مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ «Ana tili» گازەتىنە «ماقساتىم – ەكونوميكانى جانە ەگەمەندىكتى نىعايتۋ» اتتى سۇحباتى جاريالاندى. 

پرەزيدەنت ماقالاسىنا قاتىستى «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ توراعاسى، ءماجىلىس دەپۋتاتى ازات پەرۋاشەۆتىڭ پىكىرىن وقىرمان تالقىسىنا ۇسىنعاندى ءجون سانادىق.

ازات پەرۋاشەۆ، «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ توراعاسى، ءماجىلىس دەپۋتاتى:

– پرەزيدەنت ق.توقاەۆتىڭ بۇگىنگى اۋقىمدى سۇحباتى مەملەكەت باسشىسىنىڭ ەل دامۋىنىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرىنە قاتىستى تۇجىرىمدامالىق كوزقاراستارىن، ونىڭ وسى ۇدەرىستىڭ كەيبىر ناقتى اسپەكتىلەرىنە دەگەن باسىمدىقتارىن ايقىندادى.

وتاندىق ونەركاسىپشىلەر مەن كاسىپكەرلەردىڭ مۇددەسىن قورعاۋشى رەتىندەگى «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسى ءۇشىن بۇل سۇحباتتا ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ تەڭگەرىمدى جىلجۋى، شاعىن، ورتا جانە ءىرى بيزنەستى قولداۋ، ينۆەستيتسيالىق احۋالدى جاقسارتۋ، كاسىپكەرلەردىڭ زاڭدى قۇقىقتارىن قورعاۋ تاقىرىپتارى وزەكتى بولدى.

پراكتيكالىق تاجىريبەگە سۇيەنسەك، شوب بوپسالاۋشىلىق پەن رەيدەرلىك شابۋىلداردىڭ نىساناسىنا ءجيى اينالسا، باستى نازاردا ءاردايىم جەمقورلىقپەن كۇرەس جۇرەدى، بۇل دا اتالمىش سۇحباتتا كورىنىس تاپتى.

ەڭ باستىسى، مەملەكەتتىك باسقارۋعا قاتىسۋدى ماقسات تۇتاتىن، دەموكراتيا مەن ساياسي جۇيەنىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتۋدى قالايتىن ساياسي پارتيا رەتىندە بىزگە پرەزيدەنتتىڭ ۇكىمەت قىزمەتى مەن وسى باعىتتاعى ارى قارايعى رەفورمالارعا قاتىستى ايتىلعان تۇجىرىمدار قىزىق بولدى.

قاسىم-جومارت كەمەلۇلى 2024 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋدا، وڭدەۋ ونەركاسىبىن دامىتۋدا، ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋدا جاقسى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزىلىپ جاتقانىن ۇستامدىلىقپەن اتاپ ءوتتى.

بۇل رەتتە ول «ەگەر ەكونوميكالىق جەتىستىكتەر ادامداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىنە وڭ اسەر ەتپەسە، وندا ولار تەك ۆيرتۋالدى شىندىقتا عانا بار» دەپ اتاپ ءوتتى، وسىلايشا مينيسترلىك ەسەپتەرىنىڭ كەيبىر كورسەتكىشتەرىنە كۇمان كەلتىردى.

«اق جول» دەمپارتياسى 2025-27 جىلدارعا ارنالعان بيۋدجەت جوباسىن تالقىلاۋ كەزىندە شەنەۋنىكتەردىڭ قايشىلىقتى سوزدەرىنە دە نازار اۋدارىپ، فراكتسيامىز ۇكىمەتتىك نۇسقانى قولدامادى. مىسالى، ەگەر قولداۋ شارالارىن قارجىلاندىرۋ 30%-عا ۇلعايسا، شوب-تى قولداۋ تاسىلدەرى «پارادوكسالدى جانە قيسىنسىز» بولىپ كورىنەتىنىن جانە سونىمەن بىرگە بۇل شارالاردى الاتىن كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ سانىن 2024 جىلعى 7 مىڭنان 2025-27 جىلدارى ءبىر مىڭعا دەيىن، ياعني، التى ەسە قىسقارتۋ ۇسىنىلعانىن اتاپ وتتىك. بۇل «تاڭداۋشىلىق» باسەكەلەستىككە جاتپايتىن جاعدايلار جاسايدى جانە بايلار مەن كەدەيلەر اراسىنداعى الەۋمەتتىك الشاقتىقتىڭ وسۋىنە ىقپال ەتەدى.

وسىعان ۇقساس قاراما-قايشىلىقتار 2023 جىلعا ارنالعان بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋى تۋرالى ەسەپتە دە كەزدەسكەن، بىلتىرعى جىلدىڭ 5 ماۋسىمىندا «اق جول» فراكتسياسى وعان قارسى داۋىس بەرگەن بولاتىن. اتاپ ايتقاندا، ءبىز شوب  كولەمىنىڭ 10% وسكەنىن ەش قۋانبادىق، سەبەبى، ول جك 63%-دان 82%-عا كۇرت وسۋىمەن جانە ورتا كاسىپكەرلىك ۇلەسىنىڭ 1,3% قىسراۋىمەن قامتاماسىز ەتىلگەن، ياعني، بيزنەستى جاساندى تۇردە ىدىراتۋدى بىلدىرەدى، دەمەك، بۇل ينۆەستيتسيالارعا كەرى اسەر ەتىپ، جاڭا جۇمىس ورىندارىنىڭ اشىلۋىن تەجەيدى.

قاسىم-جومارت كەمەلۇلى ەكونوميكالىق بلوك باسشىلارىنىڭ جۇمىسى تۋرالى ايتا وتىرىپ، ونى «ورتاشا» دەپ اشىق باعالاعانى بەكەر ەمەس: «حالىقارالىق قارجى ينستيتۋتتارىنىڭ سوزدىك قورىنان تىم كوپ ريتوريكا بار، ناقتى ارەكەت جەتكىلىكسىز. قازىر بىزگە وڭىرلەردەگى جاعدايدى جانە ناقتى ەكونوميكانىڭ جۇمىس ىستەۋ تەتىكتەرىن جاقسى بىلەتىن، ياعني «جەرلەردە» جۇمىس ىستەگەن ماماندار قاجەت»، - دەپ قوستى ول.

سوندىقتان دا پرەزيدەنتتىڭ مينيسترلەردىڭ نەعۇرلىم ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋى تۋرالى تالاپتارى، قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ ءوسىمىن جەتكىلىكسىز دەپ باعالاۋى جانە وندىرىستىك تاجىريبەسى بار كادرلارعا دەگەن قاجەتتىلىك تۋرالى سوزدەرى تولىعىمەن نەگىزدەلگەن جانە ەكونوميكانىڭ ناقتى سەكتورىنىڭ بارلىق وكىلدەرىنە ورتاق.

بۇعان ونىڭ ۇلتتىق بايلىقتى ادىلەتتى ءبولۋدى مەنشىكتى قايتا ءبولۋ ەمەس، قازاقستاندى جاڭعىرتۋعا باعىتتالعان ستراتەگيا رەتىندە قاراستىرۋ تۋرالى مالىمدەمەسىن دە جاتقىزۋعا بولادى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، بۇل تۇرعىدان العاندا ادىلەتتىلىك دەگەن «كەزدەيسوق تابىستى» كۇتپەي، ۇلتتىق تابىستى قايتا بولۋدەن ءوز ۇلەسىن ءادىل تابۋ, اتاپ ايتقاندا، تاۋارلاردى ءوندىرۋ مەن جەتكىزۋ، ءىرى ستراتەگيالىق كومپانيالار تۇرىندەگى كورپوراتيۆتى ليدەرلەرگە، اشىق تۇتىنۋشىلىق نارىقتا قىزمەت كورسەتۋ ارقىلى.

مۇنداي «قايتا ءبولۋ» ءونىمنىڭ جاڭا تۇرلەرىن، جاڭا تەحنولوگيالار مەن نارىقتاردى يگەرۋدى، قوعامداعى جاڭا قارىم-قاتىناستاردى – جالپى ۇلتتىڭ قايتا جاڭارۋىن، ەكنوميكانى، الەۋمەتتىك سالانى جاڭعىرتۋدى بىلدىرەدى.

سۇحباتتىڭ ەكونوميكالىق بولىگىندە قاسىم-جومارت كەمەلۇلى وندىرىستىك ينفراقۇرىلىمعا – كولىك-لوگيستيكالىق الەۋەتتى، ەنەرگەتيكانى دامىتۋعا دا كوپ كوڭىل بولەدى; مۇناي-حيميا، ماشينا جاساۋ، قۇرىلىس سالالارىنداعى وندىرىستىك قۋاتتاردى نىعايتۋ – مۇنىڭ بارلىعىن 2023 جىلعى «ادىلەتتى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق باعىتى» جولداۋىندا ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ «يندۋستريالدى نەگىزى» دەپ اتادى.

ءبىر كەزدەرى ايتىلعان باسىمدىقتاردى وسىلاي تاباندى تۇردە ىلگەرىلەتۋ پرەزيدەنتتىڭ ەكونوميكانىڭ وندىرىستىك نەگىزسىز دامۋى مۇمكىن ەمەستىگىنە دەگەن سەنىمىن بىلدىرەدى. مىڭداعان كاسىپكەرلەر دە، جالپى «اق جول» دەمپارتياسى دا وسى سەنىمدى ءبولىسىپ، كۇندەلىكتى جۇمىسىمىزدا سونى ۇستانىپ كەلەمىز.

ورتاق ىسكە قوسقان ۇلەسىمىز ناقتى باستامالار مەن ناتيجەلەردەن كورىنەدى. ماسەلەن، مەملەكەت باسشىسى ءساۋىر ايىندا قابىلدانعان كاسىپكەرلىك ماسەلەلەرى جونىندەگى زاڭدى مىسالعا كەلتىرىپ، ونىڭ كاسىپكەرلەرگە قولايلى جاعداي جاساۋعا باعىتتالعانىن اتاپ ءوتتى.

وسى ورايدا، اتالعان زاڭداعى باسقا دا جاڭالىقتارمەن قاتار، وتاندىق وڭدەۋشى كاسىپورىنداردى ەلىمىزدە وندىرىلەتىن شيكىزاتپەن قامتاماسىز ەتۋ باسىمدىلىعى تۋرالى نورمانىڭ قابىلدانعانىن ەسكە سالۋعا بولادى.

بۇل تالاپ «اق جول» فراكتسياسى دەپۋتاتتارىنىڭ قاجىرلى ەڭبەگىنىڭ جەمىسى. ال، ونى ءىس جۇزىندە قولدانۋ قازاقستاننىڭ تابيعي رەسۋرستارىن پايدالانۋداعى ۇلتتىق مۇددەلەردى نىعايتۋعا، جوعارى تەحنولوگيالىق وڭدەۋدى دامىتۋعا جانە تاۋ-كەن الپاۋىتتارىنىڭ تابىسىنىڭ ءبىر بولىگىن وڭدەۋشى ونەركاسىپتەر مەن شوب پايداسىنا قايتا بولۋگە اكەلۋى كەرەك.

قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ ينۆەستيتسيالىق احۋالدى جاقسارتۋعا، شاعىن جانە ورتا بيزنەستى قولداۋعا، باستاماشىلدىق پەن كاسىپكەرلىكتى دامىتۋعا ۇدايى كوڭىل ءبولىپ وتىراتىنى دا بارشاعا ايان. بۇل سۇحباتىندا مەملەكەت باسشىسىنىڭ ەكونوميكانىڭ ءىرى بيزنەستى دامىتۋعا مۇددەلى ەكەنىن اتاپ وتكەنى ماڭىزدى. كوكتەمگى سۋ تاسقىنى مەن ونىڭ زارداپتارىن جويۋ، الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمدى قالپىنا كەلتىرۋ، مىڭداعان باسپاناسىز ازاماتتاردى باسپانامەن قامتاماسىز ەتۋ ءىرى كاسىپكەرلەردىڭ ءوز وتانداستارىنا دەگەن ىنتاسى مەن كوزقاراسىنىڭ تۇبەگەيلى وزگەرگەنىن ايقىن كورسەتتى.

بۇل وزگەرىستەر وتاندىق وليگارحتاردى «قايتا تاربيەلەۋدەگى» ق. توقاەۆتىڭ قاجىرلى ەڭبەگىنىڭ تىكەلەي ناتيجەسى. ەسكە سالا كەتەيىن، 2022 جىلداعى قاڭتار وقيعاسىنان كەيىن پرەزيدەنت قازاق جانە وزبەك وليگارحتارىن سالىستىرعان ەدى. وزبەك ميللياردەرلەرى «ءوز تاريحي وتاندارىنا كەلىپ،  وزبەكستان پرەزيدەنتىنەن وزدەرىنە نە بۇيىراتىنىن سۇرايدى. ءوز قارجىسىنا ەمحانالار مەن ينفراقۇرىلىمدار سالادى. وزبەكستاننىڭ وليگارحتارى مەن شەتتە جاتىپ ءوز ەلىنە قارسى شىعاتىن ءبىزدىڭ وليگارحتاردىڭ ايىرماشىلىعى وسىدا». 

العاشىندا وتاندىق كاسىپكەرلەر كەيدە «قازاقستان حالقىنا» قورىنا «ەرىكتى-مىندەتتى» جارنا تولەۋمەن شەكتەلسە، وتكەن جىلى ءىرى كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ مىنەز-قۇلقىنداعى كۇرت وزگەرىستەر ورىن الىپ، ولاردىڭ كوپشىلىگىنىڭ ادامي-پاتريوتتىق سەزىمدەرى بايقالدى، بۇل ق.توقاەۆتىڭ ەكونوميكا مەن قوعامداعى ءادىل قارىم-قاتىناسقا نەگىزدەلگەن باعىتىنىڭ دۇرىستىعىنىڭ كورسەتكىشى بولدى.

ارينە، بۇل «قايتا تاربيەلەۋدىڭ» جەمىسى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار پرەزيدەنتتىڭ پروگرەسسيۆتى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق قۇبىلىس رەتىندە بيزنەستى قولداۋعا باعىتتالعان كۇش-جىگەرى.

ال قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ وسى سۇحباتىندا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ بيزنەستى تىڭداۋ، ونىمەن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋ، كەلەشەگى بار جوبالارعا ينۆەستيتسيا قۇيىپ جاتقان كاسىپكەرلەر مەن ينۆەستورلارعا كومەكتەسۋ تالابى، «بيزنەسكە قىسىم جاساۋ تۋرالى اڭگىمە بولماۋى كەرەك، ول ءۇشىن شەنەۋنىكتەر مەن كۇشتىك قۇرىلىمداردى جاۋاپكەرشىلىككە تارتامىز» دەگەنى – بىزگە بولاشاققا دەگەن سەنىم بەرەدى.

پارلامەنتتىك كوپشىلىك مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ۇيىتقى بولۋىمەن «اق جول» فراكتسياسىنىڭ ارتىق كوتەرىلگەن جانە زاڭ بۇزۋشىلىقتارعا سايكەس كەلمەيتىن ايىپپۇلداردى ازايتۋ تۋرالى ۇسىنىستارىن قولداۋدان باس تارتقانىن قالاي ەسكە الماي وتە الامىز؟ ناتيجەسىندە ءبىز ءوز ۇستانىمىمىزدى دالەلدەپ، اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكستىڭ (اقبك) جوباسىنا قارسى داۋىس بەرۋگە ءماجبۇر بولدىق جانە قوعامداعى كەڭ رەزونانس ءبىزدىڭ كوپتەگەن وپپونەنتتەرىمىزدى كوتەرىلگەن ماسەلەگە باسقاشا قاراۋعا ءماجبۇر ەتتى.

قازىرگى ۋاقىتتا «اق جول» دەمپارتياسىنىڭ زاڭ قىزمەتى ءوز زاڭ جوباسىن ازىرلەۋدە، وندا ءبىز ايىپپۇلدار تاقىرىبىن تالقىلاۋعا قايتا ورالامىز جانە ولاردى قايتا قاراۋدى تالاپ ەتەمىز. ونىڭ ۇستىنە مەملەكەت باسشىسىنىڭ قولداۋى بار.

ساياسي رەفورمالارعا قاتىستى. پرەزيدەنت ق.توقاەۆتىڭ ءوز سۇحباتىندا «كۇشتى پرەزيدەنت – ىقپالدى پارلامەنت – ەسەپ بەرەتىن ۇكىمەت» تۇجىرىمداماسى قازاقستاننىڭ ساياسي جۇيەسىنە ەڭ قولايلى ەكەنىن اتاپ ءوتۋى كەزدەيسوق ەمەس دەپ ويلايمىن; «بىراق بۇل تۇجىرىمدامانى تولىعىمەن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ءبىز كوپ جۇمىس ىستەۋىمىز كەرەك».

بۇل، اسىرەسە، جەرگىلىكتى دەڭگەيدە كورىنىس تابادى، ماسەلەن، ماسليحاتتار ءالى كۇنگە دەيىن قوسالقى ءرولدى اتقارىپ كەلەدى، ونىڭ باستى سەبەبى، اكىمدىكتەر (جەرگىلىكتى «ۇكىمەتتەر») بىرەۋدىڭ الدىندا ەسەپ بەرۋگە قۇلىقسىز.

سونىمەن قاتار، كەز كەلگەن مەملەكەتتىك باسقارۋ جانە ونىڭ رەفورمالارى پرينتسيپتەر مەن تۇتقالار بيلىكتىڭ بۇكىل ۆەرتيكالىندا بولعاندا عانا جۇمىس ىستەيدى. ال وسى تۇرعىدان العاندا، 2022 جىلعى كونستيتۋتسيالىق رەفورما وڭىرلىك دەڭگەيدە تىعىرىققا تىرەلگەنى انىق.

2024 جىلى «اق جول» فراكتسياسى ۇكىمەتكە «كۇشتى پرەزيدەنت – ىقپالدى پارلامەنت – ەسەپ بەرەتىن ۇكىمەت» تۇجىرىمداماسىن جەرگىلىكتى دەڭگەيدە ىسكە اسىرۋ، ول ءۇشىن ءماسليحاتتاردىڭ وكىلەتتىكتەرى مەن مارتەبەسىن كەڭەيتۋ، زاڭنامانى قايتا قۇرىلىمداۋ تۋرالى ۇسىنىسپەن ءۇش رەت ساۋال جولداسا دا - ءار جولى تۇسىنىكسىز جاۋاپتار الدى.

سوندىقتان، قاسىم-جومارت كەمەلۇلى 15 قاراشادا اۋىل شارۋاشىلىعى قىزمەتكەرلەرىنىڭ فورۋمىندا ايتىپ وتكەن جانە بۇگىنگى سۇحباتىندا تاعى دا راستاعان سول رەفورمالار اياسىندا جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋدى قايتا قۇرىلىمداۋ، ءماسليحاتتار وكىلەتتىكتەرىن كەڭەيتۋ ماسەلەلەرى دە ءوز ورنىن تابادى دەپ سەنەمىز.

پرەزيدەنتتىڭ: «ۇكىمەتكە كەلەتىن بولساق، بۇل يكەمدى تەتىك، ونىڭ قۇرامىنا بيلىكتەگى «امانات» پارتياسى مەن باسقا دا پارلامەنتتىك پارتيالاردىڭ ۇستانىمىن ەسكەرە وتىرىپ، وزگەرتۋلەر ەنگىزۋگە بولادى» دەگەن ءسوزى دە قىزىق بولدى. ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىن، مەملەكەت باسشىسى وتكەن جىلدارى دا ءوز جولداۋلارىندا ۇكىمەت پەن ايماق باسشىلىعىنا پارلامەنتتىك پارتيالاردىڭ وكىلدەرىن تارتۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋدى تاپسىرعان بولاتىن.

وكىنىشكە قاراي، سول كەزدە اۋقىمدى كونستيتۋتسيالىق رەفورمانىڭ اياسىندا بۇل باستاما ىسكە اسپاي قالدى. ءبىزدىڭ كوزقاراسىمىزشا، بۇل ساياسي جۇيەگە قۋاتتى سەرپىن بەرىپ، بيلىكتى قوعام مەن ەكونوميكانىڭ مىندەتتەرىنە جاقىنداتا الار ەدى. ال «امانات» پارتياسىنىڭ اتقارۋشى بيلىككە مونوپولياسى بيلىكتەگى پارتيانىڭ وزىنە دە (ونىڭ الدىنداعى «نۇر وتاندى» كوشىرۋ), جاعدايدى ءار قىرىنان كورۋ مۇمكىندىگىنەن ايىرىلعان بيلىككە دە قارسى ارەكەت ەتەدى.  

ونىڭ ۇستىنە قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ ءوزى كونستيتۋتسيالىق رەفورما جاريالانعان كەزدە-اق بيلىك پارتياسىنان شىعىپ كەتكەن.

ال ەگەر دە پرەزيدەنت اتقارۋشى بيلىك جۇيەسىندەگى ودان ءارى وزگەرىستەرگە باستاما بەرسە، بۇل قوعامدىق-ساياسي پىكىرتالاستاردى پراكتيكالىق ماسەلەلەرگە ماقساتتى تۇردە كوشىرۋگە عانا ەمەس; سونىمەن بىرگە پارلامەنتتىك پارتيالاردىڭ ۇكىمەتتىڭ ناتيجەلەرى ءۇشىن ۇجىمدىق جاۋاپكەرشىلىگىنە دە الىپ كەلەر ەدى.

تاعى ءبىر ماسەلە – قازاقستان جاستارىنىڭ شەتەلدە ءبىلىم الۋىنا قاتىستى پرەزيدەنت پىكىرى. قاسىم-جومارت كەمەلۇلى وتە ماڭىزدى ەكى جايتتى ايتتى: «مەن جاس ازاماتتاردىڭ كاسىبي ءوسۋ ءۇشىن شەتەلگە شىعۋىن قالىپتى جاعداي دەپ سانايمىن...  قابىلەتىڭىز سۇرانىسقا يە بولاتىن جەردە بولۋعا ۇمتىلۋ كەرەك... جاتقان تاستىڭ استىنان سۋ اقپايدى» جانە – «شەتەلگە شىعۋدى «ءبىر جاقتى بيلەت» دەپ ساناۋعا بولمايدى... ۇكىمەتتىڭ مىندەتى ولاردىڭ ەلىمىزدە جەمىستى ەڭبەك ەتۋىنە جاعداي جاساۋ».

دەن سياوپين 1978 جىلى قىتايلىق جاستاردى شەتەلدىك ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەتتەرگە وقۋعا جىبەرە باستاعاندا، 2000 جىلداردىڭ ورتاسىنا دەيىن ولاردىڭ 30%-دان ازى قايتىپ ورالدى. بىراق 2003-2005 جىلداردان باستاپ، قحر ەكونوميكاسىنىڭ قارقىندى دامۋىنىڭ باستالۋىمەن تەك تۇلەكتەر عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ونداعان جىلدار بۇرىن شەتەلگە كەتىپ، سوندا قالعاندار دا ورالا باستادى. بۇعان تابىستى وتانداستاردى ىزدەۋ، ولاردى شاقىرۋ جانە ودان ءارى جۇمىس ىستەۋگە جاعداي جاساۋ باعدارلاماسى دا ىقپال ەتتى. ناتيجەسىندە، ساراپشىلاردىڭ ەسەپتەۋىنشە، امەريكا قۇراما شتاتتارىندا ۇزاق جىلدار تۇرىپ، قىتايعا ورالعان عالىمداردىڭ ونىمدىلىگى امەريكادا قالعاندارعا قاراعاندا جوعارى بولىپ شىقتى. بۇل تاجىريبە ونداعان جىلدارعا تالانتتى جاستاردى جوعالتۋعا دايىن بولۋ جانە ەكونوميكاداعى ءوسىم الەۋەتىنىڭ بولۋى جاعدايىندا، مەملەكەت ۇزاق مەرزىمدى جوسپاردا تەك ۇتادى، سەبەبى، ول جاستاردىڭ جوعارى بىلىمدەرى تەحنولوگيالار مەن وندىرىستەردىڭ دامۋىنا ىقپال ەتەدى.

باسقاشا ايتقاندا، مەملەكەت باسشىسىنىڭ جاستارعا قاتىستى ۇستانىمى ولاردى 1) امبيتسيالىق ماقساتتار قويۋعا 2) ءوز ەلىنە سەنۋگە يتەرمەلەيدى.

بۇل كەرەمەت. تۇبەگەيلى وزگەرىستەردەن باس تارتۋ مۇمكىن ەمەس.

Abai.kz