشى بولىپ ورنالاستىم. بايبىشەمدى دە جۇمىسقا ورنالاستىردىم. بىراق، مەنى قاتتى باقىلاۋعا الدى. شەكارالىق اۋداندارعا جىبەرمەيدى. ماقانشىداعى ءبىر تۋىسىم قايتىس بولعاندا، رۇقسات سۇرادىم، «ماشينامەن بارۋعا بولمايدى» دەدى. نە كەرەك، ۇشاقپەن بارىپ، ۇشاقپەن قايتقانىم بار. كگب-نىڭ قىزمەتكەرلەرى سەنبى، جەكسەنبى كۇندەرى ماعان تەلەفون شالىپ:

– ەرتەڭ قايدا بولاسىڭ؟ – دەپ سۇرايدى.

– قوناققا بارامىن، – دەيمىن مەن.

– ول ءۇيدىڭ مەكەن-جايى قالاي، قايدا؟

– پالەنباەۆ كوشەسى، پالەنبايىنشى ءۇي، – دەيمىن مەن. ءسويتىپ جۇرگەن-تۇرعانىمدى تۇگەل باقىلاپ، تەكسەرىپ وتىرادى عوي.

– بۇعان قورلانبادىڭىز با؟

– نەگە قورلاناسىڭ، باسقا تۇسكەننىڭ بارىنە كونۋىڭ كەرەك. و باستا تىتىركەنىپ ءجۇردىم، كەيىن وعان دا ۇيرەنىپ كەتتىم. كۇلىپ تۇرىپ جاۋاپ بەرەتىن بولدىم.

– ءسىز سوڭعى جىلدارى ۇلت تاعدىرى، ءتىل، جەر ماسەلەسى، كوشى-قون ماسەلەسى جانە تاريحقا قاتىستى اسا قۇندى ماقالالار جازىپ ءجۇرسىز. وسىنىڭ ناتيجەسى بولادى دەپ ەسەپتەيسىز بە؟

– ناتيجەسى بۇگىن بولماسا، ەرتەڭ بولار. بىراق بىلگەنىمدى، كوكەيگە تۇيگەنىمدى ايتۋ، ونى جازىپ ۇرپاقتارعا قالدىرۋ – مەنىڭ ازاماتتىق بورىشىم دەپ ەسەپتەيمىن.

«مەن جاستارعا سەنەمىن» دەپ اقىن ماعجان جۇماباي ايتقانداي، مەن دە جاستارعا سەنەمىن. قازاقستاننىڭ كەلەشەگى مەن بولاشاعى – جاستاردا. جاستار ءوز ۇلىتىن ءسۇيۋى كەرەك. سوندا عانا قازاق بولىپ قالا الامىز. سوندا عانا ولار تاۋەلسىز ەلدىڭ ەرتەڭىنە يە بولىپ قالا الادى. ەلدىڭ ەرتەڭى – تىلىندە. تۋعان ءتىلىن ماپەلەپ، قادىرلەپ ساقتاماعان حالىقتا بەرەكە بولمايدى. مەن ءومىرىمدى تۋعان تىلىمە ارناپ كەلە جاتقان اداممىن. بىراق، اتاق ءۇشىن ەمەس، ۇرپاقتارىمىزدىڭ بولاشاعى ءۇشىن. مەنىڭ جيناۋىم بويىنشا، ءبىر عانا مىنەز-قۇلىققا بايلانىستى سوزدەردىڭ ءوزى ون مىڭنان استى. بىزدە قازىر جەكە ادامدار جاساعان سوزدىكتى قوسا ەسەپتەگەندە، بارلىعى ون بەس تومدىق، تۇسىندىرمە سوزدىك بار ەكەن. بۇل – وتە از. قازاق ءتىلىنىڭ تەڭىزدەي تەرەڭ ءسوز قازىناسىنان قينالماي ەلۋ تومدىق سوزدىك جاساۋعا ابدەن بولادى. ءبىزدىڭ سوزدىكتەرىمىز سوزدەرى ءارى تاڭبالاپ، ءارى تۇسىندىرەتىن جانە ەتيمولوگيالىق توركىنىن انىقتايتىن بولۋى كەرەك. وسى ءۇش بىرلىكتى ساقتاي وتىرىپ جاسالعان سوزدىك قانا شىن عىلىمي سوزدىك بولار ەدى دەپ ەسەپتەيمىن. ەگەر وسىنداي جان-جاقتى جۇيەلەنگەن سوزدىك جاسالا قالسا، مەن ون توعىز كىتاپتان اساتىن جيعان-تەرگەن سوزدەرىمدى تەگىن سىيلار ەدىم.

– اڭگىمەڭىزگە راقمەت!

سۇحباتتى جۇرگىزگەن ءالىمجان ءاشىمۇلى

Abai.kz