ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى زاڭ فاكۋلتەتى مەملەكەت جانە قۇقىق تەورياسى مەن تاريحى،كونستيتۋتسيالىق جانە اكىمشىلىك قۇقىق كافەدراسىنىڭ ستۋدەنتتەرى تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنىڭ (تدم) ءبىرى – «بەيبىتشىلىك، ادىلدىك جانە ءتيىمدى ينستيتۋتتار» تاقىرىبىندا اشىق تالقىلاۋ وتكىزدى.

ءىس-شارانىڭ باستى ماقساتى – جاستاردىڭ قۇقىقتىق ساناسىن ارتتىرۋ، الەۋمەتتىك ادىلدىكتى نىعايتۋعا جانە بەيبىت قوعام قۇرۋعا باعىتتالعان باستامالاردى تالقىلاۋ.

تالقىلاۋ بارىسىندا ستۋدەنتتەر تدم-ءنىڭ 16-ماقساتىنىڭ قوعام ومىرىندەگىماڭىزدىلىعىن اشىپ، بەيبىتشىلىك پەن ادىلدىككە قول جەتكىزۋ جولدارىن قاراستىردى. اسىرەسە، جەمقورلىقتى ازايتۋ، ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ جانە ءتيىمدى باسقارۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ ماسەلەلەرى ەرەكشە نازارعا الىندى. «بەيبىت جانە ادىلەتتى قوعام قۇرۋ – ءاربىر ازاماتتىڭ مىندەتى. ءبىز، جاستار، وزگەرىستەردىڭ قوزعاۋشى كۇشى رەتىندە، وسى باعىتتا بەلسەندىلىك تانىتۋىمىز قاجەت»، – دەدى ءىس-شاراعا قاتىسۋشى ستۋدەنتتەر.

شارادا كەلەسى ماسەلەلەر قاراستىرىلدى:

• قوعامداعى ادىلدىك پەن بەيبىتشىلىكتىڭ ورنى.
• ءتيىمدى مەملەكەتتىك ينستيتۋتتاردىڭ ماڭىزى.
• قازاقستاننىڭ تدم 16 اياسىنداعى جەتىستىكتەرى مەن الداعى مىندەتتەرى.

تالقىلاۋ بارىسىندا ستۋدەنتتەر ۋنيۆەرسيتەت ىشىندە جاستاردىڭ قۇقىقتىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن ارنايى سەمينارلار مەن ترەنينگتەر ۇيىمداستىرۋ تۋرالى ۇسىنىس جاسادى. سونداي-اق، ولار جەمقورلىققا قارسى كۇرەسكە ارنالعان الەۋمەتتىك جەلىلەردە اقپاراتتىق ناۋقاندار جۇرگىزۋدى ۇسىندى. تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنىڭ 16-شى تارماعى ادىلدىككە، بەيبىتشىلىككە جانە بارلىق دەڭگەيدەگى ءتيىمدى ينستيتۋتتاردى قالىپتاستىرۋعا باعىتتالعان. ول قاقتىعىستاردى ازايتۋ، زاڭ ۇستەمدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جانە جەمقورلىقپەن كۇرەسۋدى كوزدەيدى. ستۋدەنتتەر بەيبىتشىلىك پەن ادىلەتتىلىكتىڭ قوعامنىڭ تۇراقتى دامۋىنا نەگىز بولاتىنىن اتاپ ءوتتى. ولار زاڭ ۇستەمدىگىن نىعايتۋ، سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەسۋ جانە بارلىق ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ قاجەتتىگىن باسا ايتتى.

كەزدەسۋدە ەلىمىزدىڭ بەيبىتشىلىك ورناتۋداعى حالىقارالىق باستامالارىنا ەرەكشە نازار اۋدارىلدى. اتاپ ايتقاندا، يادرولىق قارۋدان باس تارتۋ جانە وڭىرلىك قاۋىپسىزدىككە قوسقان ۇلەسى تالقىلاندى. سونىمەن قاتار، ستۋدەنتتەر مەملەكەتتىك باسقارۋ سالاسىنداعى اشىقتىقتى ارتتىرۋ جانە زاڭ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ بويىنشا ۇسىنىستارىن ۇسىندى.شارا سوڭىندا ستۋدەنتتەر تدم 16-نىڭ قاعيداتتارىن تەك مەملەكەتتىڭ عانا ەمەس، ءاربىر ازاماتتىڭ جاۋاپكەرشىلىگى رەتىندە قاراۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى. ولار بەيبىت جانە ادىلەتتى قوعام قۇرۋدا جاستاردىڭ بەلسەندىلىگى شەشۋشى ءرول اتقاراتىنىن ايتتى.

قاتىسۋشىلار بەيبىتشىلىك پەن تۇراقىلىققا جەتۋدىڭ باستى شارتتارىن اتاپ ءوتتى. ولار ءادىل سوت جۇيەسىن نىعايتۋ، سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەس، ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ جانە ەركىندىك دەڭگەيىن ارتتىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. تالقىلاۋ بارىسىندا ستۋدەنتتەر بەيبىت قوعام قۇرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن، ادىلدىكتىڭ قوعامداعى ءرولىن، سونداي-اق ءتيىمدى باسقارۋ ينستيتۋتتارىنىڭ تۇراقتى دامۋ ءۇشىن قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىن تالداپ ءوتتى. كافەدرا ستۋدەنتتەرىنىڭ وسىنداي تالقىلاۋلارى ولاردىڭ جاھاندىق ماسەلەلەرگە بەي-جاي قارامايتىنىن جانە ەل دامۋىنا ءوز ۇلەسىن قوسۋعا دايىن ەكەنىن كورسەتتى.

كەگەمباەۆا ج.ا.

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ زاڭ فاكۋلتەتى مەملەكەت جانە قۇقىق تەورياسى مەن تاريحى،كونستيتۋتسيالىق جانە اكىمشىلىك قۇقىق كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى،ز.ع.د

Abai.kz